Nieuwe Leidse Courant
Er brak
'n kabel
HISTORISCH KAMERDEBAT
y
20 miljoen in donker; 800.000 opgesloten; verkeerschaos; plundering; opstand
KOFFIE
&THEE
Vanavond antwoord
van mr. Cals
Brief geeft in kern
mijn mening weer
Knoeiden militairen
aan Westduit se
Starfighters?
Weer plannen voor een
binnenlands luchtnet
Met toestellen
van M.A.C.
Eisenhowers
toestand
bevredigend
STOP
'N TIJGER
IN UW
TANK!
Kabinet denkt
aan belasting
op benzine
Commentaren
weerbericht
KLAVERBLAD
TToensrfii'g 10 november 1965, 46ste jaarpang
Hoofdredacteur? Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
.Stentvastigh n gSebloven
mijn hort in teghenjpoetl"
Otiuaol
f 3.55. p.kw. 10.70
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
Stemming
Premier Cals zon de Kamer vanavond
antwoorden. Na eventuele replieken van
de fractieleiders en de dupliek van de
regering vindt de stemming over de wets
voorstellen plaats. De uitslag staat, zoals
bekend, al bü voorbaat vast: alleen de
vier man sterke P.S.P.-fractie. ongeveer
reven P.v.d.A.-leden en wellicht ook de
C.P.N.-fractle (eveneens vier man) zul
len tegenstemmen. De mogelijkheid be
staat dat de C.P.N. niet aan de stem
ming zal deelnemen De communisten
voelen even weinig voor de tocstem-
mingswet als voor een demonstratie te
gen het verloofde paar en het vorsten
huis 7j\j hebben zich ook duidelijk ge-
distancteerd van de P.S.P-propaganda
voor de republiek.
Motie
Politieke waarnemers houden er reke
ning mee, dat de P.S.P. met een motie
komt om het huwelijk niet in Amster
dam te doen plaatsvinden. Dat hangt af
van de vraag of zij een vijfde man zal
weten te vinden die bereid is zijn hand
tekening onder die motie te zetten. De
pacifistisch-socialistische Kamerclub telt
maar vier leden en om een motie te
kunnen indienen zijn reglementair vijf
handtekeningen vereist. Maar zelfs al
zou de motie er komen, dan is het toch
niet waarschijnlijk dat ze nog andere
dan P.S.P.-stemmen zal krijgen.
Zie ook pag. 9)
(Van onze parlementsredactic)
DEN HAAG Even na enen startte de Tweede Kamer vanmiddag met
de openbare behandeling van twee veelbesproken wetsontwerpen: de toe-
gtemmingswet voor het huwelijk van prinses Beatrix en het voorstel om
de heer Claus von Amsberg tot Nederlander te naturaliseren. Er bleek
voor dit historische Kamerdebat (dat door radio en t.v. rechtstreeks wordt
uitgezonden) een overweldigende belangstelling te bestaan. Op het Bin
nenhof had zich vanmorgen in alle vroegte al een rijtje nieuwsgierigen op
gesteld die een plaatsje op de publieke tribune probeerden te bemach
tigen. Rond het middaguur kwam extra politiebewaking opdagen om even
tuele orderverstoringen tegen te gaan.
Toen Kamervoorzitter Van Thiel
de vergadering met de gebruikelijke
hamerslag opende, was in de zaal
vrijwel geen plaats onbezet en ke
ken de Kamerbodes enigszins be
zorgd naar de uitpuilende tribunes.
Voor de zoveelste maal bleek weer
eens, dat ,,'s lands vergaderzaal" voor
dit soort evenementen veel en veel
te klein is. Zelfs vele binnen- en bui
tenlandse journalisten moesten ge
noegen nemen met een plaatsje bij de
luidsprekers in de perskamers of
voor het t.v.-toestel in de „kijkzaal".
Achter de regeringstafel zaten minis
ter-president Cals. minister van justitie
Samkalden en minister van binnenlandse
zaken Smailenbroek. Hun handtekening
staat onder de wetsvoorstellen waarover
de Kamer zioh vandaag zal uitspreken.
Elders in het gebouw volgden een aan
tel bewindslieden de t.v.-uitzending.
Achter de regeringstafel ook de gevol
machtigde ministers Lampe (Ned An
tillen) en Einaar (Suriname).
„De brief"
Het debat werd geopend door de man
van „de brief: P.v.d.A.-fractrieleider Ne
derhorst, naar wiens betoog uiteraard met
grote belangstelling werd uitgezien. Voor
de sfeer van het debat is vooral de dis
cussie tussen hem en K.V.P.-fractieleidcr
Schmelzer van overheersende betekenis.
Kortsluiting tussen de aanvoerders van
de twee grootste regeringspartijen kan
politieke ongelukken veroorzaken.
Na de heer Nederhorst werd achter
eenvolgens het woord gevoerd door de
heren Geertsema (lib Lankhorst (pac.
soc.). Schmelzer (kath. v.), freule Wtte-
waall van Stoetwegen (c.h.) en de he
ren Bakkericomm.), Roolvink (a.r.). Van
Dis (s.g.). Koekoek (b.p.) en Jongeling
(g.v.p.). De heer Goedhart zou spreken
namens de minderheid van de P. v. d. A.-
Prinses bij CJVF
pagina Kernmerk
Minister in
opspraak
pagina 7
Belgen gaan meer
aan fiscus brengen
pagina 7
Onaanvaardbaar
in de Kamer
pagina 5
Von Amsberg
geen getuige
Nederhorst draait er niet omheen:
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG „Het was nooit de
bedoeling geweest dat die brief ge?
publiceerd zou worden. Uit de grond
van mijn hart wens ik dat het niet
gebeurd was. Maar nu het gebeurd
is, ga ik er niet om heen draaien en
kan ik niet anders dan eenvoudig
zeggen: „Ja, zo denk ik er over, d>
brief geeft in zijn kern mijn mening"
Deze uitspraak deed vanmiddag in
de Tweede Kamer PvdA-fractieleider
Nederhorst, die het grootste deel van
zijn betoog besteedde aan een nadere
Daders gezocht van sabotage
BONN De Westduitse regering
sluit sabotage als mogelijke oor
zaak van het verongelukken van
een groot aantal straaljagers van
het type Starfighter F 104 g en
Tf 104 g niet langer geheel uit.
Een woordvoerder sprak geruchten vol-
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL Krijgt Nederland
toch weer een binnenlands luchtnet?
Hoewel pogingen daartoe, tot nu toe
steeds op een mislukking uitliepen,
onderzoekt de KLM nieuwe mogelijk
heden, waarbij Martin's Air Charter
(nauw verbonden met KLM) een be
langrijke rol zal spelen- Gedacht
wordt aan een luchtdienst Groningen
(Eclde)SchipholEindhoven (Vol-
kel)Maastricht (Beek) vanaf april
volgend jaar. Aan de besprekingen
nemen behalve KLM deel de Neder
landse Gasunie, het ministerie van
verkeer en waterstaat en de commis
saris van de Koningin in Groningen,
mr. C. L. W. Fock.
Vooral de Gasunie zal zeer gebaat zijn
met een geregelde dienst tussen Gro
ningen en het westen. Als zij straks
haar hoofdkantoor in Groningen gaat
vestigen, zullen snelle verbindingen tus
sen Groningen waar men zich ondanks
alles toch vrij geïsoleerd voelt nood
zakelijk zijn. Gedacht wordt aan twee
vluchten per dag vam maandag tot
en mei vrijdag, 's Morgens vroeg zal er
een toestel uit Groningen vertrekken
om passagiers tijdig op Schiphol te
brengen voor ochtendvluchten naar het
buitenland. Daarna vliegt het toestel
door naar het zuiden: passagiers uit dit
deel van het land kunnen dan rond het
middaguur op Schiphol zijn. Een tweede
toestel vertrekt tussen een en twee
uit Groningen. Het volgt dezelfde route
zodat noorderlingen nog 's middags
tweede mogelijkheid tot aansluiting op
buitenlandse vluchten krijgen. Passa
giers uit het zuiden zuiden van nacht
vluchten gebruik kunnen maken.
(Voor vervolg zie pag. 9)
gens welke legerautoriteiten zoeken
naar twee militairen, die van sobatage
worden verdacht, niet tegen. Het is ech
ter niet bekend, of de mogelijke ver
dachten zijn gearresteerd, of dat zij
er in geslaagd zijn. naar het buitenland
te vluchten.
Veel kritiek
Er is de laatste tijd veel kritiek gele
verd op de vcilhcidsinstallaties in
de in West-Duitsland in licentie ge
bouwde Amerikaanse straaljagers
van het type Starfighter. De inspec
teur van de Westduitse luchtmacht
heeft de Duitse industrie in ge
breke gesteld. Deze ontkent echter
enige schuld.
Na het verongelukken van een aantal
toestellen was voor de Starfighter? een
vliegverbod afgekondigd. Na het ver
helpen van een klein mankement is dit
inmiddels al weer opgeheven.
FORT GORDON De toestand van
de oud-president van de Verenigde
Staten Eisenhower, die gisteren on
verwacht in een ziekenhuis in Fort
Gordon moest worden opgenomen, was
vanmorgen bevredigend. Volgens een
medisch bulletin voelt Eisenhower zich
goed. Zo nu en dan wordt de „zuur
stoftent" boven zijn bed geplaatst.
KVP-jractieleider N. Schmelzer
(rechts) in de Tweede Kamer
in ernstig gesprek met ziin
PvdA-collcga Nederhorst. „de
in an-van-de-brief'.
TANK DUS NIEUWE ESSO EXTRA
Arbeider tracht
ex-vriendin
te wurgen
ENSCHEDE Gisteren is de 36-
jarige textiel-arbeider H. K. voorge
leid, verdacht van een wurgpoging op
zijn vroegere vriendin, de gescheiden
mevrouw W. T.
K. was maandagavond haar woning
binnengedrongen waarna vermoedelijk
een ruzie ontstond. Buren, die tegen half
elf op het gillen van de vrouw naar bui
ten kwamen, zagen haar bewusteloos
over de schutting hangen met rode plek
ken in de hals, Zij werd overgebracht
naar het ziekenhuis waar haar toestand
zich inmiddels gebeterd heeft.
ROME Paus Paulus VI heeft gis
teren het Vatikaans oecumenisch concilie
opdracht gegeven, zijn werkzaamheden
op 8 december af te sluiten.
toelichting op de beruchte, persoonlijke
brief die hij over het huwelijk van
prinses Beatrix heeft geschreven.
In het eerste deel van zijn betoog,
waarin hij het standpunt van zijn fractie
uiteenzette, deelde de heer Nederhorst
mee, dat de overgrote meerderheid
de socialistische Kamerclub vóór de toe-
stemmingswet zal stemmen. Er zijn
voldoende redenen de toestemming te
weigeren. De fractie betreurt het echter,
dat opnieuw de keuze van de huwe
lijkspartner van een der Prinsessen aan
leiding is geworden voor meningsver
schillen in ons volk. Zij acht dit voor
het aanzien van de constitutionele mo
narchie schadelijk.
Het Nederlandse volk is volledig on
voorbereid met het vraagstuk van de ver
loving en wat daaraan vast zat, gecon
fronteerd. Dat geldt, zoals uit het ant
woord van de regering is gebleken, ook
voor het kabinet
„Goed"
Bij de bepaling van het positieve stand
punt van de PvdA-fractie ten aanzien
de toestemmingswet heeft de heer
von Amsberg een eigen bijdrage gele
verd. De korte tijd is goed gebruikt om
de nodige informatie over zijn persoon
te verkrijgen. „Daaruit komt de heer
von Amsberg goed te voorschijn". De heer
Nederhorst voorzag overigens nog vele
moeilijkheden, „want het Nederlandse
volk is met deze kwestie nog niet klaar".
„Laat", zo drong hij aan, „de regering
verstandig zijn het Koninklijk paar te
adviseren vooral niets te overhaasten of
te willen forceren. Geef de heer von
Amsberg de kans rustig en onopvallend
zich in ons volk in te leven. Een goed,
eerlijk en persoonlijk gesprek is van
meer waarde dan tal van luidruchtige
fficiële bezoeken en ontvangsten".
De PvdA-fractie had het beter ge
vonden als de naam van Amsterdam als
plaats van de huwelijksvoltrekking
nooit zou zijn genoemd en van het be
gin af aan de keuze op Den Haag of
een andere plaats in Nederland geval
le nwas. Maar nu de regering eenmaal
de beslissing genomen heeft, voelen de
socialisten er verder geen behoefte
aan hierop terug te komen.
Niet republikeins
Sprekend over zijn brief zei de hoer
Nederhorst: „Ik heb nu ervaren wat je
als fractieleider boven het hoofd hangt,
zoals ik ook ervaren heb dat er hoofd
redacteuren zijn die zichzelf op het punt
—ui publikatie ruime normen stellen".
Hij ontkende, dat In zUn brief (niet
m 77, maar aan 34 persoonlijk gericht)
•n republikeinse gezindheid zou zijn te
bespeuren. „Ik acht voor de tijd die
Ik overzien kan de constitutionele mo
narchie met het Huls van Oranje voor
Nederland de meest passende staatsvorm
hecht er alles aan om te bevorderen
dat deze goed functioneert".
Maar uitgaande van dit verschijnsel,
zag de heer Nederhorst wel wolken aan
de horizon verschijnen dit het koning
schap tot een betwiste zaak zouden kun-
maken. Door de invloed van de mo
derne publiciteitsmedia ontstaat er een
latent conflict met de onschendbaarheid,
niet voor staatsrechtsgeleerden en Ka
merleden, maar voor de gewone man.
De Prinses
Do Kroonprinses is een krachtige per
soonlijkheid: inteligent, .wilskrachtig,
idealistisch van instelling,' iemand die
recht op haar doel afgaat. „Dat z(jn op
op zichzelf goede eigenschappen, maar
zij kunnen in een constituonele monar
chie wcleens moeilijkheden veroorzaken.
het wat ik in mijn brief heb
willen zeggen", aldus spreker.
An schoenen en textiel
DEN HAAG Ter compensatie
van het vervallen van de omzetbe
lasting op schoenen en textiel denkt
het Kabinet aan een verhoging van
de belasting op benzine en een ver
zwaring van de vennootschapsbelas
ting en dividendbelasting, aldus een
bericht van de parlementaire redac
tie van De Volkskrant.
Dit zou dan een voorlopige verhoging
worden, anderzijds wordt gesproken van
een uitstel van de verhoging van om
zetbelasting op schoenen en textiel tot
1 januari 1967.
NEW YORK Een simpele breuk
in een verbindingskabel van het
schakelstation bü de elektrische cen
trale aan de Niagarawatervallen
heeft gisteren verstrekkende gevol
gen gehad. Het gehele openbare le
ven aan de oostkust van de Verenig
de Staten en in delen van Canada
werd ontwricht. Wat zich in de duis
tere Amerikaanse uren afspeelde,
moet nog in de fantasiergkste roman
worden beschreven. De werkelijkheid
bleek erger te zgn.
Dit gebeurde, toen de kabel brak:
ruim 20 miljoen Amerikanen en
Canadezen konden plotseling geen
hand meer voor ogen zien.
In New York viel de duisternis
tijdens de spitsuren. Ruim 800.000
mensen werden opgesloten in de on
dergrondse terreinen. Tallozen zaten
gevangen in liften van de wolken
krabbers.
jeugdbendes oefenden in enkele
wijken van New York terreur uit.
In Rochester (New York) sloeg men
aan het plunderen.
In Boston ontstond een opstand
de gevangenis, die slechts met
moeite werd onderdrukt.
De verkeerschaos in de grote ste
den tartte elke beschrijving.
Het Amerikaanse ministerie van
defensie stelde spoedig alle militaire
eenheden beschikbaar om de open
bare orde te handhaven.
Presiden Johnson raadpleegde zijn
belangrijkste adviseurs. Hij deelde
de oorzaak van de storing mee en
beloofde zijn miljoenen landgenoten
zo gauw mogelijk weer licht.
Geruchten over een geraffineerde
sabotage werden direct door de auto
riteiten tegengesproken.
De Amerikaanse president gaf,
toen langzamerhand overal het licht
weer ging branden agenten van de
FBI opdracht een grondig onderzoek
in te stellen naar de oorzaak.
In het dichtbevolkte New York viel
de duisternis om 28 minuen over vijf.
juist toen iedereen zich van zijn werk
raar huis spoedde. Even dreigde er pa
niek uit te breken. Dc gedachten gin
gen uit naar een luchtaanval. Maar toen
er verder niets gebeurde, maakte zich
een vrolijke stemming van de mensen
meester.
(Voor vervolg zie pag. 9)
MISLUKT
De actie van handtekeningen tegen
het huwelijk van kroonprinses Bea
trix en de heer von Amsberg is een
mislukking geworden. En dit waar
lijk niet bij gebrek aan nieuwsvoor
ziening over de actie. Integendeel, er
is over de actie veel nieuws gepubli
ceerd- Ook in die kranten die. ais de
onze (tussen haakjes: we hebben er
geen spijt van), de advertentie van
het comité hebben geweigerd.
Er is verschil tussen nieuws en ad
vertenties en in de nieuwssfeer heb
ben wc onze lezers voldoende op de
hoogte gehouden.
Nee. aan nieuws heeft 't het comité
niet ontbroken. Men moet zelfs vast
stellen. dat het bescheiden resultaat
tot het nieuws in geen verhouding
stond. Waaruit dan weer mag worden
afgeleid hoe gemakkelijk iets in de
nieuwssfeer wordt scheefgetrokken.
Zoals in deze actie, die. naar het
oordeel ook van de initiatiefnemers,
nu moet worden beschouwd als mis
lukt.
MISVATTING
De veroordeling door de Kaapse Sy
node der Zuidafrikaanse Nederduits
hervormde Kerk van het door de VU
aan dr. King verleende eredoctoraat
berust op een misvatting.
Het kerkelijk college is tegen dit
eredoctoraat, niet op grond van ras
sendiscriminatie, maar omdat dr.
King dc zaak van het communisme
zou bevorderen.
De geschiedenis leert dat er omtrent
bevordering van het communisme
spoedig misverstanden bestaan. En
dan kan het gebeuren dat iemand
wiens werkzaamheden mede ten doej
hebben ontstaansredenen voor het
communisme weg te nemen zelf van
bevordering van het communism*
wordt beschuldigd.
Zo ook in het geval van dr. King.
Men kan van iemand die zo duidelijk,
en onder het brengen van opmerke
lijke offers, onmiskenbaar onrecht
bestrijdt moeilijk beweren dat hij
het communisme bevordert.
Integendeel dreigt zulk een beschul
diging zelf aan het communisme be
vorderlijk te zijn.
STROOM
Hoe kwetswaar is toch onze mense
lijke samenleving. Treedt er ergens,
op een enkele plaats, kortsluiting op.
dan heerst er in een ogenblik de
duistere chaos en is diezelfde samen
leving aan ontwrichting ten prooi.
Tc New York en ook in andere delen
van het westelijk halfrond heeft men
het ervaren. Daar werd met name
heel een stad tot een verstoord mie
rennest.
Ontstellend hoe snel in zulk een sia
tuatie kwalijke elementen hun kan
sen grijpen. Spoedig al moesten plun
deringen worden gemeld.
Over velen ligt kennelijk slechts een
broos vliesje van fatsoen, dat spoedig
breekt. Een simpel gebeuren als het
wegvallen van elektrische stroom
kan leiden tot ergerlijke ongerech
tigheden.
Kwetsbaar is onze menselijke samen
leving. En bij velen onzer is broos
het vernis.
Nevelig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaar bewolkt met plaat
selijk mist en tijdelijk wat motregen,
morgen overdag ook enkele opklaringen.
Zwakke tot matige wind tussen oost en
noordoost. Weinig verandering in tempe
ratuur. (Opgemaakt om 1115 uur)
„Uw Rolls staat voor, meneer..."
IT
jyL HEREN Penninx en Koster uit Amsterdam hebben een exclusief
verhuurbedrijf gesticht. Het heet ..The Flying Ladyen die naam
is ajgcletd van de voorname figuur, die op de radiateur van hun twee
voertuigen prijkt Ze hebben uit Engeland twee klassieke Rolls-Royces
geïmporteerd en dte gaan zij nu verhuren, compleet met een in livrei
gestoken chauffeur. De twee firmanten hebben die chauffeur een spe
ciale opleiding laten geven bij de Rolls-Royce-fabriek. „Uw Rolls staat
voor, mevrouw, meneer....- wordt dus een uitdrukking, die de eigen
status (zij het dan maar als huurder) een eind omhoog kan stuwen.
Over omhoog stuwen gesproken, u weet, waar onze bolbon staat
