Politici bezorgd over
winst Boerenpartij
Convair F-111: omstreden
en duur gevechtsvliegtuig
Uitslagen in de grootste gemeenten
DRugabell
Vleugelhelften zijn verstelbaar
Periode van
beproeving is
begonnen
Vissterfte door
bespuiting in
O.-Flevoland
H.C. Feenstra bij afscheid:
gouden medaille O.N.
ram
Extreem natte lente
was ook te somber
Herinnering
aan jaren
dertig
ROTTERDAM
SCHIEDAM
MAASSLUIS
VLAARDINGEN
RIDDERKERK
CAPELLE A. D. IJSSEL
7
DONDERDAG 3 JUNI 1965
GASCONVECTOR U0
De nieuwe Convair F-111, die on
langs aan zijn beproevingsperiode is
begonnen, wordt waarschijnlijk het
kostbaarste, maar zeker het felst om
streden gevechtsvliegtuig dat ooit in
Amerika ontwikkeld is. Een opmer
kelijke eigenschap van dit toestel is
de verstelbare vleugel. Het aantal te
produceren machines zal zeker de
tweeduizend benaderen. Daarmee zal
dit type dan tot een van de meest
gebouwde vliegtuigen van na de oor
log behoren.
Volgens de oorspronkelijke opzet zou
een toestel worden ontwikkeld dat door
luchtmacht en marine, zonder belang
rijke wijzigingen, zou kunnen worden
gebruikt. Daarna ontspon zich een felle
strijd tussen beide partijen, waaraan
McNamara in het najaar van 1962 als
minister van defensie door het for
ceren van een beslissing een einde
moest maken. Volgens beide partijen
werd het minst acceptable ontwerp ge
kozen en gebouwd, waardoor de beslis-
sing nog dagelijks wordt aangevochten.
Van de verschillende ingezonden ont
werpen koos de minister de Convair
F-111. Twee straalmotoren geven het
toestel de relatief hoge snelheid
3000 km per uur.
Oud principe
Reeds vele Jaren werkt men ln Ame
rika en Engeland aan het principe van
de verstelbare vleugel, dat uit 1911 stamt.
Veertig jaar later werden de proeven
weer ter hand genomen, maar nog nim
mer op grote schaal toegepast. Daardoor
is de F-111 het eerste produktietoestel ter
wereld met een verstelbare vleugel. Ver-
stelbaar wil zeggen dat de vlieger tijdens
de vlucht het vleugeloppervlak in 30
seconden kan vergroten: van een pijlstand
van 72 graden in nagenoeg een spreid-
stand van 16 graden. De pijlstand
graden zal bij de start worden gebruikt
om het toestel supersonisch te laten klim
men en vliegen. De machine leent zich
in de spreidstand uitstekend voor lange-
afstands- en patrouille vluchten bij een
subsone snelheid. Bij operaties als lucht
verdedigingsjager op een hoogte van meer
dan 18 kilometer vliegt de F-111 met de
vleugels half naar achteren en is dan
zeer snel en wendbaar. In deze vorm kan
hij ook met succes aanvallen op grond
doelen uitvoeren.
In tegenstelling tot onze huidige
Rustig weer
DE BILT. Op de flank van een
rug van hoge barometerstanden boven
de Britse eilanden voerden noordelijke
winden koude lucht, waarin plaatse
lijk wat motregen voorkwam, ons land
binnen. De rug van hogeluchtdruk
verplaatst langzaam verder naar het
zuidoosten en zal zich morgen van
Engeland over ons land uitstrekken
naar Duitsland. De aanvoer van kou
de lucht houdt dan op en de tempera
turen zullen zich weer in stijgende lijn
gaan bewegen, waarbij de bewolking
in de loop van de dag minder zal
worden. Op de oceaan breiden nieuwe
storinasgebieden zich langzaam verder
naar het oosten uit. maar de invloed
ervan zal zich morgen nog niet verder
uitbreiden dan tot Ierland en Schot
land.
ZON EN MAAN
Vrijdag 4 juni: zon op 4.24, onder 20.53;
HOOGWATER SCHEVENINGEN
4 juni: 6.07 v.m.; 18.39 n.m.
Strandverwachting
Voor het strandweer blijft de luchtdruk
verdeling nog ongunstig, waardoor de
noordwestenwind hardnekkig is. Morgen
zonnige perioden en ook enkele wolken
velden. Matige en te koele wind tussen
west en noordwest. In de middag 13 tot
15 graden, zeewater 13 graden.
Vooruitzichten: nog te koel door
matige zeewind.
vliegtuigen is deze Convairmachine
dus voor liet uitvoeren van zijn op
dracht niet gebonden aan zijn snelheid.
Daardoor is het mogelijk geworden de
F-111 verschillende taken op te dra
gen, die nu door afzonderlijke machi
nes worden uitgevoerd. Een ander
pluspunt is, dat de machine alle soor
ten conventionele en nucleaire wapens
kan meevoeren, inclusief raketten en
geleide projectielen. Dit assortiment
van mogelijkheden heeft het voordeel
dat de hoge ontwikkelingskosten van
het basisontwerp over een groter
tal machines kan worden omgeslagen,
zodat de stukprijs relatief laag wordt.
Desondanks is de stukprijs van de eer
ste 431 machines, zonder motoren, nog
altijd 39 miljoen en dat is minstens het
zesvoudige van de Starfighter van de
luchtmacht.
Ondanks kostbaarheid van de F-111
willen de Amerikanen er in de loop
jaren 1350 voor de luchtmacht en
voor de marine laten vervaardigen. Daar
naast heeft Australië een voorlopige order
voor 24 stuks geplaatst en de Britten
optie, ter vervanging van hun eigen
TSR-2 waarvan de ontwikkeling uit
economische overwegingen is stopgezet
Andere landen die tot de serieuze gega
digden mogen worden gerekend zijn
Canada en West-Duitsland.
De F-111 is voorzien van de meest
moderne apparatuur, wat hem tot een
elektronisch wonder maakt. Behalve
de ruim 10.000 personeelsleden van
Convair zijn er bij de produktie van
deze machine vijftien grote subcon
tractors en 12.000 leveranciers, ver
deeld over 45 staten, ingeschakeld. Het
nadeel van de apparatuur is spe
ciaal voor het uitvoeren van landingen
op vliegkampschepen dat het toestel
enorm zwaar is geworden. De F-111
weegt namelijk evenveel als twee vol
geladen passagiersvliegtuigen van het
tvpe-Dakota.
Een ander markant punt van het toestel
dat het zonder bij te tanken de Atlan
tische Oceaan in één ruk kan oversteken
elk punt ter wereld binnen één dag
kan bereiken. Daarnaast heeft men veel
aandacht aan de veiligheid van de twee
bemanningsleden besteed, die zich in
noodgevallen met een capsule in veilig
heid kunnen stellen. Als de nood aan de
man komt, zullen zij zich met cockpit-
n de rest van het vliegtuig kun
nen losmaken. Na enige tijd ontplooit
zich de parachute, die de capsule afremt
stabiliseert. Veilig opgesloten ii
cabine zullen de twee bemanningsleden
de apparatuur in werking stellen, die hun
opsporing vergemakkelijkt De onderkant
orzien van schokbrekers om de stoot
bij de landing op te vangen. Een landing
het water levert ook geen enkel be-
aar op. By de ontwikkeling van dil
iuwe ontsnappingssysteem heeft mer
veel profijt gehad van de ervaringen op
gedaan bij de ontwikkeling van de Mer
cury- en Gemini-capsules. Zonder twijfel
zullen we in de komende jaren nog veel
horen en zien van deze opzienbarende
Convair F-111. die een belangrijke plaats
op de vliegtuigwereldmarkt zal
DEN HAAG Mevrouw Gerda
Brautigam, socialistisch lid van de
Tweede Kamer, vraagt de minister
van landbouw en visserij, of het waar
Is, dat een aanzienlijke vissterfte is
veroorzaakt in Oostelijk Flevoland
door een bestrijdingsmiddel waarmee
koolzaad is bespoten.
Indien dit zo is, wenst mevr. Brauti
gam te weten, wat de minister denkt te
gaan doen. Dit, aldus het Kamerlid, me
de in verband met de bestrijdingsmid
delenwet, waarin iedereen verplicht
wordt ten aanzien van bestrijdingsmid
delen een zodanige zorgvuldigheid ir
acht te nemen, dat geen gevaar ontstaat
voor mens of dier.
Personalia
t Benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau J. B. M. Rijken, referen
daris ter secretarie te Eindhoven.
De verstelbaarheid van de vleugel-
helften komt op deze foto's duide
lijk aan het licht.
tV f
Speel op de stoep.
Uk/65-speldjes a lOct.bij:
levensmiddelen-bedrijven
(Van onze weerkundige mede
werker)
MET de klimatelogische zomer
berekend over de volle maan
den juni, juli en augustus, mag de
start van de zomer (vrij zonnig)
niet slecht worden genoemd, maar
door aanvoer van noordzeelucht,
vooral in de kustprovincies, wel te
koel. De juist achter ons liggende
lente is bijzonder geweest.
De temperatuur bleef te laag en het te
kort aan uren zon bedroeg voor De
Bilt ruim 60 uren maar de grootste
afwijking was de regenval.
Uit voorlopige regencijfers die wij uit
alle delen van het land mochten ont
vangen kan worden opgemaakt dat het
landgemiddelde sinds 1850 in het voor-
Jaar (record was 221 mm) niet zo hoog
is geweest en ongeveer 220 mm zal
bedragen. Op enkele plaatsen in Zuid-
Limburg, Twenthe, De Veluwe en in
Drenthe kwam het voorjaar. Boven
de 300 mm neerslag.
Normaal valt er in de drie voorjaars-
maanden in onze omgeving 135 mm,
maar ook in deze streek was de lente
veel te nat zoals uit de regencijfers
(over genoemde drie maanden) blijkt: I
Den Haag 223, Leiden 191, Noordwij-
kerhout 188, Ypenburg 235, Koudekerk
Rijnmondraad en nationale politiek
(Van onze kunstredactie.)
DEN HAAG De hoofdbesturen van
de acht zangersbonden, die ons land rijk
Is, alsook van de overkoepelende Fede
ratie waren gisteravond aanwezig by het
afscheid van de heer H. C. Feenstra. Al
len wilden hem ank brengen voor zijn
vele en belangrijke werkzaamheden op
het gebied van de organisatie en Je sti
mulering van de koorzang. Want de heer
Feenstra heeft een centrale rol gespeeld
in deze tak van de amateuristische mu
ziekbeoefening en hü Is een van degenen
geweest, die voor de huidige structuur
de basis hebben gelegd.
De heer B. P. Wagemams van het mi
nisterie van Cultuui vertelde in zijn hul-
diigimgsreJe over al deze activiteiten: hoe
die heer Feenstra bestuurslid wend van
de Kon. bond van chr. zang- en orato
riumverenigingen, hoe hij in deze functie
de bibliotheek en de uitgeverij beheerde,
die BUMA-aangelegenheden behartigde,
etc. (Men sprak zelfs over „de bond van
Feenstra"), hoe hij een van de initiatief
nemers werd tot de samenbundeling,
waandioor de Federatie van Ned. zangers-
boniden ontstond, en hóe -lij im zijn func
tie van penningmeester der federatie de
subsidies /an rijk en gemeente voor de
koren behartigde. Hij steunde krachtig
de feeratie-cursiussen voor koordirigen-
:n de koorcursussen voor de jonge
zangers, hij gaf adviezen in tal van
kooraangelegenheden, enz. enz.
Een verbijsterende activiteit! Daar
om is dit een „vreugdevol en voldoe
ning gevend afscheid" en ie heer
Wagemans kon meedelen, dat uit dank
waardering voor dit alles aan de heer
Feenstra de gouden ere-medaille in de
Orde van Oranje Nassau was toege
kend. De heer Wagemans speldde hem
daarop de versierselen op de revers.
Vele sprekers voerden nog het woord:
de -heer Branie namens de Kon. bond van
chr. zang- oratoriumverenigingen (de
heer Feenstra heeft geschiedenis gemaakt
in de bond')de heer Janmaat namei
Federatie van Ned. zangersbonden („de
werkzaamheden van de heer Feenstra
wonden nu door drie man gedaan"
heren Van Kuyk en Smits name:
Kon. bond van zang- en oraitordiumvereni-
giingen, de heer Kuiffl namens de Arbei-
derszangvereruigtogen (de heer Feenstra
heeft belangrijk sociaal werk verricht en
doet diit nog steeds), de heer Misset na
mens het Kon. zangersverbond en de Fe
deratie van zangersbonden in Noordhol
land (de heer Feenstra was onze eerste
adviseur) er» de heer Bloemsma nao
de Geheelonthouders zangverenigingen
(de heer Feenstra ontzag steeds <^e belan
gen van de kleine koortjes). Vele env-
ioppen met inhoud werden aangedragen
de neer Feenstra mag zijn eigen ge
schenk kiezen!
DEN HAAG „Het resultaat van
het gezamenlijk optreden van ARP
en CHU in dit gebied vind ik niet
om over naar huis te schrijven.
Maar anderzijds stelt de uitkomst
mij ook weer niet teleur als ik let
op de zeer ongunstige omstandighe
den waaronder deze eenheidslijst
moest opereren".
Dit commentaar op de uitslag van de
Rijnmondverkiezingen gaf ons gister
avond de voorzitter van de a.r. Twee
de-Kamerfractie, de heer B. Roolvink.
Zijn collega van de CHU, mr. H. K. J.
Beernink, achtte het niet op zijn weg
te liggen commentaar te verstrekken.
Met de „zeer ongunstige omstandig
heden" doelde de heer Roolvink op het
uiteengaan van de twee grote protes
tantse partijen bij de kabinetsformatie.
Deze situatie in aanmerking genomen.
hij niet eens zo ontevreden met het
resultaat van het samengaan van ARP
CHU m de Rijnmond. Het protestant
se kiezerskorps is naar zijn mening sta
biel gebleken.
Hij betreurde het echter wel, dat van
de kant van de CHU geen enkele stimu
lans is uitgegaan om op de gecombineer
de lijst te stemmen. Dit in tegenstelling
tot de ARP, die maandagavond haar t.v.-
zendtijd voor deze zaak beschikbaar heeft
gesteld. „Ik had graag gezien," aldus de
heer Roolvink, „dat de CHU positiever
op deze combinatie had gereageerd".
RTV-beleid
Opmerkelijk noemde hü het verlies
m de VVD. Hy zag daarin een goedkeu,
ring - althans geen afkeuring -
door de huidige regeringspartijen voor
gestane radio- en t.v.-beleld.
„Ik meen dit te kunnen zeggen, omdat
de liberalen zelf het omroepvraagstuk
mede als inzet van deze verkiezingen
zagen".
Met uitzondering van de winst van
sommige splinterpartijen vond de heer
Roolvink niet dat er spectaculaire ver
schuivingen hebben plaatsgevonden. De
PvcjA heeft nog niet het hoge niveau van
vrobgere stembusuitslagen bereikt. De
PSP is duidelijk over haar hoogtepunt
heen. De KVP is iets teruggelopen
is ook de belangrijkste oorzaak van het
verlies van de christen-democratische
groepering als geheel.
Verontrustend
De belangrijke winst van de Boe
renpartij vond de heer Roolvink „zon
der meer verontrustend". Hij sprak
van een „belediging van het Neder
landse volk", dat net het vierde lus
trum van z'n bevrijding heeft gevierd
en nu een aantal kiezers ziet stemmen
op een partij, die door haar propagan
da de vrijheid tot een aanfluiting heeft
gemaakt. De bekroning van de nega
tieve politiek van de heer Koekoek
c.s. roept herinneringen op aan het
succes van de NSB in de jaren dertig".
(Van onze parlementsredactie)
P.v.d.A. tevreden
„WU zijn wel de party, die de meeste
reden heeft om tevreden te zUn." Aldus
zei drs. Nederhorst, de fractieleider van
de PvdA ln de Tweede Kamer. Daaren
tegen Is er voor de WD, zo ging hy ver
der, reden om zich teleurgesteld te voe
len. Wat ond-minister Witteveen had be
doeld als een schot voor de boeg, biykt
klein plofje achter de boeg te zyn
geweest.
De groei van heit stemmenaantal, dat
op de Boerenpartij is uitgebracht, noem
de dra Nederhorst „een naar verschijn
sel", diait de grootste «Damde chit verdient
amdiait d'iit „destructieve groepje" zich
lijkt te ontwikkelen tot een echte Pouja-
ötsüische beweging.
Het feit. dat de CPN winst heeft ge
boekt, vertelaarde de socialistische frac
tieleider uit de omstandigheid, dart de
Sowjetotnie zich wat minder agressief ge
draagt
Het verlies, dat ARP en CHU hebben
geleden, was hem meegevallen, omdat hy
er van uit was gegaan, da', noch de uit
gesproken voorstanders van de nieuwe
regeringscombinatie noch de uitgespro
ken tegenstanders hun stem op lyst 4
zonden uitbrengen. Daartegenover staan
kennelijk een aantal mensen en daar
door ls het verlies beperkt gebleven
die juist door het aamengaan van AR en
CH zyn aangetrokken.
rustend, tenzij vast zou komen te staan,
diait ook jonge kiezers hum stern op de
poutrtdelke vrienden van ooer Koekoek
hebben uitgebracht
De opvatting van velen, dat de PvdA
te veel verburgerlijkt is, de houding van
Rusland en het sprekenstalenit van Mar
cus Bakker noemde hij. als factoren, die
de communisten winst hebben opgele-
Begrijpelijk
De voorzitter van de KaflhoJieke Volks
partij, mr. P. J. M. Aalberse, vericlaaide
tegenover ons, dat hij „helemaal met
tevreden" was. In 1963 was de uitslag
voor de KVP in Rottendam boven
wachtóngen gunstig zodat de klein? te
ruggang vein thans heei begrijpelijk is.
Het meest opvallende verschijnsel vond
mr. Aalberse hert verhe6 van de WD. De
liberalen hebben hoog spel gespeeld tn
die stenige verwachting, dat zij winst zou
den boeken, maar de vlieger is n-iet op
gegaan. De KVP-voorletter kon zich goed
vooratellen, dat de socialisten tevreden
zyn, maar, zo voegde hy er aan toe, er ii
voor hen toch slechts spraflce van eer
licht herstel. Beschouwt men de Rijn-
mondrverkiezing als een uitspraak over
de landspoli-tiek, dan taan men niet zeg
gen, dat de nieuwe regerimgscombinatie
rs veroordeeld.
Mr. Aalberse was het geheel eens met
dns. Nederhorst, dat dc groei van de
Boerenpartij-aanhang een naar verschijn
sel is. Dit verschijnsel is nog nilet veront-
Toxopeus
De beer Toxopeus, die als minister van
binnenlandse zaken wel het grootste aan
deel had in de verdediging van het wets
ontwerp Rijnmond, betreurt de achter
uitgang van de WD uiteraard. „Ik had
het niet verwacht, aan de eerste uitsla
gen was het niet te merken." De kleine
vooruitgang van de PvdA verbaasde hem
niet. En de dalingen, dde de AR. CHU
en KVP te zien gaven, vond mr. Toxo
peus niet groot genoeg „oan er van on
dersteboven te zyn".
De grote winnaars zijn de CPN en de
Boerenpartij. Hieruit blijkt een zekere
onlust bij de kiezers. Deze katoinCsfor-
matie heeft de onduidelijkheid in de poli
tieke verhoudingen vergroot. De PvdA is
nog niet lang genoeg aan de regering,
maar klappen voor de socialisten zullen
zeker komen, zo verwacht mr. Toxopeus,
„wanneer zij wait meer daden hebben Ia-
ten zien dan er nu woonden zijn ge-
„De AR en de KVP hebben het voor
hun kiezers niet gemakkeiyk gemaakt",
zei de ex-mlnister. „Hun manoeuvres
hebben byv. er ook toe geleld dat de ex
treme partyen nn winst hebben geboekt.
Vele kiezen nebben gemeend ,41a maar
eens wat anders" te moeten stemmen, zy
hebben zich tot Boerenparty en CPN ge
wend. Waarom niet tot de WD?
Lijsttrekkers
Op de uitslag voor de. Boerenpartij na
wefcnég spectaculair Dirt was het commen
taar van vrijwel alle lijsttrekkers. Do
Rotterdamse wethouder mr. H. Bavinck,
(Fnot-Chr. groep): „Er is traditioneel
gestemd, er zijn bitter weindg verschillen
aan de dag getreden."
Mr. Baivinck schreef de winst voor do
Boerenpartij toe „aan een zich afzetten
im de kleinere gemeenten tegen Rotter
dam". Tal van boeren bevreesd voor
een nog grotere uitbreiding van de Maas
stad hebben htm heil gezocht by de
party van Koekoek.
Hoewel net GPV geen zetel ln de
wacht heeft kunnen slepen, was de heer
H. L. H. van Ba ara toch tevreden over
de stemmenwinst. Hy vermoedde, dait een
vrij groot aantal ontevreden aanhangers
van de ARP was overgestapt naar het
GPV.
Hieronder de uitslagen van de verkiezingen voor de Rijn mondraad in de zes gemeenten in deze agglomeratie met
meer dan 15.000 inwoners. De vergelijkende cijfers betreffen de verkiezingen van 1962 (Prov. Staten) en 1963
(Tweede Kamer).
1965
1962
P.v.d.A.
A.R. en C.H.U.
K.V.P
V.V.D.
P.S.P.
C.P.N.
S.G.P.
Boerenpartij
G.P.V.
Ov. lijsten
179.492
55.257
52.528
40.887
18.023
22.622
8.217
7.144
2.579
186423
60921
61197
45534
20637
16556
8590
3734
2021
4758
193891
58436
56295
44829
19207
16958
9014
P.v.d.A.
A.R. en C.H.U.
K.V.P.
V.V.D.
P.S.P.
C.P.N.
S.G.P.
.Boerenpartij
G.P.V.
Ov. lijsten
17.024
6.528
10.320
3.649
1.507
2.169
681
642
17533
7092
11439
3674
1665
1506
10826
3534
1442
1504
P.v.d.A.
A.R. en C.H.U
K.V.P.
V.VD.
P.S.P.
C.P.N
S.G.P.
Boerenpartij
G.P.V.
Ov. lijsten
1965
1962
P.v.d.A
A.R. en C.H.U.
K.V.P.
V.V.D.
P.S.P.
C.P N.
S.G.P.
Boerenpaii j
G.P.V.
Ov. lysten
40.9
27.6
11.2
14.882
9.783
4.236
3.323
1.553
1.039
1.300
14478
10433
4504
3710
1584
611
1342
14897
10071
4074
3658
1549
577
1247
P.v.d.A.
A.R. en C.H.U.
K.V.P.
V.V.D.
PSP.
C.P.N.
S.G.P.
Boerenparli;
G.P.V.
Ov. lysten
in '63 en '62)
P.v.dA.
A.R. en C.H.U.
K.V.P.
V.V.D.
P.S.P.
C.P.N.
S.G.P.
Boerenparty
G.P.V.
Ov. lijsten
