Meer van onze programma's naar het buitenland Nieuwe activiteit bij de NTS Brick Bradford -Toch is het zo!- «lesje en «Josje Senmoet I DE STENEN ZONDE WOENSDAG 21 JULI 1 ETHERGOIVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVEN ETHERGOIVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVENETHERGOLVEN- Commentaar Juli-komplot Het kijken naar de Britse opvoering van het historische spel ,Jiet Juli- komplot" mag voor jongeren misschien alleen een spannende en fascinerende tijdpassering zijn geweest, voor vele ouderen werd het een schokkende be levenis, die tal van herinneringen op wekte. Men moest wel sterke zenuwen hebben om de onverbloemd gespeelde schietpartijen en de executie aan het slot daarbij nog te kunnen verwerken. Het was een merkwaardige gedachte, dat wij, die oorzaak en gevolg var\ deze jammerlijk mislukte aanslag op Hitler zo van nabij hebben meege maakt. nu in onze veilige huiskamers dit nauwkeurig nagespeelde drama in het Duitse militaire hoofdkwartier zaten aan te kijken. Hoewel het gebruiken van de Engelse taal bepaald storend was, deelde zich toch veel van de geladen sfeer aan de kijker mee, dank zij het zeer sterke spel en de suggestieve kracht van de met goed begrip en kennis van zaken gevoerde regie. Ietwat ontnuchterend kwam het, korte gesprek van een der auteurs met drie ontsnapte, destijds jonge leden van de samenzwering, achter de op voering aan. Hoewel er aan de. ook in het Engelse gedane, mededelingen niet te tornen valt, waren deze te weinig zeggend om de ware indruk van authenticiteit te vestigen. Vóór acht uur liet de nieuwe Ame rikaanse serie welke de NTS heeft aan gekocht, ons werkelijk schrikken. Het geval heet „Jackie Gleason Show' vaar de man die in Amerika als ee.. Va?j meest-t>ejubelde humoristen geldt. Gleason presenteert echter t humor die ons niet erg aansprreekt die wij meer ervaren als een ver zameling zouteloze en veelal plat vloerse kwasi-grappigheden. waarbij de gespeelde sketch wel de deur dicht deed. Hopelijk heeft de NTS niet al te veel afleveringen aangeschaft, want dit is toch niet het peil waarop men zich beschaafd televisieamusement maa wensen. NTS: 19.00 Nieuws In hit r de kleuters. 19.06 Film over lemmingen. AVRO: 19.35 digers: De huilebalk, TV-film. NTS: Wat zeggen die namen u nog?: twee •ocumentaires. 22.25-22.30 Journaal. Nederland II: NTS: 20.00 Nieuws kort. KRO: 20.01 Interview. 20.25 One* ulu. in Keulen. 20.45-22.05 De dame met het Jaar^6 spee"ilm- (Belde keuringen boven 14 w^lgl£- N*edetlands progr. Kan 2 en 1». ■*30 Televisum, jeugdtelevlsie. ^9.55 De weerman. 20.00 Nws 20.25 De Flintstones. D50 Leopold I. stichter van de Belgische lynastie. 21.15 De kleinste show op aarde, komische speelfilm. 22.35 Nws. 8.00 Overweging). 8.30 Nieuws 8.40 Lichte gram mofoonmuziek met informatie voor d« vrouw en vakantietips. (Om 9.00 Weerover- zicht). 9.35 Waterstanden. 9.40 Voor de - e0j. gevarieerd muzikaal 30 Weeroverzlcht). 11.00 Voor de zieken. VPRO: 11.45 Klassieke grammofoonmuziek. 12.10 Leven op het land. gesprek. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.40 Deze week praatje. 12.45 In de zomer uit: wetenswaardigheden èn muziek. 13.15 Lichte instrumentale kwartetten (opn.). 13.45 Voor igro spirituals 15.30 Fagot met^piYno^e.i cembalo (opn semi-klassieke en moderne luziek. 1600 Bijbeloverdenking. 16.30 Lichte rammofoonmuziek. 16.45 Lichte Nederlandse luziek (gr.). 17.00 Klassieke grammofoon muziek. 17 15 Lichte grammof oonmuzieic voor de tieners. 17.50 Sportrubriek. 18.10 Lichte grammofoonmuziek. 18.20 Meisjeskoor eisjei 1 licht instrumentaal sextet. 18.40 Voo vintigers. mziek (8.25 De Groenteman). 8.45 Mor- vijding. 8.55 Grammofoonmuziek. 9.00 ijns Filharmonisch Orkest (gr.): klassie muziek 9.35 Voor de vrouw. 10.00 Voor kleuters. 10.10 Arbeidsvitaminen (gr.) 1 11.00 Nieuws). 12.00 Dansorkest en zang- lollsten .12.27 Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw 1230 Lichte orkestmuziek en solist 13.00 Nieuws. 13.10 Actualiteiten en grammofoonmuziek. 13.25 Beursberichten 13.30 Stereo: Moderne kamermuziek (opni 14.15 Huishoudelijke zaken, praatje. 1430 Zang en piano: lichte muziek. 14.50 De gezusters Kunst: licht programma. 15.30 Lichte grammofoonmuziek. (Om 16 00 Nieuws). 16.30 Stereo: Viool en piano klassieke en moderne muziek. 17.00 Voor de jeugd. 18.00 Nieuws. 18.15 Actualiteiten. 1835 Mannenwerk: licht programma. (Van onze radio- en tv-redactie) BUSSUM Nederlandse om roepen noch de NTS mogen pro gramma's verkopen aan buiten landse televisiestations, omdat zij geen VCrkoops-instituten zijn. Dat houdt echter niet in, dat de Ne derlandse produkties „dus" alleen maar in eigen land kunnen wor den gezien Er bestaat wél een mogelijkheid om zonder het maken van winst programma's aan het buitenland te leveren, al dan niet op uitwis- selings-basis. En hierop gaat de NTS zich meer en-meer toeleggen. „Er is zelfs een speciale afdeling voor opgericht," vertelt men ons bij de NTS, „ook al bestaat die op het ogenlik nog uit één man: de heer Hans Beumer, waarnemend ohef van de afdeling filmzaken en nu dus alvast ohef van de nieuwe afdeling ..levering buitenland". De twee func ties zijn iheel goed te combineren." „Moeten we het zó zien. dat de heer Beumer dus mede de belangen van de omroeporganisaties in deze behar tigt?" „Ja zeker, de gehele levering bui tenland loopt via de NTS en dus over deze afdeling. Het zou overbodig, heel kostbaar en bovendien voor de bui tenlandse vertegenwoordigers al te verwarrend zijn, wanneer er zo'n zes man zich bewoog op de internationale markt. Neen, dat doet de heer Beu mer voor allen tegelijk." Vraagt men de heer Beumer, of er belangstelling is voor Nederlandse programma's, dan is het antwoord positief: „O ja, dat gaat best. Misschien is Radio vanavond het Leger des Hetls (gr... diplomatieke commentator. 20.00 Haarlems gelmaand 1965: klassieke en moderne uziek. 21.35 Feest om de Matterhorn 1 :t jaar der Alpen, reportage-klankbeeld 22.05 Promenade orkest en solist: modern» itsmuziek. 22.30 Nieuws en herha ling SOS-berichten. 22.40 Avondoverdenking 22.55 Radiokoor: klassieke gewiide liederen. 23.15 De Odyssee of de verteller centraal, lezing 23.30 Lichte grammofoonmuziek 23.55- 298 m. VARA: 20 00 Nieuws 20.05 Stereo: Grand Gala-orkest en solist. 20.35 Socialistisch commentaar 20.50 Disco- Festival. 22.00 Volksliedjes. 22 25 Sport hal- erwege 22.30 Nieuws. 22.40 Holland Festival 1965: Instrumentaal ensemble en orgelspel (opn.): Oude muziek. 23.10 Jazzmagazinj "3.55-24.00 Nieuws. VANAVOND TE ZIEN Nederland 1 AVRO 8.35 uur een muziekprogramma met de beroemde Amerikaanse jazz zangeres Dakota Staton. 9.10 uur De Verdedigers behandelen een zaak tegen een geestelijke gestoordheid simulerende jongeman die van moord wordt verdacht. 9.55 uur herhaling van twee programma's uit de reeks „Wat zegt zo'n naam u nog?": Prins Maurits en Constantyn Huygens. Nederland 2 KRO 8.01 uur een gesprek met de toneelcritici Daniël de Lange en Hans van den Bergh. 8.45 uur de Russische filmbewerking van „De dame met het hondje een novelle van Tsjechow, het rustige verhaal van een op niets uitlopende liefde tussen twee oudere mensen. VANAVOND TE HOREN Hilversum I NCRV 8.00 uur concert van de Haarlemse Orgelmaand 1965 met koren. orkest en koperblazers. 9.45 uur een documentaire over de beklimming van de Matterhorn, 10.40 uur avondoverdenking en 11.30 uur vrolijke muziekjes. Hilversum II VARA 8.05 uur stereofonische uitzending van muziek door het Grand Gala orkest, met de violist Paul Godwin als solist. 8.50 uur gevarieerde grammofoonmuziek, 10.00 uur allerlei liedjes in „Boeketje Romantiek" en 10.40 uur concert door het ensemble Benedetto Marcello (Holland Festival). 11.10 uur jazzmagazine. die wat vergroot sinds verleden jaar de Rudi Carrell-show zo'n furorè maakte in Montreux en er de Zilve ren Roos won. Op basis van uitwisse ling hebben wij die show toen naar vele landen kunnen zenden." „Wat gaat er nu zoal om?" „O, er zijn besprekingen gaande over verschillende programma's. Zo wil de NDR (Noordduitse omroep) graag een echt-Nederlands televisie spel hebben om dat met nagesynchro niseerde tekst uit te zenden. We hebben ter kennismaking opnamen van twee Heijermansstukken aangeboden*- opgaande zon" en „Op hoop van zegen". Daar hebben we uit het Heyermans-jaar heel mooie tv-opvoe- ringen van." „Is Duitsland het meest geïnteres seerd in Nederlandse produkties?" „Over het geheel wel, maar dat is ook een kwestie van taalverwant schap en buurschap. Evengoed als wij veel Duitse programma's met onder titeling uitzenden. Maar de Franse televisie (ORTF) heeft bijv. gevraagd naar de films „Beppie" en „Blipd kind" van Joan van der Keuken." ,,En België?" „Met België is de uitwisseling al van oudsher bekend. Trouwens, de Vlaamse televisie neemt ook al sinds vele jaren tamelijk rijkelijk Neder landse produkties over. Maar we hebben buiten deze uitwisseling om ook de kinderserie „Koning Vollebol" kunnen leveren. Dat was nl. geen eigen omroepproduktie." In Amerika ligt de belangstelling weer anders: hier heeft het network CBS het oog laten vallen op de jaarlijks voor de NTS gemaakte films over de vorderingen van de Deltawer- In Canada is de televisie-opera „Alceste" van Ton de Leeuw ver toond, in Duitsland de show van de Luchtmachtkapel en een aflevering van NCRV's „Nou jij weer" met Rita Corita en Bueno de Mesquita, enzo- De heer Beumer is een goede bekende op .,de televisiemarkt", om dat hij middels het verwerven van buitenlandse produkties voor Neder land tal van relaties over de hele wereld heeft. Dikwijls is hij op reis voor dit werk en zo kan hij dus gemakkelijk de wegen vinden om Nederlandse programma's in het bui tenland te plaatsen. STEEDS MEER De tendenz. eikaars programma's van allerlei aard te bekijken, wint in de televisielanden steeds meer ter rein. Men wil zich ook graag op elkaar oriënteren. Er is een tijd geweest, waarin eerst Amerika alleen, later ook Engeland, de grote leveranciers waren. Nóg staat Amerika aan de top met de echte export van televisiefeuilletons, die gewoon verkocht worden. In vrijwel alle televisielanden ter wereld lopen diverse Amerikaanse series, ons land niet uitgezonderd, ze zijn nauwelijks meer te tellen. Die zijn allemaal pakkend voor het grote publiek, zuiver op gemakkelijk te consumeren amusement ingesteld. Maar langzamerhand wil men ook wel eens iets anders dan dit glad-gepolijs te vermaak. Dat is duidelijk merkbaar op de internationale „televisiemarkt". Men wil opmerkelijke speciale produkties behoorlijk niveau en daar kan een woordje in meespre ken. GEEN WINST Hebben Amerika, Engeland en eni- Se andere landen bij hun televisie- iensten een afdeling „verkoop", waar goede winst wordt gemaakt, Nederland heeft die niet (evenmin als o.m. België) en zal die, gezien de aard van het omroepbestel, ook niet krij gen. „Er wordt dus op onze „export-tv" geen winst gemaakt?" „Neen. Wij verkopen niet, wij leve ren voor gebruik. Daarbij mogen .wij een aandeel in de produktiekosten berekenen, hetgeen dus niet de NTS (tenzij het een eigen produktie be treft) maar de omroeporganisaties die Scène uit ..Op Hoop tan Zegen", een „echt Nederlandse spel" voor de Duitst televisie. de geleverde programma's maakten, ten goede komt." „En natuurlijk de kosten voor auteursrechten en de toegekende toe slag voor de artisten?" „Vanzelfsprekend. De rechten moe ten altijd worden betaald en daaron der vallen ook extra honoraria voor de artisten, die in het programma optreden. Dat ls billijk, want er profiteren dan zoveel miljoen kijkers méér van hun kunst. Daarvoor indertijd ook een vaste regeling ge maakt." „Het is dus voor de meewerkende artisten ook aantrekkelijk, wanneer er meer Nederlandse programma' worden hervertoond buiten de gren- „Natuurlijk." Het valt dus aan alle kanten toe te juichen, dat de NTS de levering het buitenland meer stimuleert en niet alleen maar afwacht, of er soms aanvragen binnen komen. Vooral de bekendheid in het buitenland van het Nederlandse kunnen is daarmee ge diend... en wat willen we meer? Een uur circus op televisie (Van onze radio- en tv-redactie) BUSSUM In co-produktie met de BRT (Vlaamse televisie) zal de KRO op de avond van zaterdag 31 juli op Ned. 1 een uur reportage geven van het circus Althoff in actie. Bij de dierennummers ziet men behalve de paarden ook olifanten, beren en ezels hun kunsten verrich ten. van dit dier is 1 op overeenkomstig de redenering zon de is het 1 op 40. De mus dus knapper moeten zijn. Ook de 1 nog veel ongunstiger kleine Middeneuropese zangvogels, 1 kan dus wier hersengewicht zich tot het li chaamsgewicht verhoudt als 1 op 12 De werkwijze met het relatieve (tegen 1 op 40 voor de mens!) 1870) Lang hebben wetenschaps- lichaamsgewicht mensen en leken gemeend (en van de 750. Bij de 1 laatsten zijn er nog velen die dat walvis heeft geloven) dat een groot hersengewicht verhouding dan de olifant een teken van veel verstand is. Nu is helemaal niet meedingen, het gewicht van de hersenen bij de inderdaad vrij hoog, want het hersengewicht leek aanvankelijk tot moesten in intellektueel opzicht verre gram. allerlei prettige konklusieg te voeren, onze meerderen zijn. Gelukkig werd schommelt tussen 1300 1 het verstand inderdaad De mens had, voor kon ook hiervoor een oplossing gevonden. meende slimmert met het hersengewicht evenredig is, nagaan, de zwaarste hersenen in hoe armzalig moet het menselijke houding tot zijn lichaamsgewicht en vogellichamen zijn uitermate licht vernuft dan afsteken tegen dat van de olifant, welk dier hersenen heeft die wei 5000 gram wegen? En de walvis zou het knapste van allemaal moeten zijn, want hij kan op 7000 gram hersenen bogen! Degenen die nadach ten met hun 1500 gram hersenen, zagen dus al vrij spoedig in, dat deze redenering niet kon worden volge- het absolute de dieren uit. En omdat het hersenge- gelopen. Desondanks hielden velen wicht van de man weer groter gebouwd, dus is het begrijpelijk dat het relatieve hersengewicht voor deze dieren gunstiger uitvalt dan bij de mens. Laten we dat maar eens aanne men. Maar welk excuns moeten we dan bedenken voor de muls, welk dier ook al zwaardere hersenen heeft in verhouding tot zijn lichaam? U stak daarom intellektueel ver boven ziet, de redenering was lelijk spaak Gewicht van de hersenen houden. Inplaats hersengewicht werd daarom het rela- wicht van de man weer groter was nog vol dat het gewicht tleve gewicht van de hersenen geno- dan dat van de vrouw, volgde daar menselijke hersenen een aanwijzing men. Dat kwam veel plezieriger uit. logisch uit, dat de man knapper moest was voor de mate van zijn intellekt en het leek aanvankelijk ook veel zijn dan de vrouw. Dat was allemaal (ook al kon de superioriteit van de 1 zwaarder in- erg prettig en klopte bovendien frap- mens boven de dieren dan niet nit het zwaarder stel pant met datgene wat men allang relatieve hersengewicht beredeneerd hersenen moeten bezitten. De olifant wist. Helaas, er kwamen wat lelijke worden). Totdat ook deze mening behoefde dan ook helemaal niet 1 kinken in de kabel. Want een te pochen op zijn intellekt, want de blijkt relatief een groter hersenge- verhouding tussen het hersen- en wicht te hebben dan een 1 moest worden herzien. Daarover een volgende keer. 2) Er braken een paar drukke dagen aan. want er moest nog veel in orde worden gemaakt eer vader en moeder Joppers met hun beide kinderen naar Wildhorst konden vertrekken. Maar nu was het vrijdagochtend, daar reed de taxi voor, de chauffeur pakte de koffer» aan en zette ze in de bagageruimte en daar reden ze naar het station. .Als het nu maar niet zo vreselijk druk is in de trein," zei Josje. „Het is nog een heel eind naar Wildhorst. Als we al die tijd moeten staan!" „Welnee, joh!" lachte Jesje. „Bij de spoorwegen weten ze toch ook wel dat het vakantietijd is. En het is trouwens nog vrij vroeg in het seizoen: de meeste mensen moeten nog werken." Met de drukte in de trein bleek het gelukkig erg mee te vallen en Jesje Josje wisten allebei een plaatsje voor raam te bemachtigen. „Rijden maar. conducteur!" riep Josje uitgelaten. „In één ruk door naar Wild- „Dat zou je wel willen." lachte zijn vader. „We moeten tweemaal overstap pen, jongen. Maak je maar niet zenuw achtig. we komen er heus wel." Maar het was toch nog een hele rit. Josje vroeg wel tien maal of ze er nu nog niet waren. Maar eindelijk stopte de „Uitstappen, uitstappen!" riep Josj», die al vooruit holde. „Dadelijk rijdt de trein door als wij er nog in zitten!" Het huisje dat vader Joppers had gehuurd lag maar een goede hopderd meter van het station af. zodat ze er gemakkelijk heen konden wandelen. „Wat is het hier mooi, hè?" zei Jezjs, toen ze door een smal boslaantje liepen. ..Het ruikt overal zo lekker. En Ov Wik eens, Jos. ik geloof dat ik al een eek- hoorn zie!" Ja, eekhoorns zijn hier genoeg,"- lach te haar vader. „En herten." trein toch bij een klein l lazen de kinderen op het blauwe bord: „Wildhorst." 66 Zonder verder nog een woord stapt de land- schut weg, nóg rechter dan hij gekomen is. Jeep frommelt het papier in elkaar en gooit de prop door het deurgat naar binnen. Nu is hij hem toch de baas gebleven. Maar we zullen zien, we zullen zien. Sta daar niet te grienen als een melkkind, snauwt hij tegen z'n vrouw. We zijn nog niet weg en ik wil het gezicht van Volmar zien als hij op de brink komt. Zweder Thase stond gereed om naar het grensland te vertrekken, waar hij jong vee en paarden moest kopen, toen ze hem kwamen halen. Hij heeft zich voor de reis goed gekleed en ziet er veel voornamer uit dan op gewone dagen. Zolang hij op de diele blijft, gaat er kraoht en zekerheid van hem uit. Jentje klemt zich daaraan vast. Gerben Stuve en Tabe zijn ook gebleven, maar Tabe is dom en een beetje angstig. En Gerben wacht af of Thase hem zal zeggen wat hij doen moet. Er zal een kist moeten komen en de lange tafel met de banken voor het begrafenis maal. Gerben berekent hoe hij die het best op de diele kan neerzetten. Dit is geen gewone dood, zegt Zweder nog eens. Ga jij naar Hinberghe, Gerben, om het aan te geven. We hebben een bewijs van doodsschouw nodig en ik vrees..., hij kijkt even naar Jentje die naast de baar is gaan zitten met haar hand op de arm van Lenter, ik vrees dat de brigadier zal komen en ik weet niet wie nog meer. Jullie bent oud en wijs genoeg om de gewo ne dingen te regelen. Ik zal zorgen dat ik op dc begrafenisdag terug ben. Het wordt hem ineens zo benauwd op de diele. Met grote stappen gaat hij naar buiten en is al weg als Ante thuiskomt. Iemand heeft hem uit het bos gehaald. Op die dag waren alle Horsten die lopen konden, door DIGNATE ROBBERTZ naar het landhuis gegaan om de uitvaart te zien en nu komen ze om te horen of het werkelijk waar is van Lenter. Voor Ante bij zijn huis is, weet hij al dat het meer is dan een ongeluk dat Lenter overkwam, maar als hij de jongen ziet liggen, is het toch of hij in een diep gat valt. Hij moet gesteund worden en in een stoel gezet; er is geen kracht meer in zijn benen en er varen rillingen door zijn lijf. Zeggen doet hij niets, zelfs geen zucht horen ze van hem. De smidsvrouw helpt Jentje bij het wassen en kleden van de dode. Er is geen ander geluid dan het ritselen van het lange witte hemd dat Lenter aankrijgt en de lakens die over hem gespreid worden. De mannen kijken zonder zich te bewegen. In een hoek van de diele zitten de jongere kinderen bij elkander. De stilte is zo ontstellend dat het knetteren van een motor van verre te horen is. Nog nooit van zijn leven heeft Gerben Stuve zo hard gereden. Op het gemeentehuis van Hinberghe trof hij de brigadier en Mensink, die daar een praatje maakte. De jachtopziener rijdt mee op de duozit ting van de brigadier. Op zijn verzoek rijden ook twee agenten mee op een andere motor. Als ze aankomen, is het een tumult van stemmen en nieuwsgierige blikken. Vooral Mensink's ogen zijn heet, ze draaien naar alle kanten. Zijn dit al je kinderen? vraagt hij aan Jentje, op de meisjes en het kleine jongetje wijzend. Het duurt even voor ze zijn vraag goed begrijpt; dan springt het in haar op. Het gilt in haar stem, zodat de smidsvrouw haar tot bedaren moet brengen. Ze verbloemt niet dat Dries een wilde natuur heeft en voor niets en niemand buigen kan Maar Lenter is een goede jongen. Dat hij van huis vervreemdde, was de schuld van de rodden. Wie dat zijn? onderbreekt de brigadier, nuchter. Het brengt Jentje tot bezinning en zo vlot als ze eerst sprak, zo bot zwijgt ze nu. Er was een vete. De landschut weet ervan, die zit er tussenin. Het is een kwaad nest, dat Horst, 't Draagt zijn naam met ere. De jachtop ziener spreekt half verstaanbaar. We moeten de wildeman eerst eens aan de tand voelen, meent hij. Dat verstaat Jentje en voor Tabe's vrouw haar kan tegenhouden, staat ze vlak voor Mensink. Zo dichtbij dat haar adem in zijn gezicht blaast en hij achteruit gaat voor haar felheid. Weet je wie het gedaan heeft? Siewert van de Hidder, Siewert, Siewert! herhaalt ze zo luid dat de mensen die op het erf staan haar kunnen horen. De zwarte mulder heeft Lenter doodge schoten. Dat komt omdat mijn jongens, zo verschillend als ze zijn, toch op elkaar lijken. Hij wilde Dries raken, maar hij trof Lenter. In een ommezien weten ze op de brink wat Lenter*s moeder gezegd heeft. De jongens zijn daar samengekomen. Lenter was hun aanvoerder bij alle plezier, hij was de beste danser en zanger van het dorp. De meisjes hielden het meest van hem. Ze denken er nu niet meer aan hoe achteloos hij hen de laatste tijd voorbij kon lopen als hij naar „De Rodde" ging. Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 9