Rimboedok ter Schweitzer s
Een woord voor vandaag
Verplegenden vergeten
groep in pastoraat
nairëna
Puzzelhoek
Dr. Munz zal
Schweitzer
opvolgen
Tractementen
predikanten
omhoog
Uw probleem
is het
onze....
Verwoerd voert bijbels
geïnspireerde politiek
„Er is geen andere Rots, Ik ken er geen" (Jesaja 448).
Rots een woord, dat vertrouwen wekt. Een woord, dat
duidt op kracht, op veiligheid. Men spreekt van een rots in
de branding, en men denkt dan aan een machtig stuk graniet,
dat zelfs de woelige, door de storm hoog opgezweepte zee
trotseert.
God is een Rots en er is geen ander. God is veiligheid,
kracht. Bij Hem wijkt het gevaar, Hij biedt uitkomst, Hij is
de Redder in het bangst gevaar.
Wat heeft dit nu te betekenen? Wat heeft dit nu voor waarde
in de praktijk van het leven? Dit: dat in deze wereld van
onrust en de mens belagende machten, in deze tijd, waarin het
de mens zo ondraaglijk benauwd kan worden gemaakt dat hij
geen uitkomst meer ziet en geen raad meer weet, er voor hem
uitkomst is. Dat er een Rots is, Die hem zal redden God,
in wiens hoede wij wèl zijn geborgen.
God, en geen ander. Alleen Hij, Die hemel en aarde gemaakt
heeft en Die trouw houdt tot in eeuwigheid. Geen ander. De
mens behoeft geen rusteloze zoeker te zijn. Hij mag en kan
het weten, dat er Een is. Die hem de rust geeft, waarnaar hij
verlangend uitziet. Dat er Een is, bij Wie hij zijn moeiten en
verdriet kan neerleggen, Die Zijn zegenende Handen over hem
uitstrekt en zegt: Houd moed, Ik heb de wereld overwonnen.
Wij lezen vanavond Exodus 10 vers 1 tot 15.
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1965^
Kritiek op Ziekentroost
(Van een onzer medewerkers)
DRIEBERGEN Het pastoraat
aan zieken staat in een ruime be
langstelling. De verplegenden
worden echter in het pastoraat
vaak een vergeten groep genoemd.
Vandaar, dat de Raad voor kerk
en ziekenzorg zijn jaarlijkse con
ferentie voor ziekenhuispredikan
ten (vrijdag en zaterdag op Kerk
en wereld gehouden) dit jaar voor
een belangrijk deel aan deze ma
terie heeft gewijd.
De meestal mannelijke ziekenhuis-
predikanten hebben van nature vaak
weinig begrip voor de meer emotio
nele, meer aan tradities gebonden en
Natrena smaakt even goed
en is calorie vrij.
CalorlevrIJ roet
meer persoonlijk dan zakelijk gerich
te ziel van de vrouw. Hoe kan ook de
meestal gehuwde man het tieleleven
van de ongehuwde vrouw goed aan
voelen? Aldus prof. dr. P. J. Roscam
Abbing uit Groningen, die het onder
werp inleidde.
Het arbeidsmilieu wordt enerzijds be-
99
(Van een onzer redacteuren
Doctor Albert Schweitzer, <le
wereldberoemde „rimboedokter"
van Lambarene. ig overleden in
het ziekenhuis, dat zijn enorme
levenswerk is geworden: in het
hospitaal (300 kilometer ooste
lijk van Brazzaville), waarvoor
hij meer dan een halve eeuw ge
leden in een paar bouwvallige
hutjes de basis legde.
De medicus-theoloog-musicus-
filosoof Schweitzer, die de ge
zegende leeftijd van negentig jaar
bereikte, is niet meer. Met hem
is een van de grootste en mar
kantste figuren van deze eeuw
heengegaan, een mdn, die zijn
uitzonderlijke gaven gebruikte
voor onbaatzuchtige hulp aan zijn
medemensen. Albert Schweitzer,
„de avonturier der liefde", zoals
hij vaak zo treffend werd ge
karakteriseerd, zal in de herinne
ring blijven voortleven als de ge
leerde en practicus, die vele
duizenden mensen het voorbeeld
van menslievendheid gaf!
Als zoon van een predikent werd
hij op 14 januari 1875 in een dorpje
in de Elzas geboren. Al op jeugdige
leeftijd viel hij op door zijn uitzon
derlijke verstand en uitgebreide be
langstelling. Hij ging, zo voorspelden
zijn vrienden, een luisterrijke toe
komst tegemoet, bekroond met een
prachtige carrière. Zij kregen gelijk,
1 maar op een geheel andere manier
I dan zij zich hadden voorgesteld...
Studeren
Het was een uitgemaakte zaak, dat
de jonge Albert Schweitzer ging stu
deren. In 1893 hij was toen
achttien jaar liet hij zich inschrij
ven bij de universiteit van Straats
burg. Zes jaar later promoveerde hij
(voor de eerste maal) tot doctor in
de filosofie; weer een jaar ldter
voegde hij daaraan het doctoraat in
de theologie toe. In 1902 volgde aan
dezelfde universiteit, waar hij nog
geen tien jaar eerder de eerste aar
zelende voetstappen had gezet, zijn
benoeming tot hoogleraar in de god
geleerdheid.
Intussen
verplegingswerk roept vele spanningen i nefde
Ik wilde de mensheid dienen op een
directe wijze. Daarom ging ik naar
Afrika. Daarbij komt, dat ik het
gevoel had, dat Europa een schuld aan
de negers had goed te maken...."
Daarom zei hij de moderne bescha
ving. zijn vertrouwde omgeving
vaarwel: hij wilde zelf de handen uit de
mouwen steken, zijn kennis metterdaad
in de praktijk brengen, gedreven door
een opdracht, die hij als een goddelijke
beschouwde.
Vervuild hutje
Hij kwam terecht in Lambarene (ge
legen in de tegenwoordige republiek
Gabon). Schweitzer vond er een verla
ten missiepost, die het begin werd van
zijn „rimboe-ziekenhuis", waar jaarlijks
duizenden negers werden behandeld. De
eerste operatie verrichtte hij de avond
na aankomst in een schamel, vervuild
hutje-
Plank voor plank en later steen voor
steen bouwde dr. Schweitzer met de
hulp van een klein groepje medewer
kers aan zijn ziekenhuis, dat het mid-
delpunt werd van een kleine gemeen
schap blanken en* zwarten.
Tegenslagen bleven hem'niet'f 'ge
spaard. Nauwelijks was zijn hospitaaltjc
enigszins op orde, of Schweitzer en zijn
vrouw Helène werden ln 1917 door
Franse soldaten gevangen genomen en
rx. rnnterantie verkreee een onver- scnijning van nei i.ocr uv« naar een interneringskamp overge-
wa^hte actuahteft doordat tegelijkertijd publiceerde hij een lijvig theologisch bracht. zij kregen pas weer aan het
on Kerk en wereld een conferentie was werk over het onderzoek naar de hlsto- einde van de eerste wereldoorlog gele-
vLi dffgenen die met de opleÏÏng en Jent» (overigens een .tudie, ïenheld ,„„5 te keren, m„r toen
hppeleidina van de leerling-verpleegsters waar°P vele collega-theologen veel kri- ontbrak het geld. Het duurde tot 1924,
ziin belast tien i^raatkrfngen ont- hadden). De samenstelling van voordat de „rimboedokter" geld genoeg
moeten de predikant^ en d! zustïs beide werken werd later vergeleken had om zljn afgebroken werk te hervat-
elkaar. waarbij tal van moeilijke vragen met het levenswerk van één geleerde... ten. HIJ vertrok alleen: zijn vrouw was
betreffende de problematiek van hun Het levenswerk zou de jonge hoogleraar de ontberingen ln het kamp nog niet te
persoon en arbeid op de dominees wer- echter ver van zijn geboortegrond in de boven en moest achterblijven. Zonder
den afgevuurd onherbergzame jungle van West-Afrika haar steun begon Schweitzer opnieuw:
op. Sommigen moeten afreageren door
sterke prikkels te zoeken. Soms wordt
ook het geloofsleven er door ondermijnd.
Het is moeilijk het steeds weer aan
schouwde leed te verwerken. Altijd moet
men met de dood omgaan. Banden gelegd
met patiënten in hevige zTekteperfbdes
Prof. Roscam Abbing maakte duidelijk,
dat een goed pastoraat een stimulans kan
geven tot een hernieuwd getuigenis van
de verplegende. Ook de figuren aan de
top mogen niet worden vergeten.
geworden. Op negentienjarige leeftijd al
bespeelde hij het orgel ln de kerk van
zijn woonplaats Günsbach en kreeg hij
les van de beroemde Parijse organist
Charles Marie Widor. Spoedig kreeg hij
de naam, oen virtuoos Bach-vertolker te
zijn. Zijn uitvoerige studie van het
leven en werk van de Duitse componist
leidde ln 1905 tot de uitgave van een
standaardwerk over Joh. Seb. Bach.
Schweitzer beschikte ovei
looflijke werkkracht en eei
zettingsvermogen. Een jaar
schijning bttj|
i de
het boek over Bach
Overheid
Kritiek ontmoette Schweitzer ook bij
zijn contacten met de regering van de
jonge staat Gabon, die niet erg ingeno
men was met de toestanden in het zie
kenhuis. Ook de paternalistische hou
ding, waarmee Schweitzer gewoon was
negers tegemoet te treden wekte hier
en d3ar nogal wat weerstanden.
Ook wanneer veel van de kritiek op
waarheid berust, blijft de levensgrote
prestatie van dr. Albert Schweitzer
ongeschonden bestaan als een wereld
symbool. Wat hij in de oerwouden van
Afrika heeft verricht, grenst aan het
ongelooflijke. En daarvoor verdient hij
aller waardering.
Zelfs op vergevorderde leeftijd
(zijn vrouw overleed in 1957)
bleef hij actief. Hij wilde van
geen ophouden weten, omdat hij'
zijn opdracht nog steeds niet als
geëindigd wilde zien. Tot hij aan
zijn ziekbed, dat ïijn sterfbed zou
worden, werd gekluisterd, was
hij "elke dag in het hospitaal, in
„zijn hospitaal" te vinden. De
dood heeft nu een einde aan zijn
arbeidzame leven gemaakt, een
leven geheel gewijd aan liefde en
hulp van de naaste!
Mohammedaans
De predikanten hebben verder de
„Ziekentroost", bekend uit het hervormd
dienstboek en achter uit de psalmboekjes,
kritisch besproken. Zowel van hervorm
de als van gereformeerde zijde werd
gezegd, dat dit zestiende eeuwse stuk
weinig up to date is voor onze tijd.
Prof. Roscam Abbing noemde de Zie
kentroost te mohammedaans van opzet.
Alle ziekte zou door God gezonden zijn
(„geen ding bij geval"). Het is echter
heel moelIOk vol te houden, dat God
alles regeren zou! Regeert God niet naar
het bijbels getuigenis door Woord en
Geest? We zullen het moeten doen met
de ondoorzichtigheid van wat hier op
aarde geschiedt. Barth acht de onvolko
menheden in Gods goede schepping voor
de mens noodzakelijk. Zo alleen worden
we er aan herinnerd, dat we maar
stervelingen zijn.
Voorts noemde prof. Roscam Abbing
de Ziekentroost te Oudtestamentisch. In
liet Oude Testament wordt alles gericht
op het goede natuurlijke leven zonder
meer. De dood betekent daar iets van de
duivel. Na Christus' sterven is dit alles
vaar het
.1 is door
God gedragen. Christus was verlaten.
opdat wij nimmermeer van God verlatenp
zouden worden. Een figuur als Job morsdoekj
Geen direct gevaar
voor zendelingen
in Kameroen
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG De Raad voor de
zending van de Nederlandse Her
vormde Kerk heeft commentaar ge
geven op het ontstellende bericht, dat
in Bangangte (Kameroen) twee Zwit
serse zendingsarbeiders vermoord
zijn. Een van hen was de vrouw
een docent aan de Theologische School
te Ndoangué, waar ook de Nederlan
ders dr. G. H. M. Posthumus Meyes
en dr. J. H. Stelma aan verbonden
zijn.
De achtergronden van deZe moord
zijn nog onbekend, maar uit een
bericht van ds. Jean J. Kotto, de
secretaris-generaal van de Evange
lische Kerk van Kameroen, is de
Raad voor de zending duidelijk ge
worden, dat er geen sprake is van
een aanslag door opstandelingen.
Ds. Kotto was van mening, dat de
vrouw van de zendingsarts Le
Grand, die nog in Nederland ver
toefde, zonder bezwaar naar haar
Keerpui
i de Elzasser,
Pionierswerk
Dertig jaar was hij. toen zijn leven
:n keerpunt kreeg. Alle uitzichten op
;n veelbelovende loopbaan schoof hij Het nieuws over het pionierswerk, dat
opzij, toen hij opnieuw als student ln de Schweitzer in de binnenlanden van
collegebanken ging zitten, nu als student Afrika verrichtte, lekte in de eerste
in de medicijnen. In 1913 promoveerde jaren nauwelijks door naar Europa,
hij voor de derde keer...! Schweitzer zelf werd eigenlijk de pro-
Meteen daarna vertrok hij naar pagandist van zijn liefdevolle werk
Afrika, naar de hitte van de oerwou- tijdens zijn (korte)reizen naar Europa
den. waar hij als doMer onder de en Amerika, waar hij orgelconcerten gaf
inboorlingen wilde gaan werken, en lezingen hield. Resultaat hiervan
was. dat in verscheidene landen comité's
werden opgericht om het werk van de
arts financieel en materieel te steunen.
De successen van Schweitzer inspi-
Waarom nam hij dat besluit,
hij op geen stukken na de consequen
ties van kon overzien? Later zei hij er
„De eerbied voor het leven
Kruiswoord-puzzel
•an de
Duitser te volgen. Zij vertrokken ook
naar Lambarene om Schweitzer bij
diens werk te helpen. Voor velen liep
dit op een teleurstelling uit. Ontmoe
digd kwamen zij terug en vertelden, dat
zij onmogelijk met de autocratisch inge
stelde Schweitzer hadden kunnen sa
menwerken. Een kleine groep medici
bleef hem trouw, enkele tot aan zijn
sterfbed!
Tegen zijn wil in werd Schweitzer
Horizontaal: 1. plaats in N.-Brab., 10.
plaats in Gelderland, 12. meisjesnaam, 14.
net om patrijzen te vangen. 15. ga (Eng),
16. spitse bek van een vogel, 18. keurig,
19. voor, 20. meisjesnaam. 22. schande. 24.
üisekteneter. 25. zwemvogel. 26. water in CCil 11C1U lcuo yail TO,
België, 28. ommegang. 29. voorvoegsel, 30. wje geen werk te veel of te groot w
1jB Schweitzer meerde-
een beroemdheid. De man met zijn
ruige snor, zijn markante kop en zijn
slordige haardos werd voorgesteld als
held, een reus van een pionier,
biersoort, 33. boom. 34. j^jaar daarnaast v
M. van der Bij
overleden
Te Gorinchem is, 79 jaar oud, over
leden de heer M. van der Bij. die van
1917 hij kwam van het Friesch Dag
blad tot zijn pensionering in 1951
bij onze krantenonderneming werk
zaam is geweest.
Tot in de jaren dertig verzorgde hij
te Rotterdam de belangrijke rubriek
van het plaatselijk en het streek-
nieuws. Hii hield een nauw contact
met onze correspondenten, van wie
verscheidenen zich hem zullen herin-
In de jaren dertig ook werd besloten
tot zijn benoeming als onze vertegen
woordiger te Gorinchem. De ruime
plaats die De Rotterdammer deel
uitmakende van het huidige Kwartet
in Arkels tad en omgeving was gaan
Vertikaal: 2. in het jaar der wereld
(afk. Lat), 3. Europeaan, 4. burcht in
Friesland, 5. zwakke, 6. muze van het
minnedicht, 7. residentie (afk), 8. voeg
woord, 9. wratmeloen, 11. winstgevend.
13 op geen plaats, 15. schuifbout, 17. dier,
19. riviertje uit Mecklenburg. 21. priem,
nieuw (gr), 27. rangtelwoord, 28.
"11. wrok, 34 .v
i de mast, 38. welaan.
bijgedragen.
Met name ook na de oorlog heeft de
thans overledene veel mogen doen aan OplOS«>lfg VOrlge pU7.ZOl
het herstel van onze krant in dat voor
ons zo belangrijke verspreidingsgebied,
Zowel de wijze waarop hij zich ook
daarin onderscheidde als de wijze
vrouw Le Grand dan ook met haar stond verdient dankbare vermelding en
kinderen van Schiphol naar Kame-[houdt goede herinneringen aan hem
roen vertrokken. levend.
Horizontaal: 1. Hoorn-kade. 2. armee-
amie. 3. raad-Empel. 4. takel-pers. 5.
klapper-et. 6. oma-log-olr. 7. para-massa.
8. end-kea-hen. 9. R.D.-esp-land.
Vertikaal: 1. hart-koper. 2. oraal-mand.
3. oma-kaarde. 4. rede-pl-aks. 5. neel-Po-
mep. 6. kamp-egaal. 7. amper-os-ha. 8.
dier-eisen. 9. eel-strand.
malen mikpunt van onbarmhartige
kritiek en smalende spot. Het zij toege
geven: Schweitzer was een eigenzinnig
mens met wie het moeilijk was om
samen le werken. Hij werkte vaak erger
nis op door zijn vaderlijke optreden en
hij zorgde voor wrevel bij zijn naaste
medewerkers door alle beslissingen zon
der nader overleg zelf te nemen. Hij
was, zo demonstreerde hij dikwijls op
deze manier, de onbetwiste leider van
het ziekenhuis, die aan niemand verant
woording schuldig was.
Onrechtvaardig
Veel van de op Schweitzer gespuide
kritiek is onrechtvaardig. De Engelse
schrijver Gerald McKnight is een van
de velen,'die nog niet zo lang geleden
een kwaadaardige uitval deed. HIJ
noemde de „rimboedokter" een „egocen
trische Ijdeltuit die de legende, die rond
hem Is ontstaan, met grote zorg culti
veert". De auteur had tevoren een
bezoek gebracht aan het hospitaal ln
Lambarene en diverse gesprekken ge
voerd met Schweitzer. De meeste kri
tiek moet de Brit hebben gedistilleerd
uit de verhalen, die (teleurgestelde)
artsen en verpleegsters hem over dr.
Schweitzer hebben verteld.
Feit blijft echter, dat een aantal
belangrijke bezwaren tegen het werk
van Schweitzer en het ziekenhuis wel
juist waren. De hygiënische toestanden
in en fondom het hospitaal beantwoord
den niet meer aan de eisen, die men
daaraan tegenwoordig moet stellen. De
meeste medische apparatuur was ver
ouderd. Geld voor de aanschaf van
nieuw waS er wel. maar Schweitzer gaf
de voorkeur aan de oude spullen. „Pri
mitieve mensen moet je niet met mo
derne middelen genezen", zei hij, als
hem op de ouderwetse inrichting va
operatiekamers werd gewezen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oegstgeest: J. Germans te
Enschede.
Bedankt voor Okkenbroek (toez.):
kand. C. Mondt te Leiden: voor
Minnertsga: J. Breeuwsma te Waalwijk.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Voorburg (vac. dr. J. M.
Vlijm): C. P. T. Rijper te Watergraafs-
Bedankt voor Westmaas: D. W. Don-
dorp te Antwerpen.
Beroepbaarstelling: De classis Zwolle
heeft beroepbaar gesteld: kand. A. J. v.
Njjen, Schoolstraat 6 te Kampen.
GEREF. KERKEN (vrügem.)
Tweetal te Enschede-N.: A. Koojj te
Emmen en J. Verkade te Gronirtgen-N.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te 's-Gravenhage-N.: C.
Langbroek te Veenendaal.
LAMBARENE Het nieuws van de
dood van dr. Albert Schweitzer, die
de Nobelprijs ontving voor de vrede,
verspreidde zich snel over de wereld.
Terwijl correspondenten van pers
bureaus snel hun telegrammen ver
zonden trokken Afrikaanse roeiers de
rivier op. In gebroken Frans en stam
talen schreeuwden zij het nieuws tot
de mensen die zij ontmoetten.
Het werk in het ziekenhuis gaat
gewoon door. Volgens de wil van dr.
Schweitzer werd de leiding in handen
gelegd van de huidige geneesheer
directeur, de 32-jarige Zwitser, dr.
Walter Munz.
Presidente van de Schweitzer stich
ting wordt de dochter van de ovér-
leden geleerde, mevrouw Rhena
Eckert-Schweitzer. Zij zal tevens de
leiding van de administratie van het
ziekenhuis op zich nemen.
Aangenomen wordt dat het zieken
huis nu geleidelijk zal worden gemo
derniseerd. In het verleden is er veel
kritiek geweest op de hygiënische
toestanden in Lambarene. Ook de re
gering van Gabon stelt een moderner
ziekenhuis op prijs.
De stad Kaysersberg in de Elzas
heeft besloten het witte huis waarin
Schweitzer werd geboren aan te ko
pen. Volgens burgemeester Ferren-
bach zal van het huis een historisch
monument worden gemaakt.
(Van onze kerkredactie)
LUNTEREN De synode van de
Gereformeerde Kerken heeft de mi-
nimumtractementen van de predi
kanten aanmerkelijk verhoogd. Boven
dien heeft zij op de kerkeraden een
beroep gedaan om deze minimum-
tractementen niet uit te betalen, maar
meer te geven.
Het nieuwe besluit gaat in met te
rugwerkende kracht per 1 januari
1965. Het aanvangssalaris moet op
zijn minst 9000 gulden bedragen met
twintig jaarlijkse verhogingen van 150
gulden.. Volgens_ de richtlijnen van de
synode van Groningen was het mini-
mumaanvangsalaris 8250 gulden met
twintig jaarlijkse verhogingen van
125 gulden.
Dit besluit werd genomen op vrij
dag, toen de synode in besloten zit
ting bijeen was. Tevens werd uitge
sproken dat dit minimumsalaris vrij
wonen inhoudt en dat nog toegevoegd
moeten worden 4 procent vakantie
toeslag, kindergeld, en de premies
aow, aww en akw.
De synode doet een beroep op de
kerkeraden om echter meer te geven.
Voor het eerst is een vergelijkings
basis gevonden. De kerkeraden wordt
aangeraden zich minstens te richten
naar de salarisschaal Van leraren bij
het middelbaar onderwijs.
De synode droeg de classes op om
deputaatschappen in te stellen om er
op toe te zien dat de plaatselijke ker
ken de richtlijnen ook inderdaad vol
gen. Tot nu toe werd dit toezicht uit
geoefend door de kerkvisitatoren. Te
vens benoemde de synode een gene
raal deputaatschap dat tot taak heeft
te adviseren en voor te lichten.
WINSCHOTEN In Winschoten
staat het vierde tehuis voor geestelijk
gehandicapte vrouwen van de Stichting
algemeen welzij nsfonds voor geestelijk en
lichamelijk gehandicapten.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet
in behandeling worden genomen.
Geheimhouding is verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar
in verband staan moeten ln af
zonderlijke brieven worden
steld. Per brief dient een golden
aan postzegels te worden Ingeslo
ten.
Vraag: Een bejaarde zonder kind»
ren heeft bij testament de nalatei
schap verdeeld. Nu moet hij i
rusthuis en kan niets méenerr
hij nu de inboedel aan de hand
het testament verdelen, of gedeelte
lijk verdelen, buiten de notaris omfl
Antwoord: Dit kan wel. maar het
verstandiger, ter voorkoming van veil
warring en misverstanden, niet buitel
de notaris om te handelen.
Vraag: Ik bezit een medisch boeffl
waarvan ik gaarne ongeveer de waar^
de zou willen weten. Het is van 1744'
De vele platen van het menselhÉ
lichaam zijn in koperdruk: Hier volil
het titelblad: Bernardi Siegfried Aiyjj
ni medicinae doctoris, anatomes cli
rurgiae in academia Batava. qnaJ
Leidae est, professoris, collegii
rurgici leidensis praesidis. Explicatie;
tabularum anatomicarum. Bartholw
maei. Eustachi, anatomici summi, acJ
cedit. Tabularum editio nova. Leida»
Batavorum. Apud Joannem Arnoldunl,
Langerak Bibliop, et Joannem HerJJeu
mannum Verbeek, MDCCXLTV, cui
privelegio praepotentium ordinui
Hollandiae-West-Frisiae.
Antwoord: Het bedoelde boek
ongeveer 50 waard zijn, maar dK'6,
waarde hangt sterk af van de staat,4
waarin het boek zich bevindt. j°°rJ
Vraag: Kunt u mij ook een uiteen,
zetting geven over afwijkende ver-i
keersregels en tekens in het bulten.
land. Nede
Antwoord: Dit antwoord zou t«LBrl
uitgebreid moeten zijn voor onz»P>ri!
rubriek. Wij geloven dat de landen, De
die links houden, wel bekend zijn.k.,r(,
Voor het overige ziet men in veltG.
agenda's verkeerstekens, die uitslubr: j
tend in bepaalde landen gebruikt Sc
worden. Tenslotte verdient het aan-PnC
beveling de door de ANWB verstrek-H^i
te informatiebladen te gebruiken. |Hay
Vraag: Gaarne ontvingen we de
naam, enz. van de plant die ik u
stuur. De stengel wordt ongeveer 3 pi<
jm. 75 tot 80 cm hoQg HJ
sterk verdeelde blad heeft soms 35
cm. lengte. Ze vermenigvuldigt zich
sterk, zodat van de enkele bloeiende!^
stengel, die eerst roodbruin gespik-puzi
keld is, verscheidene stammetjes ge-kac<
groeid zijn. r
Antwoord: De naam van de plant ir vp
sauromatum guttatum of arum cornu.JT
tum (synoniem). Het is de zogenaam-n
de droogbloeier. De knol kan zonder
water of aarde op een zonnige ven-kndi
sterbank tot bloei gebracht worden. De
Na de bloei volgt het blad. Na delure
bloei moet men de plant buiten uit-"r,t
planten in voedzame grond, acht totrr„
tien centimeters diep. Na de eerste
nachtvorsten eind oktober, rooien en*'eS
droog en vorstvrlj bewaren. De ver-fcn
menigvuldiging geschiedt door broed-' Po
knolletjes aan de voet van de oudek, 2
knol. die afgenomen en afzonderlijki
geplant kunnen worden.
Vraag: Hoeveel slachtoffers zijn er
gevallen bij het bombardement van 14l
mei 1940 op Rotterdam? flin
Antwoord: Bij dat bombardementfent:
van Rotterdam zijn ruim 1000 burgers"1*
om het leven gekomen. Negenhonderd^
2ijn direkt bij de aanval gedood entn
ruim honderd zijn korte tijd later aanet
hun wonden bezweken. gilie
Vraag: Wij bezitten een teak-houtenj Ri
pick-up kastje met daaraan vast eenL;ej
plantenbak. Verleden jaar zaten enke-EL
le planten dik onder de dopluizenJS
Deze dopluizen hebben een bepaaldr®"
vocht afgescheiden, welk vocht op hetj Sfc
kastje is terechtgekomen en niet meerlred
te verwijderen is. Wij hebben pogin- Va
gen gedaan met teakolie, heel fijnfcèL
staal wol, sla-olie met vim, terpentine, -
doch zonder resultaat. Weet u een
afdoend middel? pKl
Antwoord: Na alle vergeefse pogin-
gen zal het een hele toer zijn, dezetoot
vlekken er uit te krijgen. Dat afge# Ei
schelden vocht Is zoet en bestaat ufl1
de uitscheidingen van de dopluizen]
Teakolie is wel het aangewezen mid
del, doch dit heeft ditmaal niet gehol-...
pen. Een heel oud middel is het r°
volgende: Was de plekken met warm pz
bier af. Zijn de vlekken droog, breng Mac
ze dan met teakolie weer op kleur, fcos!
Het is in elk geval te proberen. Dan
is er nog een ander middeL Men moet
de vlekken met een in geest
goed droog, dan moet men ze verder
behandelen als boven is aangegeven.
Nogmaals: Dergelijke vlekken zijn
zeer moeilijk weg te krijgen daar het
hout uitgebeten is. Men moet de
vlekken van binnen naar buiten be
handelen om kringvorming te voor
komen. Het tweede middel haalt ook
de kleur wat op.
Landdag van het G.P.V.
stellingen nastreven. De GPV-politicus
had geen bezwaar tegen Nederlandse
deelname aan de NAVO zolang dit onze
nationale zelfstandigheid niet aantast
Als de natie weer uit de Heilige
Schrift haar roeping gaat aflezen, mag zij
zeker weten, aldus de heer Jongeling, dat
Gods ontferming, door Willem van Oran
je met stervende lippen over haar inge
roepen, overvloedig haar deel aal zijn.
(Van onze parlement9redactie)
OMMEN Het zelfbeschikkings
recht is in zijn huidige vorm tot een
afgod geworden. Men houdt de volken
van Azië en Afrika een vorm van
zelfbeschikking voor, die thuishoort
in de filosofie van de Verlichting,
maar die niet bij het christendom
past.
Alleen in Zuid-Afrika tracht men
de Bijbelse visie te realiseren. De
regering Verwoerd wil door het stich
ten van autonome Bantoestaten de
gekleurde Zuid-Afrikaanse bevolking
gelegenheid geven haar christelijke
roeping te beleven.
Deze visie op de segregatie-politiek
van premier Verwoerd gaf dr. A. J.
Verbrugh. secretaris van het Gerefor
meerd Politiek Verbond, zaterdagmorgen
op de te Ommen gehouden landdag van
het G.P.V. De heer Verbrugh betoogde
dat het rassenprobleem in Zuid-Afrika in
feite een cultuurvraagstuk is. Pogingen
om een gemengde cultuur van blanken
en kleurlingen te creëren, zullen, aldus
de GPV-secretaris, alleen maar tot onlus
ten leiden. Volgens de heer Verbrugh is
de politiek van Verwoerd Bijbels geïn
spireerd en zij zal leiden tot vrijheid en
recht in de Zuid-Afrikaanse samenleving.
„Vrijheid en recht" was het thema
op deze landdag van de nationaal
gereformeerden. Hiervan zal het GPV
getuigen bij de volgend jaar te houden
verkiezingen.
De heer G. Sprayt betoogde dat het
GPV onvoorwaardelijk vasthoudt aan de
opvattineen van Groen van Prlnsterer.
De nationaal gereformeerden handhaven
de antithese omdat God dit vraagt. De
heer Sprayt wees de klacht dat kleine
partijen de democratie schaden van de
hand.
Een kleine partij, die gehoorzaam wil
werken naar de Heilige Schrift kan
nooit een gevaar voor de democratie
zijn. De spreker weet de achteruitgang
van de AR aan het loslaten van de
christelijke beginselen. Hij riep de „ver
ontruste" anti-revolutionairen op het
GPV te steunen.
Tijdens de middagvergadering besprak
een forum actuele landbouwvragen.
Geboortenbeperking
Hieraan voorafgaande had de heer J.
van der Jagt de opvattingen van het
GPV over de bevolkingsgroei uiteenge
zet. Tegenover de ..positieve bevolkings
politiek" stelde hij het Schriftwoord:
„Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt
op de aarde". Kinderen zijn een zegen
des Heren. Christus zal wederkeren als
het getal van Zijn kerk vol is geworden.
Daarom mag de overheid, wier taak het
is het Koninkrijk van Christus te bevor
deren. aldus de heer Van der Jagt. de
geboortenregeling niet stimuleren. Belang
rijker was volgens de spreker het bevor
deren van een krachtig beleid op het
gebied der ruimtelijke ordening.
Als laatste betrad de heer P. Jongeling,
de GPV-afgevaardigde in de Tweede
Kamer, het spreekgestoelte. In zijn rede:
„Vrijheid en recht door handhaving van
nationale zelfstandigheid" besteedde hij
aandacht aan de buitenlandse politiek.
Hij keerde zich tegen het internationa
lisme zoals dat bijvoorbeeld in een
Verenigd Europa wordt nagestreefd, om
dat deze bewegingen geen christelijke
maor revolutionaire, humanistische doel-
