Alida Margaretha
Bosshardt
Keulen maakt zich klaar voor
EXPO VAN
DE KERK
Kinderbescherming
GE£5
dertig jaar
officier Leger des Heils
Begrafenisdominees
Waar blijven onze
pleeggezinnen?
ZONDAGSBLAD
1
ZATERDAG 17 JULI 196S
'(Van onze kerkredactie)
De Keulse kerkedag (28
juli - 1 augustus) belooft
weer een groots feest te
worden. De duizenden
zullen van heinde en ver
naar deze stad van de eau
de cologne stromen. Zij
zullen zich in de volle
hallen, zalen en kerken,
rijkelijk met dit vocht
besprenkelen, maar zij
hopen daardoor hooguit
wakker te blijven, om
maar niets te missen van
wat gezegd wordt. Be
langrijke onderwerpen
staan weer op het pro
gramma, diepgaande dis
cussies zullen gevoerd
worden. Maar als altijd
zullen ook nu wel weer
de zes „Bibelarbeiten"
Iedere kerkedag heeft zijn eigen
embleem. Ditmaal is het een ont
werp van de graficus Hans Jiirgen
Reu. Het geeft een doolhof weer,
waarin de mens staat met al sfja
vragen. In het midden van de
doolhof is echter het kruistnotief.
Op deze wyze wil liy zeggen dat
midden in het leven met xtfn vele
vrühcden die de mens doen vast-
lopen, er één vryheid is van waar
uit de mens werkelük leven kan,
de vrfjhcid waarmee Christus ons
door het kruis heeft vrijgemaakt.
om drie uur 's middags
de grootste belangstelling
trekken van de eenvou
dige gelovigen.
.JZerkedag" is eigenljik een
meer Pngelse" dan „Duitse"
benaming voor deze conferentie.
Het woord is een merkwaardige
„understatement" (te weinig
zeggende bewering). Deze dag
duurt vijf dagen. Hij is wel
eens een „christelijk caroussel"
genoemd, maar helemaal eerlijk
is dat niet. Men stapt uit een
caroussel, waar men ingestapt
is, en juist dat willen de organi
satoren niet. Het gaat hen er
om, dat de mensen een nieuwe
visie krijgen op de bijbel, op
het leven van alle dag, op de
visie krijgen op de bijbel, op
de naaste. Misschien zou men
beter kunnen spreken van de
„Expo van de Kerk", want op
een kerkedag openbaart de kerk
zich in haar veelvormigheid, in
haar vragen en zoeken, in haar
kracht en haar zwakheid.
De organisatoren hebben een
rerkelijk thema gekozen. Pre-
twintig jaar na de ondergang
van het Derde Rijk, rullen alle
onderwerpen besproken worden ln
het licht van de vrijheid Het
thema is direct uit de bijbel
gekozen, uit Galaten 5:1. Het zijn
bekende woorden, die de meeste
Nederlandse christenen waarschijn
lijk bekender in de oren zullen
klinken uit de Statenvertaling dan
uit de Nieuwe: „Staat dan ln de
vrijheid met welke ons Christus
vrijgemaakt heeft." De Nieuwe
Vertaling zegt: „Opdat wij waar
lijk vrij zouden zijn, heeft Chris
tus ons vrijgemaakt. Houd dus
Klacht
Reeds jarenlang klinkt de klacht
dat de „kerkedag", die ontstaan is
uit een initiatief van lidmaten van
de kerk en altijd een „lekenbewe
ging" wilde zijn, zo verkerkelijk
is. Op een van de laatste perscon
ferenties van de kerkedag van
Dortmund, twee jaar geleden,
werd deze klacht opnieuw geuit.
Opmerkelijk is dat dit jaar een
hele andere klacht wordt ge
hoord, nog voor de kerkedag is
begonnen. Zo heeft het convent
van predikanten uit Hannover
geklaagddat men dit keer naar
een an&er extreem is overgesla
gen. ,JZoals de kerkedag nu is
opgezet, draagt zij te weinig bij
aan de opbouw van de plaatse
lijke voorgangers. En ze voegden
er aan toe „De kerkedag is te-
veel gericht op de wereld en te
weinig op het Woord van God
georiënteerd."
Beter
Deze laatste opmerking is door
fianctionarissen van de kerkedag
tegengesproken. Zij wijzen er op
dat de bijbelstudie-bijeenkomsten
gehandhaafd zijn. Zij hebben zelfs
een betere plaats in het programma
gekregen dan vorige keer. Voor
Dortmund werd de dag begonnen
met deze bijbelstudie-bijeenkom
sten. Daar werd echter een nieuwe
dagindeling uitgewerkt, die er op
gericht was de bezoeker zelf meer
aan het woord te laten komen. De
ochtenden werden gebruikt voor
groepsdiscussies in honderden
kleine zalen en zaaltjes. De bijbel
studiebijeenkomsten werden ver
plaatst naar de late middag.
Dat was geen beste tijd, want de
mensen hadden dan 's morgens
reeds de discussiegroepen gehad,
en 's middags eerst de grote
referaten of podiumdiscussies over
de verschillende subthema's. Toch
was het opmerkelijk dat de Bijbel-
arbeiten, die pas om vijf uur
plaatsvonden, nochthans door dui
zenden en duizenden bezocht wer
den. Nu heeft men die naar een
vroeger moment in het middag
programma versohoven, naar drie
uur, zodat zij voor de grote
discussiebijeenkomsten en refera
ten vallen. Deze tijd is bedist
beter. Maar een slechte of een
betere tijd, de mensen komen toch
weL
Wereld
Toch zit er een kern van
waarheid in de klacht van het
Convent uit Hannover, al is het
de vraag of zij zich moeter
beklagen of juist blij zijn met
wat zij constateren. Want het is
beslist waar, dat de kerkedag
zich meer op de wereld wil
richten. Dat is bewust gedaan.
De leiding van de kerkedag wil
beslist voorkomen dat deze bij
eenkomsten uitgroeien tot een
gezellig, zij het massaal, onder
onsje van christenen.
Het gaat er immers om dat de
christenen leren, hoe de verant
woordelijkheid van het evange
lie in de wereld kan worden
uitgedragen. De kerkedag, zegt
de leiding, moet meer zijn dar
een gesprek van christenen on
der elkaar; er moet een accen
van dialoog met de wereld in
zitten.
En zij hebben en daar zit de
achtergrond van de klacht van
vele Duitse predikanten een
schokterapie toegepast in het
„Vortoereitungsheft", het boekje
dat in een oplage van 139.000
exemplaren is verschenen om de
mensen op deze kerkedag voor te
bereiden. Zij hebben een keur van
medewerkers laten schrijven over
alle mogelijke onderwerpen die
met vrijheid te maken hebben.
Maar in plaats van predikanten en
theologen, hebben nu vooral leken
de onderwerpen ingeleid.
Van de 21 schrijvers van artike
len, is er één rooms-katiholiek en
één Jood, slechts vijf hebben een
theologische studie achter zich en
alle andere staan in het „ambt van
de gelovigen." Voor Duitsland is
dit een soort kerkelijke aardbe-
ving, want zoiets was tot nu toe
„ongehoord." Daar geven immers
de theologen altijd ae toon aan.
Deze „leken" schrijven anders
dan de predikanten. Ze gebruiken
minder „cliché's"; de artikelen zijn
vrijer van het gewoon kerkelijk
jargon: ze zijn ook „wilder", pun
tiger en ze roepen vaak om reac
ties. En dat was de bedoeling.
Daar komt echter nog bij dat tal
van bekende persoonlijkheden zo
als de humanist Gerhard Szczesny
en de rooms-katholieke theoloog
Karl Rhaner gevraagd zijn om een
korte reactie të publiceren om
sommige artikelen, om zo het
gesprek straks op de kerkedag te
bevorderen.
Veelheid
De kerkedag zelf zal weinig
verschillen van andere jaren. Op
nieuw, als in Dortmund zullen 's
morgens de deelnemers in honder
den kleinere bijeenkomsten samen
zij. 's Middags hebben zij keuze
in de tweede zaal
.De reformatie van de kerk", in
een derde over problemen die met
het dagelijkse werk, de economie
en het sociale leven te maken
hebben, weer elders op het uitge
strekte tentoonstellingsterrein over
de verhouding van man en vrouw,
over de vrijheid of over de ver
houding van Joden en christenen.
De bijbelstudie 's middags zal
geheel gewijd zijn aan het boek
Jona, terwijl 's avonds (tenminste
op donderdag, vrijdag en zaterdag)
door bisschop Hanns Lilje gespro
ken zal worden over de „mens en
de machten". En voor wie het 's
avonds allemaal een beetje teveel
wordt, kan kiezen uit tientallen
concerten, sohouwburvrvoorstellin-
?en of een drietal groots opgezet U-
soelavonden" waarvan een ge
vild is aan Dietrich Bonhoeffer.
Als altijd moet iedere deelnemc
lezen, want men kan met d
->este wil van de wereld niet alle
hijwonen. De journalisten zulle*
vel her en der drentelen, als O'
een wereldtentoonstelling O"
overal een indruk oo te doen. D'
deelnemers kiezen uit de veelhei'"
van onderwernen die bijeenkom
sten die hen bijzonder interesse
ren. Want de kerkedag is als de
Kerk zelf, veelkleurig en veelvor
mig.
(Van een onzer redacteuren)
Er is althans buiten de
eigen kring niet veel druk
te van gemaakt en zelf zal
z(j daar gelukkig om z\jn ge
weest, maar vorige week was
Alida Margaretha Bosshardt
dertig jaar officier van het
Leger des Heils en dit jubi
leum had in Nederland gro
ter aandacht verdiend. Im
mers, z(j heeft in de afgelo
pen zeventien jaar een bij
zondere plaats in onze sa-
menleving ingenomen en gro
te landelijke bekendheid ge
kregen door haar werk.
Wat haar bekendheid gaf, is
neergelegd in het tekst van het
certificaat, dat de onderschei
ding Order of the Founder (Or
de van de Stichter), waartoe zij
in 1962 werd toegelaten, bege
leidde.
Deze tekst zegt: „De generaal
heeft besloten u toe te laten tot
de Order of the Founder uit
erkentelijkheid voor uw ver
dienstelijke sociale arbeid, ver
richt ten behoeve van de bevol
king van het district „Oude
Binnenstad" Amsterdam, en uit
waardering voor de onbaatzuch
tige en zelfopofferende wijze,
waarop u dag en nacht voor de
mens in nood hebt klaargestaan
en zijn tijdelijk en eeuwig wel
zijn hebt behartigd...."
De strohalm van geslagenm
en gekneusden
ten en hadden veel goede gesprek
ken.
Zij ging de rosse buurt van
Amsterdam in met de opdracht:
„Verkondig het evangelie en pro
beer het in de praktijk te brengen
voor de mensen, die in hun nood
tot ons komen".
Simpel
Het was allemaal heel simpel,
maar binnen enkele jaren zou uit
dit slmpele begin een omvangrijk
vrijdagavond Heilssoldaten op pad
om op grachten, in sloppen en in
stegen met liederen en woorden te
getuigen van Gods reddende
kracht.
Majoor Bosshardt betrok het
pand d'Leuwenburgh aan de
Oudezijds Voorburgwal, het Good
will-centrum, en van daaruit ging
zij, met haar helpsters, de buurt
in. Het eerste wat zij nodig had
om haar opdracht te kunnen vol
voeren was vertrouwen. En zij
won het vertrouwen. Zij won het
omdat ze bewoners tegemoet trad
met een openheid en een eerlijk
heid, die hun vreemd was. In
die „wonderlijke uitgaanswereld.
waarin zoveel vertier is en toch zo
ontzettend veel eenzaamheid"
werd zij een bekende figuur, zij
werd „de majoor", want zij be
greep, dat als je wat voor anderen
wilt zijn, je je ook moet laten
Ze werd geconfronteerd met de
nood en de ellende, de leegte en
de felle hunkering naar iets anders
in het leven van de vrouwen, die
in donkere kamertjes haar triest
bestaan voerden
voor het komende kindje te kopen.
Kan ik een kinderledikantje en
een kommode lenen a.u.b
of de majoor niet bij moeder
wil komen, ze zit zo alleen".
„En zo heeft majoor Boss
hardt eens gezegd dan ga je er
maar weer op uit, ook als het
stortregent. Je komt bij een
vrouw, die de eenzaamheid niet
aan kan. Je helpt de kamer oprui
men, zodat het er wat gezellig
wordt, en je zegt: „God is ook een
God van orde". Op die orde moet
je altijd letten.
Na een samenkomst moet je ook
eens zeggen: Ja Jan, ik heb je wel
gezien, je zat op de voorste rij en
wat had je je schoenen weer goed
gepoetst!
Je moet het in dit werk vaak in
kleinigheden zoeken, want die
kleinigheden kunnen een band
leggen. De zuster van het Leger
moet niet alleen overal raad op
weten, ze moet ook geaccepteerd
worden en dat kan alleen als je je
gelijk met hen stelt. Daarom moet
je je zo af en toe eens laten
ontvallen: ,,'k Heb feitelijk nieuwe
ichoenen nodig, maar dat moet
majoor Bosshardt bezig enig uit-
zioht en licht te brengen in grau-
Tweede
Een vreugdevolle dag was het
voor haar toen een tweede Good
will-centrum, dat nodig was om
het zich steeds uitbreidende werk
naar behoren te kunnen doen,
werd geopend: het historische huis
d'Ruytenburgh aan de Oudezijds
Voorburgwal.
Bij de opening werd haar mee
gedeeld, dat zij was toegelaten tot
de Order of the Founder, hetgeen
haar het recht geeft OF achter
haar naam te zetten. Op de dag,
waarop zij dertig jaar geleden
officier van het Leger des Heils
werd, werd zij van majoor be
noemd tot brigadier.
De buurt, haar buurt, zal zich
van de verhoging in rang weinig
aantrekken. Voor haar zal zij wel
„de majoor" blijven, en dat zal
Alida Margaretha Bosshardt om
het even zijn. Majoor of brigadier
de opdracht Is dezelfde geble
ven: met een Zee van genade en
een Lied voor de wereld daarheen
trekken waar nog duisternis is
onder Gods zegen het Licht
laten schijnen.
Dagboek
Vraagbaak
Alida Margaretha Bosshardt
is van haar achttiende jaar aan
het Leger des Heils verbonden.
Door een vriendin kwam zij er
mee in aanraking en van stonde
af aan werd zij door het Leger
gegrepen. Dat was in 1931. Drie
jaar later begon zij de studie
voor officier. In 1935 kreeg zij
haar eerste aanstelling en wel
in Rotterdam. Nadien 'was zij
ietrokken bij het maatschappe-
ijk werk van het Leger in
1 msterdam en Bussum.
Maar haar grote gaven kon zij
■rst ten volle ontplooien, toen zij
a de oorlog haar werkterrein
reeg in Amsterdams rosse buurt.
Toe het daar begon staat opgete-
end ln haar dagboek:
8-10-'48. Om 10 uur vrijdagavond
gingen donker Amsterdam in kapt.
Werkman, lt. Booy, kapt. Boss
hardt. We verkochten 40 Strijdkre-
En het duurde niet lang of ze
werd de vraagbaak van de
buurt, de strohalm, waaraan-de
gekneusden en de -geslagenen
zich vastklampten. De stroom
van hen, die de weg naar
het Goodwill-centrum zochten,
groeide met de dag en zij
vonden de deur nooit gesloten,
voor velen hunner symbolisch
voor een andere deur, die nooit
gesloten wordt, de deur van
lods genade".
Een open deur, een luisterend
oor, een hart vol begrip de
ïleutel, passend zelfs op het ste
vigst gesloten hart.
Ze ontving honderden briefjes
en boodschappen:
„Meneer, zeg es tegen de ma
joor, dat het meisje van Roos met
gebarste herses in het ziekenhuis
ligt en of ze es langs komp. d'r
moeder is so overstuur...."
door de dure tijd ben ik niet
in staat om enige benodigdheden
In alle protestantse kerken be
staat tegenwoordig de neiging
om predikanten te beroepen
met een bijzondere opdracht. De
eerste specialisten waren de zen
dingspredikanten. Later kwamen
er lëgerpredlkanten bij, zieken
huis- en gevahgenispredikanten,
evangelisatiepredikanten. Dan is
er tegenwoordig het schoolpas
toraat, de koopvaardijdominees
en er wordt een begin gemaakt
mét industriepredikanten.
In Hamburg kent men twee pre
dikanten met een zeer bijzondere
opdracht. Zij zijn namelijk Fned-
hofsprediger begrafenispredikant)
De centrale begraafplaats van
Hamburg, Ohlsdorf, is het grootste
kerkhof van Europa. Deze begraaf
plaats is 400 hectare groot en wordt
door dertien kilometer wegen door
sneden. Op de begraafplaats staan
dertien kapellen en bij het crema
torium drie aula's. Per dag vinden
bier omstreeks honderd begrafenis
sen plaats
Als men bedenkt, dat meer dan
negentig procent van de Duitsers
nog wel gedoopt is en belijdenis
heeft gedaan, al is de praktische
onkerkelijkheid groot, dan is het
duidelijk, dat de Hamburgse geeste
lijken de handen vol hebben aan.
Ohlsdorf. Want iedër wil „christe
lijk" begraven'of gecremeerd wor
den.
De regel is nu deze, dat bij ker
kelijk meelevenden de rouwdienst
wordt geleid door de wijkpredikant,
maar dat als het onbekenden be
treft, een van de begrafenispredi
kanten de dienst leidt. Zij vinden
hier een volledige dagtaak in.
eoc/w Mhdacrffmt1:
Voor zg. voogdijkinderen moeten er meer pleeg
ouders beschikbaar komen; naar schatting worden
ongeveer 500 van die gezinnen in ons land gezocht.
Er is een bijzonder handige en doelmatige gids
voor pleegouders van de persen komen rollen, die
meer voogdijverenigingen beschikbaar zouden moeten
hebben dan de uitgevende vereniging „Kinderhulp" te
Amsterdam.
In Rotterdam werkt de gehele kinderbescher
mingssector samen ia de stichting „De Koepel". Welke
plaatsen volgen dit uitmuntende voorbeeld?
Over deze drie punten gaat het in bijgaand
artikel.
illiniummin
Ieder jaar wordt de Evangelische Kerkedag in een andere Duitse stad
gehouden. Ditmaal is Keulen aan de beurt. En evenals enkele jaren
geleden in Frankfort (foto boven) kwamen ook nu de Duitse protes
tanten in groten getale voor oen massale openluchtmeeting bijeen.
(Van een onzer redacteu
ren)
De algemene voogdijver
eniging „Kinderhulp", een
der grootste, die in tegenstel
ling met de meeste voogdij
verenigingen landelijk werkt
heeft een bijzonder prakti
sche gedachte verwezenlijkt
Ze stelde een handig boekje
samen, dat tot titel meekreeg,
pleegouders, dit is uu
gids": een boekje waarin
pleegouders niet alleen aller
lei feitelijke gegevens vin
den, zoals naam, adres, et
telefoonnummer van de ver
eniging, van de maatschappe
lijk werker, een „alarm'
adres, de vergoedingsrege
ling, maar waarin tevens al
lerlei adviezen „in het men
selijke vlakop plezierige
wijze onder de aandacht
gevoerd alvorens het pleegkind
aan hun zorgen werd toever
trouwd.
Ze kunnen nog eens rustig
nalezen wat hun samenwerk ine
met de voogdijverenigng pre
cies betekent, welke functie de
maatschappelijk werker in het
geheel heeft, hoe het contact
met de eigen ouders van het
kind dient te worden onder-
aouden, wat wellicht nuttige
vuistregels zijn die bij de op
voeding van het kind te pas
zullen komen, welke achter
naam het kind in de praktijk
zal moeten dragen, hoe het met
de medische hulp aan het kind
is gesteld.
Kortom, dit bijzonder aan
trekkelijk uitgegeven boekje
lat op zo eenvoudige en ook
aeldere wijze de taak van
pleegouders samenvat al-
hans het idee dat in dit boek ie
;estalte kreeg zou wijdere
verspreiding verdienen. Want
behalve „Kinderhulp" bes'aan
er in ons land nog ongeveer
tweehonderd, meestal lokaal
functionerende, voogdijvereni
gingen.
Een en ander vestigt er met
een weer eens de aandacht op
dat ln ons land nog altijd te
velnlg pleegouders zijn. Met
^ndere woorden: dat teveel
voogdijkinderen die eigenlijk
het beschermde milieu van een
gezond gezinsleven behoeven
dit niet kunnen krijgen omdat
zich te weinig pleegouders be
schikbaar stellen. Naar schat
ting bedraagt het tekort aan
pleeggezinnen zo'n 500 in het
gehele land.
Wie?
Men weet waar het om gaat:
,.t zijn vooral de jongeren
tussen 6 en 18 jaar waar pleeg
gezinnen voor worden gezocht.
Ze zitten op school of ze
meisjes blijven
huizen. Zij zouden een betere
kans kunnen krijgen in een
gezin. Maar die gezinnen zijn
loos echtpaar, voor het andere
een gezin met kinderen, voor
weer een ander bijv. een
wat oudere, werkende jongen
een kostgezin. Inderdaad:
aan allerlei gezinnen is behoef
te.
Vanzelfsprekend moet vol
daan worden aan enkele alge
mene voorwaarden. Zo mogen
de pleegouders niet jonger dan
25 en niet ouder dan 60 jaar
zijn; zij moeten een huis bewo
nen met voldoende ruimte vooi
het kind; zij mogen uiteraarc
geen strafblad hebben... Daar
naast worden o.ra. van pleeg
ouders deze menselijke kwali
telten verlangd: dat *e var
kinderen houden, dat ze d<
eigen ouders van het pleegkind
kunnen aanvaarden, dat ze wil
len samenwerken met een voog
dijvereniging, dat ze een ge
zonde kijk op het leven hebben.
En ten slotte Is er een reëele
vergoedingsregeling.
De taak van het pleeggezin is
mooi maar moeilijk. Soms van
wege het karakter en de aanleg
van het kind, soms door het
contact met de eigen ouders.
Echter: pleegouders staan te
genover die moeilijkheden
nooit alleen".
Het bovenstaande ontleenden
we aan een der bijzonder in
structieve folders van de vocn*
Rotterdam en omgeving be
staande stichting „De Koepel",
-imgeving overkoepelt. In deze
contreien heeft namelijk hechte
amenwerking tussen tehuizen,
oogdij en gezinsvoogdijvereni-
:ingen van alle gezindten ge-
eid tot centralisering van actl-
'iteiten.
Zo is de Koepel centrale voor
'leeggezinnen, bemiddelingsin-
tantie voor personeel in tehui
zen, instantie die cursussen kin-
ierbescherming geeft, uitgeef
ster van het enige algemene
vaktijdschrift over opvoeding
in het verband der kinderbe
scherming, voorllohtingsinsti-
tuut voer kinderbescherming in
de wijdste betekenis van he*
woord.
Deze samenwerkng door
overleg is enig in den lande,
dunkt ons.
Evangelisatie
op de
schrijf machine
Dr. O(kke) Jager wekte in
het kerkblad van Haarlem
zijn gemeenteleden als volgt
op om zich beschikbaar te
stellen voor het evangelisatie
werk:
„Och, denkt iemand, ik ben niet
geschikt voor evangelisatie
werk en ze zullen mij niet
missenMag ik u dan op
een wat vreemde manier iets
zeggen?
Xr is nixts vxrkxxrd mxt dxzx
schrijfmachinx, bxhaVvx xxn
toxts. Dx andxrx 45 wxrkxn
hxxl goxd. Maar dix hxt nixt
doxt maakt xxn hxxl vxr-
schil,, vindt u ook nixt?
Bijvoorbxxld: jx kunt txgxn jx-
zxlf sxggxn: ik bxn xr maar
xxn. Hxt maakt zxkxr nixt
vxxl vxrschil of ik mxxwxrk
of nixt, in onzx kxrk.
Maar dat zixt u vxrkxxrd. Dx
gxmxxnte hxxft u nodig. Hxt
is incomplxxt zondxr u. In
hxt Ixgxr dxr voorbxdx wordt
ook op uw gxbxd gxrxkxnd.
Xn in dx xvangxlisatix.
Xxn andxrx kxxr, wannxxr u
wxxr dxnkt nixt bxlangrijk tx
zijn, dxnk dan aan dxzx
schrijfmachinx. Want stxl u
xxns v%%r dat twxx t%xt-
sxn nixt zoudxn wxrkxn
%m n%g m??r nixt v?n drix te
sprxkxn
Enhoeveel leden doen er bij
ons niet mee?\"
Jezus Christus, de uitsluitende
Waarheid Gods, door J. R. E.
Zuidveen. Uitgave J. R. E. Zuid
veen, Paramaribo.
De schrijver zegt veertig jaar
een roepstem te hebben gevolgd,
die hem heeft geleid tot de ge-
dachtenontwikkeling, in zijn boek
neergelegd. Er volgt een verwarde,
ondeskundige en op ziin zachtst
gezegd naïeve verhandeling over
een aantal religies en filosofieën-
Tenslotte komen dan de „openba-
-• - welke de auteur gehad zou
onder meer inzake de
schepping en het wezen Gods.
waarover zelfs een getekend
„schema" in het boek is opgeno
men. Het lijkt ons niet verwonder
lijk dat de heer Zuidveen, die ten
overvloede aan het slot van zijn
boek meedeelt dat zijn Opdracht»
gever hoger of middelbaar taalon
derricht voor hem niet noodzake
lijk heeft geaoht, zijn manuscript
kennelijk aan geen uitgerver heeft
kunnen slijten. (283 blz., 9J99
Surinaamse gulden).
