Het Franse geld, dat _toch
geen rol speelt
Brick Bradford
Puzzelhoek
is het zo!-
«lesje en Josje
Senmoet
I DE STENEN ZONDE
VRIJDAG 7 MEI 195S
ITHE*ttOlVSN-ÏTHERGOlVEN.ETHS«GOlVSN-ETHCTOOLV£N
ITHEftGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGÓLVEN-ETHERGOLVEN.
Ko van Dijk was
weer Hendrik IV
Het moet voor Ko van Djjk een ge
noegen zün geweest, de titelrol in Luigi
Pirandello's „Hendrik IV" die hij
dertien jaar geleden speelde voor het
hem de gisteravond vertoonde televisie
bewerking niet geheel hebben bevredigd
omdat de overgang van werkelijke naar i
gesimuleerde waanzin, alsook de ont
hulling daarvan, zich in deze versie te
abrupt moesten voltrekken. De geloof
waardigheid van de beredeneerde psy
chiatrie moest daardoor wel eens in de
verdrukking komen.
Verstandig was het. ook de tekstregie
tan Ko van Dijk toe te vertrouwen,
want niet de door een televisieregisseur
te bedenken beeldstanden en camera-
instellingen kunnen de voorstelling
maken; dat hangt af van de wijze
waarop de tekst van dit stuk wordt aan
gevoeld en al acterend wordt over
gebracht. Het gevaar is namelijk groot,
zoals in 1963 bij Ensemble is gebeurd,
dat Pirandello's verweving van schijn
en werkelijkheid onvoldoende ziel krijgt.
Hoewel „Hendrik IV" meer redeneer-
dan taferelenstuk is. hadden wij toch
het gevoel, het toneel boven een tele
visiepresentatie te moeten prefereren.
Ondanks de beknottingen gaf echter
Ko van Dijks gepassioneerde creatie
alle reden tot bewondering. De vertol
kingen van o.a. Josephine van Gasteren,
Gerard Hartkamp en Lo van Hensber-
gen, waren bekwaam, doch zij dwongen
te weinig tot het meebeleven dat naar
bewogenheid voert. Wim Grelinger
kwam even in het beeld in de rol van
de oude huisknecht die hij ook in '52
Televisie festival te Montreux (II)
Ook Nederland
Nederland N.T.S.: 19.00 Nieuws. 19.01
Voor de kleuters. VARA: 19.06 Sportcom-
mentaar. 19.35 The Flintstones, tekenfi'—
NTS: 20.00 Journaal. VARA: 20.20 Achter
nieuws. 30.45 Mei '65, geïllustreerd ti
schrift. 21.25 K-wartaal, cabaret. NTS: 22.15
itreiking Gouden Roos
Mor
MONTREUX Onder de festi
valgangers overheerst de mening, 77 nnvTttinv
alle ingezonden OHOer CW nUUlt *1
VARA-22 45 °Actueel Hurnanisrrip" NTS:" 2 55
Toeristische tips. 22.58-23.03 Journaal.
Nederland II: NTS: 20.00 Journaal. NCRV:
20.01 Voor de -----
Brigade, tv-fil
mentaire film. 21.55-22.10 Attentie.
België: Nederlands progr Kan. 2 en 10:
18.45 Teletaalles: Frans. 19 00 Zandmannetje.
1905 Tienerklanken. 19 Pol. tribune. 19.55
De weerman. 20 00 Journaal. 20.5 Dorus'
beeldroman 21 10 De huisarts. 22.00 Journ
22.15-22.45 De gouden Roos v. Montreux.
Televisie morgen
Nederland I. VPRO: 16.00-17.30 Voor de
nu de helft van
programma's is vertoond, dat
het Franse programma „Happy (Van een speciale medewerker)
New Yves" met de gouden roos
zal gaan strijken. Vooral de En
gelsen, die in groten getale zijn op-| Het is een specifiek programma, geen
gekomen, zijn eenvoudig „weg*' cc""""v*"r
van de Franse prestatie. Gaat men
als toeschouwer op de stoel van
de vakman zitten, dan lijkt het er
inderdaad op, dat wat de Fransen
hebben geleverd uitsteekt boven
alle andere inzendingen. Reeds het
vorige jaar viel de inzending op,
die onder regie van Jean Chris-
tophe Averty met als hoofdfiguur
de zanger Sacha Distel, herhaal
delijk het publiek in extase bracht.
De „zure druiven" waren voor de
Fransen inderdaad zuur, want een
prijs is er niet uitgekomen. Maar
de formule lijkt de juiste te zijn
om het voor een tweede keer te
proberen. Althans zo hebben ze
van de Franse staatstelevisie ge
dacht.
De keuze is nu gevallen op de al
wat oudere en geroutineerde zanger
Yves Montand, die een reeks van
liedjes ten gehore brengt. Maar het
zijn niet de liedjes zelf, het is niet
de presentatie van Yves Montand
maar het is de bijzonder geraffi
neerde beeldmontage van Averty, die
gemaakt heeft, dat deze Franse
produktie eruit springt. Het pro
gramma is op 1 januari jl. voor hei
eerst door de televisie uitgezonden.
Men heeft alles op alles gezet om
met deze inzending in de prijzen te
vallen.
iO.30-12.05 Volks urn
is progr. Kan.
iversiteit. 16.55 3
fiitwl-puszel
Nieuws: 7.40 Geestelijke liederen: 7.55 De
zijt gij, praatje; 8.00 Djinn: gevarieerd
programma; (8.30-8.40 Nieuws); 12.00 Ange
lus; 12.03 Licht instrumentaal ensemble
zangsolisten; 12.24 Marktberichten; 12.27 M<
dedelingen t.b.v. land- en tuinbouw;
Nieuws; 12.40 Religieus
heidsvoorlichting
Vul horizontaal in: 1. op welke tijd, 2.
schoeisel, 3. overeenkomst. 4. Nederl.
schilder, 5. plotseling. 6. fel plagend, 7.
kalm. Bij juiste oplossing leest men in de
cirkeltjes de naam van een plaats in
Z.Holland.
Oplossing vorige puzzel
Horizontaal: 1. brandal - e.k., 2. oir -
eender. 3. santé - tere. 4. knap - roede. 5.
otto - robot. 6. ont - ton - oer. 7. pret
Lee - v.a. 8. Oene - deren. 9. pet - rek-
Sri.
Vertikaal: 1. Boskoop - op. 2. riant -
Nr. - Ee. 3. ar - nat - tent. 4. net
Potter. 5. deer - Rolde. 6. Antoon - eek
7. Ld. - e.e. - boers. 8. eer do - ever. 9.
kree - Trani.
12.45 O'...
nemen. Tips
eggebruikers: 12.55 Licht
zangsoliste: 13.15
14.40 Franse
orkestmuziek en zangsc
dokumentatie voor en
15.50 Karakteristiek; e
Sportperiscoop; 16.4C
Nieuws, postdui'
Strijdlied; 8.13
820 Wegwijs. t-«._
8.30 Lichte grammofoonmuziek: 9.00 Loon
werken, praatje; 9.10 Stereo: Weens
les: 15.00 Licht»
isten; 15.30 Signaal
over jonge mensen:
:n programma var
il muziek: 16.3<
imofoonmuziek;
socialistisch
orkestmuziek (gr.);
trips
uit. praatje VARA: 10.00 i
10.15
11.00 I
land- en tuinbouw en postduivenberichten;
12.30 Actueel sportnieuws; 12.55 VARA-Varia;
13.00 Nieuws; 13.15 Stereo: Lichte orkestmu-
ziek en solisten: 13.40 Uitlaat, programma
voor de twintigers: 14.15 Radio Jazzclub:
14.45 Verenigingsraad van de VARA vandaag
bijeen: samenvatting van de toespraak: 15.0C
Nederlandse zangers uit vroeger jaren
(opn.): 16.00 Nieuws; 16.02 Boekbespreking:
16 20 Stereo: Licht instrumentaal septet; 16.40
Orgelspel; 16.55 Stereo: Salon-orkest; 17.20
Tot ziens in Den Haag: Het Pinkstersport-
feest van de Nederlands Culturele Sport
bond; 17.30 Weekjoumaal.
serieproduktie. die kenmerkend mag
worden genoemd voor het televisie-amu
sement in een bepaald land. zoals men
dat eigenlijk graag zou willen. Een
doorsnee produktie zou het ook niet
kunnen zijn, gezien het feit. dat alleen
hiervoor een bedrag van vele tonnen is
uitgetrokken, men hoort hier zelfs spre
ken van negenhonderdduizend gulden,
terwijl bovendien zes weken beschikbaar
waren om het programma tenslotte op de
band vast te leggen.
TWEE OPVATTINGEN
Nu zijn er mensen, die van oordeel
zijn, dat het hier in de eerste plaats
festival is, waar de inzenders met het
beste moeten komen wat ze maar kunnen
maken, ook al is het er speciaal vooi
gemaakt. Anderen verkondigen de opvat
ting, dat het heel wat natuurlijker is mei
een programma uit een serie te komen.
De laatste opvatting wint het. Behóórt
het eigenlijk ook wel te winnen. Gaat
men zich namelijk toeleggen op speciale
produkties, dan gaat in heel veel geval
len ook het geld een extra woordje
meespreken. Het is merkwaardig te ho
ren, dat de Engelsen zichzelf een verwijt
maken zich te weinig voor dit festival f
te spannen. Maar dit verwijt is nauw
lijks op zijn plaats.
ONDER DE MAAT
Zolang Nederland aan dit feest mee
doet is het altijd behoorlijk uit de bus
gekomen. Vorig jaar was er de Rudy
Carrell show, die met een zilv<
werd beloond, daarvóór de Wim Sonne-
veld-show, die een lè Nederlands karak
ter had. maar toch wel kon worden
geapprecieerd, in 1962 was er het AVRO-
programma „Een avondje bij Corrie
Brokken" dat dicht in de buurt van de
prijzen kwam.
Helaas: het concert van de lucht-
_jachtkapel, dat is opgenomen op de
vliegbasis Soesterberg en waarin een
jongetje zijn verlangen verwerkelijkt
ziet door ten slotte een plaatsje te
krijgen als trompettist, heeft nauwe
lijks meer dan het gebruikelijke be-
leefdheidsapplaus gekregen. Wat een
Tsjechische waarnemer opmerkte:
,Het is weer eens een andere manier
om een blaasorkest op te nemen, en
uit dat oogpunt wel nuttig". En een
Duitser stelde doodernstig de
vraag, of de show bedoeld was om
jongelui te bewegen dienst te nemen
bij de luchtmacht.
INTERNATIONAAL
De laatste dagen treft weer hoezeer
verschillende televisie-omroepen zich
te weinig van bewust zijn, dat men zich
aan een internationaal publiek presen
teert. Het is te waarderen, ja het is zelfs
aan te bevelen, dat elk land tracht
eigen gezicht te tonen en niet tracht weg
te zakken in wat bloedloze algemeenheid,
die het internationaal altijd wel doet en
waarvoor altijd wel kopers zijn te
vinden.
Het wordt echter een kwalijke
zaak, wanneer een programma gro
tendeels is opgebouwd uit conféren
ces, waar geen mens een woord van
verstaat. Vooral de Oosteuropese lan
den hebben daar een handje van en
het is een wat zielige vertoning,
wanneer een groot deel van het
publiek zich onder de uitzending al
naar de koffiebar begeeft en het
Roemeens Roemeens laat en de Hon
gaarse conférence overlaat aan maar
enkele Hongaars sprekende lieden.
Door niet de taalbarrière te doorbre
ken schakelt men zich al terstond uit.
categorie van program-
weinig wordt gesproken
nauwelijks wordt geschreven. Dat zijn
die programma's, die „buiten mededin
ging" worden ingezonden, maar die vaak
een betere indruk nalaten. De belangstel
ling er voor is nauwelijks minder groot,
want het geeft de mogelijkheid zaken te
doen en programma's aan te kopen voor
het komende seizoen. Er lopen hier dan
ook heel wat zakenmensen rond, die als
een filmbeurs louter en alleen komen
n zaken te doen en de artistieke kant
ui de televisie laten voor wat ze is.
UITWISSELING
Trouwens toen men vijf jaar geleden
met het plan rondliep om een festival te
organiseren was een van de hoofdmotie-
van de mogelijkheid tot uitwisseling te
bevorderen. Eerder was het de bedoe
ling om tot een soort vakbeurs te komen
in plaats van tot een werkelijk program
matisch treffen.
Het is tenslotte op een festival
uitgedraaid, maar de zakelijke kant is
bepaald niet uit het oog verloren. Van
alle officiële inzendingen van vorig
jaar zijn er in totaal meer dan
honderdentachtig verschillende her
uitzendingen geweest. Het zakelijk
karakter wordt nog eens onderstreept
door het feit, dat voor het eerst naast
de programma-documentatie een op
gave wordt verstrekt van de wijze
waarop andere stations over de pro
ducties kunnen beschikken.
Dr. P. GROS
VANAVOND TE ZIEN
Nederland 1, VARA, NTS
8.45 uur de laatste aflevering van dit seizoen van de Rob de NJjs-
show, met ditmaal The Anita Kerr Singers en Floyd Cramer
als extr? gasten.
9.25 uur nemen Rinus Ferdinandusse en zijn Haags Studenten Cabaret
afscheid van het beeldscherm met hun programma (K)war
taal.
10.15 uur Uitreiking van de gouden, zilveren en bronzen roos van
Montreux aan de winnaars van het concours der tv-inzen-
dingen.
Nederland 2, NTS, NCRV
8.01 uur het maandelijkse tienermagazine TM, met o.a. flitsen van
een Hootenanny in Dordrecht.
8.45 uur „Waar vloog de vriendelijke duif heen?" een film uit de
serie Geheime Brigade van Scotland Yard.
9.35 uur Een NCRV-filmreportage van een sportdemonstratie te Addis
Abeba, met o.m. een interview met Abebe Bikela, de twee
voudige Olympische kampioen marathonlopen.
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I. KRO
8.15 uur de derde internationale zomercursus voor vocalisten met
cantates van IJach, liederen van Schumann, Wolf en
Debussy.
10.45 uur in het avondtheater het luisterspel „Toen had je nooit
regen" van Norman Smithson.
Hilversum II, VPRO, VARA
8.05 uut het Royal Philharmonic Orchestra met zang van Marilyn
Tyler.
9.45 uur Vakantie 1965, een programma vol wensen, bedenkingen
en sombere overpeinzingen van Erik de Kluyver.
11.10 uur een platenkeus van Harry Gaarenstroom en Aad Bos onder
het motto „Prettig Weekend".
JURY'S
Het werk van de officiële jury speelt
zich af in een afzonderlijke ruimte in het
eerste huis ter plaatse, het Palace-hotel.
Vorige jaren bestond de jury uit een
beperkt aantal leden, maar dat heeft
bepaald onbevredigend gewerkt. Er is
zelfs het vermoeden geuit, een onbewe
zen vermoeden overigens, dat de prijs
toekenning wel eens niet helemaal objec
tief is geweest. Nog begrijpen velen niet
waarom een Amerikaanse televisieshow
i een prijs (en nog wel de hoofdprijs) kon
winnen, omdat die inzending niets bij-
zonders had en zij confectiewerk te
gaf. waarmee alle televisieschermen
de hele wereld worden bedekt. Dit jaar
i is er een andere formule gevonden. Elk
land vaardigt één vertegenwoordiger af.
i voor Nederland is het VARA's televisie
chef Piet te Nuyl jr. en daarmee wordt
gehoopt, dat al het gefluister rond de
jurering de kop wordt ingedrukt. In elk
geval is het zaak. dat. wanneer het
i festival niet dezelfde kant als de gebrui-
kelijke filmfestivals wil opgaan, op het
'punt van de officiële prijstoekenning, de
hoogste normen in acht worden geno-
i men.
.15 Derde lntei
reus voor vocalisten: klassieke 11 ede-
Mi Moderne Franse orkestwerken
"(opn.) 21.20 Friezen conti* Groningers,
aktuele dokumm
hoorspel. 23.55-24.00 Nieuws.
Ivrrsum II, 298 m: VPRO: 16.00 Nieuws.
Grammofoonmuziek. 18.20 Ui;»ehding
de Boeren Partij. Spieker: de heer N.
Verlaan. 18.30 Bèta. nieuws uit de wereld
van de natuurwetenschappen. 18.40 Jazz-
rondo. 19.00 Kiosk. 19 10 Oud<
(opn.). 19.30 Kunstkroniek.
kamermuziek
1 Eerste
20.05 Stereo: Moderne
.50 Boekbespreking».
1806) Het dagbladwczen is in Rus
land. vóór de Sowjets
kwamen, altijd maai
ontwikkeling gekomen. Voor een deel
lag dit aan het regiem dat bij tijd en
wijle een strenge censuur toepaste,
waardoor de kranten nauwelijks, of
helemaal niet konden verschijnen. In
1828 was bijv. alle drukwerk aan
preventieve censuur onderworpen,
waarvan de leiding berustte bij de
beruchte Ochrana (Derde Sectie). Te
gen bijkans elke schrijver werd een
eindeloos aantal straffen uitgesproken,
tijdschriften werden verboden, boe
ken eerst na „zuivering" voor publi-
katie vrijgegeven, toneelstukken het-
lij verboden na de eerste voorstelling,
hetzij zwaar verminkt enz. Dit absur
de systeem nam weliswaar in de
tweede helft van de vorige eeuw een
einde, maar men bleef in Rusland
toch zó bang voor het gedrukte
woord, dat allerlei beperkende bepa
lingen bleven voortbestaan, om nog
maar niet eens te spreken
verscherpte censuur die ook i
le perioden herhaaldelijk werd inge-
aantal kranten dat in 1862 in beel Prawda (Roeskaja Prawda) uit de
het bewind Rusland verscheen was desondanks
magertjes tot maar 20 procent van het aantal
kranten dat in het aanzienlijk kleine
re Frankrijk circuleerde. En van alle
Russische dag- en weekbladen was er
niet één die een oplaag had van meer
dan 25.000 exemplaren. De ontzetten
de armoede van de Russische pers
werd echter niet alleen veroorzaakt
door de herhaaldelijk optredende een-
Prawda uit
elfde eeuw
suur, maar voor een niet minder
belangrijk deel door het grote aantal
analfabeten, die veel meer dan de
helft van de bevolking vormden.
Houden we dit alles in het oog, dan
kan de Prawda, de spreekbuis van het
-an de Sowjetregiem, onmogelijk op een ho-
libera- ge ouderdom bogen. Ieder die zich in
deze materie heeft verdiept, weet
steld. Onder het gematigde bewind trouwens wel, dat dit blad
lide eeuw bekend. Het woord
„Prawda" en daar wilden we
vandaag uitdrukkelijk eens op wijzen
betekent niet alleen „waarheid",
zoals velen veronderstellen, maar
heeft tevens de betekenis van „wet",
een coïncidentie die juist door de
plaats die de Prawda in Rusland
inneemt, van bijzondere betekenis is.
De Roeskaja Prawda uit de 11de
eeuw is dan ook niet een communis
tenblad geweest maar het wetboek
dat in die dagen is ontstaan. (Het is
overigens merkwaardig, dat in de
geschiedenis van de Russische tijd
schriften de naam Prawda, ook vóór
de tegenwoordige Prawda bestond,
herhaaldelijk de kop van een blad
heeft gesierd, maar die bladen gingen
altijd tegen de heersende kaste in.
omdat de schrijvers behoefte hadden
eens de waarheid te zeggen. Ook met
die traditie is na de revolutie gebro
ken.
Waarom de Russen het Cyrillische
schrift gebruiken, is weer een ander
hoofdstuk.
1 Het was enkele maanden na het
•ontuur met de horlogedieven. Jesje en
Joeje hadden voor die dag de school er
weer op zitten en kwamen druk babbe
lend naar huis toe gestapt.
„Als ik thuis ben, ga ik een grote
verftekening maken", zei Josje. „Daar
heb ik echt zin in. Dan vraag ik verf aan
vader en...."
„Kan niet", zei Jesje lakoniek. „Vader
is vandaag in Grampeldam."
„O, ja, dat is waar", knikte Josje. „Nu,
dan vraag ik het wel aan moeder. Die
zal toch wel thuis zijn?" voegde hij er
een tikje ongerust aan toe. ,,Ik vind het
altijd zo naar", ging hij verder, „als we
uit school komen en moeder is er niet
de thee dan al klaar. r.ieuw liggen", zei Jesje. „Laat eens
voelen." Ze legde haar hand tegen haar
moeders voorhoofd. „Ja, u hebt koorts,
geloof ik. Zou u niet naar bed gaan?"
..Nee, ik blijf een poosje hier liggen",
antwoordde haar moeder. „Ik moet
straks toch ook weer voor het eten
zorgen."
..Dat zullen we nog wel eens zien",
sprak Jesje. „Anders doen Josje en ik
dat wel. Maar nu zal ik eerst thee gaan
zetten, want dat hebt u zeker nog niet
En meestal heeft
Gezellig,
Maar toen ze aanbelden, moesten ze zo
lang wachten, dat het leek of hun
moeder inderdaad er niet was. Eindelijk
deed ze dan toch open, maar de kinderen
zagen onmiddellijk dat er iets niet in
vroeg Jesje
„Wat hebt u. moeder'
verschrikt. ,,U ziet zo bleek."
„Nee, zo rood jui6t", riep Josje. „Wat
is er moeder? Bent u ziek?"
„Ik geloof het wel, jongens", knikte
moeder Joppers. „Ik voel me zo akelig.
Ik ben al een beetje op de bank gaan
liggen."
„Ga daar dan maar weer gauw op-
,Nee, en ik heb juist een verschrikke»
lijke dorst", antwoordde haar moeder.
Jesje verdween naar de keuken en het
duurde niet lang of ze keerde terug met
een pot thee in haar hand.
GRAMMOFOON PLATENPROGRAMMA
DRAADOMROEP VANAVOND:
VAN 18-20 UUR:
Jiacchino Rossini. 1. „n Barbie
ia". Komische opera in 2 bedrijven op
van Cesare Sterbini. Alvinio Misciano,
Fernando Corena, bas: Giulietta Si-
-sorpaan; Ettore Bastianini,
Alberto Erede.
la". Filharmonia Orkest o.l.v. Tullio Serafii
II Vineen zo Bellini uil
th! non credea mirarti..
tnna Moffo. sopraan e:
„L'Amico Fritz"
PERSJURY
Een andere jury, die minder in
afzondering werkt, is de persjury, een
instituut, dat waarschijnlijk meer is
ingesteld om de ij delheid van de pers
vertegenwoordigers te strelen, dan dat ze
werkelijk nuttig werk verricht. De pers
heeft een andere taak dan het toekennen
van een prijs. Bovenden is het uiteraard
een gezelschap aan welks oordeel del
televisielanden zich niet zoveel gelegen:
laten liggen. Nu is het opmerkelijk, dat
de Duitse pers deze jury een hoogst
belangrijke aangelegenheid vindt en het
merendeel van de leden bestaat dan ook
uil Duitsers.
Er is zelfs een onbegrijpelijke riva
liteit om toch een plaatsje in dit
gezelschap te veroveren, waarmee ze
zich min of meer belachelijk maken
jin de ogen van vele anderen, vooral
de Engelsen. Die weigeren consequent
om zich voor dit ondankbare en
onnodige werk beschikbaar te stellen.
Hun stelling, dat de pers er is om hi
Ante Borne staat bij de schuur. Hij woont aan
de voet van de berg en als hij heel vroeg op is
komt hij Joryt tegemoet om samen naar het werk
te gaan. Alles wat met de aanplant te maken heeft,
komt bij de landschut. Bovendien is hij Ante's
vriend, de enige mens die hij volkomen vertrouwt
en met wie hij kan praten.
Ante staat met neergeslagen ogen terwijl Joryt
de wis kraakt. Hij weet dat Dries haar
geplant heeft. Zijn zoon, die in 't Horst de
wildeman genoemd wordt. Als een oude verjaarde
den is de jongen gegroeid en geworteld in 't Horst.
Gestorven geslachten zijn weer levend geworden
in zijn bloed, met hun strenge zeden en onveran
derlijke gewoonten. Ante schaamt zich om wat de
jongen deed. Gaat het hem aan met wie Volmar's
dochter wil trouwen?
Het is de dag waarop de landschut zijn grote
ronde doet. Over de berg, langs het ven en over
de heide, langs de ontginningen en over de
akkers om achter om 't Grobbenuus en de
Schemheuvel langs de beek terug te komen.
Joryt sluit de achterdeur voor hij op pad gaat.
Als ze bij de aanplant komen, is er nog geen
woord gezegd. Ante hijgt, hij heeft Joryts wijde
boze stappen.nauwelijks kunnen bijhouden. Een
konijn vlucht van tussen de jonge dennen onder
de omheining van laag eikehout. Die vreten de
knoppen, zegt Ante alsof de ander dat niet
weet.
Verderop staan jonge berken, fonkelend als
bruiden in hun prille tooi. Het licht siddert tussen
de takken en doorstraalt het tere bladgroen. Een
snel ijler wordende nevelsluier drijft langs de
stammen. Joryt kijkt ernaar en dan wordt de
bittere trek om zijn mond milder.
I door DIGNATE ROBBERTZ
(aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa2
Zwijgen, Ante, zegt hij, zonder moeite te
verbergen.
Maar natuurlijk! Ante is verbaasd dat Joryt het
zeggen kan. Met een smekende uitdrukking in
zijn goedige ogen, alsof hij vergeving wil vragen
voor wat Dries deed, kijkt hij op naar de veel
grotere landschut. Ante is een schraal mannetje
met smalle schouders, die hij altijd samengetrok
ken houdt alsof hij ergens voor vreest. Zijn
muizegezichtje is deemoedig en zo is heel zijn
wezen. Ante Borne wil alleen maar goed zijn en
toegeven. Dat heeft hij geleerd in zijn huwelijk
met Jentje, die niet kan toegeven, behalve aan
Dries. Dat de jongen een wildeman geworden is.
heeft hij voor een deel te danken aan zijn
moeder.
Ante wil niet denken over wat hem kwelt en
drukt en nog schuwer en deemoediger maakt dan
hij al is
De arbeiders uit Hindberghe zijn er nog niet.
Het is goed om nog een ogenblik tegen het
aarden walletje te zitten. De zon geeft al warmte
en het zand voelt droog. Omdat hij niet onder
woorden kan brengen wat hij denkt, praat Ante
over de kluitdennen die verplant moeten worden
en over het zaaibed dat gisteren gereed gekomen
is. Joryt verstaat niet de betekenis van zijn
woorden, maar wel hun klank. Van de es komt de
roep van een grutto, zo vriendelijk en vertrouwd
dat het hem ontroert. 't Is tijd. Tot vanavond!
Ja, tot vanavond, antwoordt Ante. Dan zal
hij verslag uitbrengen van het werk en als de
week om is, zal de landschut naar de andere kant
van de Oeler gaan om over alles wat er in het dal
voorviel, bericht te brengen aan de jonge Bernt
Vasse. Of als die op reis is aan Jurre Mensink. Zo
is het al jaren geweest en wie zou het anders
maken?
Joryt gaat de berg op; de zon schijnt in zijn rug
als hij uit het berkenbos komt. Er hangt de geur
van bloeiende dennen en voor zijn voeten prijken
de fijne sterretjes der mossen. De Stenen Zond®
ligt onbeweeglijk en wit op de steenachtige
grond. Joryt blijft erbij staan om naar het dal te
kijken. De Schemheuvel lijkt dichtbij en 't Horst
is klein met de lage huisjes en het spitse
kerktorentje. Zo simpel en goed is alles, hoe kan
het dan moeilijk zijn om er te leven?
Is dat om Jentje Borne's jaloerse tong, om wat
Martine wil en om wat daarover gezegd en
gefluisterd wordt? De vrouw van Tabe, de smid,
die leeft van over anderen te praten, zegt het in
zijn gezicht: Hou liever je dochter aan een
touwtje, landschut, voor je ons zegt wat we doen
en laten moeten.
De vrouw van Tabe klept het overal rond dat
Dries Brone de vellen van gestroopte hazen en
konijnen in de smidse brengt, waar iedere week
de opkoper uit Hinberghe langs komt. Oud ijzer
en andere rommel neemt hij mee, waaronder de
vellen verborgen liggen. Hou je mond, heeft de
landschut gezegd.
(Wordt vervolgd)
mm®
GOED VOOR
BEELD DOET
VOLGEN
