Simandjuntak denkt nu aan
„volkslectuur"
Christelijk Instituut in Zuid-Afrika
schuwt laster en verdachtmaking niet
Grootse plannen in Djakarta
Proces tegen professor Pont
Zuidafrikaanse kerken
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 26 JUNI 1965
(Van onze kerkredactie)
Alfred Simandjuntak is alweer terug in Djakarta. Hg
was maar even in Nederland, omdat hg toch in de buurt
moest zgn. Deze Indonesische uitgever van christelijke
lectuur, de directeur van de „Badan Penerbit Kristen"
moest in Duitsland zgn om een lgst op te maken van alles
wat straks nodig zal zgn in de nieuwe drukkerg van Dja
karta. Deze uitgeverg heeft reeds zgn derde lustrum ge
vierd, maar heeft nu zulke grote plannen, dat men haast 9t€€n gelegd kan worden
kan spreken van een hernieuwd begin, al moet men dat s£jL_^jjr
woord „begin" wel met een hele grote kristal zout nemen.
een aantal pérsoneelswoningen ge
vestigd zullen worden. Simandjun
tak koopt dat nog dit jaar de
speelt lectuur er een belangrijke Er zullen schrijvers gezocht
rol in. Deze organisatie is begon- ten worden en die zullen
nen allerlei brochures uit te geven voren geïnstrueerd moeten
over ploegen, irrigatie en allerlei den.
voor het nieuwe hoofdgebouw, dat andere onderwerpen, die de boe-
Want de Badan
Penerbit Kristen geeft
per jaar nu reeds
ongeveer 35 boeken
uit, herdrukken van
vroegere verschenen
werken en nieuwe
titels. Terwijl vroe
ger de gemiddelde
oplage 5000 exem
plaren bedroeg, wor
den de nieuwere
boeken in een oplage
van minstens 7000 ge
drukt en de gemid
delde oplage van alle
boeken per jaar be
draagt rond 10.000
exemplaren. En nog
zijn de oplagen veel
sneller uitverkocht
dan een paar jaar
geleden.
Ouurde het vroeger
d le tot zes jaar eer
e#n boek uitverkocht
whs, nu is het na
anderhalf Jaar al niet
meer te krijgen. En
het opmerkelijkste is
dat de boeken van
prof. dr. J. Verkuyl
nog altijd tot de
bestsellers behoren.
Een nieuwe druk van
zijn ,,Kerk en secte"
Was in vijf maanden
uitverkocht Zijn serie
van vijf boeken over
ethische onderwerpen geldt als de
beste die op het ogenblik in het
Indonesisch te verkrijgen is. Prof.
Verkuyl mag dan Djakarta ver
laten hebben om secretaris-gene
raal van de Nederlandse Zen
dingsraad en hoogleraar
"frije
^preek
hij lief had en hef heeft.
zeker drie verdiepingen moet gaan
tellen.
Programma
Maar die drukkerij en dat nieu
we gebouw moeten gebruikt wor
den. En nu reeds loopt hij rond de i
de kleine dorpen interesse
ren. Als er interesse gewekt was
en de vragen kwamen, dan trok
ken hulpteams er op uit. Het
gevolg is dat hele dorpen wezen
lijk veranderd zijn en de weg naar
tijd hebben gevonden.
met grootse plannen voor de toe- En Simandjuntak voegt daar i
komst. Tot nu toe heeft deze toe: Dat is de weg, ook
christelijke uitgeverij zich vooral Indonesië. We moeten de maat-
Op dat laatste punt weet Siman
djuntak wat hij wiL Hij heeft In
Jeruzalem een lezing gehouden
over het onderwerp: Hoe vindt en
traint men schrijvers om een chris
telijk getuigenis te geven. Zijn
stelling was dat de nadruk meer
en meer verplaatst zal moeten banken gestoken,
worden van de vreemdeling naar gfoudm 'we^deÈ,
eigen ras en stam en journalist verbonden
gericht op de jonge intellectuelen schappij
Zij heeft boeken uitgegeven die
gebruikt konden worden aan de
christelijke universiteiten, die pre
dikanten hielpen om beter de
onderuit veranderen. taaJ' dan moet
Toen vijftien mensen die zich met dit werk op
politionele acties wereldniveau bezig houden door
hij als hem uit te nodigen naar Jeruzalem
het repu- te komen voor de grote lectuur-
goede 'olikeinse blad Soember. „Dat werk conferentie. Dat wordt ook erkend
vaderlanders nemen, want dan ziet moest ik doen als goed christen
Er zal eerst echter nog veel de maatschappij dat het
moeten gebeuren eer de christelij- is die hart heeft voor zijn eigen
ke uitgeverij zover is. Er zullen land. Maar eer hij gaat schrijven
bijbel t. veretaM, om teter' hm «houden moeten worden moet hij luisteren naar ..het hijgen
vaderlander," vertelde
Maar toen een onafhankelijk Indo
nesië afgekondigd werd, was hij
bereid als goed christen
Kwitang 22, Djakarta 'is het offi
ciële adres van de Badan Perenbit
Kristen. Toko Buku, staat er met
grote letters voor. Boekwinkel.
Binnenkort sullen echter de slo
pers komen. Dan kunnen ook daar
de bouwers aan het werk gaan
om de Kwitang een modern aan-
ALFRED SIMANDJUNTAK
glad gestreken. Het klagende
„Wat nu," is geworden tot een
Als hij
werk te kunnen doen. Maar straks
wil men vooral iets doen voor die
vele mensen die aan de universi
teit niet toe komen, en ook vaak
niet aan de middelbare school.
Niet ieder kind kan naar de
middelbare school, omdat er een
voudig geen plaats is. Zijn ouders
in Nederland al blij als him zoon
of dochter thuis komt met gemid
deld een zeven op het rapport, in
Djakarta is dat niet voldoende om
tot een middelbare school toegela
ten te worden. Er is geen plaats
voor de goeden, er is slechts plaats
voor de besten, die minstens een
zeven en een ha" of liever een
acht of meer gemiddeld hebben.
Maar de jongens en meisjes met
een zeven willen ook lezen. Zij
willen ook verder leren. En als het
dan niet op school kan, dan moet
het maar uit boeken. Aan deze
mensen denkt Simandjuntak.
En hij denkt i
op te gaan bouwen.
om uit te vinden waar_ai
mensen in de eerste plaats behoef
te hebben. Er zal een studie
gemaakt moeten worden om te
bepalen hoe duur de boeken mo
gen zijn, hoe dik ze mogen zijn. heeft hij nimmer onder stoelen of ding. Dat werd erkend door de
Autoriteit
Zondag hoopt Simandjuntak
weer in Djakarta aan te komen.
Op zijn terugreis heeft hij Duits
land, Bangkok en Hongkong aange
daan. In Duitsland haalde hij de
lijst op van alles wat voor de - -
drukkerij nodig is. In de beide
die vijftien andere steden voerde hij bespre- jaar gehouden moet worden. Want
kingen als secretaris van de lec- niet alleen Indonesië heeft nu
Cnnfountii, KoVmofJo non volkslectuur" die is
autoriteit geworden tuurcommissie
Van dat volk houdt hij en dat 0p het gebied van lectuurversprei-
i de Conferentie behoefte aan „volkslectuur", die is
ieder Aziatisch en Afrikaans
Afgekeurd
w 3 1 de toeren op
spreekt over de toekomst, dan het land. Ook voor henis er nog
zo veel te leren. Het boek is de
spreekt bij over plannen. En hel „ig, manler hen te bereiken.
zijn grootste plannen.
Gebrek aan papier, gebrek aan
drukcapaciteit en gebrek aan geld
om in nieuwe uitgaven te steken,
zorgden tot nu toe voor een gewei-
Drukkerij
„Hoe moet ik die lectuur noemen:
populaire lectuur, massalectuur?"
Maar bij die woorden denken we
de pocketboeken
Dank zij Duitse hulp kan er een
eigen drukkerij komen. Dank zij
dige beperking. En daar kwam Amerikaanse hulp kan er een schriften en wat al niet tot „reis-
nog bij dat de straat, de Kwitang, gebouw voor die drukkerij komen. gerekend wordt. We hei
een grote winkelboulevard met Het bijbelgenootschap heeft even-
hoogoprijzende gebouwen moest eens Jq Djakarta al een drukkerij
pen Simandjuntak en éénuv
komt met de uitdrukking „Volks-
lectuur." „Dat is wat ik bedoel." commissie dezer dagen
(Van onze kerkredactie) blad „Pro Veritate" van dit insti
tuut, wat deze theologen willen:
Iedere gemeente van de Ne-
van Zuid-Transvaal moet de wêreldling, omdat ons oordeel ge-
predikanten, ouderlinsen en di- vm 'Sd' <t?r sy
akenen uit hun ambt ontzetten, skepsels, m .die sekerheid van die
dl. lid min van het Christelijk ^^e'iri.S.Tva^^
Instituut van Zuid-Afrika. Dit is regtigheid oor alle gaos. Vir ons
Thristene mag dit (ook in die
afgekeurd door de regering.
Maar Simandjuntak heeft de ke zijde
zorgenrimpels op zijn voorhoofd al eem vc
wezenlijke bijdrage van christelij-
1 het drukkerij-pro-
deze nog altijd snel kom'STv
Discriminatie
Dr. W. A. Visser 't Hooft heeft
gezegd dat we in onze tijd
meer behoefte hebben aan
pro-existentie, dan aan co-
existentie. Eindelijk heeft hij
eens een brokje dynamiet
gelegd onder een modewoord,
aat enkele jaren lang op
ieders lippen was en de ver
houding Oost-West zou moe
ten bepalen.
Co-existentie wil zeggen: „Ik
leef nu eenmaal naast u,
manr ik w:l niets met u te
maken hebben. Ik leef mijn
eigen leven en u leeft het
uwe. En dan zijn we allebei
tevreden. Ik zal u niet lastig
vallen en valt u mij alstu
blieft niet lastig."
Eigenlijk is o-existentie een
mooi woord voor apartheid.
Maar dat laatste woord wil
len we niet gebruiken, want
dat heeft in ons westen een
slechte klank. Het merkwaar
dige was dat vele christenen
wel de apartheid tussen de
rassen afwezen in Zuid-Afri
ka en de zuidelijke van de
Verenigde Staten, maar niet
op internationaal politiek ter
rein.
Maar laten we nu alstublieft dit
nieuwe woord, dat weldra
ook weer een modewoord zal
worden, niet betrekken op
landen ver weg, op de ver
houding tussen het „kapitalis
tische" westen en het „com
munistische" oosten, tussen
blank en bruin, tussen jonge
staten en oude volken.
Want we hebben ook in ons
eigen land behoefte aan deze
levenshouding die er van uit
gaat dat we verantwoordelijk
zijn voor elkaar. Ds. G. N.
Lammens waarschuwde vori
ge week op de vergadering
van „jong gereformeerd" nog
voor discriminatie, voor de
levenshouding die de jeugd
vereniging (die vormingsor-
groeiende stad. Het bijbelgenoot
schap zal tegen het eind van dit
jaar of begin volgend jaar een
begin kunnen maken met het
„Volkslectuur"
Maar al wist hij er dan geen
de opdracht die de synodale
j. de heerskappy van blank oor nie-
blank (of omgekeerd) nie, maar
,T om die oorwinning van die ryk
Nog maar onlangs heeft de van Christus oor alle magte van
politie huiszoeking gedaan in de die duisternis op alle terreine van
.«u inoH«n„» r» ons mensiike lew». Daarom sal die
kantoren van dit instituut. Ge- christen wat sy dissipelskap reg
zocht werd naar communistische verstaan hom nooit verheug in die
lectuur swakheid en die
zal de christeiyke uitgeverij een
begin kunnen maken met het zelf
drukken van boeken.
hij onder deze „Volkslectuur"
staat. In Jeruzalem,
En de hoogleraar van x x -
rr i die liefde van God tot die ganse
Nederduits Hervormde Kerk, wêreld (dus ook die hele Afrika
prof. Adrianus Pont, schreef nog met al die onvolwassenheid van
jj- sommige sy leiers) sal ons meer as
onlangs dat de theologen die ^fr Suid-Afrika bid, sal
Gebouw
Ook voor het gebouw i
afgelopen weken het leotuursemi-
narie bijwoonde en zrif een lezing
heeft gehouden, eeft hij de men
sen ontmoet die daar mee bezi
een zijn. Hij is vooral onder de indruk
hij de verbonden zijn met dit instituut meer as ooit hierdie Afrika wil
oplossing gevonden, dank zij de g€komen van wat men in Egypte
Nederlandse Brood voor het Hart- heeft gepresteerd.
Egypte
actie, waarvoor nog rond driehon
derd duizend gulden moet binnen
komen. Achter het oude gebouw is
men reeds begonnen met een
nieuw bouwwerk, dat straks een in Jeruzalem. Hij is het hoofd
tijdelijk onderkomen moet bieden, de Coptic Evangelical Organisation
„met panafrikaniste, kommunis-
te, Kongo-rebelle of hun lakeië
en met liberaliste" eerst „skoor-
voetend" maar later „lustig
saamgerot het om Suid-Afrikr
in 'n swartmansland te veran
der, die Christelike Kerk uit t<
roei en ons blanke vrouens e?
kinders aan 'n moorddadig'
Uit dat land was Samuel Hablb swart harbarisme uil te lewer.'
help."
Discriminatie
al3 de huidige huisvesting tegen de for Social Service (het Koptisch
grond gaat Het wordt een perma- evangelisch Instituut voor sociale dtïïnSwtT'jLS1' dtTLeStol
straks de expe- hulpverlening). Dit is meer dan Wordt nog groter als
Het probleem ligt in de volgende
•in, als de directeur van het
hristelijk Instituut, ds. C. G.
".eyers Naudé schrijft dat men nie'
noet verwachten dat de werelc1
laar de Zuidafrikaanse gebeder
al luisteren „solank daar niet 'i
iuwe basis van gelykberegtlginf
reskep word vir alle bevolkings
.roepe deur die verwydering vai
vernederende diskrimlnering waai
dit bestaan en deur die skepping
gelyke opvoedings-
Wie al deze feiten hoort, vraagto..sD_
ziöh af met wat voor een merk- beidsgeleenthede vir alle u
waardige sekte hij hier wel te van die land."
Het is niet gemakkelijk om de Zuidafrikaanse kerken uit
elkaar te houden. Er zijn er drie, die ieder op eigen manier
banden hebben met ons land.
De grootste is de Nederduits Gereformeerde Kerb, die in
geschiedenis teruggaat tot Van Riebeeck en 947-701 leden
telt (719.884 blanken, 104.031 kleurlingen of mensen van
gemengd bloed, 123.536 Bantoes en 250 mensen -uit India.
De blanken behoren tot de Nederduits Gereformeerde
Kerk, de anderen zijn opgenomen in zendingskerken.
In 1853 vond een afscheiding Kerk in Suid-Afrika, ook wel
plaats en werd de Nederduits de „Dopperkerk" genoemd. De-
Hervormde Kerk gevormd die ze werd geïnstitueerd in 1859
152.522 blanke leden telt. Deze in Transvaal en telt in totaal
kerk begon pas in 1951 met 66.438 leden (57.233 blanken,
zendingswerk en institueerde 8578 Bantoes en 637 kleurlin-
de Bantoe Hervormde Kerk in gen). Deze kerk heeft niet het
1956, die ongeveer 5000 leden voorbeeld van de beide andere
telt. kerken gevolgd door afzonder
lijke kerken voor de niet-blan-
Leden uiit beide kerken die ken te stichten. Er zijn echter
een striktere Calvinistische le- parallelle scheidingen langs cul-
venswijze wilden volgen, for- -urele, taalkundige en nationale
meerden de Gereformeerde lijnen getrokken.
eritate" is de stem van die de Zuidafrikanen duidelijk maken,
redikanten en gelovigen in Zuid- dat er gelovigen zijn die anders
frika, die zich de laatste jaren spreken dan premier Verwoerd en
rnstig zorgen zijn gaan maken anders dan theologen als prof.
ver de koers die Zuid-Afrika Pont en ai
/oert met zijn apartheid. Enkele kerkbladen,
aren geleden schreven een aantal
theologen en predikanten een boek Korkblddon
ucui jewuw, naai ut tAjre- uuijirtireumj,. woiui uv* grover aio wc men, ui Het Christelijk Instituut ia ut o— - ---■_jt
ditie een onderdak zal krijgen en alleen een Jectuur-organisatie; al een officieel hoofdartikel in het samenbundeling, en het blad „Pro ling. Het wil de buitenwereld en jukkendieeen andere evisié
.Vertraagde aksie". Het Christe
lijk Instituut wil de vertraging Het begon allemaal toen de
de opvangen en overgaan tot versnel- kerkbladen^ op meer of minder
uit te komen. Ds. Beyers Naudé
was de eerste die dat voelde. Toen
hij zijn gemeente opgaf om direc
teur te worden, werd hean zijn
radicaal afgenomen. (Hij mocht
zich dus niet. langer dominee noe
men). Maar ëeh p'iedikant üit hïijn
kerk die ging werken bij, de
regeringsvoorlichtingsdienstinbóht
zijn radicaal wél houden. Het
behoeft dan ook geen verwonde
ring te wekken dat ds. Naiidé
beroep aangetekend heeft tegen,
deze beslissing. Het opmerkelijke
is nu dat de Zuidafrikaanse pers
hem .mijnheer" noemt terwijl de
Engelse pers nog altijd van „reve
rend" spreekt.
Sinds het begin is het instituut
het mikpunt van aanvallen en spot.
Dat wil zeggen, oorspronkelijk
werd het doodgezwegen in de
kerkelijke en landelijke pers. Maar
toen het meer invloed kreeg, kwa
men de besohuldigingen van libe
ralisme en communisme. Een van
de eersten die openlijk uitsprak
dat het instituut door communisten
beïnvloed werd was premier Ver
woerd.
Nog maar onlangs schreef prof.
Pont in „Die Hervormer" het
officiële kerkblad van de Neder
duits Hervormde Kerk dat het
instituut een communistische man
telorganisatie was. Toen het zo
scherp en zo duidelijk werd ge
zegd hebben de voorzitter, ds. A.
Geyser en ds. C. F. Beyers Naudé
als directeur een officiële aan
klacht tegen prof. Pont en „Die
Hervormer" aanhangig gemaakt
wegens openbare laster. Het ziet
j- er "aar uit dat er opnieuw een
anders dan de officiële proces gevoerd zal worden dat
evenveel belangstelling zal trekken
als het proces tegen prof. Geyser.
Maar toen ging het om een tegen
stander van de apartheid, dit keer
zal het gaan om een voorstander.
wil zijn) als het
ijk ziet en voor alle and<.
vormen van jeugdwerk eigen
lijk de neus optrekt.
En hetzelfde gevaar van dis
criminatie leeft er ook in d«
kerken. Er zijn nog altijd
mensen die menen dat zij het
hebben, dat hun geloof het
ware geloof is, en iedere
andere christen als een twee
derangschristen bezien. De
pinkstermensen voelen zich
verheven boven de kerkelij
ke. de orthodoxe boven de
vrijzinnige, de moderne bo
ven de conservatieve gelovi
gen. En zo zouden wij door
kunnen gaan.
De tragiek van onze tijd is dat
allerlei mensen zich weer
„beter", of „geloviger". of
„gereformeerder", of „beziel-
der" gaan voelen dan ande
ren. Die uitgang „er" is het
begin van discriminatie, de
eerste trede op de ladder van
de hoogmoed. Laten we
nimmer vergeten dat God niet
te vinden is aan het eind van
die ladder, maar alleen aan
de voet.
Hij was moe, maar op da bank was voor ham geen plaats. Even zeeg hij neer op
dc betonnen armleuning, een stil protest. Zij protesteerde openlijk en koos wel
bewust de coupé voor blanken. Maar dat verset werd enkele jaren geleden neer
geslagen. De macht ven de politie en de regering is so groet dat het onmogelijk
lijkt, dat de nie-blankes tan Zuid-Afrika in opstand komen. Maar wat er tal
gebeuren als het buitenland wepens gaat leveren en agitators gaat sturen.
den stukken, die
over
nemen.
geheel niet geplaatst. Als zij wel
geplaatst werden dan, werden zij
zo laat afgedrukt, dat niemand
meer wist waarover het ging. En
meestal waren dan de meest spre
kende zinnen geschrapt en stond
onder „van redactiewege be- gen gevormd,
Gesprek
kort."
Een aantal Nederlanders hebben
toen de koppen bij elkaar gestoken
en gezegd dat op de een of andere
manier ook deze mensen een eigen
spreekbuis moesten krijgen. Het
ging hier om mannen als ds. C. F.
ers Naudé. om prof. dr. A. van
de aangeklaagde
Inmiddels gaat dit instituut rus
tig door met zijn werk. De bedoe
ling was en is niet om apartheid
in al zijn felheid te bestrijden,
maar om een gespreksbeweging te
zijn, waar gezocht kan worden
naar een christelijk antwoord. Er
zijn reeds een 35-tal gesprekskrin-
zowel Engels-
•yen
Sel
rel
Geyser, om dr. B. Engelbrecht
zovele anderen, die niet langer
zich kunnen verenigen met de wit-
zwart tekening van de officiële
Zuidafrikaanse apartheidspolitiek.
„Wat is die uitwerking van ons
politieke beslissinge op die nie-
blanke?" vragen deze mensen ziob
af, „En wat die Christendom be
tref is dit tragies dat ons als
blanke Christene nie in die eerste
plek vra en probeer vaststel wat
die uitwerking is op die uitbrei
ding van die Evangelie onder die
nie-blankes nie. Moet dit dan nie
altyd de eerste sorg van alle
Christene wees (beide blank en
nie-blank) om alle politieke
als Afrikaanssprekenden komen,
zowel blanken als „nie-blankes."
Voor deze kringen geeft het
Instituut iedere maand een hand
leiding uit. Binnenkort zal ook een
broohurereeks gaan verschijnen,
dit werk. Eind vorige eeuw heb
ben vele Bantoe-ohrl9tenen zich
losgemaakt van de blanke kerken,
omdat zij hun visie op apartheici
niet konden delen, en een eigen
liturgie wilden zoeken. Door slech
te opleiding en organisatie is deze
groep enorm versplinterd, zodat er
nu wel 2400 zelfstandige groepen
TUn.
Hulp
Een aantal leiders van deze
groepen hebben elkaar gevonden
en samen bij het Christelijk Inetl-
belang van die kerk
en die Koninkryk
benader nie?"
En hun mening is: „Ware gereg-
tigheid eis dat die hoogste geeste-
likc en tydellke welsyn van die
hele bevolking te alle tye die
oogmerk van elke Christen moet
wees."
De Nederlanders die oorspronke
lijk het initiatief namen dat later
zou uitgroeien tot het Christelijk
Instituut en „Pro Veritate" hebben
zich spoedig vrijwillig terugge
trokken. Zij hebben gezegd: „Dit
is een zaak die juist de echte
Zuidafrikanen aangaat."
Proces
Maar de Zuidafrikanen die zich
achter hst instituut stellen ervaren
dat het in dit zuidelijk land
moeilijk is om voor het geweten
Christus tweede plaats om mondelinge her-
God te halingscursussen voor hun evange
listen: en in de derde plaaits om
een theologische school. Ds. Beyers
Naudé vroeg hen: Waarom gaan
jullie niet naar de Afrikaanse
kerken? Het antwoord was dat z"
niets met die kerken te maken
wilden hebben en in de tweede
plaats dat hét instituut bij de
regering minder gunstig bekend
staat en het dus wel goed moet
zijn.
In de afgelopen weken heeft ds.
Beyers Naudé door Europa ge
reisd. Hii heeft contacten gelegd
en mogelijkheden gezocht om deze
Bantoe-christenen te helpen. In
middels heeft zijn bezoek aan
Nederland ook belangstelling ge
wekt voor zijn instituut, zodat het
niet onmogelijk is dat binnenkort
in Nederlanri een organisatie ge-
