Geestelijke verwarring
doel van onderzoek
Stolwijk
XAVIER RYNNE:
concilie-verslag op een afstand
OUDE SCHRIJVERS
BLIJVEN IN TREK
IhrÏS-T-"«K r'AWisrM
Medicus promoveert
op massa-onderzoek
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1965
SINDS I960 bestaat in West-Duitsland een voor
Europa unieke instelling. Het is de in Stuttgart
gevestigde Evangelische Zentralstelle für Welt-
anschauungsfragen. Dit instituut, van de Evan
gelisch Kirche in Duitsland, beschouwt het als
rijn taak te trachten de vele vragen die de ver
schillende geestelijke stromingen van onze tijd
bij de gemeenteleden oproepen, te beantwoor
den. Hiertoe organiseert het instituut onder
meer congressen en geeft het op tal van manie
ren voorlichting. Op deze pagina brengt een
onzer redacteuren verslag uit van een gesprek
in het conferentie-oord Esslingen van de
Evangelische Akademie Bad-Boll met dr.
Siegfried von Kortzfleisch, een van de leiders
van het instituut.
Uniek instituut in Evangelische Kirche
Dr. von Kortzfleisch
formuleert het werk
van de Zentralstelle als
1) Nauwgezet volgen
van wat er in de wereld
van religie en ideologie
gebeurt en bepaalde
ontwikkelingen onder-
Deze door dr. Vod Kor.rfleüch !oeken: 2)
grove lijnen geschetste „levens- geven door middel van
ESSLINGEN - „Het front ÏSftSÏÏ^Sfe 'X "Ir "1 boeken' broc'l"res e"
is overal; het loopt door de oprichting van een instituut dat in informatie-bulletins, de
guroga n kerkelijke pers en de
radio, en waar we maar
kunnen; 3) coördinatie
T33K van het werk dat op
ons gebied reeds ge-
D Het is de taak van het door beurt binnen de Evan-
f' u" G°'lmgen' V n°g dr' ,Ku/' ""«f» üelisch St udienoemein-
onder het gehoor van Jaspers naai deskundige op het gebied
7»r». v.n «kt«n> en dr. Von Kort.- «haft m Hodelbero
fleisch geleide instituut de ge- heeft zich bv. diep-
meenten van de Evangelische gaand bezig gehouden
Kirche te informeren over de met het marxisme; in
(Van een onzer redacteuren)
europa zijns genjxe nog niet Kent:
kerken, ja zelfs steeds duide- de Evangelische Zentralstelle für
lijker merkbaar door het hart Weltanschaungsfragen.
van ieder mens." Dr. Sieg
fried von Kortzfleisch („ik
studeerde thologie in Mainz,
en Barth") zwijgt even. Zorg
vuldig kiest hij zijn woorden.
„Vroeger hadden we schijn-
Dr. Von Kortzfleisch (36): „Van
1919 tot 1937 hebben we in Duits
land al iets dergelijks gehad, de toen ons allen als mid-
geval stellen we
zelf geen onderzoek
maar beschou-
baar met gesloten levensbe- achtergronden van de geestelij
schouwelijke formaties te ma- k' s"ua"e ïa" ,lid'
ken. Thans raken de grote
ideologische systemen in
ontbinding, waardoor onze- del om aan het onder-
kerheid ontstaat, en we de
indruk krijgen levenshe
ilk au DoeK, „uer Anu-Mymos uie
schouwelljk^ in een chaos te anti-mythe), wordt een heftige
Spandau. Deze Apologetische Zen-
trale liet een, Inmiddels beroemd zoek een grotere be-
geworden boek het licht zien. In hendheid te geven.
dit boek, „Der Anti-Mythos" (De
zijn beland.
aanval gedaan op het boek van C, i r rnn a ptrpl in ÏP
Alfred Rosenberg. „Die Mythos DUITOgaaTTei ig ie
,J> «reuen. die ook eens de de',„zwanrigst^n JehrhunderT «De
grenzen van de belijdenis
den, kunnen nu worden gepas-
mythe van de twintigste eeuw). Een verschijnsel dat de
Omdat we het nodig vonden weer Zentralstelle de laatste
soortgelijk instituut f J
PBL hebben jaren in onderzoek heeft
seerd. De publiciteitsmedia zijn werd de Zentralstelle opgericht, is de ontwikkeling van
zodanig ontwikkeld dat in prin- Maar het is veelbetekenend dat surrogaat-godsdiensten in
cipe alles wat binnen de beper- het woord „apologetisch" ver- onze ontkerstende sa-
kinopn hliift van het Wethnpk dedigend' niet meer werd ge- menlcvmg. Dr. von
nnt, %TnEJ «tfll bruikt. Na Karl Barth erkennen Kortzfleisch meent dat
van Strafrecht, aktueel is. en we het recht van apologie niet vormen van bijgeloof die
meer. Het is verkeerd het Chris- zün verdwenen in de
tendom te willen verdedigen, men huidige geseculariseerde
De godsdienst-so-
is. Iedereen kan op zondagmor- 'A.19,6^ pf.op„hmor°"g-^™''ra"U"n
stelle wil de mensen helpen een mar
weg te vinden temidden van de °e
feitelijk geen geestelijke leiding
'.reen kan op zondagmor -
i de radio naar een preek
door de opkomst van het Derde
Rijk, afgebroken. Het onderzoek
naar surrogaat-religie zal de ko
mende jaren echter worden voort
gezet. De Zentralstelle zoekt bo
vendien een auteur die een boek
wil schrijven met als thema „De
psychologie als surrogaat voor de
godsdienst""
Dr. Von Kortzfleisch ziet als
de drie hoofdtaken van de kerk
in onze tijd:
a) Verkondiging van de ver
geving; mensen die gebonden
zijn vrijmaken.
b) Het duidelijk maken, het
verhelderen van de „geestelijke
samenhangen" in de samenle
ving.
e) Het begeleiden van de men-
Hij benadrukt sterk dat het
noodzakelijk is dat hetgeen de
theologen bezig houdt, onderwerp
van discussie wordt in brede
kring. „We moeten de zogenaamde
leken de werkplaats van de theo
logie tonen. Alleen als wij dat
doen, maken wij hen mondig. In
Jeen geval kunnen we nog kerke-
Ijke verhoudingen toestaan alsof
alle geestelijke invloeden die de
mensen ondergaan nog zogenaamd
onder controle zouden kunnen
worden gehouden. Dat laat deze
mobiele, open samenleving niet
meer toe.
Bovendien geloof ik dat als we
ernst willen maken met deze gods
dienstig en ideologisch veelvormi- ,,t
ge samenleving onze verhouding
tot de andersdenkenden zal moeten
Recht minderheden
Wij. van de Zentralstelle, menen
la: we begrip moeten wekken
voor hen die andere religieuze
systemen aanhangen. We zijn er
zelfs van overtuigd dat we beho
ren op te komen voor de rechten
van religieuze minderheden. Dit is
namelijk een voorwaarde om in
vertrouwen met
deze mensen te komen. Er is geen
andere weg dar< deze. Anders zul
len we nooit tot een ernstige
discussie kunnen komen."
Dr. Von Kortzfleisch be
sluit: „Definitief moet wor
den afgerekend met de ge
dachte dat de kerk een
machtsinstituut is. Zelfs als
de kerk een overheersende
positie heeft moet ze zich er
voor hoeden hiervan gebruik
te maken. In het geval dat de
andersdenkenden niet in een
minderheid zijn, zullen ze
toch gauw een minderheids
complex krijgen, dat hen al
leen maar zal verharden."
Een islamitisch feest in dc tuin van de Haagse moskee. Tot voor de
Tweede W ereldoorlog was een moskee in Nederland ondenkbaar, thans
hebben zotcel Den Haag als Apeldoorn een bedehuis voor islamieten.
Dr. ion Kortzfleisch: de Europese samenleving krijgt levensbeschouwelijk
een veelvormig karakter.
hoogleraar
universiteit van
van een dominee en een pastoor geesteiijke""vVrwarrinlT~door ver- Frankfurt heeft deze
luisteren, zich daarna door mid- schillende manieren van voorlich- verschijnselen samenge-
del van een tijdschrift laten ting. Er wordt een serie pockets vat onder de benaming
„oorhehie,, over de Yogaleer. ««JMg„ggMrttg™ Snann be- P, men.
aaiuluil.nj daarop «en 7ektïnV? ?a Ontooe- schouwt als quasi-religieure sfruc H-ef, de min
boek Van Rudolf Sterner lezen. finj. met het marxïsme';. Voorts turfh: de relatief «nevenrcche gro-
worden regelmatig informatiebul- te aandacht ,r"nr hof spw"' 1P
letins gepubliceerd
rekkr,
Ten slotte: de aanhangers van
levensbeschouwelijke groepen en
de kerken leven principieel in de
verstrooiing tussen andersdenken
den, in een .diaspora-situatie".
het sexuele. het
zogenaamde „sexualisme", succes
en consumptie, die in de huidige
Het instituut neemt ook dikwijls consumptie-maatschappij als de massasport en de tot ritueel
initiatieven tot liet organiseren van hoogste waarden bijna worden aan- worden uittocht op zondag var
studiebijeenkomsten en verleent gebeden. Ook de ruimtevaart, de gemotoriseerde samenleving
(Van onze kerkredactie)
wat doldriester, Rynne bezadig
der. Van der Plas is speelser,
Noe steeds weet niemand Rynne grondiger, Van der Plas
b laat zich meer meeslepen door
wie Xavier Rynne is. Maar de ups en dou)ng van iedere
ziin derde deel „Brieven uit dag. Rynne staat een beetje meer
J j op een afstand.
Vaticaanstad ging in de
Amboboeken in rfe handel ge
bracht door uitgeverij De Fon
tein, Utrecht en uitgeverij West-
land. Merksem. (424 blz„ 12.90)
t de
tonen quasi-religieuze trekken.
Dit onderzoek voorlopig gerubri
ceerd oijder de titel „De vormen
van religie in de geseculariseerde
samenleving" staat nog nauwelijks
in de kinaerschoenen.
..We zijn wat dit betreft slechts
zover dat we werkhupothesen
kunnen opstellen. In feite hebben
we het gereedschap niet: de klas
sieke godsdienstwetenschap heeft
ons dat niet kunnen leveren. We
hopen wel tot een uitwisseling van
gegevens te kunnen komen met de
godsdienstwetenschap, zoals die
zich in Amerika, Zweden en Ne
derland heeft ontwikkeld.
De ontwikkeling op dit gebied in
Duitsland werd gedeeltelijk onder
invloed van de dialectische theolo
gie van Karl Barth. gedeeltelijk
(Van onze kerkredactie)
Nu het leesseizoen weer is
aangebroken en de uitgevers
hun nieuwe boeken aankon
digen, blijkt er dit jaar een
opvallend aantal belangrijke
en vaak kostbare herdrukken
van „oude schrijvers" op sta
pel te zijn gezet. De uitge
vers vertrouwen er blijkbaar
op, dat er nog steeds vraag is
naar de klassieke stichtelijke
verken, prekenbundels en bij
belverklaringen van „bevin
delijke" predikanten uit vroe
ger eeuwen.
Zo zullen binnenkort (naar...
wij menen te weten .voor het.
eerst in het Nederlands) de
verzamelde werken worden uit
gegeven van John Bunyan (in
vier delen): de wereldberoemde
Christenreis, de Heilige Oorlog,
maar ook Bunyans minder be
kende geschriften, zoals „Gena
de overvloeiende voor de voor
naamste der zondaars", waarin
de ketellapper-lekeprediker zijn
eigen bekering beschrijft.
Wanneer wij spreken van ,,be-
vindelijken" (we zouden hen kun
nen omschrijven als mensen, die
sterk de nadruk leggen op de
persoonlijke, subjectieve beleving
van het geloof en de nauwgezette
beoefening van de praktijk der
godzaligheid), denken wij meestal
aan de mensen van de Gerefor
meerde Gemeenten, oud-gerefor
meerden. sommige hervormden en
christelijke gereformeerden. Dat
het gereformeerde voor hen geen
belemmering vormt, om over de
kerkgrenzen heen te zien, blijkt
wel uit het feit, dat juist in hun
kringen (de hervormde hulppredi
ker A. de Redelijkheid) de verza
melde werken gaan verschijnen
van de baptist Bunyan.
Een andere Engelse baptist, die
in deze kringen geliefd is, is Josef
Charles Philpot (gest. 1869), getui
ge het feit, dat zijn bijbels dag
boek „Door Baca's vallei" in enke
le jaren verschillende herdrukken
beleefde. Nu is een nieuwe uitgave
aangekondigd van eert grote ver
zameling preken van Philpot, de
Evangeliepreekstoel (in drei de-
Wfa#» wö
Oude preken blijven in trek.
Van de- Schotse- aebttiende^eeuwse
broers Ralph en Ebenezer Erskine
gaan maar liefst twaalf delen pre
ken verschijnen. Wie voor honderd
gulden op de serie intekent, krijgt
een jaar lang elke maand een deel
thuis gestuurd. Het eerste, dat
over het gebed gaat. is juist uitge
komen.
Kohlbrugge
Een nog grotere serie (twintig
delen) gaat er verschijnen van de
welbekende Hermann Friedrich
Kohlbrugge. Het zijn de Schrift
verklaringen van de Nederlands-
Duitse prediker, waarvoor ook
buiten de „bevindelijke" kring
stellig grote belangstelling zal be
staan. Het eerste deeltje van de
serie (die in totaal zeventig gulden
kost), gaat over Ruth en komt
dezer dagen uit.
Eigenlijk zijn negentiende-
eeuwers als Kohlbrugge cn Philpot
geen „oude schrijvers" in strikte
zin. Hun eigenlijke tijd eindigt
namelijk in het eind van de acht
tiende eeuw volgens het gezegde
„Van der Groe doet het hekje
toe". Van deze Kralingse predikant
(gest. 1784) is het meest bekende
werk, zijn diep borende „Toets
steen der ware en valse genade",
weer verscheneA (in twee delen).
De Redelijke Godsdienst, een
eenvoudige verhandeling over ge
loof en leven, die de Rotterdamse
predikant Wilhelmus a Brakel in
1700 schreef, komt binnenkort op
de markt in verkorte vorm (toch
nog in twee delen) en in modern
Nederlands herschreven. Ook de
catechismusverklaring van Justus
Vermeer wordt herdrukt.
De oefeningen van de Drieber-
gense landbouwer Wulfert Floor
(men spreekt van Vader Brakel,
Vader Hellenbroek enz., maar van
Floortje, die honderd jaar geleden
van heinde en verre mensen trok
ken, zijn in vijf delen uitgegeven
en men betaalt er grif 75 gulden
Dat niet alleen naar stichtelijke
lectuur wordt gevraagd, blijkt uit
de nieuwe uitgave (vijf delen) van
Dachsels verklaring van het Nieuwe
Testament. Het werk van deze
Silezische predikant, dat hij in
1880 voltooide, verscheen in het
Nederlands in een editie van Van
Lingen en in een (meer bekende)
editie van Van Griethuysen. maar
in laatstgenoemde uitgave ontbrak
het Nieuwe Testament
Naast deze kostbare uitgaven is
er met name het Smijtegeltfonds,
dat oude schrijvers in zo goedkoop
mogelijke vorm uitgeeft. Preken
van mannen als Comrie, Hellen
broek, Smijtegelt worden door dit
fonds in de Réveilserie voor een
kwartje per stuk aan de man
gebracht.
In het Engelse taalgebied (waar
eveneens grote belangstelling is
voor nieuwe uitgaven van puritei
nen) hebben de uitgevers het grote
voordeel, dat ze het oude werk
zonder meer fotografisch kunnen
herdrukken. De sterke wijzigingen,
die onze taal in spelling en zins
bouw heeft ondergaan, maakt dat
in Nederland moeilijker. Het
wordt wel veel gedaan, maar dan
betreft dat uitgaven van pakweg r
1800 en later.
Een uitzondering vormt het j
Huysboec van Heinrich Bullinger.
Zwingli's opvolger in Zürich. Dit
werk is geheel naar de Nederland
se uitgave van 1566 opnieuw uitge
geven, dus in gotische letter. De
liefhebbers kost deze verzameling i
verhandelingen over de voornaam
ste stukken der religie in kalflede
ren uitgave 45 gulden.
In een bepaald opzicht is er een
verandering gekomen in de uitga
ven van „oude schrijvers". Het is
niet meer zo, dat dergelijke wer
ken uitsluitend in stemmig zwarte
band worden uitgegeven. De uit
gever van Erskines preken laat de
intekenaars kiezen tussen een gele
en een rode band.
tig van hand tot hand. En
de zojuist verschenen Ne- Zelf reageert hij (Of zij in het
J u voorwoord op de opmerking van
derlandse vertaling zal ooit presbyteriaanse waarnemer Ro-
wel ingang vinden. Hier dat
vindt men een concilie ver- R,™ hebben ,d. ^ve^ien,
«ïlae OD zijn best. antwoorde „Ik zou graag het ver
slag "F J haaltje, dat ik (Xavier Rynne'i
r- nvprpenkomst tus- boeken) schreef, uit de wereld
Er is veel overeenkomst i helpen Qe moeüijkheid u
sen deze brieven en de g dat ik ook wat cryptogrammen heb
ken van het concilie, aie ge- gep|eegd en tot de volgende con-
schreven worden door Micnei ciusje ben gekomen:
'mm der Plas. Beiden behoren
tot cle vleugel van de vernieu- i. ik geloof onvoorwaardelijk in
wers. Van der Plas is misschien Robert McAfee Brown.
2. Hij heeft bewezen dat Ik
Xavier Rynne ben
3. Ergo: Ik geloof dat ik Xavier
Rynne ben.
Dus het is toch... zeiden sommi
gen. Maar anderen lachten en
zeiden: dus het is niet...
Nok altijd verschijnen er boeken
Aie in staat zijn ons de televisie in ieder geval is Rynne bijzon-
vnor een avond te doen vergeten, der goed geïnformeerd. Slechts
En soms zijn het niet eens dc een maal werd hg op een fout
dikke werken over actuele onder- betrapt, toen hg schreef dat dr.
Jïnfen DezJ week was het een Visser "t Hooft gedreigd had geen
klein boekje ^and|®D0™°™£ bijbel zenden namens de Wereldraad als
lieke theoloog. gebracht Het de uitspraak over de Joden onder
dichter b.l hMft J«br.an. n 1>f^ verdwljnen. Maar het
K.k.-bijbelstudie
voor iedereen
(Van onze kerkredactie'
de tafel zou verdwijnen.
weVp ..geloven", ntaar liat er n aün dan ook brieven uit Vaticaan.
duidelijk bijbels licht ov
Genève.
vallen, stad. niet
da^het "eigenÏÏj'k d^r jedere gelo-
vjge gelezen moet worden. De titel |\J|ef verwant
geeft de opzet aan: „De bijbel over
geloven, toegelicht door drs. j. het -s duideiijk dat deze schrij-
Heljke"'. Deze schrijver heeft m vgr z-ch verwant voelt met de
heel eenvoudige taal. die ooor Nederijmders in Rome. Opmerke-
iedereen verstaan kan worden ge- dat de eerste drie vertegen-
grobeerd de bijbel te laten spre- vvoordigers in Rome die hij citeert
en. We zien hoe het woord „ge- uit ons land komen: kardinaal
loven in het O.T. gebruikt wordt. Alfrink, prof. dr. H. Oberman en
en door Christus, in de evangelien bisschop W. M. Bekkers,
en door Paulus en Johannes. En
langzaam maar zeker gaat dit Dit boek is een bijzonder boei-
woord leven. „Geloven" zegt ende beschrijving van de derde
Heiikc is de existentiële, zich in zittingsperiode van het concilie
ac er°tC Srm ec„m"irband°hrBbSadeD^
en kleine geschiedenis. schrijving gegeven van het karak-
ter van paus Paulus. die een
duidelijk licht werpt op zijn da-
De bijbel over geloven, door rfen
dr». J. Heijke. Uitgave J. J.
Romen en Zonen. Roermond. Brieven uit Vaticaanstad, deel
Mhdaciï/mt1:
Het massale hart- en vaatonderzoek in Stolwük vestigt
opnieuw de aandacht op de activiteiten der Nederlandse
Hartstichting, die in ons land prachtig coördinerend werk
verricht. Het toenemende aantal sterfgevallen dezer ziek
ten heeft dit alles uiteraard mede gestimuleerd. In de
wereld bestaan thans zeven van deze organisaties, te weten
in de Verenigde Staten, Canada, Australië, Engeland, Fin
land. India en Nederland. In oprichting zyn nog 22 stich
tingen. waaruit mede moge blijken de hoge vlucht die de
research in dit verband gaat nemen. In bijgaand artikel
iets meer over bedoeling en achtergronden van het onder
zoek bi Stolwijk.
Van een onzer redacteuren
Ruim tweeduizend Stol-
wijkers zijn de afgelopen
week snel en diepgaand
onderzocht op hart- en
vaatziekten. Een massaal
onderzoek dus, hetgeen
een bekend verschijnsel
mag heten ware het niet,
dat de aard van het onder
zoek voor Europa volko
men nieuw en voor wat <ie
wereld betreft qua snel
heid een noviteit is Doel:
niet zozeer een generale
repetitie met als motto
straks heel Nederland
(hetgeen technisch alleen
al onuitvoerbaar is), maai
een bijdrage aan de inter
nationale research.
Dat lijkt hoognodig, want het
sterftecijfer in Europa is spec
taculair genoeg: het maakt de
helft van alle sterfgevallen uit.
waarbij voorts opvalt dat voor
al de mannen de laatste tien
jaren een sterke stijging in het
sterftecijfer te zien geven, va
riërend van tien tot twintig
procent.
Hieruit blijkt, dat over de
mortaliteit in verband met deze
ziekten genoeg bekend is.
Daarentegen is er over het
ziektecijfer, de zg. morbiditeit.
bijzonder weinig te zeggen:
er bestaan hoegenaamd geen
gegevens over. Evenmin over
de verspreiding der ziekte, we
ten vakkringen weinig zinnigs
te zeggen. Om nog niet te
spreken over de oorzaken,
waarover alleen nog maar ver
moedens bestaan.
Om aanknopinspunten in de
goede richting te krijgen is
svstematisch onderzoek noodza
kelijk. De World Health Orga
nization (Wereld Gezondheid
organisatie) heeft daarvoor
richtlijnen vastgesteld, zodat
onderzoeken uit de verschillen
de landen met elkaar vergele
ken en verwerkt kunnen wor-
Ett ter nat ionaal
Vandaar dat de vragenlijsten
die de Stolwijkers in eerste
instantie thuis kregen gestuurd
om in te vullen, alsmede de
verdere onderdelen van het in
tensieve onderzoek allemaal
precies passen in dit internatio
nale Kader. De zo langzamer
hand bekend geworden, overi
gens nog jonge. Nederlandse
Hartstichting is de initiatief
neemster van dit project waar
alle vijftig medewerkers
Vier redenen zijn er waarom
juist Stolwijk de uitverkoren
plaats was. 1. De enig plaatse
lijke arts had voor zichzelf
reeds van zijn patiënten (prak
tisch het hele dorp dus) wat
hart en vaatziekten betreft ge
gevens verzameld, hetgeen een
prachtig uitgangspunt vormde.
2. De plaats ligt keurig centraal
t.o.v. Utrecht, Amsterdam en
Leiden, vanwaar de medewer
kers (16 artsen, onder wie 9
cardiologen en ruim dertig an
deren) moesten komen: nimmer
werkten zovele gespecialiseerde
krachten samen. 3. Het gold
hier plattelandsbevolking, die
waarschijnlijk weinig migratie
zal vertonen, wat een later
vergelijkingsonderzoek mogelijk
maakt. 4. Dit laatste was dan
meteen van belang als „keerzij
de" van een door het Instituut
voor Praeventieve Geneeskunde
ingesteld hart- en vaatonder
zoek bij enkele Haagse grote
bedrijven, waar uitsluitend zit
tende werkers object waren.
Bijna allemaal
Men moet de diepgang van
dit onderzoek, waaraan niet
minder dan 92 procent der be
trokkenen zich onderwierp, niet
onderschatten. Na het invullen
van eerder genoemde vragen
lijsten met 48 weer onderver
deelde vragen werden deze alle
gecontroleerd door de vrouwe
lijke hulpkrachten en dan nog
eens door artsen.
Bij opkomst werd in grote
lijnen het volgende gedaan:
urine-onderzoek, bloeddrukme
ting, bloedonderzoek, twee vita-
liteitsproeven waarbij men
moest blazen opdat zowel de
inhoud als de kracht van de
longen kon worden vastgesteld
(even een zijpaadje: de inhoud
van onze longen hangt samen
met onze lengte). Vervolgens
werd het gewicht van de te
onderzoeken persoon genoteerd,
alsmede zijn of haar lengte.
In het tweede geval werd
dwarsfoto van het hart geno-
Daarna kwam de cardioloog
eraan te pas. Eerst een behoor
lijk intensief onderzoek van het
lichaam dat gemiddeld tien mi
nuten in beslag nam en daarna
het maken van een elektro
cardiogram, waarbij dus de
werking van het hart via elek
trische apparatuur op papier
geregistreerd wordt. Het onder
zoek werd niet eerder afgeslo
ten dan nadat (ten tweeden
male) de bloeddruk was opge
nomen. Dit omdat door een
zekere gespannenheid bij de
patiënt eenmalig onderzoek
geen juiste indruk zou kunnen
geven.
De resultaten van deze re
search, die overigens voor wat
de onderzoekpersonen betreft
anoniem gebeurde, werden op
andere (dokters)lijsten gezet,
welke tenslotte bij de plaatse
lijke huisarts belandden. Hij
kon wèl nagaan (hij kent zijn
mensen immers' welke gege
vens wie betreffen.
Acuut voordeel
Op deze wijze konden be
paalde acute gebreken worden
geconstateerd, waaruit een on
middellijk positief effect terwil-
le van de plaatselijke volksge
zondheid naar voren komt.
Het moge duidelijk zijn dat
het hier per persoon bij wijze
van spreken een lawine van
gegevens betrof, die alle bij het
Instituut voor Praeventieve Ge
neeskunde te Leiden per com
puter verder zullen worden
verwerkt. Daar komen straks
over ruim een jaar bijzonder
interessante gegevens uit, die
nog weer later gegroepeerd in
een proefschrift onder de aan
dacht van vakkringen zullen
komen. Er blijkt veel belang
stelling voor dit proefschrifton
der werp te bestaan. Na selectie
zal de meest geschikte man
worden aangewezen.
Deze en andere resultaten,
gevoegd bij die van meerdere
landen zullen een bijdrage be
tekenen die meer Inzicht zal
geven in o.m. voorkomen, i
spreiding en oorzaak i
en vaatziekten,waarvan de
meest geconstateerde weer an
gina pectoris en hartinfarcten,
zg. ischaemische ziekten zgn.
i bart-
PrU» 3-25, 128 pagina
3, door Xavier Rynne. Uitgave
Twee maal
tragedie
De krant registreert. En in de
afgelopen week heeft de
naald van het kerknieuws
twee dieptepunten moeten
aanwijzen: „Emmeloord" en
„Groningen"'.
De kwesties zijn wel onderling
heel verschillend. In Emmel
oord steldq de politie een
onderzoek in naar de finan
ciële achtergrond van het
Nederlands Evangelisatieteam
(NET). In Groningen werd
een vrijgemaakte gerefor
meerde predikant afgezet.
In de zaak-Emmeloord zal de
rechter moeten uitmaken of
inderdaad juist is gehandeld
met het geld dat dujzenden
eenvoudige gelovigen hebben
geschonken om de prediking
van het evangelie mogelijk te
maken. En in Groningen? De
Dordtse kerkorde kent geen
aparte rechter in dergelijke
geschillen. Er kan bij een
meerdere vergadering appel
aangetekend worden, maar
die weg is reeds gevolgd,
toen het ging om de schor
singswaardigheid van ds. Van
Maar hoe belangrijk voor de
betrokken personen ook, voor
het evangelie zelf is het niet
of nauwelijks belangrijk n
of er sprake is van schuld.
Belangrijk is de indruk die
deze beide kwesties maken c
de wereld buiten de kerk. L_
wordt weer gezegd: „Zie je
nu wel, ik heb het altijd wel
geweten, bij de kerk is het
ook niets."
„Als de Hervormde Kerk niest
zijn we allemaal verkouden",
zei een spreker deze week op
een mannentoogdag. We zou
den er aan toe kunnen voe
gen: Als tegen het NET pro
ces verbaal wordt opgemaakt,
als Groningen-Zuid haar pre
dikant (al of niet terecht)
afzet, worden wij mede aan
geklaagd door de publieke
opinie.
En wij kunnen ons er niet
afmaken met een: Daar sta ik
buiten. Wij staan er niet bui
ten De geloofwaardigheid
van het evangelie, dat wij
door daden of woorden uit
dragen. is in het geding. Een
mens gelooft niet alleen; een
mens zondigt ook niet alleen.
Ons enige juiste antwoord aan
de wereld lijkt mij dat wij de
schuld mede aanvaarden. Het
evangelie maakt ons niet be
ter dan de mensen om ons
heen. Het openbaart ons fa
len. maar ook de genade van
God. Wij behoeven de even
tuele zonden in de levens van
andere christenen dan niet
goed te praten: dat moger
zelfs niet. Maar wij kur
zeggen: „Over hen mag ik
niet oordelen, dat zal de
rechter wel doen, en zeker de
Hoogste Rechter. Ik moet
over mezelf oordelen en dan
weet ik dat er veel te ver
oordelen is. Maar dan mag ik
ook weten dat God een gena
dig God is."
