Zal Mariner IV geheimen
van Mars onthullen?
PUBLIEK WIL OP PRETTIGE
MANIER BEKEURD WORDEN
Ta eea Ky,
\Zcla4que4
„Niet nerveus over onze
werf in Brazilië"
Tv-camera moet 22
zwart-witfoto's seinen
Kemiemerduinen
komen droog te staan
TWEEDE
TREINROVER
ONTSNAPT
Vijfde colonne
in Indonesië?
Scheepsbouwer C. Verolme:
Onderzoek politie Arnhem:
Campagne tegen
analfabetisme
In Rome ook
een jeugdbendeb?„'
7
VRIJDAG 9 JULI 1965
GELEERDEN WACHTEN IN SPANNLNG
OP DAG VAN AANKOMST: 14 JULI
(Van een onzer verslaggevers)
KAAP KENNEDY Zal de
mysterieplaneet Mars haar gehei
men onthullen? Zullen we straks
méér weten van de talloze vragen,
die in de loop der eeuwen over de
rode planeet zijn gerezen, over
zijn geheimzinnige kanalen, over
eventuele bewoners? Amerikaan
se geleerden rekenen er vast op,
dat als over enkele dagen op
woensdag 14 juli de satelliet
Marinier IV de planeet zal zijn ge
naderd veel waardevolle informa
tie zal worden overgeseind. Ge-
gevens waarop men al maanden
lang in spanning wacht: sinds de
lancering op 28 november van
Kaap Kennedy, die het startschot
betekende voor een 560 miljoen ki-
lometer lange reis. Tot nu toe ver-
loopt de reis nog steeds volgens
schema en als het slot even suc
cesvol is, zal de satelliet de pla
neet op een afstand van nog geen
8500 km passeren.
Gewapend met elektronische ogen.
oren en stem raast de ruim zes meter
brede „vlinder" nu zijn laatste honderd
duizenden kilometers af op weg naar
Mars. Zodra de satelliet de planeet heeft
bereikt, zullen de instrumenten in wer
king worden gesteld.
Daarbij is een van telelens voorziene
televisiecamera, die 2 zwart-wit beelden
moet overseinen. Dat zullen dan de
eerste beelden zijn, die de aarde zal
kunnen opvangen van Mars, de waarne
mingen door middel van spectro- en
telescoop dan buiten beschouwing gela-
tipj<
zulh
ie van de sluier van
ten.
Of de foto's
i vraag. Alles zal afhangen
de instrumenten. Maar als die werken zal
een stroom van gegevens worden uitge
zonden voordat Mariner IV zijn weg
door het heelal vervolgt.
Dat overseinen gebeurt vla de ra
dio, wat betekent, dat een recordaf
stand van 240 miljoen kilometer moet
worden overbrugd. Uiteraard zullen
de signalen daardoor worden ver
zwakt: het zendertje heeft een ver
mogen van slechts 3 Watt, of wel
meer dan 30 maal zo weinig als dat
van een normale gloeilamp. Maar
door de zeer trage beeldtransmissie
hoopt men toch nog goede beelden te
ontvangen, terwijl de opname door de
M" "ner-camera van elk uit 200 lijnen
op jouwd beeld slechts een vijfde
seconde duurt, vergt het overseinen
ervan naar de aarde niet minder dan
acht uur en twintig minuten.
Overigens zullen niet alleen beelden
worden overgeseind. Ook andere in
formatie over de mysterie-planeet zal
door de satelliet worden verstrekt,
onder meer gegevens over de damp
kring van Mars.
De hele monster-reis van de Mariner is
van tevoren nauwkeurig door geleerden
vastgesteld. Daarom was het een onver
wachte tegenslag toen één dag na de
lancering op een afstand van 643.000 km
van^de aarde de satelliet uit de koers
In plaats van het elektronisch oog te
richten op de ster Canope, „keek"
Mariner naar een andere ster en dreigde
daardoor in een baan terecht te komen,
waarin hij Mars op 300.000 km afstand
zou passeren. Driemaal zond men radio-
seinen uit om de raket in de goede baan
te ^leiden, hetgeen eerst de derde maal
Sindsdien is de satelliet in de juiste
koers gebleven en heeft zijn weg naar
Mars in duizelingwekkende vaart voort
gezet. De geleerden verwachten, dat de
satelliet eenmaal bij Mars aangekomen
25 minuten lang om de planeet zal
blijven cirkelen om daarna een baan om
>n te gaan beschrijven,
t is niet onwaarschijnlijk, dat de
Mariner in de buurt van de planeet ook
de Russische Marsverkenner Sonde 2 zal
ontmoeten. Deze satelliet is twee dagen
na de Mariner omhoog gegaan voor
eenzelfde reK Hij zal echter zo goed als
zeker geen gegevens doorseinen: kort na
de lancering al bleek, dat de installatie
voor energievoorziening slechts de helft
leverde van hetgeen was berekend,
Daardoor zullen de signalen waarschijn'
lijk niet waarneembaar overkomen.
Geheimen
De planeet Mars heeft al eeuwenlang
in de belangstelling van geleerden ge
staan. Hoewel men al verscheidene ge
heimen heeft onthuld, zijn er nog vele
overgebleven.
Men weet, dat er geen leven voor
aardse mensen mogelijk is omdat de
dampkring grotendeels uit stikstof bestaat
terwijl er tevens wat koolzuur, argon en
waterstof (er is nog geen zuurstof gevon-
Haarlem, onttrekt te veel water
OVERVEEN Honderden den
nen en eiken in het waterwinge
bied van de Haarlemse waterlei
ding zijn door de droogte doodge
gaan en wel doordat er teveel wa
ter aan dit duingebied wordt ont
trokken. Dit heeft de directeur van
de stichting de Kennermerduinen,
dr. E. C. M. Roderkerk, gezegd op
een persbijeenkomst in Overveen.
De natuur, aldus de heer Roder
kerk, geeft in dit gebied van de
Kennemerduinen drie miljoen kubie
ke meter regenwater per jaar en het
Haarlemse waterbedrijf onttrekt zes
De minister van verkeer en water
staat heeft de gemeente Haarlem
toestemming verleend ten hoogste
negen miljoen kubieke meter water
te onttrekken, zodat als er geen
maatregelen getroffen worden er
in de toekomst nog meer bomen
'dood zullen gaan in het recreatiege
bied, aldus de heer Roderkerk.
Hij zei dat elders wel maatregelen
genomen zijn. Door het stichten van
de Rijnwater rTransportmaatschap-
pij hebben de provincie Noordhol
land en de gemeente Amsterdam
ervoor gezorgd, dat het waterpeil in
de duinen tussen Wijk aan Zee
Egmond, waar het provinciaal
terleidingbedrijf Noordholland wa
ter wint, en in Vogelenzang, waar
het Amsterdamse waterleidingbe
drijf water voor een deel der
Amsterdammers uit het duin haalt,
constant blijft. De Leidse water-
maatschappij heeft maatregelen ge
troffen voor de duinen van Katwijk
aandacht op de grote belangstelling
welke de Kennemerduinen trekken.
Vorig jaar waren er twee miljoen
bezoekers en er zijn 600.000 dag
kaarten verstrekt voor kampeer-
Men weet ook (sinds 1956), dat de
veelbesproken „kanalen" geen kanalen
van Intelligente Marsbewoners zijn, maar
gewoon optisch bedrog.
Over het oppervlak zelf kan echter nog
weinig met zekerheid worden gezegd.
Aangenomen wordt, dat de donkere
vlekken gebieden met plantengroei zijn,
hoewel anderen ze voor zeeën houden.
De rode partijen, dikwijls continenten
genoemd, zouden woestijnen kunnen zijn,
waarvan de rode kleur op ijzeroxyde zou
kunnen wijzen.
Maar zekerheid daarover heeft men
niet ondanks de vele onderzoekingen.
Wellicht dat Mariner IV meer zal
kunnen vertellen. Dank zij de moder
ne electronica zal misschien in enkele
seconden wetenschappelijke informa
tie kunnen worden gegeven, voor het
verkrijgen waarvan men anders wel
licht vele tientallen jaren nodig zou
hebben.
De geleerden op Kaap Kennedy wach
ten in spanning op de eerste beelden.
De instrumenten, die die kostbare
gegevens moeten verzamelen werken nog
steeds en men heeft goede hoop, dat ze
zullen blijven werken. Ook als straks op
14 juli (of uiterlijk een dag later) de
planeet zal worden bereikt. Op 8500
kilometer afstand en na een lange reis
van zeven-en-een-halve maand!
VU Londense gevangenis
LONDEN Ronald Biggs, een
van de daders van de in 1963 ge
pleegde treinroof in Engeland,
waarbij ca. 26 miljoen gulden
werd buitgemaakt, is gisteren
samen met drie medegevange
nen uit de Londense gevangenis
ontvlucht.
De 23-jarige Biggs, die een straf van
30 jaar moet uitzitten, is de tweede
treinrover die er in slaagde met
hulp van buitenaf te ontkomen.
Vorig jaar verdween Frederick Wil
son uit een gevangenis van Bir
mingham. Sindsdien is hij spoorloos
verdwenen. Vermoedt wordt dat
Wilson door zijn vrienden om het
leven is gebracht.
De gevangenen maakten bij hun ont
snapping gebruik van een geraffi
neerde list. Het gebeurde toen de
gevangenen op de binnenplaats
werden gelucht. Plotseling ontstond
er onder de gevangenen een ge
vecht. Twee cipiers die de vechten
den trachtten te scheiden werden
neergeslagen. Dat was voor Biggs
en de drie anderen het sein om
over een muur te klimmen, op het
dak van een verhuiswagen te sprin
gen en in een gereedstaande auto te
ontkomen.
De politie is van mening, dat de
vlucht beraamd werd door de drie
treinrovers, de 43-jarige James
White, de 32-jarige Ronald Edwards
en de 41-jarige Bruce Reynolds. Deze
drie zijn sinds de grote treinroof
voortvluchtig.
Meer dan 420 schepen liggen momen
teel in de haven van Belgrado, de
hoofdstad van Zuidslavië, te wachten op
het zakken van de Donau.
De wetenschap was al blij toen
enige jaren geleden de
Amerikaanse astronoom dr. Ha
milton Jeffers vanuit het Lick
observatorium op de berg Ha
milton in Californië deze opna
me maakte van Mars. Duidelijk
is er de witte kap aan de onder
kant op te zien: de zuidpool, die
's winters met een (dunne) laag
ijs en sneeuw is bedekt. Met
de opnamen van Mariner IV
hoopt men op nóg betere foto's,
die wellicht vele geheimen van
de mysterieplaneet zullen ont
hullen.
DJAKARTA President Soekarno
van plan om in Indonesië een
vijfde colonne op te richten. Het idee
is afkomstig van de Chinese premier
Tsjoe En-lai, die de Indonesische
president er enkele maanden geleden
opmerkzaam op maakte.
Soekarno zou tot de vorming van
een vijfde colonne hebben besloten
naar aanleiding van publikaties in de
Indonesische pers over mogelijke in
terventie van Engeland en de VS in!
Indonesië. Twee links-georiënteerde
bladen, de Warta Bhakti en de Bin-
tang Timoer, zouden in het bezit zijn
van een geheim schrijven, dat de
Britse ambassadeur in Djakarta aan
het ministerie van buitenlandse zaken
in Londen zou hebben gezonden. Vol
gens dit schrijven waren de VS en
Engeland van plan in Indonesië mili
taire interventie te plegen.
De Britse ambassadeur, sir Andrew
Gilghirst, ontkende echter die brief te
hebben geschreven. Warta Bhakti, die
het plan van Soekarno toejuicht,
schrijft in een hoofdartikel: „Wij zijn
ons bewust van de dringende nood
zaak om de strijdvaardigheid van het
Indonesische volk binnen een vijfde
colonne te verhogen.
Bintang Timoer merkte op, dat de
brief van de Britse ambassadeur de
noodzaak tot training en bewapening
van de bevolking heeft aangetoond.
In vier staten in het oosten van de
VS loopt de watervoorziening gevaar,
doordat er al vier jaar lang te weinig
regen is gevallen. Bij elkaar twintig
miljoen mensen, waaronder de inwoners
van New York zijn op rantsoen gesteld.
Sinds '64
succes-bolknak.
Vervaardigd volgens
Velasques-patent
nr. 86596, dua:
kwaliteit van een dure elgasr
en dèt voor dertig centl
rJ?
V
neerlands OROO-*
Ronald Biggs, veroordeeld tot
30 jaar gevangenisstraf wegens
zijn aandeel in de geruchtma
kende treinroof van 1963, klom
met drie medegevangenen over
de muur van de Wandsworth-
gevangenis en ontsnapte in een
gereedstaande auto. De politie
kon tot dusverre niets anders
doen dan foto's maken van die
muur en naar verdere sporen
zoeken.
(Van een onzer redacteuren)
[ROTTERDAM Alleen al hc
Ll feit, dat ik hier rustig met u
zit te praten is een bewijs, dat
ik over onze werf in Brazilië he
lemaal niet nerveus ben.
Scheepsbouwer C. Verolme zei
ons dit in een gesprek, dat de
Braziliaanse werf tot onderwerp
DEN HAAG Een onderzoek,
dat door de Arnhemse gemeentepo
litie in samenwerking met het
Psychologisch Instituut van de r.k.
universiteit in Nijmegen is inge
steld, heeft opgeleverd, dat het
publiek op een kalme en rustige
manier wenst te worden aangehou
den. Het gevoel van onbehagen,
dat vaak optreedt bij iemand, die
wordt bekeurd, kan voor een groot
deel worden voorkomen, als de
politle-agent op de juiste manier
optreedt.
Dat schrijft de heer H. H. West
hof, hoofdinspecteur van de Arn
hemse politie, in het Tijdschrift
ADDIS ABEBA Niet minder dan
65.081 Ethiopiërs hebben de laatste drie
jaar lezen geleerd als gevolg van de ac
tie, die de protestantse Mekane-Jezus-
Kerk in samenwerking met de Duitse
hulpactie „Brood voor de wereld" heeft
opgezet.
Sinds 1962 zijn meer dan vijfhonderd
nieuwe scholen gesticht, terwijl in hon
derden thuiscursussen volwassenen lezen
en schrijven leren. De campagne van
kerken heeft grote interesse gevonden
de Ethiopische regering, die nu in haar
eigen strijd tegen het analfabetisme on
geveer dezelfde leerboeken is gaan ge
bruiken.
I Twee Amsterdamse
agenten zagen afgelopen
nacht op de Papaverweg
een man slingerend op
een damesfiets rijden. Op
de vraag wie de eigena
resse van de fiets was,
antwoordde de man
„Mijn meisje uit Amers
foort". De agenten wil
den de man aanhouden.
Hij sprong pardoes in
het Johan Hasseltkanaal
en zwom met rappe sla
gen onder een steiger. De
man weigerde eronder
vandaan te komen en
evenzo om een hem toe
geworpen touw te pak
ken. Hij slaagde erin
door onder water te
zwemmen weg te komen,
maar even later zagen de
agenten hem weer. Ze
stapten in een boot, maar
hadden pech: na enkele
minuten sloeg de motor
af. De man wist te ont
komen. De politie weet
niet meer, dan dat de
damesfiets gestolen was,
dat de man 25 tot 30 jaar
oud is, uitstekend kan
zwemmen en afgelopen
nacht een nat pak heeft
gehaald.
Druipend nat, maar
glimlachend stapte een
(andere) man uit het
Gjersjön-meer in Noor
wegen. Hij zei: „Ik ben
achter het stuur in slaap
gevallen". Sporen op de
weg toonden aan, dat de
automobilist van de weg
was geraakt en in het
meer was terechtgeko
men. Toen hij wakker
werd bemerkte hij, dat
zijn wagen naar de an
dere oever dreef.
I De kap van de auto
van de Italiaanse eerste
minister Aldo Moro
vloog gisteravond bij de
badplaats Terracina ten
zuiden van Rome plotse
ling open. De chauffeur
remde en een auto erach
ter met vijf politieman
nen. die niet tijdig tot
stilstand kwam. botste op
de wagen van Moro. De
ze werd niet gewond,
maar de vijf politieman
nen wel.
I Een helikopter van de
Amerikaanse kustwacht
heeft gisteren een drie
maanden te vroeg gebo
ren jongetje van het pas
sagiersschip Victoria ge
haald. Het kind woog
nog geen twee pond,
maar is volgens de dok-j
toren in goede toestand
in het ziekenhuis aange
komen.
voor de Politie. In duizend geval
len waarin aan Arnhemmers een
bekeuring of een betaalde waar
schuwing werd uitgedeeld, werd
tevens een vragenformulier over
handigd. In het artikel van hoofd
inspecteur Westhof wordt de agen
ten aangeraden, de overtreder op
rustige toon te vragen, of hij weet
waarom hij is aangehouden. Ver
der dient de agent kort en zakelijk
te zijn en vooral zelf geen ver-
keersfouten te maken, want dat is
„koren op de kankermolen"
Indien er wrijvingen ontstaan bij
het uitdelen van een bekeuring,
kan dit vaak worden toegeschre
ven aan een gevoel van onbehagen
bij dc geverbaliseerde. Het is niet
leuk in het publiek met zijn eigen
tekortkomingen te worden gecon
fronteerd, aldus hoofdinspecteur
Westhof. Anderzijds bleek
vaak een wat officiële manier van
optreden van de agent een bron
van onbehagen te zijn. Vaak weet
een agent niet op de juiste manier
te reageren op onbeleefde opmer
kingen van iemand die een bekeu
ring krijgt.
VAKANTIEPOTJE
Het op de juiste manier optreden
van de agent kan worden bevor
derd door een neerlandicus en/of
een spraakdeskundige alsmede een
psycholoog bij de opleiding in te
schakelen. Duidelijk is gebleken,
aldus het rapport, dat het Neder
landse publiek weinig In verzet
komt tegen het gewapend zijn van
de politie. Integendeel, er zijn
sterke stromingen, die een veelvul-
diger gebruik van vuurwapens I spraak deed.
voorstaan wanneer het gaat om de
aanhouding van misdadigers. Er
zijn overigens nog veel misvattin
gen over de politie. Een groot deel
van het publiek denkt, dat het
geld van de bekeuringen bestemd
is voor het vakantiepotje van de
agenten
li i wordei
J L*n In,
had. Zoals bekend verklaarde de
(Bra-ziliaanse) vice-president
van de werf kortgeleden, dat hy
te kampen had met financiële
moeilijkheden en dat hij geen en
kele opdracht in portefeuille had.
De heer Verolme: „Toen dit bericht
de wereld werd ingestuurd, was ik
net op mijn jacht met vakantie
dergelijke berichten circuleren altijd
als je er niet bent. Een ogenblik dacht
ik nog: Ik ga er heen, maar later heb
ik daar toch van afgezien".
MOOISTE
Hij zei: „De werf in Brazilië be
hoort tot de mooiste en modernste
werven van ons concern. Maar wat
is er nu gebeurd! De vórige Brazi
liaanse regeringen hebben nagelaten
de materialen op tijd te leveren en
daardoor is onze werf gTote schade
berokkend. En voorts hebben zij niet
op tijd aan haar financiële verplich
tingen voldaan. Het gevolg is, dat wij
op de huidige regering een enorme
vordering hebben.
Onze Braziliaanse werf zit beslist
niet in financiële moeilijkheden, maar
desalniettemin verwachten we wel,
dat de regering binnenkort de afspra
ken zal nakomen. Ik heb er ook alle
vertrouwen op. De huidige regering
wil het onrecht, dat ons in het
verleden is aangedaan, goed maken.
Zij erkent, dat wij niet best zijn
behandeld. Zij weet ook, dat wij het
land een grote industrie hebben gege
ven en dat wij een echte gemeen
schap hebben opgebouwd. Zij kan het
zich gewoon niet permitteren haar
beloften niet na te komen".
EXPORT
„Over enkele dagen aldus de
heer Verolme wordt op onze
Braziliaanse werf een schip te water
gelaten. Ik heb er mensen heenge-
stuurd om daarvan een reportage te
maken. In de toekomst gaat de werf
continu voor de export werken. Op
het ogenblik zijn we over opdrachten
met tal van maatschappijen in onder
handeling. Heus, met de werf komt het
best in orde. Maar de huidige rege
ring zit met de enorme gevolgen van
de misstanden van de vorige regerin
gen. In september ga ik weer eens in
Brazilië een kijkje nemen, niet nu.
Eind vorige week ging het gerucht,
dat de heer Verolme bij de KLM
passage had geboekt voor een reis naar
Brazilië. De heer Verolme: „Dat was
ook zo, maar ik heb mijn reis geannu
leerd. Dit week-elnde ben ik met
onze directeur van de werf te Heus-
den (de heer A .Rijke) per trein naar
Parijs gereisd voor een ontmoeting
met president Soekarno en zijn minis
ters van industrie en van scheeps
bouw".
„Dit kontakt heeft In het teken
gestaan van de verdere ontwikkeling
van de scheepsbouw in Indonesië". In
de bouw van de werf daar zit schot.
Met het optrekken van de hallen is
men nu begonnen. Verwacht kan
worden, dat volgend najaar het eerste
op de helling gaat. Ik wil nog
nadrukkelijk stellen, dat de werf
een Indonesische werf is en blijft. Wij
ROME - Een Romeins, rechter ,'"Mn d' know how en de
heeft 39 jongelui, onder wie drie mater,aIen-
meisjes, allen van goede familie en
ongeveer twintig jaar oud, veroor
deeld tot gevangenisstraffen varië
rend van een maand tot zeven en een
half jaar op beschuldiging van 300
diefstallen. Zij hadden de gewoonte
op feestjes sleutels uit een tasje te
pikken, daarmee dan een auto of huis
leeg te halen, en de sleutel op tijd
terug te doen op zijn plaats.
Eenmaal in voorarrest bleken de
jongelui het plan beraamd te hebben
een boek te schrijven dat „De jonge
kameleons" moest heten, dit om hun
dubbele leven aan te duiden. Onder
de veroordeelen waren de zoon van
een gepensioneerd rechter, de klein
zoon van een bank-directeur en de
zoon van een hoogleraar.
Enkele van de jongelui waren nogal
boos op de rechter toen deze uit-
De Prinses Irene hopen we op 31
oktober aan de Indonesische regering
over te dragen. Het schip is dan
omgebouwd en ingericht voor het
veiwoer van een 780 pelgrims. Het
blijft zijn huidige accommodatie be
houden. Het is de bedoeling, dat de
Prinses Irene driemaal per jaar pel
grims vaart. Voor de overige maanden
wordt het ingezet voor het vervoer
van passagiers en vracht.
Medio augustus hoop ik met de
heer Rijke een bezoek aan Indonesië
te brengen voor het voeren van
besprekingen over de werf en over de
bouw van schepen.
Ik wil nog eens naar voren brengen,
dat het de wens van president Soe
karno is. dat de handelsbetrekkingen
tussen Indonesië en Nederland wor
den uitgebreid. Daarin liggen voor
ons grote mogelijkheden. We moeten
er voor zorgen, dat we onze kansen
niet verloren laten gaan".
