Meer techniek
en meer oog
voor de mens
HEET
U WEL
EENS?
Wees voorzichtig met
kredietbureaus
EVEN
TIPPEN
Bruid j eser varingen
VRIJDAG 1 OKTOBER 1965
Toekomst van ziekenverpleging:
Verpleegster en dokter, bij
na iedereen komt eens met
ze in aanraking. Desondanks
vormen die twee een geheel
eigen, besloten gemeenschap.
De mentaliteit in de medi
sche wereld is niet zelden die
van neerbuigende alwetend
heid. „Een onderwijzeres en
een verpleegster hebben bei
den iets bijzonders over zich"
typeert de volksmond terecht.
Met een uitstekend nummer
van haar vakblad is de ver
pleegster dezer dagen in de
openbaarheid getreden. Een
openbaarheid die zich 75 jaar
geleden al manifesteerde door
de oprichting van het Tijd
schrift voor de Ziekenver
pleging.
Het is in ons land het oudste,
door vrouwen opgerichte en nog
bestaande blad. In het kader
der Vrouwenbeweging streefde
het blad een geheel eigen doel
na: de oprichtsters wilden het
beroep der ziekenverpleging
verheffen. Door de aandrang
die het maandblad op de over
heid uitoefende, kwam het in
1921 tot wettelijke bescherming
van het verpleegstersberoep.
Nog heden ten dage kunnen we
de invloed van het blad merken.
De hele medische wereld wordt
met het grote tekort in zieken
huizen geconfronteerd. Er wordt
gepleit voor vakbekwaamheid,
specialisatie en een verbetering
van de status.
We gaan voorbij aan de aardige
artikelen van Harriet Freezer (de
verpleegster in de populaire ro
mans), Wim Zaal (De verpleegster
in de kunst), het interieur van het
ziekenhuis door een binnenhuisar
chitect uit het prachtige feestnum
mer. Wat ons bijzonder interes
seert is de vraag: hoe ziet de
verpleegster er in de toekomst
uit?
Goede
weg
opgeleid, zegt prof.
dr. H. J. van den
Berg, auteur-psychi
ater, eerlijk. Wie
houdt dan wel een
gesprek? De ver
pleegster. „Als ik
vroeger met een pa
tiënt niet goed raad
wist, als ik mij af
vroeg wat er toch
eigenlijk aan de
hand was, ging ik
bij voorkeur naar de
zaalverpleegster. Die
wist het dan wél."
De verpleegster
heeft meer deel aan
het leven van de pa
tiënt dan de medi
cus. Op dit punt nu
gaat er iets veran
deren. De man (dok
ter) wordt er meer
en meer van over
tuigd, tekort te
schieten door uit
sluitend medicus te
zijn. De psychologie D
doet al schoorvoe
tend haar intrede in
de geneeskunde. Als
de arts in de toekomst meer
oog voor de mens krijgt als lij
dende, dan kon het wel eens zijn
dat de verpleegster op dit punt
van haar taakuitoefening enigs
zins overbodig wordt.
U weet misschien hoe dat in h„HrHf VernWt«;ter
Amerika gaat. Daar laat men aich verpleegster
regelmatig opnemen alleen
De dokter die uitsluitend als medicus bestaat, doet zijn pat
tekort.
patiënt (en niet alleen het jonge
kind zoals wij op deze pagina al
eens belichtten) de band blijven
behouden met milieu, gezin en
toekomst? Het bijzondere dat haar
Lea Wijnberg en Nic. Schrama
hebben zich op deze vragen ge
worpen. Hun antwoorden kregen
ze uiteraard van insiders. Er zijn
veel zaken waarin de vrouw in
tuïtief. op haar eigen wijze maar
dikwijls juist en echt, de goede
weg vindt. De man gaat er weten
schappelijk en theoretisch op af,
de vrouw met haar hart en haar
hand. De dokter heeft geen tijd
voor het gesprek met de patiënt.
Hij is er bovendien niet toe
verplegen?
De verpleging wordt in toene
mende mate aan de techniek ge
kluisterd. Klokken en meters ver
raden het verloop van het proces.
Op de spirograaf leest de ver
pleegster de ademhaling. Op de
dienst komt de
Misschien wordt haar kos
tuum een keurig mantelpakje,
althans voor op straat.
elcktrokardiograaf de contracties schie„ worit 2y een s00'rt
het hart. Ze kijkt niet
kenhuisstewardess tenminste
dere maatstaven gelden. De ge
huwde verpleegster zal zeker
een grote rol gaan spelen.
Een prognose voor de-toekomst-
in-welvaart is dikwijls een volge
geten, ongeïnteresseerde troep
nietsnutten. Anderen echter heb
ben oog juist voor het functione
ren van het echte menselijke ver
keer. Daartoe zal zeker de verple
ging behoren: een uiting van des
kundig bedreven zorg die een
zekere luxe veronderstelt.
Filosofie
Primitieve volkeren laten hun
stervenden en zieken achter op het
land. Anders moet de gehele
volksstam van honger omkomen.
Een hoog ontwikkelde samenleving
kan hen al de voorrang geven
waarop zij in hun situatie recht
hebben. Ook de religie zal een
grotere rol gaan spelen dan voor
heen. Er is een filosofie van waar
uit een verpleegster haar werk
doet. Alleen met vrome gedachten
komt zij niet ver. De vorming van
de verpleegster zal ook aan het
wezen van ziek-zijn moeten raken.
Haar inspiratie kan dan uit de
diepste inzichten voortkomen.
Naar deskundige schatting wordt
op het ogenblik 50 pet. der zieken
huisbedden bezet door mensen
wier ziekte van psychische oor
sprong is. Het lijkt daarom onont
koombaar dat de verpleegster zo
veel als maar mogelijk is van de
moderne psychologie af moet we
ten.
Ruimte
ln het kort samengevat: er
komt ruimte voor de mens. Mis
schien minder liefelijk. Zr. A.
M. Dekkers verwacht dit van de
toekomst: in deze vertechni-
seerde wereld de menselijkheid
redden. Zij ziet dat door een
christelijke beroepsvorming. En
het door de verplegende
actief rusten. Namelijk werken
aan de geestelijke opbouw. Dit
zal soms betekenen: de deur
sluiten, radio en televisie buiten
spel zetten om die krachten op
te doen welke ons in staat
stellen voor de naaste „zuster"
of „broeder" te zijn. Geldt dat
niet ook voor de leek in de
diepe betekenis van deze woor
den?
Slechte kousen
Wij delen allemaal in het
zelfde lot wat betreft slijtage
van onze nylons, maar de Duitse
vrouw staat wat dat betreft aan
de topeenentwintig paar per
jaar. Zijn de Duitse vrouwen en
meisjes dan slordiger dan haar
zusters in de naburige landen
Nee. er is een andere oorzaak.
De kousen in Duitsland zijn wèl
goedkoop, maar de kwaliteit is
ronduit slecht.
Er kan niet genoeg gewaar
schuwd worden tegen de prak
tijken van vele zgn. financiële
adviseurs en zgn. kredietbureaus.
Een frappant staaltje vonden we
in de maandelijkse Mededelingen
van de N.H.R. Zij stellen het
bureau dat „Brigitte" genoemd
wordt aan de kaak, omdat dit
bureau bijna even verleidelijk
zijn aanbiedingen doet.
Brigitte dan vertelt ons. dat
slechts 25,gestort hoeft te
worden, alvorens men in aanmer
king kan komen voor krediet. In
dien men niet kredietwaardig
wordt bevonden ontvangt de aan
vrager zijn 25.— terug onder
aftrek van de administratiekosten.
Het 1 ij k t fatsoenlijk. Een paar
regels verder echter leest men dat
men zijn bedrag kwijt is wanneer-
de aanvrage wordt ingetrokken of
wanneer het voorgestelde krediet
wordt geweigerd. Lees: men is zijn
f 25,kwijt! Altijd Bij accep
tering is de aanbetaling ook naai
de maan. Maar. de verleidelijke
Brigitte adverteert met de kreet:
„Geen betaling van afsluitprovisie".
Over de hoogte van de rente wordt
niet gesproken. Een vergelijking zal
helderheid verschaffen. Kijk: Leent
men bij een grote bankinstelling
een krediet van 1.000,— voor 12
maanden dan ziet de berekening
dat alleen bij een bedrag hoger dan
12.000,aan inkomen, I.B. ver
schuldigd is. Alsof dit nog niet
mooi genoeg is, bemiddelt Brigitte
bij aankoop van objecten waarvoor
krediet wordt aangevraagd. Auto's
bijv. Het bureau beschikt over
streng gekeurde auto's. Door
wie die auto's zo streng zijn ge
keurd wordt niet gezegd. Maar
Brigitte zegt, dat ze bona fide is.
Een waarborg wordt zelfs genoemd.
Want: controle door politie-autori-
teiten is toegestaanNu is de
politie gerechtigd een onderzoek in
te stellen bij het vermoeden dat
een strafbaar feit is gepleegd. Een
hoge rente vragen en een slechte
auto verkopen is geen strafbaar
feit. Waar. zo vragen wij ons af.
blijft dan de waarborg? Beoordeel
kredietaanbiedingen zéér kritisch!
9 Geeft u uw zieke de afgedankte
tijdschriften en kranten? Leuk idee
voor hem of haar: laat de eigen edi
tie in het ziekenhuis bezorgen.
Heeft de patiënt iets eigens om
op een vast tijdstip naar uit te zien:
hij telt nog mee!
1.065.80 goed feuilletc deeg zonder
rente totaal 6,5% steeds opvouwen en laten rusten kun
je als volgt maken: Kneed 100 gr
bloem, 100 gr roomboter, 100 gr
kwark, iets zout en l/2 dl water door
een. Rol dit uit en voer een boter-
koekvorrn, beboterd en met bloem
bestrooid, hiermee. Vulling naar
1.153,
rente totaal 15,3%
Er wordt gesuggereerd dat u
goedkoop uitbent omdat de rente
kan worden afgetrokken van het
inkomen bij opgave voor de inkom
stenbelasting. Vergeet echter niet.
jrkiezi
Eet u een goed humeur
met vitamine B
In Duitsland heeft men de naam. de zaken grondig aan te pakken.
Daarom kunt u misschien het volgende nieuwtje ter harte nemen.
Onderzoekingen van onze oosterburen dan. hebben uitgewezen dat een
slecht humeur niet altijd een slechte karaktereigenschap behoeft te zijn.
Het nare euvel, voor de omgeving en voor degene die er mee behept
is, kan ook ontstaan door... gebrek aan vitamine B. De huisvrouw-
kan dus meewerken aan de bestrijding van een slecht humeur van
manlief of kroost door het gezin groenten voor te zetten die veel
vitamine B bevatten. Deze groenten zijn, in volgorde van het hoogste
vitamine B gehalte (175): doperwten, tuinbonen, peulen, prei. mais,
spruitjes, bleekselderij, groene kool, hanekamme», veldsla, en dan ten
slotte met een vitamine B gehalte van 70: champignons, sperciebonen,
snijbonen, schorseneren en wortelen.
Met de baby op reis die nog een
kaasbolletje bezit? Een jjdele moeder
vroeg afgeknipte krullen van de
buurkinderen te leen en plakte
die onder het bahyniulsje.
Bij elk patroon ontvangt u een glasheldere gebruiks-
9, 87 23. B «1. 63,
67. C. 11. 13. 14. 15. 1
Bij onze kantoren zün verkrijgbaar:
B Een patronenset vjjfbladtg üi de
maten 36 t/m 48 2.50
Dit behoeft u slechts éénmaal aan
te schaffen!
B Een mapje met visuele voorlich
ting. rokken, pantalons en avond
kleding. Handig als u het schuiven
met patroondelen niet snapt 2.25
B Een supplement met elk 35 mo
dellen. prettig ais u veel naait en
behoefte hebt aan méér modellen
dan wU iedere veertien dagen als
service brengen. De nummers 2.
3 en 4 kosten per stuk 1.45
Vergeet niet uw maat op te geven.
Ontvangst na storting of betaling van bet
benodigde bedrag bjj het bureau van
dit blad.
Uw ervaringen met de
tegenwoordige jeugd
Dat onze rubriek echt
een gesprek, een ontmoe
ting is, bewijst mevr.
H. B. te R. Zij gaat in op
het stukje van mevr. W. te
A.: „Die mevrouw was be
duusd van het antwoord
van die jongens: „Daar
zijn we toch voor ver
zekerd", maar wij hebben
kort geleden meegemaakt
dat er een ruit door bal
dadige jongens werd inge
gooid in de hal van ons
portiek. Toen ik daarover
mijn verontwaardiging uit
sprak tegen een, al wat
ouderemedebewoner, wa
ren zijn ivoorden: „Daar
zijn wij toch voor ver
zekerd!" Ik was werkelijk
sprakeloos: als ouderen zó
spreken, wat komt er dan
toch van de jeugd te
recht?"
„Ik ben al jaren hoofdver
pleegster op de „V. d. Bergh-
Stichting" en ga zo dagelijks
om met zestien zustertjes van
circa twintig jaar" schrijft zr.
H. S. te N. „Het zijn prettige,
open meisjes. Zij hebben welis
waar een eigen mening die ze
ook naar voren brengen, maar
brutaal vind ik ze niet. Zij
staan ook in deze tijd positief
in het leven. Zij gaan meestal
op zondag, na negen uur hard
werken, tóch naar de kerk. Al
is er ook kaf onder het koren,
van de jeugd van tegenwoordig
wil ik geen kwaad horen!"
Zolang ze nog klein zijn en
op de lagere school gaan, gaat
het nog wel. Maar als ze op een
middelbare school zitten: grote
woorden gebruiken ze en als je
er wat van zegt doen ze net of
vader en moeder zo'n beetje
achterlijk zijn. Hoe kan je zul
ke grote jongens nu straffen?
Een pak op de broek, daar zijn
ze veel te groot voor, en ais je
als moeder er eens om huilt,
dan is het „Zit niet zo te
grienen!" Het best gaat het, als
ik er om lachen kan, maar daar
staat je hoofd ook niet altijd
Bovendien, er is ook nog
Gods gebod, wijs je ze daar
eens op dan ben je veel te
christelijk. Ik vind het ontzet
tend moeilijk, heel die jeugd
van tegenwoordig, en ik kan
nog maar één ding doen, dat is
bidden of de Heere ze wil
bewaren voor de zonde en ook
om de kinderen tot Hem te
willen bekeren."
„Mijn ervaring is dat de
ouders van de tegenwoordige
jeugd, door een vorige genera
tie op dezelfde wijze werden
beoordeeld.
Wij zijn nu eenmaal ge
neigd het incidentele als re
presentatief te zien", aldus
mevr. J. W. te N. Het is
gemakkelijker te zeggen hoe
anderen hun kinderen moe
ten opvoeden dan het zelf te
doen. Een gesprek onder vier
ogen doet meestal meer dan
een conflict-situatie op de
spits drijven. Denk nooit:
„Dat zullen mijn kinderen
niet doen". Als de jeugd ont
spoort worden de ouders
schuldig" genoemd, hetgeen
een uitzichtloze, helaas gang
bare probleemstelling is. Ik
vind een jeugd „schuldig" die
vader en moeder niet eert,"
'dus mevr. W.
„Mijn ervaring over de jeugd
Is: Zo je ze went. heb je ze"
schrijft een hoofdleidster van
een knutselclub mevr. J. G. te
R.
„Ik doe altijd gewoon met ze,
ga niet boven hen staan omdat
ik de juf ben. "k Vraag ook
geen onderdanigheid, waarom
zou ik dat doen? Ik houd
kinderen bezig die men „asfalt-
jeugd" noemt. Een bespottelijke
naam! Mijn ervaring is dat ook
kinderen van dokters advoca-
Verveling
Brandpunt
„Met veel belangstelling, ik
zou haast zeggen nieuwsgierig
heid. heb ik dc reactie tege
moet gezien over' het onder
werp van nu", schrijft een
moeder van acht kinderen.
Voor mij is die kwestie op het
ogenblik een brandpunt. Ik heb
gemerkt dat de meesten schre
ven over andermans kinderen,
mijn kinderen gedragen zich
bij „vreemden" ook altijd fat-
Een bruid op de slee of een
bruid in de boot? Beide kan.
Hoe stapte u op de mooiste
dag van uw leven aan de
arm van de prins uwer dro
men? Piepjonge huisvrouwen
en oude oma's, die onverge
telijke dag moet zeer bijzon
dere herinneringen bij u op
roepen. Pen ze neer en schrijf
ze ons. Uw ervaringen als
bruidje is het onderwerp van
de volgende maand. Sloegen
de paarden van de koets op
hol, werd het plotseling on
voorstelbaar glad, hebt u
leuke ideeën voor een goede
bruiloft voor a.s. bruidsparen
of had u wellicht een zeer
sober huwelijksfeest? We
gaan met z'n allen nog eens
bruiloft vieren. Komen uw
ervaringen voor plaatsing in aanmerking, dan sturen
we graag de door u gekozen pocket: De dokter zegt 1,
De dokter zegt 2 of Tipparade. Tot schrijfs, bruidjes
van vroeger!
Nu iets anders: hebt u er wel
eens over nagedacht hoeveel
plezieriger u op straat kon
spelen dan de jeugd van nu?
Door het gevaar van het ver
keer op de weg kunnen zij de
spelletjes als ballen, tollen, niet
meer doen. Uit verveling heb
ben ze nu allemaal fietsen,
driewielertjes en autopedjes.
Het gevolg is dat gewoon op de
stoep spelen, knikkeren b.v.. er
ook niet meer bij is. Ook voor
ouden van dagen is zo'n stoep
bijna onbegaanbaar geworden!
De jeugd moet ruimte hebben
waar vinden ze die in de grote
steden?
Vriendelijker
„Ik weet nog verhalen
veertig jaar geleden, dat een
longen met de klomp in de
nand voor de „meester" stond
om hem eens goed te raken.
Dat komt nu niet meer voor
daar de jeugd geen klompen
meer draagt. Maar zou de
schuld niet voor een groot deel
bij de meester gelegen hebben?
'k Herinner me nog heel goed
mijn meester, die je krenkte en
minachttedat is erger dan
een klap. Ik vind dat de jeugd
van nu wel vrijer, maar ook
vriendelijker is! Wij liepen
vroeger een straatje om. als de
meester er aan kwam, dan
hoefden we 'm niet te groeten.
Wij waren bang voor hem De
Jeugd wordt nu vriendelijker
behandeld en geeft liefde terug.
Een meisje uit mijn klas gaf me
eens een korstje kaas, ik heb
het natuurlijk opgegeten! Als
onderwijzer merk je dat na
tuurlijk goed, maar ik vind dat
de jeugd veel dieper nadenkt
voor ze antwoord geeft."
lYJEER dan eens gebeurt het dat
iemand iets aanhaalt uit een
Open Brief en erbij schrijft: be
doelt u dit? sn dan komt er een
heel verhaal achteraan in brief
schrijfsters woorden, en vaak if
dat wat ik niet bedoelde.
Dat is geen wonder want u weet
allemaal hoe „duister" ik soms
ben. al doe ik nog zo mijn best.
Het is haast onmogelijk een brief
aan allen te schrijven door brieven
van enkelen te beantwoorden.
ALTIJD is er die rare keuze: het
hele geval vertellen en dan
geen plaats meer hebben voor be
antwoording, óf nauwelijks iets
vertellen, het geval in zijn alge
meenheid stellen, en dan als het
vare voor iedereen antiwoorden.
En dan nóg sla je stukken over.
Dat is nu eenmaal zo.
Daarom is het des te leuker dat
er ditmaal bij de post twee brie
ven waren die me weer vroegen:
bedoelde je dit? en precies raak
waren in hun formulering. Maar
dat ligt niet aan mijn helderheid, o
nee, ik was helder als koffiedik
het ligt aan het feit dat we elkaar
al drie jaar of meer schrijven. Het
is soms net alsof we al jaren over
het zelfde onderwerp hebben ge
sproken met elkaar. Op de een of
andere manier hing het in de
lucht, al werd het niet genoemd.
Soms heette het „gehuwd en
ongehuwd", soms probleem van de
omgang, soms christelijke liefde;
dan weer „wat is geluk?" en „Wat
willen we eigenlijk met de mens".
En zo maar door. Telkens wanneer
ik tot conclusies kom in de Open
Brief, zo tegen het einde, gaat er
een belletje in de hoofden van
mijn briefschrijfsters: schreef je
dat niet al eens? maar onder een
heel ander hoofd.
Maillot van vorig jaar te klein of
de knieën te erg gestopt? Geen
nood. Knip de knieën eruit: u houdt
er een warm slipje en kniekousen
Nieuw: een g^s-stopkontakt. Met
stekker en vciliglicidsslang. De stek
ker past lekdicht in het stopkontakt.
In een wip is de hele zaak losge
koppeld als u verhuis- of schoon-
maakplannen hebt.
IK zeg van ganser harte ja. Ja, ik
bedoelde met dat laatste voor
beeld van een verpleegster die een
overspannen vrouw een kleine
dienst bewijst en van een vrouw die
gehuwd is met een man met flap
oren en nu misschien wel kinderen
met flaporen krijgt, maar wat zou
het! ik bedoelde daarmee weer
dat er geen verschil is tussen
ongehuwd en gehuwd ter zake van
de christelijke liefde. En ook en
weer bedoelde ik dat er geen
andere genezing is voor verkreu
kelde en verkleumde mensen dan
van ónze kant christelijke liefde.
Er is maar één liefde in de
wereld. Die waarmee God ons
zoekt. Die waarmee God aan het
herstel van de wereld is begonnen.
En als een verpleegster deze liefde
kent, erin handelt en wandelt, dan
is haar kleinste gebaar een duide
lijk maken van wat herstel is. Als
een vrouw in die liefde zich
zodanig aan iemand bindt, in vrij
heid, dat zij door hem en met hem
verandert en die verandering zelfs
kan betasten in haar kinderen, b.v.
door hun flaooren of hun stugheid
of hun sproeten of de man
omgekeerd, dan maken zij iets
duidelijk van wat God bedoelde
met de aarde bewoonbaar maken.
Christelijke liefde tussen twee
mensen is het allermoeilijkst, het
is de meest veeleisende oefening in
naastenliefde. Daarom begon God
met het huwelijk. Nergens zou de
mens zich zó kunnen oefenen.
En omdat deze oefening
veel vergeving vergt, cn erkenning
van telkens falen èn daarbij proef
is voor elke volgende oefening in
gemeenschap: kerk, maatschappij,
elke gemeenschap waarin men
werken en leven kan, gaf God een
paar extra dingen, waardoor het
wat beter zou gaan: verliefdheid,
sexuaiiteit.
VANMIDDAG nog toen ik win
kelde met een van mijn doch
ters en we iedereen zo ontspannen
in de zon zagen lopen, keek ik met
de Open Brief voor de avond in
mijn hoofd, zo eens naar deze en
gene: daar liepen een man en
vrouw hand in hand, en vlak voor
ons langs stapte een verloofd stel
letje, het meisje had een formida
bele uilebril, die haar trouwens
wel stond, en de arm van de
jongeman knelde haar tegen zijn
schouder maar zij gaf geen blijken
van ongemak. En ik dacht: wat
heerlijk dat dit er is, zachte zon
en verliefdheid, wat een goede
start voor mensen die. of ze het
weten of niet. de meest veeleisen
de gemeenschap die er is zullen
beleven.
STEL je eens voor dat je als ver
pleegster de opdracht kreeg aan
een willekeurige patiënt zodanige
christelijke liefde te betrachten
dat je in alles met hem optrok, ja,
zó dat je triest werd als hij liet
was en vrolijk dito. En meer: dat
je hem zo aan zichzelf teruggaf,
hem zo vrij en gelukkig maakte
dat het overal duidelijk werd dat
hij op de wereld was om hier en
daar wat recht te trekken, in zijn
werk prettige verhoudingen te
scheppen, om zich heen mildheid
en opgewektheid te verspreiden,
enzovoort. Ik denk dat menigeen,
ik vooraan, zou zeggen: dat kan
En toch gebeurt dat in het
huwelijk. Het bestaat dat mensen
elkaar genezen. Als ze op hun
oefentocht leren dat Gods liefde
hen steeds voedt. Als ze ontdekken
dat ze soms hand in hand mogen
lopen, dat dit Gods springplank is.
Voor méér. Als er niet méér was,
hoe zouden wij de tijd verdragen?
Weet ook een weduwe niet dat
haar Heer helder door haar heen
wil schijnen? Weet een ongehuwde
niet dat zij gaaf is, verzoend met
de bedoeling Gods. als in haar
duidelijk wordt wie Jezus Christus
in deze wereld is? Weten gehuw
den soms iets anders? Wat zou er
anders te doen zijn? Het is alle
maal hetzelfde.
