Hendrik Kraemer, dienaar
van de wereldkerk
-DE DOKTER aan 't woord
Fen woord voor vandaag
Groot zendingsp ionier ging heen
NBG moet adviesraad
uit de kerken hebben
St.Nicolaas
Stellingen lokken
discussie uit
Ds. Weijland promoveert
op tucht bij Augustinus
Wvjf'Av
Ml
Rennies^
ASTMA
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1%
„Gij hebt mijn rechterhand gevat; Gij zult mij leiden door Uw
raad" (Psalm 73 24).
Aan deze zekerheid gaat iets anders vooraf. De dichter van
deze Psalm heeft het buitengewoon moeilijk gehad. Hij ver
gelijkt de positie van hen, die zich van God niets aantrekken
met diewaarin hij verkeert. En hij komt tot de voor hem
onbegrijpelijke conclusie, dat het de goddelozen beter gaat
dan de kinderen Gods. Leest maar eens wat hij allemaal ver
telt: moeiten hebben zij nietmet andere mensen wor
den zij niet geplaagd de inbeeldingen van hun hart lopen
overEn hijzelf? „De ganse dag word ik geplaagd, mijn
bestraffing is er elke morgenik tobde erover om dit te
begrijpen, een kwelling was het in mijn ogen."
Laten we deze dichter maar niet veroordelen, immers, kennen
wij niet dezelfde klacht? Is in ons hart ook soms niet de over
legging, dat het hun, die zich van God en Zijn gebod niets
aantrekken beter gaat in het leven dan hun, die proberen te
leven naar Gods wil?
Maar dan ineens die ontdekking: „Toen mijn hart verbitterd
was, toen was ik een grote dwaas en zonder verstand." Want
en dan komt het: „Gij hebt mijn rechterhand gevat, Gij
zult mij leiden door Uw raad."
God heeft onze rechterhand gevat, Hij leidt ons door Zijn raad,
hoe de weg zich ook aftekent. Wij gaan niet alleen, Hij is er
bij, en dat is onze troost, wat ons ook overkomen mag.
Wij lezen vanavond: Exodus 28 vers 29 tot 43.
wachts heengegaan en zoals vaker is ook deze Nederlander in het geweest,
buitenland even bekend geworden als in eigen land. Hoe dikwijls I
kregen hij en zijn vrouw in hun woning in Driebergen niet bezoek Leek
uit het buitenland en dan uit alle werelddelen! Meestal waren het in deze laatste jaren van zijn
mannen en vrouwen, die ergens op het zendingsveld stonden, hetzij j
in eigen land, hetzij uitgezonden naar Afrika of Azië. Wam
is een der grote pioniers van de wereldzending geweest.
Man zonder macht
maar met gezag W'
Prof. dr. R. Bijlsma stelt voor:
(Van onze kerkredactie)
WOUDSCHOTEN Juist nu is
het nodig dat het Nederlands Bij
belgenootschap een adviesraad
krijgt, waarin kerken en geloofs
gemeenschappen officieel verte
genwoordigd zijn. Dit stelde giste
ren prof. dr. R. Bijlsma uit de
Bilt voor aan de vertegenwoordi
gers van 15 kerken en kerkelijke
gemeenschappen, die zich bezinnen
op de taak voor het NBG. Gisteren i advies, waarin de kerken en geloofsge-
bespraken zij een groot aantal mo- 1 m*enschappen officieel zijn vertegen-
gelijke richtlijnen voor het NBG. W Naast het hoofdbestuur, bestaande
die de bijbelverspreiding en het j uit afgevaardigden van de districten
bijbelgebruik moeten stimuleren. e.P. ^n aantal deskundigen, kon dan
ding en legde hij de vergadering een
concept richtlijnen voor. Als dienst
aan de Kerk reikt het bijbelge
nootschap ons de vertaalde bijbel. En
hij vroeg: „Kan di tin onze tijd nog
vruchtbaar gebeuren, wanneer niet
een nauwer contact-in-verantwoor
delijkheid wordt gelegd tussen de bij
belgenootschappen en de kerken cn
geloofsgemeenschappen.
Adviesraad
Als weesjongen in Amsterdam op
gevoed werd hij voor de posterijen
opgeleid. Ondertussen kwam het ver
langen naar de zending bij hem op en
op de zendingsschool te Rotterdam
werd door de rector zijn grote be
gaafdheid voor talen ontdekt. Het La
tijn, waar andere leerlingen een jaar
over deden, kreeg hij in zes weken
onder de knie. Het is dan ook geen
wonder dat hij al spoedig naar Leiden
ging om daar Oosterse talen te gaan
studeren. Na deze studie ging hij als
taalgeleerde naar Indonesië.
Reeds spoedig werd hij daar betrokken
de zending, zijn nog steeds uitermate
belangwekkend. Hij is een der eersten
geweest die de noodzaak zag van onaf
hankelijke kerken, los van de zendings
genootschappen en de kerken in het
moederland. Langzamerhand werd zijn
gezag ook buiten Indonesië zo groot, dat
hem gevraagd werd het grote boek te
schrijven dat zou moeten dienen ter
voorbereiding van de wereldzendings-
conferentie te Tambaram in India in
1938. Dit boek, „De christelijke bood
schap in een niet-christelijke wereld",
heeft een bijzonder grote invloed uit
geoefend. niet alleen op de zending, maar
op het kerkelijk leven in het algemeen.
Gemeenteopbouw
In 1937 kwam Kraemer terug in het
moederland, waar hij hoogleraar in de
godsdienstgeschiedenis werd in Leiden.
Het professoraat zonder meer lag hem
Vrijwel alle Nederlandse kerken
zijn vertegenwoordigd en ook ge
loofsgemeenschappen als de Vergader
ingen van Gelovigen, de pinksterge
meenten en de zevendedagsadven-
tisten. Bovendien zonden de Bijbelki
osk Vereniging, de Internationale Bij-
belbond en de Vereniging tot Versprei
ding van de Heilige Schrift hun direc
teuren.
Om leiding te geven aan het
gesprek in vijf discussiegroepen gaf
prof. dr. R. Bijlsma gisteren een inlei-
't Is weer gauw
In vele modellen
en prijzen: 5,95/7.95/
10.-/11.-/12.50/16.50
tl. 020-235047-231227
dit college helpen, vooral daar, waar
het het NBG gaat om het uitgeven
van hulpmiddelen om het bijbelge
bruik te stimuleren. In de tweede
plaats dacht prof. Bijlsma aan de mo
gelijkheid van een jaarlijks beraad
van een brede groep van medewerkers
en representatieve figuren uit de ker
ken, waarin belangrijke vragen inzake
de voortgang van het werk aan de
orde kunnen komen.
Commentaren
Een aantal punten, meest nog ne
gatieve, bleken zonder meer
aanvaardbaar op deze discussiedag.
Het is niet de taak van NBG om
commentaren op de bijbel uit te ge
ven en evenmin moet het NBG pro
beren om te komen tot een standaar
deditie van een kinderbijbel. Ook
moet het NBG zich niet wagen aan
meditaties.
Maar ook en veel meer) positiever
gedachten werden geooperd, door
gesproken en bekritiseerd. Een con
cept werd opgesteld door de
discussiegroepen en in plenaire zitting
besproken. Vanmorgen werd een defi
nitieve tekst vastgesteld.
Films
In het concept richtlijnen werd de
gedachte geopperd om de Verenigde
Bijbelgenootschappen te verzoeken,
waar mogelijk bij produktie van films
over bijbelse gegevens, positieve en
kritische hulp aan te bieden. Dr. A.
Dronkert liet gisteravond een paar
films en filmfragmenten zien als
illustratie van mogelijkheden en geva
ren op dit gebied.
In de plenaire zitting bleek dat de
vergadering unaniem van mening was
I dat er mogelijkheden zijn van samen-
I werking met rooms-katholieken. In
j het bijzonder werden de pogingen toe-
I gejuicht om te komen ott een unifor
me spelling van de bijbelse namen.
Maar de vergadering wilde meer.
Voor de vertaling van het Oude Testa
ment, zo werd gezegd, zou meer con
tact gezocht moeten worden met
Joodse geleerden.
gend jaar in Stadskanaal worden gehou
den van 12 tot 14 mei. Dit is besloten in
de h^rfstvergadering van de uniecommis-
Begrafenis prof. Kraemer
DRIEBERGEN Maandag 15 no
vember zal de begrafenis van prof.
dr. H. Kraemer plaatsvinden om drie
op de Nieuwe Algemene Begraaf
plaats te Driebergen.
De rouwdienst wordt gehouden in nn._
de Hervormde Kerk van Driebergen I roepen 'tot 'gehoorzaamheid'
om half twee.
niet erg. maar het werd hem gegeven
om al zijn gaven en talenten te ontplooi
en toen tijdens de oorlog de vernieu-
wingsarbeid in de Nederlandse Hervorm
de Kerk op gang kwam. Hij was diep
ongelukkig over de kerkelijke situatie
in Nederland met haar richtingsstrijd en
gebrek aan verantwoordelijkheid voor
datgene wat er zich in de wereld af
speelde.
Reorganisatiepogingen die heil ver
wachtten van het invoeien van een
nieuwe kerkorde wees hij af. De Her-
vormde Kerk zou volgens hem alleen
uit de impasse geraken wanneer werd
opgeroepen tot het vormen van levende
gemeenten. Zo werd hij voorzitter van
de werkgroep Gemeenteopbouw, welke
een geestelijke vernieuwing van de ge
meentelijke en kerkelijke arbeid beoog
de. De Hervormde Kerk heeft onnoeme
lijk veel aan deze man te danken, die
het als zijn taak voelde om in gesproken
geschreven woord kerkmensen op te
- bekering.
reisde hij telkens weer naar de meest
verschillende plaatsen in de wereld:
naar Schotland en Amerika, naar het
nabije Oosten en Japan om adviezen
te geven op het gebied van kerk en
zending en op te roepen tot missio
naire arbeid. Het bewonderenswaar-
iige daarbij is dat hij niet vasthield
aan eens verworen inzichten maar een
scherp oog had voor de noodzaak in
snel veranderende tijden met nieuwe
ideeën en projecten te werken. Daarom
werd tot het laatst toe ook de jongere
generatie geboeid en gegrepen. Zelf
leek en geen theoloog van professie
had hij met name onder de leken een
grote aanhang.
Het is onbegrijpelijk hoe deze man, die
niet sterk was en zijn gehele leven
geleden heeft aan hevige slapeloosheid,
het zo lang heeft volgehouden. De laatste
tijd was hij ook lang niet meer de oude,
maar nog gedurende de laatste dagen
van zijn leven brachten hij en zijn vrouw
een bezoek aan hun kinderen in Zürich.
De kerken in Nederland en in het
buitenland mogen dankbaar zijn dat
deze man, die een merkwaardige
combinatie vertoonde van profeti
sche allure en wetenschappelijke
eruditie, hun de weg heeft gewezen
naar de gestalte van de ene wereld
kerk, die er is om haar getuigende
en dienende taak te vervullen in
een ontkerstende wereld.
DR. J. M. VAN VEEN,
directeur van Kerk en Wereld
(Van onze kerkredactie)
RAMPEN Het is de gewoonte, om aan een proefschrift
een aantal stellingen toe te voegen, die deels betrekking I
hebben op de stof van de dissertatie zelf, deels een veel breder I
terrein beslaan. Dr. Weijland is er uitnemend in geslaagd s^el"l
lingen te formuleren, die voldoen aan het doel: de uitlokking!
van discussie. Wij kunnen maar enkele van zijn 23 stellingen |j
weergeven:
11. Christus heeft ons in het
„Onze Vader" niet zozeer een for
muliergebed, maar veeleer een ge
bedspatroon willen geven.
12. De zinsnede in artikel 28 van
meente in de liturgische leiding,I
die de synode aan de kerken heeft Ei
te geven.
20. Het behoort tot de taak van m
de kerk de overheid ambtelijk ter
de Nederlandse Geloofsbelijdenis: vermanen om haar morele ver-l
„En opdat dit (namelijk de kerk plichtingen ten opzichte van del
_i. oohtorpehleven aebieden op eenl
het lichaam van Christus) te
beter onderhouden zou kunnen
worden, zo is het ambt aller gelovi
gen, volgens het Woord Gods.
zich af te scheiden van degenen,
die niet van de kerk zijn en zich
te voegen tot deze vergadering,
hetzij op wat plaats dat God ze praktijk meer kerkverdelend, dan
gesteld heeft" (curs. W.) werpt de kerkverenigend gewerkt en dient
„achtergebleven gebieden" op i
voor deze landen aanvaardbai
wijze na te komen.
21. Het adagium „gehoorzaam-1
heid aan de Heilige Schrift" heeft I
onder de gereformeerden in deB
deur open naar een doperse kerk
beschouwing.
14. De (aan Zwingli's gedachten
verwante) gangbare avondmaals-
opvatting onder de gereformeer-
den is voor een belangrijk deel de n[sche roeping ligt niet zozeer in
daarom in de discussie over de
oecumenische vragen met grote
omzichtigheid gehanteerd te wor
den.
22. Het vervullen van de oecume-
oorzaak van de kerkelijke verbrok
keling in de „gereformeerde ge
zindte" geweest,
de aansluiting bij een „raad van
kerken", als wel in de hartelijke
bereidheid het eigen kerkverband
15. Het gebruik in sommige ker- ondergeschikt te stellen aan de we
ken, dat iedere avondmaalsganger zenlijk ondeelbare liefdeband van
uit een eigen bekertje drinkt, is al Gods kinderen, die in deze we-
niet in overeenstemming met de reld openbaar moet worden.
communio-gedachte, die Christus 23. Vorming van grote
in het avondmaal tot openbaring ringskapitalen in de kerk dient,
wilde brengen. als strijdig met de eigen aard van
de kerk, krachtig te worden tegen-
16. Het voortdurend aanvullen, gegaan. Waar fondsvorming onver-
weer weglaten en „verbeteren" in mijdelijk is, dient dit geld uitslui-i
r begin met
Ds. T. v. d. Meulen
(61) overleden
Politiek
Waar liggen de grenzen der kerk?
Een hoog amht heeft hii in de kerk
nimmer bekleed. Hij heeft het slechts
gebracht tot ouderling-afgevaardigde
van de classis Leiden in de generale
ZUIDLAREN In de leeftijd van synode. Men zou zelfs kunnen zeggen
61 jaar is overwacht overleden ds. T.dat Kraemer een man was zonder!
van de Meulen, emeritus predikant macht, maar met veel gezag. En datj
van de Gereformeerde Kerk van Kom- geldt niet alleen voor zijn bijdrage aan i
hom in Groningen. De rouwdienst zal I de kerkelijke vernieuwing. Zij het dan
maandag 15 november worden gehou- ook op de achtergrond weerde hij zich
in de politieke strijd.
Dank zij een ervaring van lange jaren I
in het voormalig Nederlands-Indië sprak!
hij ook met gezag over onze politiek ten
aanzien van Indonesië en spaarde nie-1
mand. Maar reeds eerder tijdens de oor- j
log wist men wat men aan Kraemer had.
In juli 1942 werd hij met een aantal'
andere hoogleraren uit Leiden naar St.-1
Michielsgestel gebracht. En na de oorlog
ging het hem waarlijk niet alleen om
een vernieuwing van het kerkelijk leven,
maar ook van het politieke leven. Krae
mer was een man van grote moed.
Ook in de wereldkerk was Kraemer
een man zonder macht, maar met buiten
gewoon veel gezag. Hij is een van de
pioniers van de oecumenische beweging
geweest en het was geen wonder dat de
Wereldraad van Kerken hem vroeg om
de leiding van het nieuwe oecumenisch
centrum van Bossey bij Genève op zich
te nemen. Begin 1948 vertrok hij naar
Zwitserland, waar hij tot 1955 gewerkt
heeft en dit nieuwe instituut op een
stevige grondslag heeft geplaatst.
In 1956 gaat Kraemer dan met zijn
New York. Hij zal anderhalf
(Van onze kerkredactie)
KAMPEN Aan de Theologi
sche Academie, uitgaande van de
Johannes Calvijnstichting, is van
middag gepromoveerd tot doctor
in de theologie drs. H. B. Weij
land, gereformeerd predikant te
Arnhem. Als promotor trad op
prof. dr. A. D. R. Polman. De titel
van zijn dissertatie luidt „Augus-
tiftuï eh dekéfkël'ijk'e fucflt! 'Ekn
In juli van dit jaar is de overledene
met vervroegd emeritaat gegaan,
waarna hij naar Zuidlaren verhuisde.
Hij werd 26 maart 1904 geboren.
Zijn eerste gemeente was Daarle, waar
hij in 1933 werd bevestigd. In 1947
ging hij naar Kornhorn.
Volksonderwijs viert
100- jarig bestaan
(Vu
onderwijsredactie)
i 1966
AMSTERDAM Op 20
zal de vereniging Volksonderwijs haar
honderdjarig bestaan vieren in Leeuwar
den. Volksonderwijs telt nu 854 afdelin
gen met ruim 152.000 leden. Het jubi
leumgeschenk is een derde buitencen
trum te Noordgouwe op Schouwen-Dui-
Ijaar in de Verenigde Staten blijven
Tevens zullen een feestpocket Daantje i colleges en lezingen te geven. Eind 1957
zou naar school toe gaan..100 jaar volks- keren zij dan naar Holland terug met
onderwijs van C. Wilkeshuis en een kin- het vaste voornemen daar nu te blijven,
derboek De zevensprong verschijnen. I Zij vestigen zich in Driebergen dicht bij
Hier
moet een
ventilator
komen
onderzoek naar de grenzen van de
kerk bij Augustinus tegen de ach
tergrond van het donatistisch
schisma".
De wijze, waarop de tucht wordt
uitgeoefend, is volgens dr. Weijland in
zekere zin het spiegelbeeld van de
kerk. Er ligt volgens hem een direkte
en onverbrekelijke samenhang tussen
het geestelijke leven in de gemeente
en de houding, die de kerk aanneemt
et betrekking tot de ernstige zondei)
i haar midden. „Zeg mij, hoe gij de
tucht uitoefent en ik zal u zeggen, hoe
'gij kerk zijt." vv -
Het is namelijk dezelfde liefde van
Christus, die niet alleen de kinderen
Gods tot één lichaam in deze wereld
constitueert, maar hen ook dringt tot
de verheerlijking van Gods Naam
door de afdwalenden terug te brengen,
hen met de kerk en de naasten te
verzoenen en de gegeven ergernis uit
de gemeente weg te nemen.
De sekte der donatisten grepen naar
het middel van het schisma, om in een
tijd van diep verval weer een „heilige
kerk" te krijgen. Volgens Augustinus
is de kerk echter als belichaming van
het liefdegebod van Christus wezen
lijk ondeelbaar. De schismatieken heb
ben de liefde niet, omdat zij door het
creëren van een nieuwe „alleen zalig
makende" gemeenschap impliciet alle
andere gelovigen verdoemen. Dit is
voor Augustinus het zekerste bewijs,
dat de Geest niet in hun midden
woont.
Tolerantie
in
n inl°
tief: Dikwijls moeten ter wille
vrede zondaars worden geduld
kerk. Dit hoort bij de ergernissen i
Schrift voorzegd, om de gelovigen op
proef te stellen. 'ei
""iar daarnaast stelde hij de heilighfoi
de kerk veilig door het wezen
kerk te leggen in de gemeenschap u
heiligen. Dit is de eigenlijke kerk als u
lichaam van Christus, waaraan ernslr
zondaars geen deel hebben, zolang I11
zich niet bekeren. I
Door zo over de kerk te spreldc
schiep Augustinus volgens dr. Weijlaj
ruimte voor een liefdevolle wijze t
tuchtoefening, die genezend op de zj
daar wil inwerken, om hem zo moger
Christus te behouden. Hoewel 1
nooit geaarzeld heeft, om hopeloos hafl
nekkige gevallen met de ban uit te sIS
ten, heeft hij ook door zijn psychoid]
sche benadering er toe bijgedragen, i
de harde tuchtpraktijken van die 1
meer in overeenstemming gebracht vy
den met het liefdegebod van Christus. 6
Dr. Weijlands dissertatie is op
wijze niet alleen voor de bezinn,,
over de tucht, maar ook voor de ack;
le discessie i tussen Rome en de Ree
'fhatle ovéi-hét't^ézèn der kérk !t
belangrijke bijdrage.
Hendrik Bernard Weijland werd 6
1928 te Bedum geboren. Hij studeer
aan de Theologische Hogeschool te Kf
pen. Zijn promotor van vandaag bevesl
de hem op 21 september 1952 als pra
kant te Hasselt. Vervolgens diende r
Weijland de gemeenten Nieuwer AmstP
Noord en De Lier. In 1963 deed hij
intrede in de Gelderse hoofdstad. p
Augustinus en de kerkelijke tucht door
B. Weijland. Uitgave 3. H. Kok N.V.
Kampen (226 pag.).
Brandend maagzuur?
helpen direkt!
Ds. G. J. Koolhaas;
(81) overleden
HILVERSUM Op 81-jarige ld
Dr. Weijland bespreekt dan met name tijd is in zyn W00nplaats Hilversl
ds. G. J. Koolhaas overleden, emeriti
de vraag, of de kerkvader tegenover de
donatistische tuchtopvatting tot de volks-
i kerkgedaebte is gekomen, zoals prof. dr.
j D. H. Th. Vollenhoven meent.
Tegenover ernstige zondaars hanteert
Augustinus allereerst het tolerantie-
I (re)organisatie van de unie.
Uitknippen en op briefkaart plakken a.u.b.
IK WERK MEE »»n de verdere groei ven de krent
Uw nieuwe abonnee heet i
Naam
Adres
Woonplaats*
betaling per WEEK/MAAND/KWART A Al
Deze nieuwe abonnee werd opgegeven door uw abonnee i
Naam
Adres
Woonplaats
Ik ontvang als geschenk
0 HYACINTHENBOl MET HOU .DE DOKTER ZEGT' II
0Ep .DE DOKTER ZEGT' i
0 TIP-PARADE-TWEE («Ik deel is een (ander) geheel) J
streep door wat u niet wenst.
Vragen »p mpdlurh gebied eenden aan de redactie van nna
b!«(l mei linksboven np de envelopi „Medische mbrlek".
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt In deze
robrlek gegeven, vragen waarvan de beantwoording niet
lange deze ereg gewenet I», geschied! per brief.
Er zullen maar weinig mensen zijn, die niet
veten wat astma voor soort ziekte is. Daartegen
over zullen er waarschijnlijk velen zijn, die
.liet weten, dat bijna 10 pet. van de Nederlandse
oevolking lijdende is aan een of andere vorm
van astma of de gevolgen daarvan. Dat betekent
ruwweg dat er net zo veel astmalijders zijn als
inwoners van Amsterdam! We mogen dus gerust
spreken van een volksziekte. Een volksziekte is
een ziekte, die alleen doelmatig bestreden kan
worden als er veel hulp wordt geboden, net zo
als bij de bestrijding van tuberculose, kanker of
polio.
Wat is astma eigenlijk voor ziekte? Er moet eerst
een misvers and worden weggenomen. We kenner
in de medische terminologie twee vormen van
astma, namelijk de as'.ma bronchiale, die zijn
oorzaak heeft in de bronchiën of luchtpijpjes, en
de astma cardiale. die zijn oorzaak heeft in een
minder goede functionering van het hart. en waar
we het niet over zullen hebben. De astma bronchia
le wordt gekenmerkt door aanvallen van hevige
benauwdheid, waarbij vooral de uitademing wordt
oelemmerd. door een kramp van de kleinste lucht-
vegen. Bij de inademing kan met 'oehulp van
verschillende spiertjes de belemmering in de door
gankelijkheid wel worden overwonnen, doch bij df
uitademing die voornamelijk passief plaats vind
treden de moeilijkheden pas echt op. De ongeluk
kige krijgt het soms zo benauwd, dat zijn gezich
rood tot paars aanloopt. De aanval eindigt jr
gaan de longen uiteindelijk uitzetten, wat te verkla- kunnen we de patiënt trachten
.j doordat „de rek eruit is". Men spreekt
zo'n geval van „emphyseem". Deze mensen blijven
ook buiten de aanvallen kortademig. Bovendien
kan er zich in de luchtpijpjes bij patiënten met
astma of emphyseem gemakkelijk ontsteking vor
men. Dan moeten we spreken van een astmatische
bronchitis.
De astma werd vroeger altijd tot de allergische
nekten gerekend. Het valt niet te ontkennen, dat
vele gevallen van astma inderdaad veroorzaakt wor
den door overgevoeligheid tenopzichte van bepaal
de stoffen. Het is gelukkig niet zo. dat iedereen
door een bepaalde stof astma krijgt. De overgevoe
ligheid is sterk individueel, zodat sommige mensen
op een bepaalde stof reageren met een overgevoelig
heidsreactie doch anderen niet. Naast de overgevoel
igheidsreacties op bepaalde stoffen ziet men ook
vel reacties op bepaalde omstandigheden, zoals bij-
■jorbeeld vochtige woningen. Waarschijnlijk zijn
te maken
tegen deze stoffen. De patiënten worden dan regel
matig ingespoten met steeds stijgende kleine hoeveel
heden van deze stoffen, waardoor het lichaam ge
prikkeld wordt tegenstoffen te maken. In vele ge
vallen gelukt het dan de patiënt te immuniseren.
Naast de allergische fase van het ziektebeeld ken
nen we ook de psychische fase. Het blijkt regelma
tig dat astmapatiënten niet overgevoelig zijn voor
bepaalde stoffen maar voor bepaalde toestanden.
Soms zijn er moeilijkheden in het gezin of op het
werk, waarop de mens reageert met astmatische
aanvallen. In dergelijke gevallen spreken we van
psycho-somatische aandoening. Deze factor mai
oil
astmapatiënt zeker niet verontachtzaamd
..„v hevige hoestaanval. waarbij met moeit
wat taai over het algemeen helder sputum word
jpgevevpn De aanvallen kunnen elkaar soms sne
opvolgen, doch het komt ook voor dat er dagen oi
weken tussen de aanvaren liggen Sporadisch komi
een aanval niet ten einde en blijft de patiënt in een
desolate toestand, waaraan riechts met moeite dooi
de arts een einde gemaakt kan worden. Wanneer
de patiënt reeds enige tijd lijdende is aan astma.
chter ook hierbij bepaalde overgevoelig
eidsstoffen aanwezig, die we wellictit nog nie;
illemaal kennen. Bekend is wel de reactie op
uisstof, evenals de reactie op bepaalde schimmel.'
doordat vele reactieveroorzakende stoffen nu be-
end zijn, is men in staat om bij de overgevoeligi
nens na te gaan voor welke stoffen hij gevoelig is
'vten doet dit door middel van een proet, waarbi
men kleine hoeveelheden van de bekende stoffen
een °P de huid van de rU8 aanbrengt, om na enige tijd
dé reacties in de vorm van kleine jeukende verhe-
venheidjes na te gaan Wanneer we weten welke
stoffen verantwoordelijk gesteld moeten worden.
orden!
Hoewel de astma vaak al op jonge leeftijd zich
openbaart, ziet men toch ook wel astma ontstaan op
oudere leeftijd, doch dan heeft men meer kans dat
er een psychisch conflict in het spel is.
Het zal inmiddels wel duidelijk zijn geworden,
dat er veel werk verricht moet worden om precies
na te gaan waardoor de astma is veroorzaakt, ter
wijl ook de behandeling in vele gevallen niet
eenvoudig is. Om deze reden is in Nederland het
gehele werk rondom de astma in de „Stichting het
Nederlands Astma Fonds" ondergebracht. Naast de
ze Stichting is er nog de „Vereniging tot steun aan
het Nederlandse Astma Fonds" die dient als brug
tussen de Stichting en het Nederlandse volk Deze
vereniging houdt zich bezig met het geven van
voorlichting, het winnen van leden, maken van
propaganda, enzovoorts. De Stichting en de Vereni--
Ting zijn pas enige jaren oud en verdienen onze
Meun ten volle.
Wie meer wil weten over de sociale problematiek
oude de astma moeten zeker niet nalaten a.s. maan-
lagavond om 22.35 uur het televisietoestel af te
stemmen op Nederland 1, waar een interessante
film over de astma zal worden vertoond, als inlei
ding op de collecte die volgende week zal worden
gehouden ter verbetering
van het Astmafonds.
de financiële positie
predikant van de Nederlandse
vormde Kerk. Enkele maanden
leden overleed de zoon van
Koolhaas, dr. A. A. Koolhaas j
Amersfoort, de vroegere praeses
de synode der Hervormde Kerk.
Ds. Gerard Jan Koolhaas werd'
februari 1884 in Waardenburg geboij
Hij studeerde aan de rijksuniversiteit1
Utrecht en werd in 1913 kandidaat
Overijssel. Datzelfde jaar bevestigde J
broer, ds. B. C. Koolhaas uit Utra
hem te Kamperveen in het predikant
Daarna diende hij de gemeenten I
Barneveld. Oldebroek, Oud-Beijerl#
Rotterdam-Charlois waar hij tien j|
stond Huizen (N.H.) en Lopikerkai
waar hij in 1948 door zijn zoon
A. A. Koolhaas werd bevestigd. In i
ging hij met emeritaat. Later ging I
in Hilversum wonen, waar hij nog
hulpprediker heeft gewerkt j
Ds. Koolhaas behoorde tot de Gerei
meerde Bond in de Herv. Kerk.
overledene was onder andere lid i
het hoofdbestuur van het Nederland!
Bijbel Genootschap en heeft ven
functies op allerlei gebied vervuld,
was hij bestuurslid van de Gereformee
Bond van verenigingen en stichtini
barmhartigheid in Nederland
secundus kerkvisitator-generaal. Tijdl
de bezettingsjaren deed hij veèl vi
joden en onderduikers. De regerl
De begrafenis zal zaterdag plaatsvin!
omstreeks 12.30 op de begraafpü
Zuiderhof in Hilversum, na een ke
dienst om 11 uur in de Grote Kerk.
Beroenmuswerl
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Oasterwolde (Gl<i
Lekkerkerker te Hagestein. die I
dankte voor Aalst (Gld.) en voor I
(U.); naar Utrecht (wijkgem. Noord
brug): A. Kool te Rijssen.
Bedankt voor Vinkeveen: J. Vos
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hardinxveld-Giessenda
P. Homburg te Heerjansdam.
Bedankt voor Borger: I. Vergeer
Tzum.
GEREF KERKEN (VRIJGEM.)
Beroepen te Dordrecht fvac. wijlen
Reyenga): A. I. Krijtenburg te Zaamsl
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Rotterdani-Zuidwjjk:
Schipaanboord te Apeldoorn.
Bedankt voor Gorinchem: H. Ligt
berg te Oudemirdum.
