Vroegchristelijk
denken in
kunst onthuld
ramen
aan de straat
Arthur Honegger dreigt
vergeten te worden
ZONDAGSBLAD
Vertellingen van Clare Lennart
KUNSTJUWELEN
VAN UNESCO
Nieuwe Leidse Courant
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1965
M TN een internationale uitga-
1 ve van de Westerse kunst-
-f geschiedenis in paperback-
vorm moet ook een deel aan
de vroeg-christelijke schilder-
I kunst worden gewijd. Daarin
horen natuurlijk een aantal
reproducties van schilderin
gen in de catacomben. De
enige bron is echter het zeld
zaam geworden standaard-
N werk van mgr. J. Wilpert uit
1903, waarin reproducties zijn
opgenomen van aqurellen die
d(naar de ondergrondse schil
deringen waren gemaakt,
kj Geen rechtstreekse weergave
dus van de originele voorstel-
lingen. Een uitzonderlijke
toestemming van het Vati-
Bcaan brengt evenwel de op
lossing. Een technische staf,
voorzien van de modernste
foto-apparatuur, mag in de
catacomben afdalen en de
schrijver, Pierre du Bourguet
conservator van het Lou
vre krijgt bovendien volle de tijd die volgens astrologen in het teken van
de Ram staat, tvorden in de vroeg-christelijke
schilderkunst de symbolen van vissen het voor
gaande tijdperk) vervangen door afbeeldingen van
Ilier een detail van „Schapen bij de
medewerking van de pause
lijke commissie voor christe
lijke archeologie. Het verblijf
radisch voorkomen
en dan pas uit de
derde eeuw stam
men. Ook dit kan
bewijzen dat de on
dergrondse ruimten
zelden of nooit voor
de eredienst werden
gebruikt, immers de
oudste kerkvorm be
stond uit een ruimte
voor de samenkom
sten en een baptis
terium. In de derde
eeuw ook werden de
op mystieke beleving
gerichte symbolen
verdrongen door
meer realistische en
historische taferelen.
Mystiek ruimde het
veld voor de leer,
voor dogma's. Toen
ontstonden de afbeel
dingen van Christus
als leraar en na de
Kerkvrede tooien de
schilders Hem voor
het eerst met een
baard en gekleed in
kostbaar pallium om
Zijn verhevenheid
zichtbaar te maken.
van Clare Lennart, die
Twintig ramen aan de
straat heet (Uitgeverij
Nijgh Van Ditmar,
's-Gravenhage - Rotterdam,
179 blz., 12,50), of liever:
een goede vertelling, want
zo noemt de schrijfster
haar jongste werk in een
ondertitel
Bij een roman denkt men
aan een bepaald thema, een
bepaald conflict, waarbij een
beperkt aantal personen be
trokken is. Met die mensen:
enkele hoofdfiguren, wat bijfi
guren, leeft men een tijd lang
mee. Er moet een duidelijke
ontwikkeling zijn en een be
hoorlijke diepgang. De roman
ontsluit diepten van het le
ven, die aan de oppervlakkige
beschouwer ontgaan. In de ro
man is er een concentratie op
de hoofdzaak, evenals in een
drama, maar ook is er een
doorlopende toelichting van
in de onderaardse doolhoven Goede Herder" in een grafkelder van de catacombe
van de eerste christenen
door het vaak optredend ge
brek aan zuurstof niet zon
der levensgevaar. Het vast
leggen van de vroegste uitin
gen van christelijk denken
en leven is een te fascineren-
Callisto (midder
De voorstelling van
Maria als Moeder
Gods is al vroeg ont
staan, vaak afge- komst dank ik zonder twijjel
beeld met drie Wij- J
zen overeenkomstig de Protestantse traditie en de
afbeeldingen van het Lam en d& het aantal in de Bijbel genoemde vertrouwdheid met de bijbel."
1geschenken. Taferelen van krui-
siging en opstanding zijn vóór de Dit is een van de kenmer-
Kerkvrede van Constantijn niet ]cenfa uitspraken van Arthur
■„Aan mijn Zwitserse af- gevormd De composities werden
geleverd door Arthur en men zou
hem dan ook in eerste instantie
autodidact kunr.c-n noemen.
herder met zijn schapen.
De herderfiguur was aanvan
kelijk een soort Griekse Or
pheus. Later werd hij de nieu-
David (een verbinding dus
Serieuzer
de taak om het werk voortij- tussen Oude en Nieuwe Testa-
geschilderd, naar men veronder-
stelt uit vrees dat de RomeinenHonegger, de componist die
voor wie de kruisdood ten jn ons jan(j v00rai belcend-
l op te geven. Het resultaat ment)
ten slotte
is nu ook in een Nederlandse Herder te bidden
editie verschenenen wel in
de „Meulenhoff Kunstge
schiedenis.
diepste vernederend was laag
ae uoeae Qp het nieuwe gei0of zouden heid heeft verkregen met zijn
oratorium „Le roi David",
door véle koren en orato
riumverenigingen-uitgevoerd.
pen, kennelijk bedoeld als be- b—
moediging bij dreigend marte-
laarschap. Compromis
eerste eeuwen van het De wanden van de catacomben
De 64 afbeeldingen in kleuren Christendom kozen de schilders behelzen ook voorstellingen van Op 27 november a.s. zal het
n 112 zwart-wit illustraties, hun thema's hoofdzakelijk uit mensen, bezig in hun beroep, en tien jaar geleden zijn, dat
waaronder een eroot aantal van het Oude Testament. Dit werd portretten van martelaren en TT
nooit eerder gereproduceerde vooral verklaard uit een veron- andere daar begraven christe- Honegger in Parijs overleed
derstelde schroom voor het nen. Voorts zijn er decoratieve en fat stelt ons voor de
uitbeelden van Christus zelf, motieven die zeer waarschijnlijk
schiedenis van het Christendom maar gezien de sterke hang naar door niet-christenen zijn ge- vraag: welke betekenis neejt
Het onbekende, het tot dusver het symbolisch aanduiden van maakt. Met Constantijns beke- het oeuvre van Arthur
onverklaarbare wellicht, wordt ,het mystieke leven van de Ver- ring worden de Romeinse cola- H danen'
oneewnnn hn»i»nH verduid», losser, lijkt het aannemelijker comben niet slechts bedevaarts- nonegger nog m onze aagen.
dat we de vroegste oudtestamen- oorden, doch uit de daarna
tische voorstellingen moeten ontstane schilderingen is ook af Als kind van Zwitserse ouders
zien als prefiguraties. Zo duidt te leiden, dat mét de erkenning werd Arthur op 10 maart
ongewoon boeiend verduide
lijkt.
Catacomben bevinden zich in
de grond van vrijwel alle gebie- - -
den rondom de Middellandse het ta*ereel „Mozes slaat water van het christelijk geloof
Zee; in Rome vormen ze zelfs rMc" "PA+r,,<! 1lif ae christenen het aldra
Al spoedig werd de opleiding se
rieus ter hand genomen en zijn
leermeesters waren o.a. Hegar, Ca-
plet, Widor èn d'Idy. Ook komt
hij in aanraking met de muziek
van Debussy en Fauré. In de Licht
stad zou hij tot aan zijn dood blij-
ven wonen, hier vindt hij de verte
genwoordigers van muziek en
dichtkunst die bepalend zijn ge
worden voor het karakter van zijn
oeuvre. Zo ontstaat in 1918 de
groep „Les ncuveaux jeunes", met
Milhaud, Auric Durey, Poulenc en
Germaine TaiUefaire. Jean Coc-
teau treedt op als woordvoerder.
Het streven van enkele leden van
deze groep oir. te komen tot een
meer populair karakter van de mu
ziek trekt Honegger echter niet
aan. Dat bewijst hij op_ondubbel-
zinnige wijze in 1921, het jaar
een onderaardse stad.
Begraafplaatsen
uit de rots" op Petrus, die uit Qe christenen het aldra met de in deze plaats een exportzaak
Christus rots van behoud oude mystieke beleving op een zoals bij vele (.ompo„is,en he,
Le Havre geboren. Zijn vader had waarin hij met één slag wereldbe-
ge-
Een nog altijd gangbare me
ning is, dat de onderaardse ver-
Mijven in tijden van vervolgin-
19en zijn ontstaan. Ze vinden
echter hun oorsprong in de ge
dachte die ten grondslag ligt aan i
inde christelijke begrafenis, nl. het VGNOSSing
ralichaam te bewaren voor de
opstanding bij de jongste dag.
dt. Op 25 februari be
de compositie „Le roi
ïaarden later, op 28
april, sluit hij dit werk af. Met fen
symfonische
de bron der genade doet accoordje gooiden omwille van val la t d h David"
ontspringen. En de bodem van aards gewin en wereldlijke sta-
een gevonden goudglas vertoont tus. Nadien bleken vrijheid en "in ur
wel een voorstelling van het welvaart vaker te leiden tot het 5°,u. gaan' 1 zim moeder (Julie ,.Le roi
offer van Abraham, maar het compromis. Ulrich) was muzikaal en het duur- psalm op tekst
randschrift geeft aari dat recht- TON HYDRA 'de nict lan* ot er werd met de heeft hij het ciatonum
1 huisvriend Georges Tobler
Kunsthistorisch aansluitend op
het hiervoor besproken boek is het
deel „Byzantijrse en middeleeuw
se schilderkunst". Visueel kon deze
uitgave een unieke verrijking
1925 volgt
René Morax~ het biibels drama „Judith". Zijn
liefde voor de literatuur demon-
le-
De thema's kunnen ook wor-
||jVeiIigre plekken moesten worden den gezien als het uitdragen van den, dank zij de toestemming
j _i de ygriossjjjgsggjjp^jg. £|ja ver_ de Raad van Europa, de schatten
lost van de dood. Noach van het van de ln 1964 Alhene Behouden
bevonden, ook al om niet
piet te komen met het oude Ro
meinse gebruik dat, met uitzon-
|dering voor de elite, crematie w er' b van z,jn Pla&en.
voorschreef.
De lange, smalle gangen, waar
uit de oudste grafplaatsen be
staan, wijzen er ook op, dat de
catacomben in vroegste tijden re,en vormden het catechetisch
niet voor de eredienst kunnen onderricht, nodig vooraleer men
zijn gebruikt. Ondergrondse ker
ken werden eerst in de vierde
jjeeuw, na de Kerkvrede van kei
zer Constantijn, uitgehouwen.
-j Uit het bijbelboek Handelin
gen blijkt dat de eerste christe
nen hun samenkomsten hielden
in woningen. Hieruit ontstonden
de „kerkhuizen", soms door rij
ke gemeenteleden uitsluitend
/oor dit doel afgestaan. De mu-
iren werden beschilderd met sym
bolische voorstellingen, die zijn
:e beschouwen als een cultuurer
fenis van Joden in de verstrooi
ing. Dit lijkt, gelet op verbod tot
net maken van beeltenissen, on
waarschijnlijk, doch de bewijzen
werden o.a. gevonden in de syna
goge van het Noordsyrische Dou-
ra-Europos, in welke plaats nog
w het midden van de derde
eeuw een christelijk kerkhuis
werd gebouwd.
Behalve Joodse symbolen ver
tonen de vroeg-christelijke schil-
Ideringen velerlei andere invloe
den, ondermeer van de Griekse
mythologie en van heidendse
godsdiensten.
Vis en lam
Tot de vroegste afbeeldingen
behoren syir. jolen va., de vis.
Zij die astrologie beoefenen ver
klaren dit uit de omstandigheid
dat de mensheid in de wordings
tijd van het Christendom leefde
onder het sterrebeeld van de vis
sen. (Christus koos vissers tot
'apostelen). Daarop volgde
j (alweer astrologisch) het teken
van de ram. Frappant is wel dat
toen, in de derde eeuw, het oude
«ymbool werd vervangen door
tentoonstelling vap Byzantijnse
kunst te fotograferen. Manolis
van het offer' Lot u,t So- chatzidakis en André Grabar
dom, Mozes van de farao, Daniël schreven de boeiende toelichting
uit de leeuwenkuil. Een meer re- bij dit exclusieve platenboek,
cente interpretatie luidt: de tafe-
werken treft het streven van de
componist om te komen tot een zo
groot mogelijke verstaanbaarheid
van de tekst.
Erkenning
De vroeg-christelijke schilder
kunst, door Pierre du Bourguet
en Byzantijnse en Middeleeuwse pockets, waarvan J. M. Meulen
schilderkunst, door Chatzidakis hoff, Amsterdam, de Nederland
en Grabar. Uitgave J. M. Meulen- se uitgave verzorgt, zijn weer
hoff, Amsterdam (per deel 240
blz. met 176 illustraties, 6,90). ,M
Reeds in 1929 organiseert
Evert Cornelis als dirigent van
het Utrechts Stedelijk Orkest
een speciaal Festival-Honegger
met de componist als gast-diri-
gent en zijn vrouw Andrée Vau-
rabourg als piano-soliste! Zijn
roem is gevestigd, hij maakt toer-
Aan de reeks Unesco-Kunst- vier deeltjes toegevoegd. Elke JJS?naar Noord- en Zuid-Ame-
boekje bevat achtentwintig
treffelijke reproducties
rika, de Sowjetunie en andere
landen van Europa, hij ontvangt
kleurendruk en zwart-wit afbeel- dc benoeming tot President van
dingen. de Confederatie van schrijvers
en componisten en onderschei-
James Johnson Sweeney geeft dingen vallen hem tan deel:
een toelichting bij „Vroeg-chris- grootofficier van het Franse Le-
telijke miniaturen in Ierland", gioen van Eer en Ridder in de
Van de door Ernst Kitzinger be- Orde van Leopold.
schreven „Byzantijnse mo
zaïeken in Israël" frappeert het reeks van composities volgt,
aandeel van Joodse kunstenaars, kamermuziek met vele liederen. 5
Tegen het tweede gebod in ver- EfEoET opè-
werkten zij van de derde tot de rette-, ballet- en toneelmuziek
zevende eeuw beeldvoorstellin- „Danse des Morts" op tekst van
gen in hun vloerversieringen. Paul Claudel. de Cantate de Noël niet eerder rehnorH YrVT*
en niet te v.-r^eten het uit 1935 eerder gehoord heeft. Uit de
Middeleeuwse schilderkunst stammende dramatisch oratorium herkenning groeit de erkenning,
in Noorse kerken" met tekst naast^schrijft"0 hl? de^muziek^bfj Hone«er slaakt dan de verzuch-
van Martin Blindheim om- 'Hj|
spant de dertiende en de veer
de kant van de auteur, die op
allerlei manieren kan worden
gegeven: namelijk het vertel
lend element, dat kan leiden
tot beschouwingen, analyses,
eventueel zelfs tot afzonderlij
ke, essayistische fragmenten.
Dit maakt de roman tot een
kunstvorm van taaie levens
kracht, die allerlei eenzijdige
experimenten heeft overleefd.
Het is de glorie van de ro
man, dat niemand een exacte,
bindende en beperkende defi
nitie van hem geven kan: het
is als literatuur een vitale
kunstvorm, vele malen dood
verklaard maar telkens in de
handen van een bekwaam
schrijver of schrijfster weer
springlevend.
Keuze
Clare Lennart, die. dit na
tuurlijk goed weet, kiest voor
haar boek evenwel de bena
ming vertelling. Er is een
ouderwets huis met twintig
ramen aan de straat, verdeeld
over drie etages. Het huis is
maar één kamerbreedte diep,
zodat het merendeel van
wat gebeurt zich afspeelt aan
de straatzijde. Men voelt
onmiddellijk bij het lezen
van de titel: hier gaat iets
verteld worden over een
groep, althans een aantal
mensen, die dit gemeen heb
ben dat ze in één huis wonen.
Toch heet het boek niet: het
huis met de twintig ramen.
En terecht, want het huis mo
ge dan al het bindend ele
ment voor de geschetste per
sonen vormen, het is niet de
ziel van alle gebeuren. Er be
staat een novelle van Her
man Robbers (1868-1937),
waarin hij een twist tussen
twee broers beschrijft van
het standpunt van de kamer,
waarin de ruzie plaatsvindt,
uit. Hier is de kamer de pas
sieve hoofdfiguur die het dra
matisch conflict moet door
staan. Zo zou het huis met de
twintig ramen de centrale li
teraire grootheid kunnen zijn
en alle daarin wonende men
sen strikt genomen bijfigu
ren. In dat geval zou men
kunnen denken aan het z.g.
unanimisme van Jules Ro-
mains, een visie waarbij men
ervan uitgaat dat elke collec
tiviteit een eigen „ziel" heeft,
welke ziel in casu door het
gemeenschappelijk bewoonde
huis zou worden bepaald.
Mensen
De schrijfster, die intelli
gent is en haar vak kent,
weet zeer goed dat haar ver
telling wel unanimistische ele
menten bevat, maar dat het
haar bedoeling niet is ge
weest een (alweer ouderwet
se) literaire theorie in prak
tijk te brengen. Haar belang
stelling ging niet uit naar het
ene (het unanimistische),
maar naar het vele, of liever
naar de velen, want het zijn
de mensen voor wie zij zich
interesseert.
Volop vrouw
Met een beetje overdrij
ving kan men misschien zeg
gen dat de man zich interes
seert voor het ene, de vrouw
voor het vele (waarbij men
als uitzondering kan denken
aan Maria, de zuster van Mar
tha uit de evangeliën). Ik
leef nogal veel tussen vrou
wen en verbaas me altijd
weer over hun talent in een
minimum van tijd een maxi
mum aantal onderwerpen en
personen de revue te laten
passeren, en dit alles boven
dien vergezeld van emotione
le reacties erop. Clare Len
nart is in dit verhaal over de
vogels van diverse pluimage
die het huis met de twintig
ramen bewonen, dan ook vol
op vrouw. Natuurlijk was er
een menselijke spil nodig om,
nu het huis die centrale func
tie eigenlijk niet vervult, een
minimum aan eenheid te
waarborgen. Dat is Kit Brink
man, die pas haar man verlo
ren heeft en zich als weduwe
leert handhaven door over de
bewoners van het huis met
echte menselijke belangstel
ling en zonder opdringerig
heid te moederen. Er is altijd
koffie en op haar canapeetje
wordt heel wat afgehuild en
afgelachen.
Op de benedenverdieping
huist Jürgen Vögeli met zijn
dochtertje Petra; hij is een
wereldberoemd violist ge
weest maar door inertie van
de kunst faam vervreemd. De
hoog wonende musicus Cor
Hoogland daarentegen staat
nog aan het begin van zijn
carrière. Dan is er Valentina
Sergejewna. afkomstig uit
het Rusland van Tsaar Niko-
laas, die over de hele wereld
gezworven heeft als danseres.
Een kleurloos onderwijzeres
je, Suzan, beleeft haar avon
tuur met de Weens-Joodse
onderduiker, dr. Bernhard
Prager. Ellen Temminck, een
rijke fabrikantsdochter, stu
deert zang. Het meisje Marti
na weet Jürgen Vögeli te
overrompelen en wordt diens
derde vrouw. En, zoals de
omslag zegt, „allen zonder
uitzondering strijken zij
vroeg of laat neer op het ca
napeetje van Kit Brinkman,
dat bekleed is met cretonne
in een vaag rozenpatroon."
Evenwicht
De sfeer van dit boek
wordt bepaald door interesse
in mensen, kunst en vooral
muziek.
Muziek kan op het scherp
van de snede tussen smart en
geluk een wonderlijk onaards
evenwicht bereiken (vgl. bl.
39). Muziek is zulk een nobe
le kunst dat, als de kunste
naar het geloof in zijn waar
de als mens verliest, hij in
zijn spel de vroegere hoogten
alleen nog maar incidenteel
beklimmen kan (vgl. bl. 41).
De echte, belangeloze musi
cus kan moeilijk met de elle
bogen werken en vindt het
gemakkelijker allerlei snert-
baantjes op te knappen dan
de grote strijd te voeren, die
het maken van een carrière
in de muziekwereld betekent
(vgl. bl. 52). Men is in dit
milieu wel helemaal los van
de kleinburgerlijkheid, maar
niet van echte menselijkheid.
Wat de geest betreft, is Clare
Lennarts jongste boek in de
goede zin des woords ouder
wets-degelijk. Er heerst een
soort evenwicht tussen vrij
heid en fatsoen. Kit Brink
man verstaat de kunst om te
leven en te laten leven. De
mens is interessant en waard
om geholpen te worden. Zelfs
de na-oorlogse generatie sluit
Kit Brinkman niet buiten
haar gouden moederhart
„Zij keurde vaak de levens
wijze van deze moderne jon
ge mensen in het geheel niet
goed. was het met hun opvat
tingen, speciaal aangaande de
liefde, totaal oneens en zei
dat ook. Zij vond hun zwart
galligheid onbegrijpelijk, want
voor haar bleef het le
ven. ondanks alles, mooi.
Maar deze meningsverschil
len verhinderden haar niet
hun een warm hart toe te dra
gen, enigszins op de manier
van de heilsoldaten, die ook
de zonde bestrijden, terwijl
toch de zondaars hun dier
baar zijn" (bl. 177).
De calvinist spreekt hier
gauw en geringschattend van
humanisme zonder de wortel
van het christelijk geloof,
van snijbloemen die gedoemd
zijn te verdorren enz. Maar
maatschappelijk gesproken
moet men dankbaar zijn dat
die menselijke warmte er is,
een warmte die in onze zo
vrome en principiële kerk
twisten meestal ontbreekt.
De stijl van Clare Lennarts
boek is niet ouderwets, maar
levendig en verzorgd, zonder
nu bepaald grote kwaliteiten
te vertonen.
Dr. C. RIJNSDORP
ponist is, dat men zijn werk nog
tiende eeuw, waarin vooral de
Mariaverering werd gestimu-
niet minder dar 50 films w.o. Pyg- tinÉ: de beste eigenschap van
I? a' deze "1 componist is jestorvon te
treft de zin voor monumentaliteit s c
en zijn streven met eenvoud van J
STvoör! Vergane roem?
beeld hiervan is „Pacific 231", een
werk dat bij het publiek bijzonder Tien jaar geleden is Arthur Ho-
Een juweel-apart is het boek- in trek was, doch waarvoor Wil- negger overleoen. „Hoe snel ver-
je „Turkse miniaturen". Eerst in lem Pijper weinig waardering kon gaat 's wereld roem" «nrair
onze tijd is het in't Westen door- opbrengen. Thomns Kempis en ooit bij Ho-
gedrongen, dat Turkse kunste- n»ir»»p v
"Se v™dTs!Sm-d„ee«ihcSeefe! Verbazing
vooraf'sedert'de dSS Zij" "Ik bCn Werken als PacificTRugbyhoTrt
een fascinerende verluchtings- mst maakt HoneKSer van men met meer. zijn opera-partitu-
kunst hebben gecreëerd. Richard opmerkingen. Over de waarde- ren zijn dichtgeslagen en zelfs „Le
Ettinghausen vertelt interessan- ring van het publiek sprekend, ro' David", nog voor enkele jaren
het
te bijzonderheden over de minia- uil hij zijn verbazing
turen. Ze bevatten in compositie,
themata en kleurenrijkdom onge- dat men "P het Eeb,ed van
woon boeiende elementen. de literatuur en het toneel ken-
nis wil maken met hedendaagse
Unesco-Kunstpockets, vier de- P™1'"''™. d"<h die zelfde kunst-
len. Uitgave J. M. Meulenhott. minnaars zijn afkerig van
geliefd werk bij koorzangers
en -zangeressen schijnt nauwelijks
meer op het repertoire voor te ko
men. Is Arthur Honegger vergeten
Uit hel begin van de vierde eet
catacombe eb GiordaniChrist
Zijn mystieke leven plaats r
dateert deze schildering van Christus als leraar tussen de apostelen (in
wordt nog zonder baard afgebeeld, maar reeds hebben de symbolen
eten maken voor realistische voorstellingen met de leer als uitgangspunt.
Amsterdam (24 blz. tekst. 28 posities uit eigen tijd en zweren Het tekort aan melodische draag.
beeldpagina's in kleuren, 3,25 bij Beethoven en Chopin alleen, kracht, dat tot uiting komt in zijn
P-d.). Het nadeel van de moderne com- werken zal hiertoe ongetwijfeld
hebben bijgedragen. Maar ondanks
dat blijft het ergstwekkend te con
stateren hoe spoedig een compo
nist vergeten kan zijn. Reeds nu is
duidelijk, dat Honegger nooit een
plaats als Debussy of Ravel zal
gaan innemen waarschijnlijk zelfs
niet als Fauré er Roussel.
Met vrees
Honegger vergeleek de muziek
eens met een huis: als het slecht
gebouwd is valt het om. Het enige
onderscheid is, dat wanneer een
huis instort iedereen 't ziet, maar
gaat 't om muziek, dan zijn er
slechts weinigen die 't bemerken.
Herdenken we Arthur Honegger.
dan is het een herdenken met de
vrees dat het huis van zijn muziek
op instorten staat. Na tien jaar heb
ben we even stil gestaan bij zijn
graf. Als w.; ons omdraaien is 't
als een symboliek, alsof de muziek
wereld Arthur Honegger de rug
heeft toegekeerd Het is alsof men
zich heeft afgewend, ziende naar
wat kofnen gaet. te snel vergeten
de wat gewee;. is.
ADR. HAGEa
