Doekdrukkunst
in Tilburgs
T extielmuseum
EENS?
Huiselijke slordigheid
fataal voor kleuters
BLAD ZIJ
VOORAL MEDICIJNEN
GEVAARLIJK
Witte
T-i I .O-jlXZX
Uw ervaring als
alleenstaande
ffl
Folklore rond de
jaarwisseling
ZATERDAG 11 DECEMBER 1965
WIE over de Gasthuisring
in Tilburg loopt, zoekt
achter het grauwe massieve
herenhuis op nr. 23 geen
speelse fantasie en intieme
hoekjes. Tóch zijn die er, voor
wie de moeite neemt binnen
te gaan. Directeur J. C. Sloe-
kers van het Textielmuseum
heeft alle eer van zijn stre
ven, dit museum niet tot een
9toffige verzameling van
statische exposities te laten
verworden. Wie Tilburg zegt,
I zegt textiel. Het museum is
er voor, de belangstelling
voor textiel uit het verleden
levendig te houden. Het
slaagt daar wonderwel in; op
het ogenblik door de tentoon
stelling „doekdrukkunst".
Het Tilburgs Textielmuseum
werd in 1958 geopend. Het is een
van de twee textielmusea die ons
land „rijk" is: het tweede staat te
Enschede. Behalve 's maandags
kan de bezoeker er iedere middag
.van twee tot vijf uur terecht, 's
maandagsavonds zijn groepen wel
kom na afspraak.
„Doekdrukkunst" is een wissel
tentoonstelling en draagt de lange
naam Doekdrukkunst in kleur en
techniek. Textieldruk in de loop
der eeuwen! Het begon allemaal in
een heel ver verleden. Textiel, de
tweede levensbehoefte van de
mens, kon blijkbaar niet zonder
yersiering. Het ging. gezien door
onze bril, vrij primitief. Op de
manier zoals de kinderen aardap
pelstempelen: in dat verleden
sneed men kleine houten blokjes
uit, bedekte ze met kleurstof en
drukte daarmee op de stoffen. Dat
gebeurde lang voor het begin van
onze jaartelling. Vondsten in Egyp
tische graven toonden dat aan.
Ook in Voor-Indië en Perzië kun
nen we de bakermat van textiel
druk zoeken. Uit Perzië of India
yia Klein-Azië kwam het versie
ren van stof door middel van druk
naar Europa.
maal wel, maar we nemen op een kast. En logeren de
kleintjes bij opa en oma, let
dan op dat ook daar alles veilig
hete theepot van het aan
recht pakte, alles over zich
heen kreeg en weken in het ken van medicijnen
ziekenhuis lag, het jochie dat schoonmaakmiddelen,
van mama's pilletjes snoepte,
1\/TEN moet het van dichtbij
- meegemaakt hebben: de pas onze maatregelen als
gevaren, die onze kleuters te laat is. In ons kleine land- ts-
dagelijks in huis omringen, je wordt per dag gemiddeld Hoe vaak liggen oma's poe-
SJ dertjes gezellig naast de drop-
De kleuter die de gloeiend- tweehonderd maal alarm ge- jes in de Het kastje on_ 0*1*001110
slagen omdat een kind kans der de gootsteen, ook altijd een
heeft gezien te eten of te drin- SeHrfkoosd plaatsje om de g.- Nu he, Kersl[M5t wter z0
vaarlijkste dingen neer te zet- dichtbij iSi verschijnt ook die
ten. Het komt ook voor dat eigenaardige witte groente, de
ouders hun kinderen naar de bleekselderij. Hoewel dit gewas
apotheek sturen om gevaarlijke zich nooit in de overmatige be-
Bijna 99 procent van die ver- medicijnen te halen. We ken- langstelling van de Nederlandse
het meisje dat ammoniak giftigingen zou, achteraf beke- nen het verhaal van de jongen huisvrouw heeft kunnen verheu-
w ut oiu ken, te vermijden zijn geweest, die een doosje pillen ging halen, J» toch heel goed mo-
dronk. We weten het alle- Per'jaar sterven dertig kleuters niet goed keek of het doosje Sel«jk er een smakelijk gerecht
door vergiftiging tengevolge helemaal dicht was, en wel met van maken. De eenvoudigste
van slordigheid van de volwas- het pillendoosje maar niet mei manier om deze groente te be
senen. U moet eens aan dat leed pillen thuiskwam. Gauw de «>«en is: koken en opdienen in
denken, altijd en eeuwig het route opnieuw gemaakt, wel de vorm van een puree,
schuldgevoel: „Had ik nou wat pilletjes gevonden maar
maar Maar we springen lang niet allemaal. Griezelig, en *mid de groenten in kleine
overal zo gemakkelijk mee om, gevaarlijk, vindt u niet, met al stukjes en kook haar zacht in
schaar, spelden, lucifers, mes- die kleuters die er niet voor
sen. Hoe vaak staat de kleuter terugdeinzen alles van de straat gevoegd. Laat de stukjes uit-
niet naast ons. als we druk be- op te rapen en in hun mondje JjjJ™
sÜnTo hefnas" nan' metsel S,°PP<m' f
vet En hoe gemakkelijk Zwarte Mist het"£h£i
verslapt dan onze aandacht in ^Warte "JST pelen en voeg aan het geheel
het gejacht van de dagelijkse Met dit alles willen wij er Wanneer u in plaats van aard-
maal* °P aandringen: wees voor- appelen bij de selderij een puree
den in^rns lancMturmen stich- sitbüg en blijf voorzichtig, kastanjes voegt, hebt u^en
ten doordat zij met lucifers kon- maak eens een „zwarte lijst'
den spelen.
Hoog wegzetten
Doe kd ruk
en kwamen later tot' grote bloei.
Daar waren de Oost- en Westindi-
sche Compagnieën voor verant
woordelijk. Ze brachten ons in ken
nis met de Oostindische methode
en de witte katoen uit Indië. De
techniek stond inmiddels niet stil.
Verscheidene drukmethoden
oeien; alleen dit: filmdruk is
ior dè industrie van grote beteke-
s geworden.
plaar uit 1880,
kleine bloemrijke pa-
Aan de andere kant. het is.al
zo druk met die kleintjes om
je heen, en als je overal geva
ren in ziet heb je helemaal geen
tem_ leven. Het best is dus gevaren hied voorzetten,
stuk te vermijden, medicijnen hóóg
wegzetten. reinigingsmiddelen
verrukkelijke schotel bij bijv.
gebraden fazant.
van al uw onachtzaamheden in Als u de selderij-kastanje-
uw eigen *huishouding op, en u puree vermengt met een ge-
zult er van schrikken. Hutst ei en dat als vulling voor
croquetten gebruikt, kunt u er
Misschien kan men ons dan zeker van ziJ'n, dat u uw huis-
in de nabije toekomst een wat ^?scho?eh. deliCateSSe
rooskleuriger beeld op dit ge-
doekdrukkunst. De oude Grie- den ontwikkeld. Deze zijn in drie
ken en Romeinen, later de kloos- hoofdgroepen samen te vatten:
ters, zorgden voor de stofdruk. hoogdruk, diepdruk en vlakdruk,
in de tiende en elfde eeuw maak- ?e hoogdruk omvat ondermeer, het
leri nok dn mnnsnn in nnzn sim- ln middeleeuwen al bekende
l. tV mensen in onze stre Wokdrukken~ dat veelvuldig be
ken kennis met de doekdruk. oefend' werd. UWgesnèliöt houten
Die kunst was in die tijd verre blokken werden op een verfkussen
van volmaakt. De kleuren wa- gedrukt en daarna op het weefsel
ren bepaald niet was-, licht- en geplaatst. De gemechaniseerde
wrijfecht de vraag is overi- blokdruk heet perrotinedruk. Dit
gens of in die tijd de'stoffen zo Procédé werd ingehaald door ma-
veelvuldig werden gewassen als
een aangelegenheid van specia
listen. Daarvan nu geeft de ten-
toonstelling een duidelijke d<»r-
dc middeleeuwen al bekende snede op overzichtelijke panelen,
„blokdrukken" dat veelvuldig be- Natuurlijk staan er om heen ge-
/.itffartA „-or.* iWdPoriïHpri-1 "'hrv.tiLU groepêërd dé proflukten tri na-
tura: een veelkleurige achttien
de eeuwse Japanse bloemen-
doek, sit zen jurken uit die eeuw,
Specialisten
Zo groeide een oud ambacht, - - - ---
«S rondoSv™
netië. Van witte katoen zijn
maakt, bedrukt met vruchten, bloe
men. vlinders en vogels. Er liggen
receptenboeken overigens niet
van kook- maar van drukkunst.
Ze doen de samenstelling van be-
paalde drukpasta's uit de doekjes, huisvlijt
nude prenten gereed- negentiende
-getouwcn
Wie
schappen en boeken houdt, kan
terecht. In 1793 werd door
de stof drukken: de reliëfwalsen- de en de negentiende eeuw.
druk. We zullen u met de techni-
De Nederlandse katoendrukkerij- sche snufjes van de druk niet ver- Eng«
r oud en vergeeld.
gek op lappende- Klederdrachten
Behalve deze expositie geeft het niet
Textielmuseum nog
Een alleraardigste inzending is die
van de heer J. Duyvetter. hoofd
„twee-luik
het dagelijks leven anno 1630",
compleet met (uiteraard!) kleding,
Op de zolderverdieping vindt de
aandachtige bezoeker een perma
nente tentoonstelling „Brabantse
de achttiende en de
eeuw". Enorme weef-
rmen een spectaculair
onderdeel van de historie van het
oude ambacht, dat in die tijden als
huisvlijt werd bestempeld en waar
mee ook kinderen moesten helpen
het dagelijks brood te verdienen.
Wie van de geschiedenis der mode
houdt, (en welke vrouw buigt zich
over de plaatjes
hoepelrok, de queue de paris, de
{rote hoed met struisveren, de stro-
i, kantjes, ruches
ten der expositie „Vier e
de in miniatuur" die vorig jaar
werd gehouden.
Wasmachines en centrifuges zijn bijzonder gevaarlijk i
„Ongehuwd is m.i. heel iets
anders dan alleenstaand. Zelf
ben ik ongetrouwd maar
nooit alleenstaand geweest",
schrijft Mej. Z. R. te V. „Een
ongehuwde hoeft niet tegen
de feestdagen op te zien, ve
len hebben familie, vrienden
of kennissen waar ze welkom
zijn, en anders is er wel een
andere ongehuwde om samen
de feestdagen door te bren
gen. (Dit geldt niet voor
ieder, zoals onze rubriek be
wijst!) In een huwelijk zijn
er ook velen die alleen
staan! En dan de suggestie
over de „mannenborst" waar
de ega troost kan vinden,
ik zou haast zeggen: „Laat
me niet lachen" want ik
ken veel gehuwden die op
hun problemen van hun man
ten antwoord krijgen: „Mens
zanik niet, zoek het zelf maar
uit. Ik heb wel wat anders
Niet alleen
Mej. G. K. te dH. schrijft
..Welke zgn. alleenstaande staat
tegenwoordig nog werkelijk al
leen? Od het werk zijn col
lega's te vinden. Wie is niet
blij na een werkelijk drukke
dag door de eenzame rust van
zijn of haar kamer op verhaal
te komen? Natuurlijk heeft de
alleenstaande het om verschil
lende oorzaken wel eens
moeilijk. Wordt het te zwaar,
wees dan zo verstandig moe
heid en onbehagen te overwin
nen door er eens uit te gaan.
Desnoods een nieuwe jurk ko
pen, ik spreek hier uit erva
ring. Voorts is het uitstekend
te weten of er geen mensen
in de buurt zijn. ik bedoel be
jaarden. langdurige zieken, die
dolgraag een spelletje doen
Scrabbelen b.v. of schaken, of
alleen maar een babbeltje.
Adressen zijn hiervoor te krij
gen via de ledenlijsten van de
kerk, de kiesvereniging of des
noods bij de burgerlijke stand."
„Omdat ik voor mijn huwe
lijk verpleegster was, wordt mij
nogal eens gevraagd om een
zieke een wasbeurt te geven.
Maar ik hoor nooit: „Nu
heeft U ons zo fijn geholpen,
wat kunnen wij voor U doen
schrijft mevr. N. te O.
„Ik begrijp maar niet, waar
om er voor ons niet gebouwd
wordt, kleinere woninkjes en
dan niet in een torenhoog flat
en ook niet in achteraf-straten.
maar bij een winkelcentrum
met bv. centrale verwarming
tegen een redelijke huur of
storting ineens van een gioot
geldbedrag en daarna een ma
tige huur. die in de toekomst
niets of niet veel omhoog gaat."
Lofstem
„Ik zou een stem over dit
onderwerp willen laten ho
ren, die lijkt op een lofstem"
schrijft mej. X. IJ. te Z. „Om
te beginnen mijn werk, de
omgang met collega's, de
vrijheid. Het kamerleven
staat geheel los van dat van
je werkkring. Koken, wassen,
strijken en honderd en een
andere huishoudelijke bezig
heden nemen jezelf en je tijd
heus ook in beslag. Maar het
is heerlijk om de gedachten
de vrije loop te kunnen laten.
geen echte zorgen belemme
ren je dat. 'k Heb mij nog
nooit verveeld, het leven is
zo vol mogelijkheden, ook
wel vol moeilijkheden. Die
hoef je echt niet uit de weg
te gaan, ze komen toch.
„Kom eens in een gezin, van
vrienden, waar man en vrouw
„zeer" gelukkig zijn. Na een
poosje voel je de jaloezie bij
..haar". En waarom? Omdat je
je goed kunt kleden? Omdat
je vlot met iedereen omgaat?
Andersom doet het zien van hu
welijksgeluk het verlangen
naar liefde telkens weer op
leven. Geen mens kan er zon
der door het leven. En wan
neer houdt ooit het hopen op?
De wetenschap, dat je leven
geen vergissing is, maar een
heilige bedoeling van God, doet
je dan rustig doen wat je hand
vindt om te doen. En je ziet
wat het leven aan onnoemelijk
veel moois rijk is, ook, nee
soms juist als alleenstaande."
Mej. T. de H. (uw adres?)
zegt in haar brief: „Wat kun
nen wij toch intens luisteren
naar radio en in ons opnemen
hetgeen we lezen. Niets dat ons
afleidt of stoort. Iedere dag
lees ik met plezier de krant,
ik zou zeggen: tot ziens in de
Mej. J. v. d. V. te R. heeft
een huiszondagsschool opge
richt, elke woensdag komen
er ca. dertig kinderen. Zij
bidt met hen. vertelt een
Bij bel vertelling, zingt versjes
en leest nog wat voor. Ze
krijgen een glaasje limonade,
wat lekkers en zijn bijna niet
weg te slaan. 20 december
a.s. 'viert zij kerstfeest met
De ervaring van mej. C. S.
te R. is. dat de familie vaak
jaloers is. „Zij hoeft haar sala
ris niet te delen." Er wordt zo
vaak vergeten dat je ook je
zorgen niet kan delen Fi
nancieel zijn er bij de alleen
staanden ook vaak moeilijk
heden. hoge belasting, sociale
m
Het volgende onderwerp? Folklore rond de jaarwisseling!
Wie weet een origineel recept dat misschien van uw over
grootmoeder kwam. wie maakte de rondgang met een
kerstster of hoorde de midwinterhoorn blazen? Wie liep
met de rommelpot of weet andere oud- of nieuwjaars- dan
wel kerstgebruiken? Uit eigen ervaring wel graag als 't
even kan, maar als het een vertelsel van uw moeder was.
nou jaWe zien weer met spanning uw ervaringen
(egemoet! Worden ze geplaatst, dan sturen we u graag dc
dokter zegt 1. de dokter zegt 2 of tipparade. Zet u uw adres
en uw keus In de brief? Tot schrijfs.
lasten. Mej. D. N. te S. schriift
over een alleenstaande die bij
haar broer woont, broer moet
sociale lasten betalen, maar zij
apart nog ziekenfonds. Wegens
zwakke gezondheid kan zij niet
werken, maar zij worden niet
als gezin beschouwd, ieder moet
apart de lasten betalen. Mej. D.
eindigt: „Het is tegenwoordig
zo, dat men voor buitenlanders
en achtergebleven gebieden
meer over heeft dan voor eigen
mensen."
„Eenzaam, maar niet alleen
heb ik voor mezelf onder
staande gedachten opgeschre
ven", schrijft mej. J. V. te R.
Alleen mijn oren horen
het lekken
van drup na drup op het
balkon.
Alleen mijn ogen zien door
op de torenklok kwart
alleen mijn woorden
(op papier)
verbreken de stilte,
het ontgaat zelfs de vlieg
aan het plafond
uit het glas in mijn hand
spoel ik mijn mond.
1YTOOIT zijn de verrassingen de
wereld uit en ik mag me
dan ook niet verbazen dat zo
veel brief-vriendinnen me in
deze tijd schrijven dat ze ex
cuus, excuus gewoon niet tot
een brief kwamen omdat zij
creatief bezig waren. De een is
al vanaf de vroege zomer aan
het bloemen drogen. Tegen Sin
terklaas gaat ze boeketten ma
ken en die hechten tegen lapjes
linnen. Even een ringetje eraan
en het is een mooie wandver
siering voor allerlei vriendinnen
die je vluchtig, maar toch niet
te nadrukkelijk, bedenken wilt.
DE ANDER schildert menu'»
voor Kerst, binnenin blanco,
en stuurt ze met een Kerstgroet
rond. Al doende blijkt haar dat
sommige heel goed gelukt zijn, ze
wordt er nu echt door gegrepen en
verwaarloost Christine. Toe maar.
want dié zit zich bij de verbazing
te verheugen. Vorig jaar maakte
ook een briefvriendin menu's, ik
meen me te herinneren voor een
heel rusthuis, sommige lui hebben
ze nu nog ingelijst in de kamer
hangen, is dat niet leuk? Natuur
lijk zullen enkele mensen dat zie
lig vinden dat je zo'n menu nog
aan de wand hangt, maar dat geelt
niet. Per slot kun je elke daad van
genegenheid wel zielig vinden,
omdat het vooronderstelt dat men
sen elkaar nodig hebben, en dat IS
erkenning ligt ons heil Nooit we
ten we dat zo goed als in dez«
weken. Nood en heil, dat is één.
Een vriendin maakt collages, en
lang niet gekke. Het leukst is dat
ze ineens iets van moderne kunst
is gaan begrijpen, hoewel ze daar
altijd „tegen" was. Nu, door dat
plakken, krijgt ze soms inderdaad
een dimensie méér, en door de
ervaring gaat ze bepaalde dingen
zien en toepassen. Nog even en ik
heb in de Open-Brief-rubriek een
kunstklasje. Een pottenbakster is
er al bij en legio kunstige hand
werksters.
/ELF BLIJF IK ver achter, want
ik moet de handenarbeid-uren
vertikken op een schrijfmachine
die, als je gek gaat doen, alleen
maar de n balorig maakt, zodat als
je al verder bent en de n zit nog
tegen het papier je een hele waai
er lettertjes achter elkaar tegen da
n krijgt en dan maar prutsen!
Maar ik ben zo ook al tevreden.
Later de breikous. Als ik oma ben.
Misschien wordt u dat wel hele
maal niet! zeggen mijn kinderen
die op de leeftijd „ik trouw nooit"
zijn, maar dat lijkt me wel wat
onwaarschijnlijk. We dartelen nog
maar even door en als het
oma-schap nadert kan de Open
Brief langzamerhand wel aan de
kant.
Ja, dacht ik (want ik ben even
gestopt), je dartelt maar door, van
„nood en heil is één" tot allerlei
niemandalletjes. Dat komt omdat
je zo vol zit van hevige dingen,
van belevenissen in de levens van
de krant staan, de grote dingen
die je wilt zeggen, woorden zwaar
van wat er achter leeft, en je
denkt: moet dat? Hier? En je ziet
dat lange slier-asperge-achtige
stukje rubriek voor je, on-elegant,
typografisch onelegant door te lan
ge lengte tegenover te korte breed
te. Slechts een dialoog a la He
mingway zou er goed staan. Nu
komt er geen zin door zonder een
wip naar de volgende en dat geeft
toch wel even, lijkt mij, een handi
cap in de stroom van de gedach
ten. Zo remt het soms ook mij in
het aanpakken van onderwerpen.
Maar natuurlijk niet lang.
ALS IK een beetje in vuur ben
■r*- mag om mij de hele tekst op
de kop staan. Want soms wordt
iets ineens waarheid voor me, iets
uit een brief, 't hoeft heel niet
diepzinnig te zijn, maar ik zie het
plotseling en dat zien neemt heel
mijn denken, mijn ziel, in beslag,
en wordt zo tot openbaring. Dan
kan het me niet meer schelen hoe
anderen over dit geschrijf denken,
of ze soms de briefschrijfsters zie
lig vinden omdat ze tonen in ge
sprek met een medemens te willen
zijn. en mij zielig omdat ik die
schrijfsters au sérieux neem en ze
zo goed en kwaad als het gaat
antwoord geef (ook dit zinnetje is
antwoord op een brief), nee, dè£
maar zielig denk ik, en, ja, wtt
hebben elkaar nodig en ik
schrijf er op los.
„Je hebt elkaar niet alleen nodig
voor de dingen hier beneden", zegt
een brief-vriendin. .je hebt elkaar
ook nodig voor de zaken omtrent
God. Laatst gebeurde er iets vrese
lijks in onze vriendenkring en we
stonden bij een graf en ik merkte
dat ik niet meer geloofde. Ik zei
duidelijk: waarom, en wat meer
was: ik hoorde dat waarom ook in
het doffe zwijgen van de anderen.
Alleen de dominee was positief en
zei dat we dit God niet mogen
vragen. Ik durfde wat de dominee
zei niet loslaten, want dan was ik
nergens meer. Toen heeft een ge
woon menselijk wezen me gehol
pen door te zeggen dat ik alles
mocht vragen aan God, ook waar
om. Dat er dan ondertussen vrien
den zijn die je vasthouden. Waar
door je niet helemaal alle zekerhe
den overboord durft gooien. Zij
zijn als het ware een hek dat in
de mist staat, waarlangs je als ie
er dichtbij blijft, de weg vindt
naar huis."
Dat is mooi gezegd. Het is meer:
net wordt voor mij waarheid. Wij
bevinden ons allen temidden van
vragen, dat is onze nood. Vandaag
n,ets- morgen zitten we er
middenin. Vandaag geloven we in
alle rust, morgen zien we het niet
2Ï. uuP de duur weten we dat
en hebben vrede met de uds en
W« ons leven neer
m Jezus handen: nood wordt heiL
.nniSW i"z,cht breekt door;
ook in dc nood was heil. Alles is
'c;': heel deze heksenketel is ons
tot heil, alle vragen zijn het. Daar
om wordt het ieder jaar Kerst
feest, daarom vallen duisternis en
regen in wat heet: Advent.
