Brick Bradford „Het decor is een tempel" Interessante ontmoeting tussen godsdiensten -Toch is het zo!- «Jesje en «Josje Senmoet DE STENEN ZONDEj 7 DINSDAG 24 AUGUSTUS 1965 ETHERGOLVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGO PHERGOIVEN-ETHERGOIVÉNETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN- Commentaar Veel variatie Terwijl de NTS op Nederland 1 de boeiende, exotische film Jongen op een dolfijn" vertoonde en Sophia Loren daarin haar vurige charmes de monstreerde, werkte de NCRV op de andere zender een vlot en gevarieerd programma van korte onderdelen af. De reeks ,J1ul één" ontpopt zich als een avonturen serie, welke zich met al lerlei misdaden waaraan vliegtuigen te pas kunnen komen, bezighoudt. Amusement dat tamelijk inhoudloos is en alleen gericht op tijdverdrijf. Er waren in de NCRV-uitzending sterk uiteenlopende muzikale onder brekingen: stijlvol optreden van de befaamde Franse folkloristische groep „Les Compagnons de la Claire Fon taine", zeer levendige teenerzang door het Amerikaanse trio The Marvelettes die een hele opschudding teweeg brachten in het Nederlandse vakantie centrum „De Woudstee" in Hierden, waar zij het publiek meer verbaasden dan verrukten, en ten slotte koor zang van een Australische groep uit het Leger des Hei Is. Een korte televisiecomedie schotelde ons een onvervalst brokje Engelse humor uit het laatste van de vorige eeuw voor, zo op het thema „de be drieger bedrogen". En dan was er de documentaire over Stockholm, een stad die cms door de samenstellers van deze film werd voorgehouden als toe komstbeeld voor West-Europa. Onwillekeurig kwam men onder de j indruk van de koele berekening, waar- mee Stockholm herbouwt en zijn I satellietsteden worden opgetrokken. j Met enthousiasme werd daarbij ver- teld van het sociale ideaal dat hieraan I ten grondslag ligt: gelijkheid voor al len in ruime welvaartwanneer men zich maar aangepast wil gedra- I gen, „want voor de individualist is in j dit collectief-vrije land geen plaats Een beetje huiveringwekkend is het om aan te zien hoe vanzelfsprekend de samenleving medegeorganiseerd wordt in de stedebouwkundige plannen en hun uitvoering. Het familiehotel waarin gezinnen wonen bijvoorbeeld doet meer denken aan een altijd du rend vakantiecentrum dat alle initia tief doodt, dan aan normaal gezins leven. De eenheid in de bouw weer spiegelt zich in de samenleving. Er be staat ook in Zweden een jeugdpro bleem. Men heeft bij al deze gemak kelijkheid waarbij oud en jong zich maar laat leven, toch een vervlakking in de hand gewerkt welke de vraag opwerpt „of deze jongens en meisjes wel het verschil tussen goed en slecht weten". Ook hierom houdt het „voor beeld" (men gaf ons vijf a tien jaar) mede-een „waarschuwing" in. De' Evangelisch-Lutherse kerk van Japan zal in 1967 twee zendingsartsen uitzenden naar India. De financiële mid delen zullen opgebracht worden door de Japanse Lutheranen samen met andere lutherse kerken in Azië. Vanavond op Ned. 2 AVRO' s nieuwe serie detectivefilms (Van radio- en tv-redactle) BUS SUM We krijgen er van avond op Ntd. 2 een nieuwe serie detectivefilms bij. zulks om ons te troosten over het afscheid van verdedigers". Het is een reeks van de BBC en voor de zoveelste maal be doeld om de knappe politiemannen van Scotland Yard in het zonnetje te zetten. De man in de hoofdrol gaf zijn naam aan de serie: ..Inspecteur Gideon". Hij is, in de persoon van de heel plezierige acteur John Grecson, op de Britse scher men een (veel» geziene persoonlijkheid, vooral omdat zijn kranig optreden nog wel eens misdaden voorkomt. Telkens 40 minuten achtereen laat hij zijn activiteiten zien op het scherm. Vanavond begint hij de strijd aan te binden tegen twee jeugdbenden in duis ter Londen, die een fikse oorlog op touw willen zetten. Het zijn bepaald geen kwajongens die de benden leiden. Aan de ene kant zijn „Hoe denk ik zelf?" vraagt regisseur Leo Akkermans zich af (Van onze radio, en tv-redactie) HILVERSUM Voor vanavond zouden wij u attent willen maken op een hoogst merkwaardige KRO- documentaire „Het decor is een tempel", welke tussen kwart voor en kwart over negen op Ned. 1 verschijnt. De protestants-christelijke kij ker kan zich dan verdiepen in de ontmoeting van twee godsdiensten welke niet de zijne zijn, maar waarin één ding vooral allen wel moet aanspreken: hoe staat de jeugd tegenover de religieuze ver nieuwingen in deze moderne en vooruitstrevende tijd? He zal, vooral wanneer men belang stelling heeft voor de eigen proble men op dit terrein, zeer de moeite waard en ongetwijfeld ook heel leer zaam zijn, onweerspreekbare punten van overeenkomst op te merken tus sen de jongeren (maar evengoed de ouderen die waarlijk meeleven) die niet meer kunnen leven van de door gegeven oude en dikwijls traditionele waarden om er de eeuwige waarden uit te putten voor het eigen bestaan. Tegenover de oude waarden wordt het algemeen streven naar vernieu wing en de visie van de jeugd daarop, gesteld door regisseur Leo Akkermans die zich van rooms-katholiek stand punt uit bezighoudt mee de orthodox- joodse godsdienst. Hoe ervaren jongeren die met ernst tegenover de dingen staan, de ver nieuwingen van deze tijd? Dat is de vraag, waarop Leo Akkermans de 22- jarige Awraham Soetendorp, zoon van de rabbijn de Liberaal-Joodse Ge meente in Amsterdam en zijn verloof de, Sira van IJssel, wil laten antwoor den, daarbij vergelijkingen trekkend tussen de vernieuwingen in de Joodse leer en de r.-k. kerk. Geweten Zelf verklaart Leo Akkermans: „Toen ik bezig was met de voorbe reiding van deze documentaire kwam ik tot de ontstellende ontdekking dat het anti-semitisme in Nederland nog steeds leeft, zelfs bij mensen bij wie je het niet zou verwachten. Dit dwong mij ertoe, mijn eigen geweten te onderzoeken en ik begon mij af te vragen: hoe sta ik er zelf tegenover? Deze vraag drukte mij met de neus op de achtergronden van het Joden dom, waardoor ik er dieper op in ging het Frank Romano en zijn vrouw Lollo. aan de andere kant is het Jerry Blake. Lollo heeft echter haar eigen plannen. Zij is de bende moe en wil hogerop. Juist in de dreigende oorlogsplannen ziet zij haar kans schoon.... maar als zij, mooi en slim, de misschien niet zo mooie doch wel even slimme inspecteur Gideon te genover zich krijgt, dan... Ja, dan moet u het zelf maar verder zien. Uiteraard moet de inspecteur nog vele vervolgen mee, dus zal hij destrifd niet en nimmer verliezen, daarvoor is hy tenslotte de held van het geval. Enfin, we krijgen weer nieuwe lesjes in de misdaad. Men zegt, dat zulke series de televisie juist boeiend maken. Dus waarom niet....? VANAVOND TE ZIEN A'cd 1 KRO 8.20 uur een nieuwe aflevering van „Hazel", de kwieke Amerikaanse dienstbode, die ditmaal ongewenste aankopen ongedaan moet maken. 8.45 uur documentaire ,,Het decor is een tempel". 9.15 uur vierde programma in de reeks „Zomercarrousel" met o.a. Sacha Distel en Petula Clark. Zwitserse (Franstalige) bij- 10 uur Amerikaanse reisindrukken uit Zuid-Afrika, voor Nederland Acd. 2 AVRO 8.01 uur verdere belevenissen van het Amerikaanse echtpaar Willi ams, dat zijn huwelijk geheim wil houden. Cara ontvangt een klant van de zaak, die haar zjjn „echtgenote nummer zes" wil maken. 8.25 uur in de reeks „Hoe maakt u het?" nu een en ander over piano bouwers. 9.20 uur kennismaking met inspecteur Gideon van Scotland Yard, die een begin maakt met het oplossen van misdaden. VANAVOND TE HOREN .VANAVOND TE HOREN Hilversum 1 KRO 8.20 uur herhaling van het hoorspel „Te oud voor ezeltje rijden", ee liefdesverhaal met serieuze achtergrond. 9.30 uur pianomuziek van Beethoven. 10.45 uur Engelse en Franse liedjes die men niet elke dag hoort. Hilversum II AVRO 8.05 uur is het alweer tijd voor het zomerse amusementsprogramrr „Leg er 'ns aan in Loosdrecht". 10 uur gaan The Romancers spelen en 11 uur begint de rubriek „Zwerftochten door operaland". gebied over en wat doen zij ermee?" centraal gesteld: ,,Maar dat zonder dat ik partij wil kiezen of een algemeen geldend ant woord geven1" Evenmin echter heeft hij geschuwd, traditie en sociale achtergronden sterk te doen meespreken. In de documentaire zult u ook vernemen, dat de jonge Awraham Soetendorp zijn vader wil opvolgen in diens ambt. Maar hij wil „een andere" rabbijn zijn dan zijn vader.... Toverlantaarn Leo Akkermans ziet heel veel in televisie. Toen hij in 1957 zijn docto raal examen politieke en sociale we tenschappen had gedaan, kwam hij een maand later al bij de AVRO in dienst als televisieregisseur. Na drie jaar stapte hij over naar de afdeling documentaires bij de KRO. Hij is nu 39 jaar. Zijn liefde voor het bewegende beeld dateert uit zijn prilste kinderja- „Toen ik zes jaar was, werkte ik al met een toverlantaarn, waarvoor ik op de markt de films kocht. Voor één cent per meter! Maar toen ik tenslotte bij de televisie kwam, moest ik dat dan aanvankelijk mijn plan was. Het vak eerst nog: leren. Ik vind dit heeft mij wekenlang bijna dag nacht beziggehouden". Hieruit blijkt duidelijk, welk een ernst hij heeft gemaakt met de sa menstelling van de documentaire. Zijn eerste bedoeling was, de gevolgen van de tijdsverandering binnen de kerk te behandelen: „Ik wilde een jongere zijn ervarin gen laten vertellen en daarmee probe ren duidelijk te maken wat de reli gieuze vernieuwing voor de rijpere jeugd betekent, maar daarbij niet een doorsnee jongen of meisje presente- Waarom hij niet een rooms-katho- lieke jongere, maar een jonge jood koos licht hij in de KRO-gids als volgt toe: „Awraham Soetendorp is zeker niet representatief voor de Nederlandse jeugd. Ik heb hem gekozen omdat hij als jood tamelijk diep over deze zaken heeft nagedacht. Wanner .je een jongen van 22 jaar vraagt hoe hij tegenover de vernieuwing staat, krijg je als antwoord meestal een indruk wekkend aantal gemeenplaatsen, om dat hij zijn ervaringen nog niet heeft verwerkt. Bij een jood van dezelfde leeftijd ligt dat anders: hij leeft be wuster en weet waarover hij praat." Geen partij Of het gemakkelijk gegaan is, da gesprek? Het is een reeks gesprekken geworden. „Ik heb in totaal vijftien uren mee de jonge Soetendorp gesproken en alles op de band gezet. Natuurlijk komt ook hij er niet uit. De oudere generatie had het veel minder moei lijk: de jeugd van toen kreeg een heel stramien van min of meer religieuze activiteiten mee, waaraan men zelf inhoud diende te geven." Het kritiekloos en passief treden op de door ouders en voorouders platge treden paden (bij beide in het licht gestelde godsdiensten een bekende houding» is na de tweede wereldoor log, toen de jeugd zich totaal anders instelde en steeds meer eigen inzich ten formeerde, grotendeels verloren gegaan op alle terreinen van de sa menleving, ook op het religieuze vlak. Daarvan heeft Leo Akkermans, de Rotterdammer die in de hoofdstad zijn sociologische studie voltooide, zich terdege rekening gegeven. Hij heeft bij het samenstellen van deze documentaire de vraag: „wat blijft de jongeren van nu op kerkelijk 7.40 Radiokrar uzick. 8.15 Gewijde Nieuws. 8.40 Lichte grammof [praatje. 8JJ0 Hl. k. 11.50 Twaalf-uur- •abaret 12.00 Touring-Club^ toeristische ke werkjes. 1 14.10 Voor 15.50 Bijbeivi Overheidsvoorlichting Meer hygiëi narieheid: eesprckk» telt: Nieuwe et Spektrum: i 18.10 Klassieke 30 Radio Volk; chappelijke geg azz. 17.50 s. minder Hoe Leo Akkermans zelf deze mo gelijkheden weet uit te buiten, zullen wij vanavond opnieuw kunnen zien „Het decor is een tempel". gehoord. W wéét een z< treffen, om landers, Engeli Noi ..ship ahoy!" klinkt, hunne Is, n collega's te zullen hebben in de even, of het Neder- Portugezen, Fran beurtschip dienst cn werden als zoda nig bijv. vermeld op het trajekt tussen Antwerpen en Brussel, op wel ke beurtvaart echter niet alleen vracht, maar ook personen werden meegenomen. De beu wordt door hoy, verklaren zij openhartig dit talrijke schrijvers genoemd, bijv. door laatste woord als zelfstandig Duitsers of Russen zijn. woord ontleend te hebben Nederlanders, die in de middeleeuwen Want de roep is internationaal sinds eeuwen een vertrouwde klank voor allen die de zeeën bevaren, of op een andere manier met havens of scheepvaart te maken hebben. „Ahoy!" kan van schip naar schip galmen, of van wal naar schip en omgekeerd. Deze roep vraagt de aan dacht van de betrokkenen, omdat hij vooraf gaat aan een mededeling of een vraag, en geen zeeman op een van de zeven zeeën zal ..ahoy!" onbe- t-oord laten, of als een voze klank kleine schepen bezaten die als hoelen. laten wegsterven. heuyen, heuden, hoden, en alle moge- Vondel, Hooft. Westerbaen de jurist en filoloog A. P. Verwer, die een bijzondere belangstelling aan de dag legde voor het in Nederland geldende zeerecht, heeft ln zijn werk „Nederlants seerecht, avarijen en bo- demerijen: begrepen in de gemeene costulmen vander see" zelfs een om schrijving van het vaartuig gegeven. Zodat de Nederlandse eigendomsrech ten op de hoei, hoe, heu, heude. of hode stevig gefundeerd zijn. In ieder geval hebben de Engelsen de naam van dit Nederlandse vaartuig al in 1495 overgenomen in de vorm „hoy", aaruit de roep „ahoy" en later „ship Op het eerste gehoor zullen velen lljke andere spreek- en schrijfvarian- ahoy" ls gegroeid. verbreiding die de roep ln de loop rende ten bekend stonden. Het i de grote boomd vaartuigen met één mast. i stagzeil, die modernlserlng van de Algerijnse... zeeroverij? Daarover e Hilversum I 402 m KRO: 19 00 Nleuv Aktualiteiten. 19.30 Metropole-ork< zangsolist: amusementsmuziek. 20.00 Radio- "Tgrj""22.0Ö" Geestelijke een lied: volksliedjes grammqfoc Hilversum II 298 m AVRO. 18.00 Nleu- ft» SS Gamelan. Indonesisch programma. 20.00 Nieuws. 20.05 Leg eens aan in Loosdrecht, gevarieerd programma. 21,40 Kunstrubriek 2200 Licht ensemble met zangsolist. 22 30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten. 23.00 St> Operamuziek (gr.). 23.55-24.00 Nieuws. vanavonc Nederland I NTS: 19.00 Nieuws in t 19.01 Barend de Beer. 19.06 Journr gehoorgestoorden. 19.33 Eva's herinn lancipatie rukken. NTS: 22.30-22.35 Journaal. Nederland II NTS: 20.00 Nieuws :ort. AVRO: 20.01 Cara Williams gi ouwd. TV-film. NTS: 20.25 Ho« België: Nederl. programma kan. 2 19.30 n.m. Teletaalles: Engels. 19 45 Een vindingrijk garagehouder, fllmklucht. 20.00 Nws. 20.20 Stel je voor. 20.25 De schelmen, tv-feuill. 21.15 Enquête over de huidige stand van de liefhebberssport. 22.05 De liberale gedachte en actie. 22.35 Nws. 31. Met ingehouden adem sloegen Josje Blekkie de postbode gade. Hij 1 uniform en had zijn tas schouder. „Hij gaat stellig op pad." fluisterde >sje. „Maar waarheen? Misschien weer gewoon naar het dorp terug." Ze zagen dat -de postbodtt naar zijn fiets stapte, erop sprong en langs het huis reed. „Nee. hij neemt een andere weg!" riep Blekkie. „Kom mee, Jos, vlug hem ach- Blekkie greep zijn fiets en Josje wipte bij hem achterop. Ze reden met een boog het huisje heen en zagen de postbode hen uit tussen de stammen doorrijden. „Als de postbode werkelijk de brand stichter is," zei Blekkie, „had hij geen betere vermomming kunnen kiezen dan zijn eigen uniform, Als mensen hem tegenkomen zijn- ze zo gewend hem te zien langsfietsen, dat,.ze nauwelijks acht „Misschien gaat hij alleen naar een ander dorp om daar de brieven te bestellen," zei Josje. „Dat is heel goed mogelijk." antwoord de Blekkie. „De vraag is alleen, wat hij op weg daarheen uitvoert" Nu. voorlopig trapte de postbode alleen nog maar met een kalm gangetje verder het smalle bospaadje. De jongens volgden hem op een flinke afstand, maar toch weer niet van zo verre, dat ze gevaar liepen hem uit het oog te verlie- „Hij maakt nog steeds geen aanstalten om af te stappen." fluisterde Josje, die langs Blekkie's rug heen loerde. „Waar zou hij helemaal naartoe gaan?" Maar toen ze een minuut of twintig hadden gefietst, remde Blekkie eensklaps. „Hij stapt af!" fluisterde hij. „Houd je doodstil. Josje!" De jongens loerden tussen de bomen door en zagen dat de postbode zijn fiets tegen een boom zette en dan spiedend om zich heen keek. aarde, door Drs. A- A. M< Hilversum II. 298 m. VARA 7 00 Nieuws ochtendgymnastiek en socialistisch strijdlied 7.20 Lichte gramtnofoonmuzlek. 7.25 Van de voorpagina. 7.30 Lichte grai met reportages 8 00 Nieuw grammofoonmuziek met reportages (ver-1 volg). 9 00 Van aller markten thuis, praatje.' 9.05 Klassieke kamermuziek (gr.) VPRO: 9.40 1 Momenten van menselijk bestaan (II). ge-, sprek. VARA: 10.00 Romantische orkestwer- ken (gr.). 1100 Nieuws. 11.02 Geknipt voor 1 herhaling, gevarieerd programma. 12.00 Ste-1 -12.27 Medcdelin- Televisie morgen 95 Hij wendt zich om, ontsteld, en toch met iets van vreugde. Oh, zegt hij dan teleurgesteld, ben jij het? Ik dacht dat hij eindelijk gekomen was. Rena weet wie de hij is, op wie Dries wacht. Die komt niet, antwoordt ze en ze gelooft zelf wat ze zegt. Die komt nooit meer terug. Waarom wacht je nog op hem? Die is al lang waar Lenter ook is. En ik niet. Ze hoort het hem steunen. Nee, jij blijft bij mij. Kom, je kunt bij mij wonen. Als ze zijn hand neemt, trekt hij die terug. Het duurt enige dagen voor hij weer komt. Dan praat Rena over de oogst, die ondanks het wisselvallig weer toch vroeg gesneden zal kunnen Boven op de tractor is iets voor jou. Dries. Vorige zomer heb ik ze zien rijden. De knechten van Zweder zijn onhandig, maar jij zou een baas zijn. Als ze elkander voor de derde keer ontmoeten achter de boomgaaard, spreekt ze weer over wat anders, maar nooit over wat geweest is. Hij wil de heide op en dan gaat ze mee. Onder een bremstruik dommelt hij in en ze waakt met haar gezicht naar de sterren gekeerd. Zoals het nu is is het vrede. Ook voor Dries. Hij ademt rustig en ze herkent zijn gezicht zoals het was voor Lenters dood, zonder de trekken die nadien gekomen zijn. Maar ook zonder het harde, waar ze nooit doorheen heeft kunnen breken Zweder en Marye weten dat Rena niet altijd van de hoeve naar haar huisj egaat. Als Gert Jan. de knecht, die als een bemoeial bekend staat, meeni door DIGNATE KOKHKKTZ j de boerin te moeten waarschuwen voor heel de hoeve in opspraak komt, geeft Zweder het ant woord. Ieder zal zich om het zijne bekomme ren, dat is wat ik wil. Over wat van anderen is, zal gezwegen worden. Zeg dat tegen iedereen die zich bezorgd maakt over de goede naam van mijn hoeve. Het koren staat hoog en geel en de dagen zijn hel licht als Dries in het huisje komt. Hij gaat in ouwe Wolters stoel zitten alsof hij daar hoort. 'k Ben bij de boer geweest en hij vindt goed dat ik op de tractor zal zitten. Morgenochtend ga ik ermee over de brink rijden, zodat ik weet hoe het moet voor ik op het land kom. Rena zit een winkelhaak in een rok te herstel len. Van blijdschap steekt ze in haar vinger. Een rood kraaltje bloed komt te voorschijn en wordt langzaam groter. Dat is mooi. zegt ze zachtjes zonder te durven opkijken. Haar hart bonst tot in haar keel. Dries. Dries Borne! Hoe dikwijls heb ik je naam geroepen tegen de Oeler, heeft de berg je nu losgelaten? Heb je 't zo druk? vraagt hi). Leg die rok weg, ik heb nog iets te zeggen Hij gaat voorover in de stoel zitten met zijn ellebogen op zijn knieën om haar gezicht te kunnen zien. Ze zullen kijken in 't Horst als ze de wildeman op Thase's tractor zien. Ze zullen scheef kijken. Hij lacht met de oude minachtende spot. Jij hebt nooit scheef naar me gekeken, Rena. Als we nu allebei voor Zweder werken, vind ik dat we ook maar bij elkander moeten wonen. Voor zijn doen heeft Dries al veel gezegd, daarom zwijgt hij nu. Wil je hier wonen? aarzelt Rena als ze de rok heeft weggelegd en niet weet wat ze met haar lege handen doen zal. Ja, hier! En als ze hem verschrikt vragend blijft aankijken, zegt hij: Ik wil met je trouwen. We zijn allebei vrij, Rena. Er hoeft niemand bij te zijn, zelfs mijn vader niet. Dat is wat we wilden, daarvoor gingen we toch de berg op? Buiten begint de zomernacht te gloeien. Het koren geurt, de bloemen en het gras, het leven klopt in de stammen en in iedeie reikende twijg. Het kleine kamertje is voK warm schemerlicht, dat zilverig op de stoel van ouwe Wolter ligt en over de hand van Dries, die hij naar haar uitsteekt. Als een kind ligt ze in zijn armen. Een kind, dat lang naar schuil gezocht heeft. Een windvlaag zoeft langs het venster en beweegt een takje. Een klein geluid als van een verre voet stap, die alleen in de nacht hoorbaar is. Dries komt uit de stoel met Rena dicht tegen zich aan. Beidé armen heeft hij om haar heen. over haar hoofd staart hij de nacht in. Een koppel eenden zit aan de rand van het vijvertje, de zandweg is hel beschenen door de maan en overal liggen schaduwen van bomen en struiken. (Wordt vervolgd) 'rdrrland 1 VARA 17 (X

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 7