u
§2
u
Brick Bradford
—Toch is het zo!-
Met Voor cle vuist weg
dieptepunt bereikt
Jesje en Josje
Senmoet
I DE STENEN ZONDE
O/VVÖ? 0
~(l
ZATERDAG 15 MEI 1965
ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN-ETHERGOLVEN
fTHERGOLVEN-ETHERGOlVEN-ETHERGOlVEN.ETHERGOlVEN.
VANAVOND TE ZIEN
Nederland 1 NTS, NCRV
8.20 uur komen de reacties aan de orde, die de NCRV op de uit
zending van 15 april over de verkeersonveiligheid ontving.
8.55 uur „Jij en ikke", een Nederlandse bewerking van de Engelse
musical „Me and my girl" met in de hoofdrollen artiesten,
die op dit gebied hun sporen reeds verdiend hebben, zoals
Jenny Arean, Piet Römer, Matthieu van Eysden en John
Lanting.
Nederland 2 NTS, VPRO
8.26 uur een productie van de BBC-tv van het toneelstuk „De tweede
mevrouw Tanqueray", een in de Ibsen-stijl geschreven werk
van Pinero.
9.45 uur „Voetangels en klemmen". Ditmaal wordt aandacht gewijd
aan Salmonella, die ziekte, die vaak ten onrechte zomer-
griep wordt genoemd.
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I KRO
8.30 uur Zestig minuten Rieleksen met muziek, zang en lach.
10.00 uur Aan de oevers van de Schelde. Annie Palmen en Wil Ferdy
zingen liedjes uit Vlaanderen en Nederland.
Hilversum II VARA
8.05 uur Disco-festival, amusement op grammofoonplaten samenge
steld door Harry Gaarenstroom.
9.45 uur 12% Jaar Dorus. Tom Manders kijkt terug op zijn beleve
nissen als het mannetje Dorus, die nu zijn roodkoperen
jubileum viert.
Radio maandag
I. 402 m. NCRV: 7.00 Dagope-
Oude kamermuziek (gr.). 7.20
n van zaterdag. 7.30 Nieuws en
:n. 7.40 Radiokrant 7.55 Lichte
muziek. 3.10 Gewijde muziek.
het Emma-kinderziekenhuis. 9.35 Water
itherleergang. 11.05
immofoonmuziek, 12.00 Lichte o«--
22 Voor boer en
12 27 Mededelingen t.b.v. land- en
12.30 Nieuws. 12.40 Grammofoon-
meel aktualiteiten. 12.50 Brussels
ODif. )Ck 13'25 Lichf^M
(opn 13 45 Amusementsmuziek uit de 20-
ger en 30-ger jaren (opn 14.05 Schoolradio.
14 35 Moderne kamermuziek (opn.). 15.00
Londens Symfonie-orkest (gr), moderne
orkestwerken 16.00 Bijbeloverdenking. 16.30
Dubbelkwartet met orgel: geestelijke liede
ren. 17.00 Voor de kleuters. 17.15 Voor d<
jeugd. 17.30 Lichte grammofoonmuzlek vooi
de tieners. 17.50 Overheidsvoorlichting: Ken
nismaking met Suriname. Spreker: L. Huls
bos. 18.00 Koninklijke Militaire Kapel. 18.20
de Christelijk Historische
Nieuws er—-"
jk Historisch
Klassieke grammofoonmuzlek.
1. AVRO: 7.00 Nieui
■k. 7.20 Beiaardklan-
imuzlek. 8.00
7.10 Ochtendgymr
ken. 7.30 Lichte
Nieuws. 8.10 Lichte grammofoonmuzlek, 8.25
De groenteman, praatje, 8.30 Lichte grammo-
foonmuziek (vervolg). 8 45 Morgenwijding.
9 00 Voor de huisvrouw 9.40 Kinderkoor.
10.00 Voor de kleuters 10 10 Lichte grammo-
12.00 Licht orkest
Moderne en klassieke muziek. 15 30 Licht
grammofoonmuziek, 16.00 Nieuws. 16.:
Dansorkest en zangsolisten. 17.00 Na zeve
eeuwen, programma gewijd aan Danl
Alighieri. 17.15 Licht ensemble. 17.30 Metre
WEQENBIDS EN KAART VAN EUROPA
(voor het uitstippelen van uw reis)
1
OEUTSCHUND
<s>
SCHWEIZ
SUISSE SVUZtRA
AUTOKAARTEN VAN VELE LANDEN
(met een schat van informaties: f 1,2
licht
T v-documentaire
over Rijnmond
HILVERSUM Onder de titel ..De
adem van Rijnmond" zendt de VARA-
'elevisie woensdagavond 19 mei een door
Pier Tania samengestelde documentaire
uit. Met name het vraagstuk van de
luchtvervuiling in dit Rotterdamse haven
industrie- en woongebied zal er in
worden behandeld. Pier Tania zal in zijn
documentaire nagaan of men dit dreigen
zal kunnen keren en of de daartoe
aangewezen autoriteiten behalve bereid,
ook in staat zijn passende maatregelen te
iolist: klassieke muziek. 20.30
Rieleksengevarieerd programma, 2135
Man en paard, een vrijmoedige kijk op
actuele zaken. 21.45 Roulette, een spelletje
met grammofoonplaten. 22.00 Liedjes uit
Vlaanderen en Nederland. 22.18 Sportreporta-
aes. 22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45
•uispunt, gesprek over Christen-zijn in
reld van vandaag. 23.15 Nieuwe
■ammofoonplaten met commen-
VARA: 18 00 Nieuws
Onbewoond: interview en grammofoon
muziek 20.00 Nieuws. 20.05 Disco-Festival.
21.00 Socialistische Commentaar. 21.15
Promenade-orkest: Nederlandse lichte mu
ziek. 21.45 12% jaar Dorus, licht progi
22.00 Reportage. 22.30
1813) Het in de wind houden van
een natgemaakte vinger, is een be
kend maniertje om na te gaaf), of er
een zuchtje wind staat, en zo ja, uit
welke hoek die waait. Aan die zijde
van de vinger voelen we immers de
grootste kou, omdat daar de meeste
verdamping optreedt. Nu we weten,
dat temperatuur gelijk staat met be
wegingsenergie. behoeven we ons
over dat verschijnsel gelukkig niet
meer te verbazen. De beweging van
de moleculen in een gas is immers
groter dan die in een vloeistof.
Tijdens het verdampen hebben dc
moleculen dus energie moeten krij
gen, waardoor de temperatuur is gaan
dalen. Omgekeerd zullen gassen die in
een vloeibare toestand overgaan,
energie afstaan, waardoor dus warmte
vrij komt.
Van dit alles was niet de theorie,
maar wel de praktijk in de oudheid al
bekend. Niet alleen omdat ook Foeni-
sische zeevaarders wel eens een nat
gemaakte vinger in de lucht zullen
hebben gestoken om te constateren of
de periode van windstilte eindelijk
door een zuchtje wind zou worden
afgelost. Neen. wc baseren onze me
ning voornamelijk op het feit, dat in
de oudheid poreuze waterkruiken
werden gebruikt, waarin de vloeistof
fen heerlijk koel bleven, dank zij de
groto verdamping die aan de buiten
kant van de kruiken plaats vond.
Volgens ditzelfde beginsel werken
tegenwoordig tal van koelsystemen,
waarbij als verdampingsmedium ech
ter geen water, maar ammoniak
Hoe langer
hoe kouder
wordt gebruikt, omdat deze vloeistof
sneller verdampt. En hoe sneller de
verdamping zich voltrekt, des te meer
warmte wordt opgehomen. Dit was in
1755 al bekend aan Cullen, die de
eerste ijsmachine uit de geschiedenis
maakte. Door de snelheid van de
verdamping met een luchtpomp te
vergroten, slaagde hij er in destijds al
een temperatuur onder het vriespunt
te bereiken. Door vloeistoffen die
aanzienlijk kouder zijn te laten ver
dampen, zoals bijv. vloeibare lucht,
waarvan de temperatuur 194 graden C
onder nul ligt, kunnen uiteraard veel
lagere temperaturen worden bereikt
dan in een normale koelkast mogelijk
is. Door verdamping van vloeibare
lucht werd 221 graden C onder nul
bereikt, dat is dus slechts 52 graden
boven het absolute nulpunt; anders
geschreven: 52 graden K. De letter K
is de eerste leter van Lord Kelvin's
naam, de man die het initiatief heeft
genomen om bij extreem lage tempe
raturen te gaan rekenen vanaf het
absolute nulpunt, dus van af 273
graden C onder nul (eigenlijk 273.144
graden onder nul). Maar goed, met
behulp van vloeibare waterstof werd
264 graden onder nul (9 graden K)
bereikt en in 1922 kwam Kamerlingh
Onnes tot 0,82 graden K. Volgens
dezelfde methode wist zijn opvolger
prof. Keesom tien jaren later 0,71
graden K te bereiken. En toen begon
met nieuwe methoden de wedstrijd
om Leiden te maken tot het koudste
plekje van de wereld en zelfs van het
heelal.
22.40 Stereo:
Tango-Rumba orkest en zangsolisten. 23.10
izikaal
RNCRV: 19.06 Voor de
kinderen. 19.25 Lassie T.V-fllm. 19.50 Morgen
is het zondag NTS: 20.00 Journaal. NCRV:
20.20 Verkeersreacties. reacties van het
publiek op de uitzending over de verkeers
onveiligheid. 20 55 Jij en ikke. Nederlandse
bewerking van de Engelse musical comedy.
22.25 Attentie NTS: 22.40 Journaal. 22.45
Ronde van Nederland, een filmverslag van
andaag verreden etappe.
TV-film. NTS.
20.26 the second Mrs. Tanqueray. toneelstuk,
VPRO: 21.45 Voetangels en klemmen, een
serie programma's over enkele aspecten
het huishoudelijk behe<
Wereldkampioenschapper
België: Nederlands progr Kan. 2 en 10:
18.55 Zandmannetje. 19.00 R.K. uitz. 19.30 De
'ijkagenten. 20 50 Cocktail.
2140 Echo. 22.10 De bokskam-
Wat men ooit van de Voor de vuist
weg-programma's zeggen kon, toch
niet vaak dat de keuze van personen
ronduit slecht genoemd moest wor
den. De kritiek immers richtte zich
vooral tegen de wijze van presentatie.
Gisteravond echter was ook de keuze
niet bijster gelukkig mevrouw
Wijsmuller (voortvarende hulp in en
om bezetting) en de heer Van Brug
gen (beroemd fluitist) daargelaten
zo ontstond er een programma dot
onzes inziens rustig de flop van het
izoen zou kunnen worden genoemd.
Een heer uit een ziekenprogramma
in de radio, een HBS-meisje dat
teener-zangeres kan worden wie
kan dat al niet? een pop-art-heer
(„ik ken er nog wel meer maken")
en een bejaard manspersoon die heel
sentimenteel zijn cellisten-carrière in
Duys' programma zou willen afslui
ten, waren voorbeelden van die slech
te keuze.
waar ze goed was, daar zorgde
het rumoerige, schei-fluitende audito-|
er wel voor om zich alles ver j
beneden de maat te doen ontwikke-'
len. Natuurlijk had ook Willem Duys
daar last van. Maar behoort een qua
beschaving geselecteert publiek in
een zaal waar een tv-programma
„live" moet worden gemaakt niet
mede tot de voorbereidingen van de
maker?
Neen. het was allemaal bar slecht.
Voortdurend zat de kijker bij wijze
van psreken met het klamme zweet in
de handen of er niet een soort onbe
schofte rel via het scherm aan de
Nederlandse huiskamers zou worden
doorgegeven. Gelukkig kwam het
daar niet van.
Verder vermeldde het programma
gisteravond een ingeblikt Ameri
kaans programma van de overigens
beroemde Danny Kaye. Vergissen we
ont niet dan vinden de meesten die
enkele van deze programma's gezien
hebben Danny's films stukken beter
dan zijn shows.
Humanisten vragen
zendtijd radio en tv
HILVERSUM Het Humanistisch Ver
bond meent, dat het als levensbeschou
welijke organisatie recht heeft op zend
tijd in radio en televisie op gelijksoortige
wijze als de kerkgenootschappen. De
heer B. J. Max. hoofdbestuurslid van het
verbond, acht het een erezaak voor een
regering „die nadrukkelijk verklaart, dat
haar beleid zal worden gedragen door de
geestelijke waarden, die in christendom
en humanisme tot uiting komen" om dit
tijdens haar regeringsperiode te realise
ren. Hij schrijft dit in Mens en Wereld,
het orgaan van het verbond. Het verbond
zou al zeer tevreden zijn met een
het aantal toewijzing van een beperkte wekelijkse
bijbels, dat elk" jaai gedrukt wordt, j zendtijd op gelijksoortige wijze als nu
verhoogd worden van 50 miljoen tot 150 aan het IKOR en Convent van Kerken
miljoen. Dit zei ds. G. H. Wolfensberger. wordt gegeven, aldus de schrijver,
studiesecretaris van de gemeenschappe
lijke commissie van de Wereldraad var
"erken en van de Verenigde Bij beige-
Honderdmiljoen
bijbels per jaar
meer nodig
nootschappen op een persconferentie, die
gehouden werd ter gelegenheid van de
conferentie over de bijbelverspreiding,
die maandag in Soest werd gesloten.
ASSEN Van de hand
H. J. Prakke, hoogleraar aan het „Insti-
tut fuer Publizistik" van de Westphaalse
Wilhelms-universiteit in Muenster. is een
„levensbericht" van dr. Jan Naarding
(1903-1963) verschenen, met een biblio
grafie, bewerkt door Bote de Boer,
8) ,.Nee. in soep of bouillon heb ik op
het ogenblik niet zo veel trek. kinderen."
zei moeder Joppers. ..Maak maar twee
boterhammetjes voor mij klaar met een
kopje thee erbij. En zorg dat vader flink
eet. Die heeft het nu ook nog extra
druk."
Jesje en Josje haastten zich naar
beneden, naar de keuken. Terwijl
Josje theewater opzette ging Jesje .bin-
de tafel vast dekken en daarna zette
Josje thee en sneed Jesje brood.
„Niet van die hompen voor moeder,
hoor!" waarschuwde hij. „Mooie dunne
boterhammetjes."
,Laat dat nu maar aan mij over,"
antwoordde Jesje een tikje snibbig. „Ik
weet heus wel hoe je brood snijden
Toen alles klaar wasliep Jesje met
haar moeders twaalfuurtje naar boven.
„Dat ziet er lekker uit," glimlachte
moeder Joppers. „Ik zal even een beetje
overeind komen. Als jij dat kussen een
beetje in mijn rug wil schuiven, Jesje,
dan zit ik wat makkelijker. Zo, ja. En ga
nu zelf ook maar eten."
Jesje bleef nog even staan wachten tot
haar moeder een paar hapjes genomen
i spoedde zich dan weer de trap
het smaakte haar ook goed, geloof ik.
Kom, vader, neemt u ook eens een
boterham. Wilt u de worst misschien
hebben? Waar zit u zo aan te denken?"
„Ik zou tegen het eind van de middag
even de stad uit moeten," sprak meneer
Joppers. „Maar dat is nu misschien een
beetje lastig."
„O. geen sprake van, vader!" verzeker
de Jesje hem. „Gaat u gerust. Jos en ik
zorgen wel voor het eten. Hoe laat bent
u weer terug, denkt u?"
„Een uur of half zeven," antwoordde
haar vader.
„Dat Jcomt dan prachtig uit!" lachte
n Josje en ik zorg
j klaar hebben!"
ii
klankbeeld. 9 45
KRO: 10.00 Inlei-
Ovsral in West-Europa ziet U dit embleem.
Symbool van Esso service I
Speciaal voor toeristen,
NET ESSO BENT U BETER UITf
Dread Disease. TV-film. CVK/ÏKOR- 19.30
Vergeven en vergeten, gesprek. NTS: 20.00
Journaal. 20.05 Sport in beeld. KROj 20.30
Nederland II: NTS: 19.30 Kapitein Zeppos.
TV.film voor de jeugd. 20.00 Journaal. 20.05
Margie Margie the match maker. TV-film.
20.30 Vakantie op zicht: 2. Zwitserland. 21.00
De bom (The bomb), film. 21.30Omnibus,
balletprogramma. 22.00-22.15 Sport in beeld
België: 14.55 Voor boer en tuinder. 15.25
De Flintstones. 15.50 Kapitein Zeppos. 16.15—
17.30 Eurovisie: Tu en. 18.35 Klein, klein
Kleutertje, 18.55 Bui ala Boys, film v. d.
De Platenbijbel. religieu
Nieuws en waterstanden,
ding Hoogmis. 10.05 Hoe
grammofoonmuziek. 12.10 tjoex
12.20 Grammofoonmuziek. 12.30 N
Buitenlands commentaar. 12.45 D«
eek op (gr). 13.30 Voor de kinderen. 14.15
Pianoduo (gr.): moderne muziek. 14.30 Het
Gelders orkest en soliste: moderne muziek.
15.00 De hand aan de ploeg, lezing. 15.05
Lichte gi
15.05—15 40: Schooltel
:k. 18.30 Britse bedehui:
Nederland, gesprekken. 18.45 Kerkkoor:
geestelijke liederen. 19.15 De vooruitgang der
mensheid, lezing. 19.30 Samenzang: geestelij
ke liederen. 20.00 Nieuws. 20.07 Reflex,
medidatie. KRO: 20.15 Elpe-Festlval: lichte-
en dansmuziek (gr). 21.00 Wissewassen,
amusementsprogramma. 2130 Grammofoon
muziek 21.35 De gespikkelde band. hoorspel.
22 15 Stereo: Lichte grammofoonmuziek. 22 25
Boekbespreking. 22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog.
22.50 Miasummernightclub. gevarieerd muzi
kaal programma. 23 55-24.00 Nieuws.
II, 298 m. VARA: 8.00 Nieuw,
Vele deskundigen zowel uit de ot
lene. als uit de bijbelverspreiding en
-vertaling hielden zich bezig met vragen
aangaande de bijbelverspreiding en de
evangelisatie door schriftelijke bijbelcur-:
sussen. De resultaten van de conferentie! Martine wist niet dat haar wegblijven op de
ZUkv? uitgangspunt zijn van diverse samenkomsten van het jonge volk werd kwalijk
publikaties en acties in de meer danl genomen. Al die dingen vergat ze, zoals ze ook
buttSS'™' °1" (t'f1 om een er°et te beantwoorden of in te
gaan op beuzelpraat. Joryt kon haar soms zitten
aankijken alsof hij iets vragen wilde. Zo ver
kwam het nooit, want Martine liep voorbij of ze
hem niet zag.
Het ijs in de beek was nog niet helemaal
gesmolten toen Andres Maler weerkwam. Martine
ging naar Hinberghe om hem af te halen van het
tramstationnetje. In „De Groene Specht" 'ging ze
met hem mee naar het zolderkamertje", omdat ze
over veel moesten praten Er stak helemaal geen
kwaad in. maar Jeep Karsten en enkele andere
Horsten die in de gelagkamer zaten en gezien
hadden dat zij met de schilder mee naar boven
ging, vertelden dat rond. Het ene uur werd een
avond en een hele nacht tot het ten laatste een
schande was.
Bij haar thuiskomen was Joryt zeer kwaad,
omdat het niet te pas kwam zo laat met
vreemden over de weg te zwerven. Martine
wachtte een ogenblik met haar antwoord.
Andres en ik hebben afgesproken dat we samen
verder zullen gaan.
Nanna begreep dadelijk wat dat betekende. Ze
was gaah huilen en Joryt sloeg met zijn vuist op
de tafel, iets wat hij nog nooit gedaan had. 't
Gebeurt niet.
't Gebeurt wel, vader.
De mensen in 't Horst zijn me meer vreemd
dan Andres. Dat was dezelfde tegenspraak als in
de dagen toen ze wilde weten van wie het dorp
was en wat er achter de horizon lag. Joryt had
sportmededelingen
soclalLstisch strijdlied. 818 Weer of geen
weer, gevarieerd programma. 9.45 Geestelijk
leven, toespraak, IKOR: 10.00 Kinderdlenst.
10.30 Hervormde kerkdienst. 11.30 Vraag en
antwoord. 11.40 Grammofoonmuziek. 11.45 De
Kerk in de spiegel van de pei
Geladen Schip, rubriek in het raakvlak van
Kerk en cultuur. AVRO: 12.30 Muzikaal
onthaal, bont muzikaal programma. Daarna:
'entuecl postdun
VARA: 17.30 Voor de jeugd. 17.50 Nieu'
sportuitslagen. 18.05 Sportjournaal. 18.30 Ste
reo: Walsorkest. 19.00 Bij nader inzien,
forum 19.40 Franse chansons. AVRO: 20 00
Nieuws. 20.05 Stereo: Kamerorkest en zang-
soliste: klassieke muziek. 21.05 De noodlotti
ge getuigenis, hoorspel. 21.35 Hadio-orkcst
15 Lie
mble. 22.30 Nii
door DIGNATE ROBBERTZ l
geen weerwoord gezegd, zo boos was hij, maar
meer nog bedroefd.
Wat Martine nog zei. klonk eigenzinnig en
eigenwijs, dat vond ze zelf ook en toch kon ze
niet anders.
Als Andres Maler een zoon van een keuter
was of een jongen uit Hinberghe, zou je hem dan
ook niet willen zien? Joryt kon niet geloven dat
Nanna zo sprak. Eens over de dorpel moest
voorgoed zijn en hij geloofde niet dat een
vreemde voorgoed over zijn dorpel kon komen.
Hij kon haar ook niet tegenspreken, omdat haar
gezicht zo smal en vaal geworden was. Ze zou
niet zo erg lang meer kunnen leven; hij was er
alleen niet zeker van of ze dat zelf wist. Ze sprak
er nooit over en ze was ook nooit in zich zelf
gekeerd of treurig.
Alles begon wel dubbel zwaar te wegen. En dan
was het weer of heel het leven langzaam in
stukken gescheurd werd. Al wat hecht en sterk
en zo innig verbonden geweest was.
Met het voorjaar begon zijn grote ronde weer,
tweemaal per week. Nanna zat in de vroege zon
en het leek of haar frisse kleur van voorheen
terug wilde komen. Ze begon haar tuin te wieden
en de rozen te snoeien, zoals ieder jaar. Maar
tussen hem en Martine lag het grote zwijgen, ook
al spraken ze met elkander. Het gebeurde dan dat
ze plotseling inhielden of zich afwendden.
Het voorjaar blijft droog met veel zonnige
dagen en een bolle wind, die door het dal davert
en host. Over de weilanden ligt een gelig waas en
de akkers verstuiven bij de kleinste windzucht, 's
Nachts, bij het schijnsel van de volle maan, lijkt
alles besneeuwd en doorschijnend, behalve de
jeneverbesbomen aan het einde van de holle weg.
Die loopt vanaf de brink naar de beek en komt
uit bij de watermolen.
Dries Borne heeft daar iets te zoeken en Rena
volgt hem, angstig dat hij zal afrekenen met de
mulder. In de winter is het begonnen met de
strikken die Dries zette. Geregeld werden ze
opgetrokken of doorgesneden. De wildeman is
ervan overtuigd dat niemand in 't Horst hem in
de weg zal durven komen; dus moet het de
zwarte mulder zijn. van wie verteld wordt dat
die met heimelijke dingen te maken heeft.
Dries laat nooit een rekening oplopen. Boven
dien is er de wind die dagenlang voorbijsuisde,
lauw en indringend. Dat is in zijn bloed gekropen
tot zijn spieren spanden. Bij-het stijgen van de
maan trekt de wind zich terug achter de Oeler,
maar dan is er die tintelglans en het ritselen en
kirren van dieren over de bronstige aarde.
Rena hurkt onder de jeneverbesboom ofschoon
ze bang is voor de geheimzinnige gestalten. Hun
schaduwen over het zand rekken zich uit, hurken
neer en kruipen naar iemand toe die het waagt
coor de maannacht te lopen. Maar wie in zo'n
nacht onder de jeneverbes durft zitten, zal
gelukkig worden. Rena wacht tot Dries zal
komen; dan zal ze hem roepen. Ze moet beletten
dat hij naar de molen gaat.
(Wordt vervolgd)
