Straks geen steun meer
voor Papoeastudenten
Werkgevers bereidt in te
gaan op suggestie C.N.V.
Kamerleden mogen tips
aan Vondeling inzien
Werkgevers
Het onderzoek: confrontatie
met het Auschwitz-proces
'Geen geheimzinnigheid'
MOORD
KLM snijdt telefoon Geen snij tulpen
J naar frankrijk:
van Schreiner af
tllfjï'sDï
HOOP NU OP
BIJSTANDSWET
GEVESTIGD
Man viel dood
van vrachtauto
Vakbeweging
greep geboden
kansen niet
Negro song and dance
company: een belevenis
9
WOENSDAG 15 DECEMBER 1965
Ruim duizend brieven binnengekomen
(Van onze parleroentsredactie)
DEN HAAG Kamerleden die
zich op de hoogte willen stellen van
de honderden brieven met bezuini
gingstips die minister Vondeling de
laatste maanden heeft ontvangen, zal
geen strobreed in de weg worden ge
legd. „Kom maar gerust kijken. Al
leen de brieven met een sterk per
soonlijk karakter worden niet ter in
zage gelegd", zei de bewindsman
van financiën gisteren in de Tweede
Kamer, waar bij de begrotingsbehan
deling kritiek werd geuit op de mi
nisteriële oproep om bezuinigings
tips.
„Ik ben er echt niet zo blij mee",
verklaarde de heer Schollen (c.h.). De
heer Kieft (a.r.) vond de oproep „nau
welijks aanvaardbaar" en de VVD-er
Joekes kwalificeerde 'm als „princi
pieel onjuist". Hij zag er een „publie
kelijk uitgereikt breve* van onvermo
gen" in voor een „toch wel voortref
felijk ambtenarencorps". Alleen de
heer Engelsman (soc.) juichte de wed
ijver in tips zonder voorbehoud toe.
Minister Vondeling zei dat men zijn
(terloopse) oproep moet zien tegen de
achtergrond van de herhaaldelijk in de
Kamer uitgesproken wens geen middel
onbeproefd te laten om na te gaan of de
overheid ergens ondoelmatig werkt. Het
gaat hier om een belang waarover ook
niet-ambtenaren best een mening mogen
hebben. Een principe is hier niet in het
geding.
Het verwijt van geheimzinnigheid over
en daarom pleitte hij (met andere spre
kers) voor faciliteiten ten behoeve van
weduwnaars met kinderen en buitenshuis
werkende weduwen met kinderen, die de
kosten van huishoudster of huishoude-
1 lijke hulp niet mogen aftrekken. Ook
drong hij aan op aftrek van adoptiekos-
ten als buitengewone lasten. Staatssecre
taris Hoefnagels bleek bereid dit laatste
in studie te nemen maar verder wilde
hij niet gaan.
Wel zegde hij nog toe de belastinghef
fing bij invoer van gebruikte auto's uit
Duitsland nader te zullen bestuderen.
Vanuit de Kamer was erop gewezen, dat
de „kneusjesinvoer" naar België geen
moeilijkheden oplevert, omdat men daar
van de binnenlandse cataloguswaarde en
de leeftijd van de ingevoerde wagens uit
gaat bij het bepalen van de invoerrech-
De heer Engelsman (soc.) kwam nog
met de suggestie om kleinere munten
te maken met meer nikkel
klachten over de onhanteerbaarheid
(Vervolg van pagina 1)
Behalve De O. ondergaat ook diens
vader, die op dezelfde boerderij in net
achterland woont, langdurige verhoren.
Uit de verklaringen, die hij tot nu toe
heeft afgelegd, is gebleken, dat hij zijn
zoon op elke mogelijke manier tracht
te dekken.
Het onderzoek van de op „De Kaap"
aangetroffen auto van Blokland is in
middels voltooid. Met alles wat men
gevonden heeft er zijn ook 'vinger
afdrukken 4ij hoopt men nog deze
week bij de oplossing van de gruwelijke
moord te komen. De bloedsporen in de
wagen wijzen er op dat er in geen geval
in is gevochten.
Naar de vermoedelijke gezette persoon,
die de auto vrijdagavond om 8 uur in de
Katendrechtsestraat zou hebben gepar
keerd. wordt nog gezocht. Het buurt
onderzoek dat wordt ingesteld, is in han
den van de Rotterdamse recherche, die
..De Kaap" het beste kent Een van de
vragen is. of er in de café's en bars in
de omgeving vrijdagavond lieden ziin
geweest, die op opvallende wijze aan
het verteren zijn geslagen.
Behalve de districtsvectierche van de
rijkspolitie in Dordrecht, werken ook
de groepen van Alblassordam. Hardinx-
veld en Nieuwpoort aan het uitgebreide
onderzoek mee.
Duizend doden op Bali?
DJAKARTA Meer dan duizend
worden. De WD-er Joekes vroeg om
voorbeelden, maar de minister wilde die
niet op eigen houtje geven omdat prak
tisch alle bezuinigingssuggesties op an
dere ministeries betrekking hebben.
„Harde houding
De Kamer besprak gisteren de begro
ting van het departement van financiën
(dat is iets anders dan de z.g. algemene
financiële beschouwingen over de rijks
begroting, die in oktober reeds werden
gehouden). De heren Schol ten (c.h.) en
Joekes (lib.) klaagden over de „harde
houding" die de fiscus aanneemt tegen
over de in het bedrijf van haar man wer
kende vrouw. Zij meenden dat de belas-
de stand van zaken btf de tipgeverü. wees tinginspecteurs wat soepeler moeten op-
de minister van de hand. Met de ruim treden en niet behoren te opereren vanuit
duizend brieven zyn behalve waardeloze j de misvatting, dat met name in het mid-
suggesties ook tips binnengekomen diedenstandsbedrijf veel gehuwde
nader onderzoek waard zijn. Or. V
deling heeft deze aan zijn collega's door
gegeven. Het onderzoek kost tijd. maar er
zijn wel reeds gevallen gesignaleerd,
waarin onmiddellijk ingegrepen moest
Nederlands schip naar
Singapore gesleept
SINGAPORE Het stuurloos gewor
den Nederlandse vrachtschip Johannes
de Hoop is gisteren de haven van Sin
gapore binnengesleept door een fregat
ivan de Britse marine. De Johannes de
floop kreeg op ongeveer 160 kilometer
buiten Singapore moeilijkheden met het
Zuidoostelijke
wind
'11LT. Zowel boven midden-
E ia als boven Scandinavië treffen
we op het ogenblik een hogedrukge-
bied aan.
In het Scandinavische hogedruk-
gebied komt voortdurend zeer strenge
vorst voor. In midden-Europa kwam
tengevolge van de uitstraling in de af
gelopen nacht op vele plaatsen lichte
vorst voor. In ons land daalde allee j
het zuidoosten de temperatuur tot iets
beneden het vriespunt.
Een groot depressiegebied op de
Oceaan is in de afgelopen 24 uur nog
belangrijk dieper geworden. De kern
ervan lag vanmorgen ten zuiden van
IJsland.
De fronten van deze depressie bren
gen wat regen op de Britse eilanden.
Ze verplaatsen zich nog langzaam naar
het oosten, maar nemen bovendien
in betekenis af.
De kans. dat zij morgen ons land be
reiken ivordt tamelijk klein geacht
Zuidoostelijke winden zullen tame
lijk droge lucht aanvoeren, waarin de
temperaturen vannacht tot om het
vriespunt kunnen dalen. De kans be
staat. dat de temperaturen morgen
overdag iets lager blijken dan van-
Donderdag 16 december: zon op 8.42.
onder 16.29; maan op 057, onder 13.41
Woensdag 22 december: volle maan.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
16 december; 9.11 v.m.: 21.48 n.m.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
appel en een ei kunnen werken.
Staatssecretaris Hoefnagels zei, dat een
hard beleid van de inspecteurs met be
trekking tot de belastingaftrek van ge
huwde werkende vrouwen nodig is om
een zekere afbakening van de toepassings
mogelijkheden te krijgen. Bij al dit soort
regelingen die door vele belastingplich
tigen gebruikt kunnen worden, komt er
een grote hoeveelheid jurisprudentie los.
Omdat de belastingplichtigen geneigd zijn
te overvragen, past de inspecteur een
ietwat afwijzende houding, anders krijgt
zo'n regeling een omvang die afbreuk
doet aan de bedoelingen.
Correcties
van de zilverenrijksdaalders zijncommunisten zouden op Bali gesneuveld
volgens hem niet van de lucht. Minister zijn in gevechten met aanhangèrs v3n
Vondeling liet doorschemeren dat een anti-communistische en godsdienstige
hervorming van het muntstelsel in stromingen, die een laag dodencijfer zou-
overweging is, maar waarschuwde' Jen hebben. In Singaredja. Den Pasar en
tegelijkertijd voor de conclusie dat „erl Negara zijn communistische eigendom-
heel wat gaat veranderen". I ^en geplunderd en in brand gestoken.
(Vervolg van pagina 1)
Zoals bekend, is dit fonds in het voor
jaar van dit jaar in het leven geroepen
tijdens de gespannen verhoudingen, die
toen bestonden als gevolg van het feit.
dat de overeenkomsten voor een extra
uitkering aan georganiseerde werkne
mers als een sneeuwbal door het land
rolde. De werkgevers zullen uit het' ga
rantiefonds steun verlenen aan onder
nemers, die zelfstandig niet zijn opge
wassen tegen de dreiging van een even
tuele staking. Bij de onderhandelingen
over de bevoordeling van georganiseer-
den hebben zich diverse stakingen voor
gedaan. Zo lag de strokartonindustrie
bijna een week stil.
Overweging
Ir Bosma zette in grote lijnen nog eens
het werkgeversstandpunt m.b.t. mini
mumloon en individuele bevoordeling
van vakbondsleden uiteen. Wat dit laatste
betreft, verklaarde hij dat de vakbewe
ging er verstandiger aan zou doen naar
uitbreiding van haar ledental te streven
langs andere weg dan die van financiële
tegemoetkomingen in de contributiebe
taling; Hij gaf de vakbonden in over-
De heer Kieft (a.r.) .meende, dat er weging daarvoor interne wegen te zoe-
voor een gezonde vakbeweging in de
toekomst".
Over het mislukken van het overleg
over het minimumloon zei de heer Bosma
dat het voor de werkgevers heel onaan
genaam is dat juist op een gevoelige
kwestie als deze de onderhandelingen zijn
stuk gelopen. De werkgeversorganisaties
handhaven hun standpunt dat verhoging
van het minimumloon van f 110 tot f 125
een zodanige opwaartse druk op het loon
niveau zou hebben dat het een pertinente
onmogelijkheid zou zijn om de ontwik
keling buiten de gevarenzone te houden,
temeer omdat de vakbeweging een ver
laging van de leeftijd der „minimum
lijders" van 25 tot 23 jaar heeft gevraagd.
Het bemiddelingsvoorstel van de vakbe
weging om per 1 januari een voorschot
te geven en het minimuminkomen in het
voorjaar aan te passen bij de gemiddelde
loonkostenstijging noemde ir. Bosma
„van weinig inhoud, omdat het minimum
loon dan toch op f 124 a f 125 zou uit
komen".
SER-advies
Meegedeeld werd dat de vier werk
geversverbonden hun standpunt t.a.v. het
minimumloon in een brief aan de minis
terraad hebben uiteengezet. Zij hebben
daarbU de regering aanbevolen om
de inhoud van het begrip minimumloon
(waardevast of welvaartsvast) advies te
vragen aan de Sociaal-Economische Raad,
Op de vraag of de werkgevers langs
deze weg (evenals de vakbeweging thans
wel wil) wensen te komen tot een wette
lijk minimumloon antwoordde ir. Bosma,
dat deze vraag in de SER dan eveneen:
ter sprake zou kunnen komen. „Wij wij
zen een wettelijke minimumloon voors
hands niet af', zo voegde hij daaraan toe.
Nieuwe wraakoefening
na mislukte fusie
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL De ruzie tussen de
K.L.M. en de chartermaatschappij
Schreiner Airways, die zich tot nu toe
alleen rond de conferentietafel mani
festeerde, is op Schiphol meer in de
openbaarheid gekomen nu Schreiners
drie telefoonverbindingen met de cen
trale van de K.L.M. zijn afgesneden.
Schreiner is thans aangewezen op de
verbindingen van de stadslijn van de
K.L.M., die meestal overbezet is. Dit
betekent, dat Schreiner voor velen „in
gesprek" !s en dat ook eigen mensen
soms uren op doorverbinding moeten
wachten.
De maatregel is een nieuwe „wraak
oefening" van de K.L.M. sinds enkele
maanden geleden de fusie-besprekingen
tussen haar en Schreiner mislukten en de
K.L.M. alle medewerking aan en samen
werking met de onafhankelijke maat.
schappij verbrak. Zoals bekend, is de
fusie indertijd wel tot stand gekomen
met Martins Air Charter (MAC). Schrei
ner kon echter niet akkoord gaan met de
voorwaarden, die de K.L.M. voor samen
werking stelde.
Kinderachtig
In luchtvaartkringen beschouwt men
j de houding van de K.L.M. ronduit als
kinderachtig. Men toüst erop, dat de
K.L.M. een wereldmaatschappij is en
Schreiner een veel kleinere onderne-
Den Helder geh. bew i zzw
Ypenburg geh.bew. zzw
Vlissingen geh, bew. z
Eelde motregen 1 zzw
De Bilt geh. bew. z
Luxemburg
Parijs g
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Rotterdam knoopt
groot tapijt voor
Beatrix en Gaus
ROTTERDAM Rotterdamse huis
vrouwen willen prinses Beatrix bij
baar huwelijk een handgeknoopt tapijt
aanbieden, dat de Inwoonsters van Rot
terdam zelf zullen vervaardigen.
Hiertoe zal in de hal van een dag
bladbedrijf aan de Schiedamsevest een
weefgetouw worden geplaatst waarop
tegen 5 april de 675.000 knopen van
het bruine, vijf bij zes meter grote
tapijt moeten zijn gelegd. De initiatief
neemsters verwachten dan ook dat hon
derden vrouwen per dag zullen mee
werken.
Mej. mr. Zeelenberg, wethouder van
Rotterdam, zal zaterdag 18 december
de eerste knoop leggen.
In 1936 werkten 38 000 Rotterdamse
vrouwen mee aan een tapijt voor het
huwelijk van prinses Juliana.
Al eerder besloot de K.L.M. de leve
ring van lunches en dineri aan Schreiner-
toestellen te stoppen (wat voor de K.L.M.-
keuken een omzetderving van een half
miljoen gulden betekent), terwijl ook de
gezondheidsdienst van de K.L.M. geen
zaken meer doet met Schreiner. Dit be-
tekent, dat personeel, dat moet worden
ingeënt hiervoor nu naar Amsterdam
Overigens hebben deze maatregelen
weinig effect gehad: Schreiner vervoert
het komende vakantieseizoen meer toe
risten dan MAC en K.L.M.
Minister Bot van Ontwikkelingshulp
s gisteravond naar Londen vertrokken
im daar met de regering enkele aspecten
'an de ontwikkelingspolitiek te bespre-
DEN HAAG Mogelijk komt de uit'
voer van snijtulpen naar Frankrijk
vlak voor Kerst stil te liggen. In het
seizoen 1964/65 voerde Nederland
twaalf miljoen snijtulpen naar Frankrijk
uit: de totale veilingomzet bedroeg 130
miljoen stuks. Frankrijk beroept zich
bij de EEG op de aanzienlijke in
maar als eigenlijke oorzaak wordt ge
zien de in Nederland bestaande i
mum-exportprijzen en minimum-maten
voor de bloembollen.
De Franse telers willen als grond
stof goedkope, kleine bollen uit Ne
derland kunnen betrekken. Voor het
produktschap voor siergewassen was
Franse voornemen gisteren reden tot
uitvoerig beraad.
Een voorstel van het scheidende be
stuurslid Kralt (77) om de minin
exportprijzen en -maten af te schaffen
zal op 11 januari nader worden be
handeld. Brussel moet zijn visie op het
Franse voornemen nog geven.
Benoemd tot burgemeester
Helmond: mr. J. A. Geukers, thans bur
gemeester van Bolsward. De heer Geu
kers is lid van de KVP.
Stichting ziet inhoud van kas
steeds verder slinken
Var> èen onzer verslaggevers 1
DELFT De stichting Hulp afin
Studerende Papoea's ziet met zorg
de inhoud van haar kas slinken en
poogt thans uitkeringen te krijgen
krachtens de per 1 januari in wer
king tredende nieuwe bijstandswet.
Onder de dertien met haar financiële
steun studerende Papoea's heerst al
geruime tijd ongerustheid. Zal men
de studie kunnen voortzetten? Of zal
er met het langzaam leegstromen van
de kas een einde aan moeten komen?
Stichtingspenningmeester J. van Schaik
'trecht verklaart: „we doen al het
mogelijke de maandelijkse bijdrage
(f 200) te handhaven, maar of dit ook
mogelük zal blijven, staat te bezien. Tot
toe heeft echter geen enkele stude
rende (voor het grootste deel mulo- en
middelbare scholieren) zijn studie hoe-
;n op te zeggen.
Afgelopen zomer al heeft de stich
ting de Papoea's ervoor gewaarschuwd
dat de bodem van de kas in zicht
kwam. Zij raadde hen aan contact od
te nerhen met de gemeentelijke dienst
van de sociale zaken in hun woon
plaats. Tot nu toe heeft dit echter niet
tot de gewenste resultaten geleid.
De dienst in Den Haag, waar vier od
;n Rijswijkse mulo gaande Haagse
Papoea's aanklopten, kreeg „neen" te
horen. De stichting ging daarop in be
roep, maar dit werd afgewezen: uitke
ring krachtens de bijstandswet kon niet
worden verleend. Thans heeft de stich
ting de kwestie aanhangig gemaakt bil
Ged. Staten. Een uitspraak is er echter
nog niet.
GIFTEN
De stichting, die midden 1963 werd od-
gericht, is geheel afhankelijk van parti
culiere giften. „Aanvankelijk ondervon
den wij veel belangstelling (op giro 46246
de Nutsspaarbank in Utrecht, t.n.v.
de Stichting), maar de omvang van de
giften neemt elke maand af", aldus de
heer Van Schaik. „In totaal hebben we
68.000 gulden ontvangen, waarvan er
61.000 zijn uitgegeven. Hoop hebben wii
nog op de hervormde en gereformeerde
kerken, die wjj vorige maand een circu
laire met een verzoek om hulp stuurden.
Waarschijnlijk zullen volgend jaar collec-
s voor ons worden gehouden".
Overigens ziet de stichting nog steeds
kansen •;in'-de bijstandswet, ondanks het
i" vajt-'Deu Haag. De-kaarten zullen
anders liggen, als de Papoea's tot Neder
lander zijn genaturaliseerd. De meesten
hebben, aldus dé heer Van Schaik al
voor 1 oktober een aanvraag daartoe
ingediend, maar er is nog niet bekend in
hoeveel gevallen dit verzoek is ingewil
ligd.
ANDERE LEZING
Met djt beeld van de situatie geeft de
heer Van Schaik een geheel andere le,
zing dan de heer M. W. Kaisiepo, die
voor de stichting werd opgericht, voorzit
ter was van het comité hulp aan stude
rende Papoea's. Volgens zijn verklarin
gen zouden al vier Papoea-jongeren hun
studie door geldgebrek hebben moeten
beëindigen. De stichting ontkent dit
geeft wel toe dat men de jóngeren
aanmoedigt voor bijverdienste te zorgen.
Slaagt men hierin, dan wórdt het maan
delijks verdiende geld afgetrokkenvan
de stichtingsbijdrage.
Over de enkele jaren naar West-Irian
teruggekeerde Papoea-studenten zeet de
heer Kaisiepo: „De meesten willen weer
terugkomen. Ik heb al vele tientallen
brieven gekregen van Jongeren, die hier
Nederland hun studie willen hervat
ten. In Holland blijken daarvoor geen
mogelijkheden te zijn. De zg. universiteit
daar, blijkt op een zodanig niveau te
staan dat niemand van de Jongeren, die
in Nederland hun studie begonnen, daar
li inschrijven".
Sommigen van hen hebben het in Dja-
karte geprobeerd, maar ook d§ar wilden
zij niet blijven. Overigens komen die
verzoeken", aldus de heer Kaisiepo. „niet
tlleen uit West-Irian. Uit andere delen
'an Indonesië hebben wij 700 verzoeken
gekregen van jongeren, die hier willen
komen studeren".
Een verheugend telegram van een paar
dagen geleden meldt: het slagen van de
eerste zeven Papoea-studenten aan de
universiteit van Port Moresby in Austra
lisch Nieuw-Guinea. Drie van hen in de
medicijnen, vier in de elektrotechniek.
(Van onze correspondent)
GEERSDIJK De 64-jange heer A. J.
Hendrikse uit Wissenkerke is gistermid
dag op de boerderij van zijn zoon in
Geersdijk verongelukt. De heer Hendrik-
bevond zioh bij hert laden van pakken
stro op een vrachtauto. Toen een pak
stro verschoof, verloor hij het evenwicht
en kwam met het hoofd op de betonnen
vloer terecht.
C.hr. Middenstandsbond
(Van onie soc.-econ. redactie)
DEN HAAG De Christelijke Mid
denstandsbond spreekt in zijn orgaan
van deze week de verwachting uit dat
de sociale verhoudingen in ons land
moeilijke weken tegemoet gaan als
gevolg van het vastlopen van het over
leg in de Stichting van dc Arbeid
achtereenvolgens over het loonpolitie
ke systeem, het minimumloon en de
bevoordeling van georganiseerde werk
nemers.
Men kan de schuld gemakkelijk aan de
ondernemere geven, aldus de CMB. „Wie
evenwel serieus onderzoekt welke eisen
de werknemers hebben gesteld en welke
kansen zij hebben gehad en niet gegre
pen om tot overeenstemming te komen
met de werkgevers, moet tort de conclu
sie komen dat de werkgevers verplicht
waren hun natuurlijke funertie te vervul
len „neen" te zeggen en de eerste ver
antwoordelijkheid te nemen voor het be
vorderen van een verantwoorde sociale
en economische ontwikkeling in de ko
mende maanden, ook al zullen de dag
bladpers en massale delen van ons volk
van mening zijn dat de werkgevers weer
eens akelig krenterig zijn geweest. Ook
het onbegrip en de smaad schijnen in
Nederland de natuurlijke beloning te rijn
voor het behartigen van de functie van
het werkgever zijn", aldus de Chr. Mid-
densrtandsbond.
Kettingbotsing op
rijksweg 13
DELFT Op rijksweg 13 onder Delft
zijn gisteravond half zeven dertien
auto's in een kettingbotsing geraakt
Twee auto's moesben worden wegge
sleept. Twee personen zijn licht gewond.
GAANDEREN Servicemonteur H.
Maas (30) is gisteren gedood toen zijn
auto op een met automatische knipper-
lichtinstallartie beveiligde overweg door
een trein werd gegrepen. Van zijn ouders,
eveneens in de aurto, werd de vader le
vensgevaarlijk gewond en bleef de moe
der nagenoeg ongedeerd.
Hero verleg of bemiddeling mogelijk
eerst
afkoelen
(Van onze soc.-econ. redactie)
SCHEVENINGEN I>c vier cen
trale industriële werkgeversbonden
staan niet afwijzend tegenover het
voorstel van het Christelijk Natio
naal Vakverbond om. ito het vooruit
zicht van een hardé sociale strijd,
langs de weg van heroverleg of be
middeling een uiterste poging te doen
AMSTERDAM Een enthousiast
publiek in het Amsterdamse Carré
heeft gisteravond de première gezien
van The prodigal son (De verloren
zoon) door de Negro song and dance
company uit New York. Met zang,
dans en meditatie werd dit bijbel
verhaal voorgedragen, misschien
moeten we spreken van uitgedragen:
Wat deze mensen brengen is zo hart-
veroverend, dat men er niet nuchter bij
kan blijven zitten. De blijheid die van
de gezichten uitstraalt als de verloren
zoon teruggaat naar zijn vader is een
unieke belevenis. De spelers willen hun
blijheid graag uitdragen. Regelmatig
DEN HAAG Na het grote Ausch
witz-proces in Frankfurt, waarop van
de 16 verdachten er twee werden vrij
gesproken, één tijdens het proces over
leed, en 6 tot levenslang veroordeeld
werden, schreef Peter Weiss, de be
gaafde auteur van „Marat", mede aan
de hand van de verslagen van dit pro
ces in de Frankfurter Allgemeine Zei-
tung door Berend Naumann zijn „ora
torium in elf zangen" Die Ermitlung,
door Gerrit Kouwenaar vertaald onder
de titel: Het onderzoek.
Het is een haast klinische benadering
van het onvoorstelbare gegeven „Ausch
witz". Eerder een confrontatie met de
rechtspleging in West-Duitslamd, dan
met het gebeuren van de misdaad zelf.
hoewel deze uiteraard constant de af
schuwelijke achtergrond vormt. Daarom
is het stuk ook niet direct emotioneel,
maar wel indirect, tenminste als men
met enig voorstellingsgevoel de taal van
de rechtszaal tot zich door laat drin
gen. Dan is het nog emotioneel genoeg.
Echter Peter Weiss wil op deze wijze
achter de drijfveren en oorzaken van
Auschwitz komen. Hij wil het vreselij
ke gebeuren verklaren uit de maat
schappij die deze misdaden toeliet.
Zelf heeft hij in een interview gezegd
Auschwitz te zien als de consequentie
van hét kapitalisme en West-Duitsland
als de voortzetting van Hitlerduitslaind.
Hij zelf gaf zijn sympathie aan de
D.D.R.
Een hoogst ongelukkige uiting, want
behalve dat zo'n uitspraak twee feite
lijke onjuistheden bevat, worden de
slachtoffers van Auschwitz erdoor de
willoze elementen in een politieke tegen
stelling van d'it moment Beide partij
en proberen politieke munt te slaan uil
het proces. De Duitse pers staat dan
ook vol ingewikkelde redeneringen ter
zake. Men zou er Auschwitz zelf haast
door gaan vergeten.
Daarom is het beter het stuk van
Peter Weiss of liever: het orato
rium. want van een toneelstuk heeft
het met opzet niet veel in zijn we
zenlijke inhoud tot zich te laten door
dringen.
Voor de Nederlandse Comedie heeft
de Münchener regisseur Peter Palitscb
dirt op een zeer sobere wijze gedaan.
Hij heeft begrepen dat dit een Leerstuk
ls dat zich richt tot het intellect van
he publiek. Daarom heeft hij terecht
de muziek van Nono (bij de Er-win
Pisoator-opvoering gebruikt) achterwege
gelaten en slechts tussen de „zangen"
door een Duitse soldatenmars of derge
lijke muziek laten spelen om in het
voorbijgaan de sfeer aan te geven.
De leden van de Nederlandse Come
die hebben zich geheel bij de sobere
stijl van de regie aangesloten en de
tekst puur. haast objectief gebracht, als
een muziekloze litanie.
Han Bentz van den Berg is de rech
ter, Julien Schoen-aerts de aanklager en
Guus Oster de verdediger. De vrouwe
lijke getuigen werden voorgesteld door:
Mimi Boesnach. Elisabeth Hoytink en
Nell Koppen. De mannelijke getuigen
speelden ook de rollen der 18 verdach
ten. Zij waren met 13 acteurs in to
taal.
Uiteraard leent zich zo'n vorm van
politiek toneel niet voor toejuiching.
Het wordt slechts gebracht opdat men
zich zo nauwgezet mogelijk op de
hoogte kan stellen van wait er in
Auschwitz tegen de mensheid is mis-
De Nederlandse Comedie moet men
voor deze sobere presentatie ten zeer
ste erkentelijk zijn.
Ev. Grolle
Marion Williams
werd ook het- publiek met handgeklap
in de voordracht betrokken, waarbij een
zanger de zaal inging.
Echte zuivere zangstemmen zal men
niet vaak onder deze spelers aantreffen.
Maar daar komt het ook niet op aan.
De spiritual is een kreet van blijdschap
of onderdrukking.
Het is een belevenis om de al wat ou
dere Vinnetrte Carroll in haar lied te zien
opgaan, waarbij zij regelmatig met de
voeten tapt.
Na de pauze trad gospel-zangeres Ma
rion Williams op. Begeleid en gestuwd
door de groep zong zij haar spirituals en
blueses. Weer geen mooie stem, maar het
gaat weer om de uitdraging van een over
tuiging. Het publiek reageerde zeer en
thousiast. reden waarorr. zij aan het ein
de van de avond een lange toegift gaf.
Tot slot bracht zij het bekende „We shall
overcome", waarbij zij een heer uit de
zaal op het toneel haalde. Het was een
machtig en tegelijk dramatisch slot van
de avond.
Tom Blom
de diepgaande geschillen tussen
werkgevers en werknemers op loop
gebied bij te leggen. Dit bleek tijdens
een gistermiddag met spoed in fyet
Kurhaus belegde persconferentie van
de Raad van Nederlandse Werkge
versverbonden.
In deze raad werken samen het Cen
traal Sociaal Werkgeversverbond, het
Nederlands Katholiek Werkgeversver
bond, het Verbond van Nederlandse
Werkgevers en het Verbond van Pro
testants-Christelijke Werkgevers in
Nederland.
Na Kerstmis
De voorzitter van het Centraal So
ciaal Werkgeversverbond, ir. J. Bosma.
verklaarde dart de werkgevers een se
rieuze poging van werknemerszijde
om tot heroverleg te komen niet zullen
afwijzen. ..Maar het is beter daarmee
dan te wachten tot we kerstmis en
nieuwjaar gevierd hebben, opdat de
gemoederen wart kunnen afkoelen.
Bovendien hebben we na nieuwjaar
meer kijk op de gang van zaken bij
de onderhandelingen in de bedrijfstak
ken". aldus de heer Bosma. die daar
aan toevoegde er geen bezwaar tegen
te hebben, dat .-een paar mensen dan
eens om de tafel gaan zitten".
Waardering
De heer H. H. Wemmers, voorzitter
van het Verbond van Protestants-
Christelijke Werkgevers, verklaarde
het initiatief van het CNV toe te Jui
chen en er ..alle medewerking" aan te
willen geven.
„Wij hebben veel waardering voor het
standpunt van deze vakcentrale dat het
uiterste moert worden gedaan om strijd
en chaos te voorkomen. Er zijn echter
nog enige onduidelijkheden, zoals bijv.
de vraag welke inhoud het CNV zou
willen geven aan een eventuele commis
sie van eoede diensten. Moert bijv. minis
ter Veldkamp daarvan ook deel uitma
ken?" zo vroeg de heer Wemmers zirii
af. De voorzitter van het VPCW ver
klaarde voorts in de jongste rede van de
voorzitter van het NKV, de heer P. J. J.
Mertens. enkele constructieve elementen
te hebben ontdekt.
Het is nog niet bekend of ook de beide
andere vakcentrales het voorstel van het
CNV zullen ondersteunen- Zij zijn er.
zoals wij gisteren berichtten, wel direct
van op de hoogte gesteld, Het overleg
orgaan van de vakcentrales komt woens
dagmiddag in spoedvergadering
Utrecht bijeen.
Vijftigduizend man
bij Fiat weken
zonder werk
TURIJN Bijna 50.000 werknemer
van Fiat hebben bericht ontvangen da
het werk voor hen tussen 22 decem
ber en 6 januari stil zal staan en 6000
anderen zullen tussen 23 en 28 decem
ber niet wenken. Fiat heeft 100.000
man in dienst. Fiat ontkent dart dit
een gevolg is van de economische
slapte, maar noemt technische reorga
nisatie de oorzaak. De vakbonden heb
ben geprotesteerdIn oktober werden
45.000 arbeiders vier dagen geschorst,
ook toen was reorganisatie de oorzaak
genoemd. De schorsing heeft betrek
kin op de autotfabrieken. Fiart maakt
ook vliegtuigen, spoorwegmatoriaad en
scheepsmotoren.
