Het koningshuis
in Griekenland
Sowjetunie scoort punt
in land van de Sjah
nieuws
Agitatie tegen de
Koningin-moeder
D>
ier«
rkt
Rantsoenering
van voedsel in
steden India
Burgeroorlog dreigt
in de Soedan
/ft cea hJy
Thailand op weg naar
verkeerde beslissing
Johnson roept negers
op tot inschrijving
[ÓS 396
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1965
t duide
udens
teer ge
;rïden
g bek<
de .,pa
dshoori
jdt,
voorhi
s. Terlct
okterel
:erkën
e omb<
ten
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
ATHENE „Het volk moet kiezen tussen mij en de
Koning" - Deze wat overdreven, maar geladen kreet is
van Papandreou afkomstig, toen hij als premier met koning
Konstantijn in botsing kwam over de vervanging van Garoe-
falias, minister van defensie in zijn kabinet. Papandreou zei
trouwens meer. ,,De Koning heeft thans te beslissen", zo
stelde hij in het openbaar, ,,of hij als een absaluut monarch
wenst te regeren dan wel als een democratisch constitutioneel
vorst. In het eerste geval weiger ik verder te regeren. In het
tweede geval heeft hij maar te tekenen wat de regering
hem voorlegt."
Het is allemaal wat boud ge
zegd, maar het toont in ieder ge
val wel aan dat er in Griekenland
niet alleen van een regerings- en
een parlementaire crisis sprake is,
maar ook van een koningscrisis.
Op straat merkt men hier overi
gens nog weinig van. Men kan
bepaald niet zeggen dat tijdens
betogingen de naam van de koning
is of wordt misbruikt. Alleen heb
ben de studenten van de universi-
teit van Athene voortdurend het
woord „democratie" gescandeerd
wat in het Grieks tevens de bete
kenis van republiek heeft.
Boven de ingang van de koninklijke
residentie in Athene staat in fraaie
letters het motto van het Griekse
koninklijk huis gebeiteld. Het luidt:
„Mijn macht is de liefde van mijn
volk". Als men het oor bij de Griekse
burger te luisteren legt, merkt men
van deze liefde echter weinig. Veeleer
kan gesteld worden dat het de Griek
totaal onverschillig laat wat er met
zijn koningshuis gebeurt.
Vergiftiging
Een goed voorbeeld van de geringe
belangstelling, die de dynastie in het
algemeen heeft, slaat op de voedsel
vergiftiging van koning Konstantijn
en zijn zuster prinses Irene. Toen
beiden veertien dagen geleden kort,
maar hevig ziek werden in het zo
merpaleis op het eiland Korfoe, werd
dit over de 'hele wereld voorpagina
nieuws, omdat men aan opzet dacht.
De Griek echter zag en hoorde er
weinig van. Het bericht was nergens
onderwerp van gesprek; over het
voorspoedige herstel werd nauwelijks
gepraat.
Bij de geboorte van kroonprinses
Alexia leek de interesse voor het
konlifeshuis, vooral onder de Griekse
vrouwen, enigszins toe te nemen. Maar
de echo van de saluutschoten donderde
als het ware nog na, toen de regerings
crisis uitbrak. Met het publiceren van
foto's van vader, moeder en dochter
was het meteen afgelopen. Het mollige
baby-prinsesje en de 19-jarige koningin
Anne-Marie verdwenen uit het ge
zichtsveld. Over de 25-jarige koning
Konstantijn werd wèl gesproken, maar
meer in negatieve dan in positieve
De zwaarste kritiek krijgt, ook nu
weer, de Koningin-Moeder te verduren.
De gemalin van de in 1964 overleden
koning Paul wordt al jaren als een
kwade genius aan het Hof gezien, als een
vrouw, die intrigeert en geen enkele
gelegenheid laat voorbijgaan zich met
staatszaken te bemoeien. Bij de huidige
moeilijkheden zouden haar influisterin
gen van beslissende betekenis zijn ge
ding voor een bezoek, dat zij aan een
door communisten omsingeld stadje
bracht om de verdedigers moed in te
spreken?
Afkomst
„Het is een nare affaire", zei een
monarchist enigszins treurig. „Het is
haar afkomst. Ze is nooit een Griekse
geworden, maar altijd een vreemdelinge
gebleven. Verder is ze helaas behept met
geldingsdrang. Als de stu
denten tegen haar betogen, schelden ze
haar voor „Hitlerina" uit, omdat ze van
geboorte een Duitse prinses is, die in de
dertiger jaren lid van een nazi-jeugdbe-
weging is geweest".
Wie beslist wel als een echte Griek
wordt beschouwd, is de Koning. Alleen
al daarom moet hij volgens velen kunnen
begrijpen wat zijn volk tegen het ko
ningshuis heeft. Het is te duur. Het geld,
aan de monarchie wordt besteed, kan
het niet van welvaart overvloeiende
Griekenland beter worden gebruikt.
Het is Papandreou geweest, die e
beschuldiging „verbrassers" naar het ko
ningshuis heeft geslingerd. Dat was, toen
prinses Sophia aan de troonpretendent
van Spanje, Don Juan, werd uitgehuwe
lijkt en de Griekse schatkist een bruid-
Te jong
t jaar
jelese
geve
:nbuis
de co
is ee
en t
Het
:enbrt
ecte J
4 auj
,.De Koning is nog te jong", hoorden
we een beslist niet republikeinse Griek
zeggen, „om een slimme vos als Papan
dreou op eigen houtje te kunnen weg-
manoeuvrcrcn. Behalve door de legerlei
ding is hij door zijn moeder geadviseerd.
De laatste heeft hem in zijn studententijd
niet naar Harvard of Oxford willen
sturen om hem beter te kunnen beïn
vloeden."
Voor een buitenstaander is het ander
niet licht te begrijpen waarom tegen
koningin Frederica altijd wordt geoppo
neerd en geageerd. Nog vóór zij en haar
gemaal in 1947 tot Helleens koningin em
koning werden gekroond, hield ze zich
met sociaal werk bezig, waarvan tiendui
zenden Grieken hebben geprofiteerd.
Tijdens de Albaanse veldtocht (1940-'41)
zorgde ze voor de inrichting van ambu
lance-voertuigen en veldhospitalen,
mede voor de verzending vain honderd
duizenden pakketjes naar het front. In de
oorlog tegen de Duitsers bracht een
organisatie, die haar naam droeg miljoe
nen en nog eens miljoenen bijeen om het
verpauperde Griekse volk in 1944 van
medicijnen, voedsel en kleding te voor-
Teruggekeerd in bevrijd Griekenland
was zij de vrouw, die zich het lot
aantrok van de slachtoffers van de
Griekse burgeroorlog, die zeker 20.000
gevluchte kinderen en wezen een nieuw
tehuis bezorgde. En draagt zij niet de
hoogste Griekse dapperheidsonderschei-
NIEUW DELHI Wegens een
groeiend tekort aan voedsel zal in
zeven grote steden in India rijst
en meel worden gerantsoeneerd.
In Calcutta was dit reeds het ge
val. Enige tijd later komen alle
steden met meer dan drieduizend
inwoners aan de beurt.
Hoe republikeins is het Griekse volk?
In percentages uitgedrukt, kan men er
niets reëels over zeggen, omdat er geen
officiële waardemeter is. In 1946 werd er
een referendum gehouden, dat zics vóór
het herstel van het koningshuis uitsprak.
Overigens gold toen als een nogal aan
sprekend argument dat de republiek,
waarmee men ervaring had, duurder
dan de monarchie!
Gaat men de geschiedenis van
Griekse dynastie na, dan kan men slechts
tot de conclusie komen dat het Griekse
volk nogal ruw met zijn koningen is
omgesprongen. Sinds Griekenland zich
aan de bijna 400 jaar geduurd hebbende
Turkse heerschappij ontworstelde (1832),
zijn er twee koningshuizen geweest. Het
eerste, dat van Beierse oorsprong was,
werd in 1862 opgedoekt. Het tweede, het
huidige dus, dat van Deense origine is,
regeeert net 100 jaar.
Opwindend
1917 werden er twee volksstemmingen
over de monarchie gehouden, terwijl
naamgenoot van koning Konstantijn twee
keer en koning George II zelfs drie maal
van de troon werden verjaagd. Eén keer
heeft men in die zelfde tijd een repu
bliek gekend, twee keer een dictatuur.
Prins Andreas werd na de nederlaag
tegen de Turken (1922) ter dood veroor
deeld als bevelhebber zou hij op
grove wijze hebben gefaald doch
toen al naar het buitenland gevlucht.
Al met al zou men kunnen zeggen
dat Griekenland misschien wél de
traditie van het koningschap kent,
maar met die van het koningshuis nog
niet ver is gevorderd. Dat
gevaar van een conflictsituatie als die
tussen volksleider en -menner Papan
dreou en het Hof. Oud zeer en oude
anti-gevoelens worden er door opge
rakeld. Slechts weinig is er nog nodig
om de lont van het kruitvat te
ontsteken, dat het koningshuis naar
veler mening is.
Lijnvliegtuig bijna
in botsing
GENÈVE Een straalvliegtuig van
de Trans World Airlines met 62 passa
giers en de bemanning is gisteren bo
ven Elbe bijna in botsing gekomen met
drie Italiaanse straaljagers. De twee
schat van een miljoen moest overmaken.stewardessen werden bij de ontwijken-
Papandreou.^die, evenals de meeste leden de manoeuvre van de piloot gewond.
De Boeing 707 vloog op
zijn Centrumpartij, republikeinse
gevoelens koestert een factor, die in
het conflict tussen de Koning en hem
eveneens meespeelt was op dat mo
ment nog niet aan de macht.
Import
„Dan Is er nog iets wat ons niet
zint", verklaarde een republikein.
„Waarom is alles wat in het buitenland
verkrijgbaar is beter dan dat wat in
Griekenland voorradig is? Waarom
moeten de kleren in Londen en Parijs,
en de meubelen in Duitsland en Oos
tenrijk worden gekocht? Waarom het
fruit voor de koninklijke tafels geïm
porteerd, terwijl het als het ware naast
de deur is te krijgen? Dit alles zet
kwaad bloed. Griekenland kan koop
kracht zo goed gebruiken."
Koning Konstantijn en koningin An-
nemarie kort na hun huwelijk, toen
zij niet zoveel spanningen te verwer
ken hadden als in de afgelopen we
ken het geval is geweest.
hoogte
van 12.000 meter toen plotseling drie
straaljagers recht op het Amerikaanse
toestel afvlogen. Met een plotselinge
beweging kon piloot John Kennedy
zijn vliegtuig uit het pad van de Ita
lianen krijgen. De passagiers bleven
ongedeerd, de machine ook. Er zal
Onderzoek worden ingesteld.
MOSKOU De „Zwestia" heeft vrij
dag meer bijzonderheden gepubliceerd
over de lancering van de reusachtige
rui mtwaalf ton wegende „Proton-1". De
draagraket, waarmee de satelliet op 16
juli in een baan om de aarde werd
gebracht, ontwikkelde een stuwkracht
van zestig miljoen paardekrachten. De
satelliet is uitgerust met kleine gasmoto
ren die hem een roterende beweging
geven, waardoor de temperatuur binnen
in constant blijft en de zonnenbatterijen
goed kunnen functioneren,
Bij
Wat de Assoeandam voor de
Egyptenaren betekent en het Volta-
project voor de Ghanezen, is van
oudsher het bezitten van een eigen
staalfabriek voor de Perzen. Het
zijn droombeelden, van welker
verwezenlijking men wonderen
verwacht. De Russen hebben dat
goed begrepen. Vandaar dat zij de
Sjah van Perzië enige tijd gelede
hebben toegezegd een staalfabriek
in zijn land te zullen bouwen, als
men in Teheran bereid is, aardgas
uit te voeren naar de zuidelijke
Sow jetrepublieken.
De Sowjets willen de uitgestrek
te aardgasreserves van Perzië die
geschat worden op 700 miljard
kubieke meter, in exploitatie bren
gen en de produktie van twee
aardgasvelden, Gorgan en Sarajah,
importeren. De staalfabriek zal bij
Isfahan worden gebouwd. Uiteinde
lijk zal deze een capaciteit hebben
van een miljoen ton. Ze kan ge
bruik maken van de ijzer erts voor
raden bij Bafq en Chandoermaloe
(in het district Kerman). Russische
technici worden volgens de Finan
cial Times spoedig verwacht. Opti
misten zijn van mening, dat nog
dit jaar de eerste spade in de
grond zal worden gestoken.
Het is voor de Perzen bijzonder
aantrekkelijk, op het Russische
voorstel in te gaan. Het aardgas
ligt nl. ver van de zeehavens af.
Het kan moeilijk aan anderen dan
de Russen worden verkocht, wil
men er nog iets aan verdienen.
Gezien het Nederlandse en het
Algerijnse aardgas heeft Europa ei
geen belangstelling voor. De rege
ring te Teheran wil nu nog probe
ren, de export van aardgas te
Prinses Anne van Engeland op het koppelen aan die van agrarische
jacht Bloodhound. Met haar vader en industriële produkten. Het ziel
en haar broer (prins Philip en prins er niet naar uit, dat een van beide
Charles) nam zij deel aan een zeil- partijen de overeenkomst hierop
•e. Zij droeg een John Lennan zal laten afstuiten.
is ook van politieke betekenis. Na leven van de sjah heeft gepleegd
eeuwen van vijandschap tussen en dat de intellectuelen en libera-
In Soedan, het zuidelijke buur
land van Egypte, is deze week de
dreiging van een complete burger
oorlog opnieuw toegenomen. De
regering te Khartoem in het noor
delijke, door Arabieren bewoonde
deel van het land, is er niet in
geslaagd, met het (door zwarte
stammen bevolkte) Zuiden tot
overeenstemming te komen. Een
door haar gesteld ultimatum liep
enkele dagen geleden af. De tradi
tionele weerspannigheid van de
zuidelijke Soedan is thans bijna
ontaard in een burgerstrijd.
Het meningsverschil tussen de
noordelijke Soedan met een islami
tische bevolking en de zuidelijke
provincies met heidense of tot het
christendom bekeerde stammen,
bestond in feite al tijdens het Brits-
Egyptische condominium. Het werd
pas een levensgroot probleem, toen
Soedan in 1956 na de weigering
om aan Egypte te worden toege
voegd of aan Engeland gelieerd te
blijven, onafhankelijk werd. Dit
probleem kon ook niet door gene
raal Abboed worden opgelost, die
het land geruime tijd als „dictator"
heeft geregeerd. Zijn opvolgers
zijn er evenmin in geslaagd, on
danks pogingen, de contacten met
de woordvoerders van het Zuiden
uit te breiden en sommige van de
zuidelijke representanten in de re
gering op te nemen.
De separatistische beweging werd
slechts in de hand gewerkt door de
harde wijze, waarop men sinds
jaren heeft getracht, de onrust in
het Zuiden te onderdrukken. Zij
werd ook aangemoedigd door de
Gedetineerde wilde
niet tegen cipier
getuigen
i KAAPSTAD Een niet-blanke ge
detineerde weigerde gisteren voor een
rechtbank in Kaapstad te getuigen te-»
gen een blanke cipier uit vrees dat de
cipiers en zijn medegevangenen wraak
op hem zouden nemen. De betrokkene!
Henry Williams, een kleurling, kreeg
als straf voor zijn weigering nog een
jaar erbij. De blanke cipier stond te
recht op beschuldiging van diefstal
van explosie ven.
Hoewel Williams de verzekering
kreeg, dat hij direct naar een andere
gevangenis zou worden overgebracht,
wilde hij niets zeggen. Een tweede ge-
tuige-a-charge, Jan Jacobs, wilde eerst
ook zyn mond niet opendoen, maar hij
veranderde van gedachten toen hem
verzekerd was dat hij zou worden over
geplaatst.
KOPENHAGEN Twee vooraanstaan
de Deense chirurgen willen de arbeid
van Kopenhagen's tatoeëerders aan banden
derhand de lichamelijke verminking,
leggen, omdat velen hunner klanten na-
waarmee zij verder moeten leven, bitter
betreuren.
Een Braziliaanse vee
arts heeft ongetwijfeld
de mooiste en kostbaar
ste navel ter wereld. Dr.
Pedro Alves draagt na
melijk op die plaats een
robijn ter waarde van
67.000 gulden. Als baby
had hij last van een lo
pende navel en toen daar
op achtjarige leeftijd nog
geen verandering in was
gekomen besloot de arts
een robijn in de wond te
plaatsen, die daarop
dichtgroeide. Dr. Alves
heeft zijn zuster als erf
gename aangewezen.
Het weer hier blijft
maar kwakkelen. Nu en
dan een mooie dag,
maar onmiddellijk daarop
weer wat afkoeling om
ons niet te veel te ver
wennen. In Spanje weten
ze anders te praten. In
Cordoba en Sevilla is het
nu al twee dagen 43 en
44 graden. En men zegt
dat het nog erger zal
worden. Over het weer is
trouwens toch veel te
doen. Velen hebben ge
suggereerd dat atoom
explosies en satellieten
de oorzaak zijn van het
slechte weer deze zomer.
Zweedse weerkundigen
hebben deze meningen
voorgoed naar het rijk
van de fabeltjes verwe-
I Een Egyptisch dorps
hoofd beschuldigde giste
ren een van de 30 hotel
gasten van een hotelletje
in Cairo van het stelen
van zijn tulband. Alle
gasten bemoeiden zich er
mee en besloten geza
menlijk naar het politie
bureau te gaan. De laat
ste was nauwelijks de
deur van het hotel uit
toen het gebouwtje als
een kaartenhuis ineen
zakte. Niemand werd ge-
I Als men erg goed
keek, met catalogus er
bij. dan zag men het wel:
het schilderij hing op z'n
kop. Het schilderij van
R auschenberg, geleend
van het museum voor
moderne kunsten in New
York, heeft een rondreis
door Engeland gemaakt,
waarbij het al die tijd
ondersteboven heeft ge-
van vijandschap
beide landen heeft de sjah de len in Teheran kritiek hebben op
Russen de gelegenheid gegeven,
het Middenoosten opnieuw een be
hoorlijke oogst aan goodwill en
prestige binnen te halen. In Tehe
ran is men c n ook van mening
dat de sjah de kans heeft gegrepen
een Perzische droom waar te ma
ken om de kritiek op de keizerlij
ke regering te doen verstommen
Het mag zo schrijft de corres-
de neiging van de sjah, steeds
meer beslissings-bevoegdheden in
nationale kwesties in eigen hand te
nemen. Ook de religieuze leiders
staan niet op zulk een goede voet
met het staatshoofd. N emand is
gelukkig met de stijging van de
kosten van levensonderhoud. Van
daar dan ook, dat de staalfabriek
op een voor de regering heel
gunstig moment „uit de lucht komt
vallen".
In internationaal-politiek opzicht
is de beslissing van de sjah ook
van groot belang. De vorst heeft
zijn onafhankelijkheid ten opzichte
van het Westen thans duidelijk
gedemonstreerd. De westelijke lan
den zullen nu misschien wat meer
met de sjah rekening gaan houden.
Men wil voorkomen, dat Perzië uit
de Cenvo treedt, de organisatie,
die het „Bagdadpact" werd ge
noemd, toen Irak er nog deel van
uitmaakte. Deze onafhankelijk-
heidspolitiek" van de sjah zal ook
president Nasser van Egypte de
wind uit de zeilen nemen. Voor de
onrust heerst er toch wel.
Hij herinnert er aan, dat dit jaar De Sjah van Perzië met gemalin,
reeds een Perzische premier werd Farah Diba. Nauwere samenwer-
ontwikkeling op het gehele Afri
kaanse continent. De troepen, die
de regering te Khartoem naar het
Zuiden heeft gestuurd ondervinden
daar tegenstand van blijkbaar goed
georganiseerde elementen, die het
gehele gebied met uitzondering
van de steden lijken te beheer
sen. Zij zijn voorzien van moderne
wapens, blijkbaar buitgemaakt in
wapenarsenalen van Egypte en Al
gerije. Deze wapens waren zoals
bekend bestemd om naar Kongo
en Eritrea te worden gezonden ter
ondersteuning van de opstandige
bewegingen in dit gebied.
Het is echter de vraag, of mei
geweld iets kan worden bereikt
Uitgesloten lijkt, dat de noorder
lingen de bevolking van het Zui
den blijvend aan zich kunnen onder
werpen. De regering te Khartoem
bestaat sinds enkele maanden uit
een coalitie van de twee grote
conservatieve partijen van het
Noorden. Zij ondervindt ook in het
noordelijke deel van het land felle
bestrijding van de zijde van linkse
groeperingen, vooral nu het leger
weer een belangrijke rol speelt bij
het bewaren van orde en rust. De
toekomst van Soedan is thans on
zekerder dan ooit.
We hebben al eens eerder de Londense Times in een hoofdarti-
aandacht gevestigd op het feit, dat kei, als de hoop op een zachte
de binnenlandse ontwikkelin- het zo te zijn, dat de doeleinden
gen in dit lantd. Vandaar dat het van het communisme slechts wor-
van belang is, deze nauwlettend den gediend door uitspraken als
gade te slaan die van generaal Prapas. Als de
Kort geleden leek de hoop nog constitutie niet wordt vernieuwd,
gerechtvaardigd, dat er een eind krijgen de communisten het best
- m ihet militaire be- denkbare argument in handen om
wind. Er werd gewerkt aan
nieuwe constitutie. Premier (maar
schalk) Thanom Kittikachorn rap
porteerde er van tijd tot tijd
Bijna twintig jaar heeft Thai-
zouden worden. Thans heeft gene- geweest en ook niet door nationale
raai Prapas Charoesathien, plv. emoties in opschudding gebracht.
premier en minister van binnen- De korte periode van politieke
land se zaken, zijn bezwaren tegen vrijheid na 1945 heeft echter aan-
Zo ziet de politie van Soedan er in
vredestijd uit. Meestal patrouilleren
zij op kamelen.
volgen, als het militaire bewind problemen, waarmee Vietnam
Nieuwe wet op stemrecht
WASHINGTON President John
son heeft de negerbevolking aange
spoord zich onverwijld bij de stembu
reaus te laten inschrijven, nu de nieu
we wet op het stemrecht is aangeno
men. Hij noemde de wet een overwin
ning die even belangrijk is als welke
overwinning op het slagveld ook.
Tot de voorstanders van rassen
scheiding zei de president dat gr in he1
huis Amerika geen plaats is voor on
recht en dat zij door de nieuwe rege
ling te aanvaarden, zouden ervaren
dat ook van hun schouders een zware
last is afgevallen.
Het departement van justitie zal de-
r dagen stappen doen om in Missi-
sippi. Texas, Alabama en Virginia de
laatste belemmering die de overheid
door de negers in de weg legt, op te
hangen. Totdat een ge-1 ruimen. Daar wordt namelijk als men
baarde kunstenaar in!als kiezer wenst te worden ingeschre-
Manchester het ontdekte, i ven, een belasting geheven, die de fi
nanciële draagkracht van veel negers
te boven gaat.
De wet op het stemrecht is gisteren
door de president getekend.
NEW YORK Een employé van de
KLM, die gisteravond voordat hij uit
New York naar Amsterdam terugkeerde
nog even een bezoek aan een winkel op
het vliegveld bracht, kwam toen hij de
zaak wilde verlaten tot de ontdekking
dat de deur gesloten en het personeel
vertrokken was
zich gelukkig dat de winkel telefoon had
en hij belde de politie. Voordat echter de
eigenaar was opgespoord en deze de deur
opende waren al twee vliegtuigen rich-
ting Amsterdam vertrokken. Gelukkig
voor de KLM-er ging een uur later weerj
een vliegtuig naar Nederland. I
