Leiden krijgt op 7 sept.
Duitsers ingekwartierd
Leids in)i'l(it»s(l;)t'l>ock J. H. Kasten (3)
Distributieregelingen
voor vele artikelen
Koningin op 5 mei bij nationale
dankstonde Leidse Pieterskerk
Documentatiegroep
richt expositie in
over oorlogstijd
Dodenherdenking voor Leiden
wordt sober maar plechtig
bescheiden programma 5 mei
voor Leidse burgerij
ilEÜWE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 22 APRIL 196»
W andel-speurtoch t
voor Leidse jeugd
op bevrijdingsdag
LEIDEN Op de bevrijdingsver
jaardag begint om 9 uur op de Kaas
markt, bij het clubhuis „De zeven
sprong" aan de Bernhardkade, in het
Van der Werfpark en bij speeltuin
„Westerkwartier" aan de Ten Kate-
straat de wandelspeurtocht voor kin
deren. Men kan hieraan gratis deel
nemen (opgeven bij de L.J.A. in het
stadhuis), maar men wordt verzocht
voor de Ceyion-actie van de NOVIB
een kwartje mee te nemen.
Omstreeks half elf eindigt de tocht
op het UVS-terrein in de Kikkerpol
der. Om elf uur als de deelnemers
een leuke attractie hebben gekregen
treedt het Warmonds kindercircus
Atleta op. In vier groepen (volgens
startplaats) marcheert men vervol
gens achter muziekkorpsen terug
naar de stad.
Bevrijdingsconcert
in Stadsgehoorzaal
LEIDEN Zoals wij reeds be-
(Exclusieve publikatie
Nieuwe Leidse Courant)
Vrijdag 24 mei 1940 Rustig.
Niets bijzonders.
Zaterdag 25 mei Demobilisatie
de helft der militairen. Des
middags met moeder en Jetty
naar Den Haag geweest. Treinen
«vervol. Willem in Mijnshceren-
land. Alles rustig.
Zondag 26 mei tot zondag 16 juni
Rustige dagen, 's Nachts steeds
vliegtuigen over in zuidwestelijke
richting. Distributieregelingen in
gesteld voor schoenen, koffie,
thee, brood en kleding. Willem
komt van zaterdagmorgen 8 juni
tot maandag 10 juni met verlof.
Haandag 17 juni Dag rustig.
Avonds en 's nachts heel veel vlieg-
;en over, richting westen.
Insdag 18 Juni 's Middags twee
rare explosies. Plaats en afstand on
tkend. Om half zes zijn veel vlieg-
igen in de lucht. Richting zuidwest.
30 juni Van 18 juni af overdag
etig, 's avonds en 's nachts veel En-
ike en Duitse vliegtuigen in de lucht,
ikwijls 's nachts wakker door het
Dortdurend lawaai Maar God dank
Leiden geen onheil.
31 juli De gehele maand juli
nachts Engelse en Duitse vliegtui-
er. Steeds hangen er lichtko-
aldoor werkt de mof met zoek-
:hten.
18 augustus Van 31 juli af niets
jzonders Deze nacht wakker
»rden door een hevige ontploffing
nstreeks één uur. Uit bed en de straat
Niets te zien. Wellicht een mijn
t is ontploft, of een bom die door
m vliegtuig is afgeworpen in de rich-
3g Wassenaar.
Zondag 19 augustus Zwaar ge-
jüjffcutsvuur uit zee
In kivartiering
7 september Van 19 augustus
af geen bijzonderheden. Maar
daag arriveert er een grote Duitse
troepenmacht in Leiden en wij krij
sen op de Sterrcwacht inkwartie
ring. Bij ons wordt een Duits offi
cier ingekwartierd.
Prof. Oort krijgt er ook een- Er
lunmer drie krijgt een kamer toege-
ezen, die bestemd is voor buitenland
astronomen. Bovendien nog wa
ildaten ondergebracht in het maga-
ijn. De directeur van de Sterrewacht,
rof. Herzsprung, is doodsbenauwd als
ij'maar een Duits uniform ziet, met
li gevolg dat hij alles op mijn dak
chuift. En ik moet maar zien het
lelletje zoveel mogelijk tegen te
di« rerken en desnoods weg te werken
iten fijn baantje. De luitenant, die
(j ons is ingekwartierd, is een correc-
kerel, die begrijpt dat ik van zijn
Inker niets moet hebben en hij laat
larom alleen zyn „goede morgen'
joede avond" horen
„Als een dief
8 september Onze Duitse offi
cier krijgt een collega op visite. Vind
die avond op een tafeltje éen papier
waarop aangegeven staat waar hi;
Nederland is binnengevallen (Weert)
Durf het niet weg te nemen, maai
geef het hem terug met de opmer
king „als een dief in de nacht". Maar
hij reageert er niet op.
9 september Vandaag wordt be
kend gemaakt dat na 22 uur niemand
zich op straat mag bevinden. Een
brief uit Groningen ontvangen van
mijn schoonzoons vader, die bij het
uitbreken van de oorlog in Brussel lo
geerde. Hy beschrijft zijn wederwaar
digheden in die dagen, hoe hij weer in
Groningen kwam per fiets, na vele
weken.
20 september Van 9 september af
niets bijzonders. Alleen het overvlie
gen 's avonds van vliegtuigen en
springen van een paar mijnen, die de
ruiten doen trillen. Mijn zoon Willem
komt een week met verlof en logeert
bij mevrouw Kukler. Wil die Duitser
niet ontmoeten. Deze week krijgen wij
het vlees- en vetrantsoen- Er kan nog
meer bij. Sigaren en tabak worden ook
schaars en duur. Heb gelukkig juist
716 hl anthraciet gekregen. Dus wij
kunnen vooruit. Glück auf.
3 october Geen Leids feest,
Vannacht bommen geworpen op
Haarlem en Rijswijk. Leiden
lukkig tot heden gespaard. Honderd
dertig Nederlanders door de Duit
sers als represaille in arrest gesteld.
10 oktober De Duitse officier moet
een nieuw kwartier betrekken, daar
onze zoon Willem naar huis komt
deze de kamer moet hebben-
13 oktober Willem komt thuis.
Van de „opbouw" moet hij niets heb
ben.
(Wordt voortgezet)
richtten wordt op 5 mei in de Stads
gehoorzaal een bevrijdingsconcert
gegeven voor de burgerij. De toe
gangsprijs is hiervoor laag gehou
den. namelijk f2.50 inclusief. Mede
werking aan dit concert verlenen het
Ned. Madrigaalkoor, de chr. ge
mengde zangvereniging „Ex Ani
mo" en „De stem des volks", bene
vens een aantal solisten van naam.
De begeleiding wordt verzorgd door
het Utrechts Stedelijk Orkest.
Herman Strategier zal de directie
hebben over orkest. Madrigaalkoor en
solisten bij de uitvoering van de opera
Orpheus et Euridice" van Chr. W
von Gluck.
Henk Briër, dirigent van het Leids
Jeugd-Kamerorkest zal alle koren
Vlak bij de Hervormde kerk
van Koudekerk gooiden de
Duitsers deze boerderij in el
kaar. De heer De Wit maakte
15 mei deze foto, waarop dui
delijk is te zien dat de voor
gevel is gestut.
LEIDEN Koningin Juliana is
voornemens de nationale dankstonde
op 5 mei in de Pieterskerk te Leiden
bij te wonen. Zoals bekend zullen
radio en televisie deze dankstonde
van half tien tot kwart over tien
's morgens direct uitzenden. Of Prins
Bernhard en de prinsessen in de ge
legenheid zullen zijn de herdenkings
bijeenkomst bij te wonen, is nog niet
bekend.
Een andere foto van de ruïnes
aan de Dorpsstraat. De ANWB-
richtingwijzer tegenover de
Bruggeslraat is duidelijk tc zien.
Ook deze foto is van de heer
De Wit.
Een en ander is bekendgemaakt
door mr. P. J. de Ruyter de Wildt,
voorzitter van het Leidse Bevrij
dingscomité. De Leidse kerk is uit
gekozen voor de nationale dankston
de, mede vanwege de grote verdien
ste van het universitaire verzet in
de oorlog.
Voor het drie kwartier durende pro
gramma heeft men zich verzekerd van de
medewerking van het koperensemble
Meindert Boekei, de declamatrice
Ingeborg Elzevier en hel Heldria-meisjes-
koor o.Lv. Max Punt. Het orgel zal wor
den bespeeld door Adriaan Blankenstein.
Op de minuut
Met het oog op de „Ijzeren" regie van
de NTS is een minutenprogramma opge
steld. Om kwart over negen zal Adriaan
Blankenstein het orgel bespelen. Om half
tien precies wordt dc Koningin venvacht.
Dan begint tevens het koperensembe te
spelen.
Om vier minuten over half tien zal de
Amsterdamse actrice Ingeborg Elzevier
drie minuten lang declameren, waarna
het meisjeskoor uit Den Helder vijf mi
nuten zingt.
Om 9.42 uur houdt prof. mr. W. F. de
Gaay Fortman een toespraak van 18 mi
nuten. Na het meisjeskoor, declamatie en
het koperensemble volgt om dertien mi
nuten over tien het gezamenlijk zingen
Wilhelmus. Daarna zal de Koningin de
kerk verlaten en is de dankstonde, geor
ganiseerd door het Nationale Bevrijdings
comité, afgelopen.
Genodigden
Het ziet er naar uit dat de her
denkingsbijeenkomst niet voor ieder
een vrij toegankzelijk zal zijn. Be
halve dat een groot aantal genodig
den uit den lande zal verschijnen,
heeft men veel ruimte nodig voor
de televisiecamera's. Blijven er nog
plaatsen open, dan zal het bevrij
dingscomité die doen vullen met nog
uit te nodigen schoolklassen of der
gelijke groepen.
Op Koninginnedag opening door de
burgemeester in gebouw Rehoboth
Geen fanatieke
verzamelaars
zegt C. Kwik
LEIDEN Zoals wij reeds eerder
meldden opent burgemeester mr.
G. C. van der Willigen op Ko
ninginnedag om 3 uur in gebouw
..Rehoboth'" aan het Rapenburg
een expositie van documentatie
materiaal over de oorlog. Deze
expositie is (belangeloos) inge
richt door de Documentatiegroep
„1940 - 1945". waarvan het se
cretariaat berust by de heer H.
C. Kwik in Leiden.
..Wij zijn beslist geen fanatieke
verzamelaars van oorlogsmate
riaal. Wij zoeken het alleen in
het bijeenbrengen van foto's,
kranten, geschriften en andere
zaken, die direct met de tweede
wereldoorlog te maken hebben.
Hiermee richten wij door het hele
land tentoonstellingen in, met het
doel vooral de jeugd een indruk
te geven van die verschrikke
lijke oorlog".
Zo drukt de heer H. C Kwik (36.
vader van twee kinderen en ambtenaar
bij de PCGD in Den Haag) het uit Met
enige trots: „Wij hebben uitstekende
tacten met het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie van dr- L. de Jong
Amsterdam. Ook met de Expogé (ex-
politieke gevangenen) hebben wij goede
samenwerking".
Prins Bernhard
In september 1963 ls de basis gelegd
voor de Documentatiegroep, die zich in
de warme belangstelling van Prins Bern
hard mag verheugen Nu telt de groep
over het gehele land 160 leden. In Lei
den zijn er ongeveer 20. Via een maand
blad houdt men contact met elkaar. Zo
komt men er ook toe dubbele stukken te
ruilen met elkaar, zodat op verschillen
de plaatsen in ons land al een indruk
wekkende verzameling is aangelegd-
„Elk lid houdt zich met een onder
deel van de oorlog bezig. Bijvoorbeeld
de landing in Normandië, het ondergronds
st, de slag om Arnhem, de activiteit
de NSB. Zodoende nichten i
enkele leden samen ergens op scholen
of elders een tentoonstelling daarvan
e samenwerking is uitstekend.
Zelf betalen
Er zit ook een „maar" aan het werk.
Behalve dat de onderscheiden echtgeno
tes vele avonden óf alleen zitten óf ir
de „rommel berieden de leden veel geld
aan hun belangrijke werk. Als men bij
voorbeeld foto's uit het Imperial War
Museum in Londen wil hebben, of van
de U.S. Airforce. of uit Duitsland, dan
?et men die zelf betalen. Het laten to-
•kopiëren van handschriften of van
amateurkiekjes kost ook nogal wal Daar-
naast richt men de tentoonstelling door
gaans zonder gemeentelijke of andere
subsidie in-
Voorbereiding
In de woonkamer van zijn drie
kamerflat aan de Van s-Grave-
sandestraat werkt de heer H. C.
Kwik (36) al wekenlang aan de
voorbereiding van de expositie
van oorlog s-document atiemate-
riaal in gebouw „Rehoboth".
Burgemeester Van der Willigen
zal de tentoonstelling (die tot en
met 5 mei toegankelijk is) op
Koninginnedag om drie uur
openen.
(Eigen foto).
kwaliteit zal zijn. Een uurtje «raffelen
in het materiaal was daarvoor genoeg. De
heer Kwik is al heel lang met de voor
bereiding bezig
„Ik probeer een indruk te geven van
de Tweede Wereldoorlog in Europa",
zegt hij. „Daarvoor gebruik ik behalve
foto's 'waarvan vele beschikbaar gesteld
door dr. De Jong) ook Duitse kranten
uit de dertiger jaren, NSB-affiehes. val
se persoonsbewijzen, handschriften, ver
ordeningen van de stedelijke overheid,
papieren van de B S enzovoorts. Vrijwel
alles is van een getypte toelichting voor
zien. Het onderlinge verband toon ik
ook zoveel mogelijk aan".
Waardevol
„Wij willen natuurlijk zoveel mogelijk
leden hebben. Er zijn soms mensen die
ogenschijnlijk onbelangrijke stukken ale
tastbare herinnering aan de bezettings
tijd bewaren. Die dingen kunnen juist
op tentoonstellingen (wij lenen ook veel
materiaal uit aan scholen en verenigin
gen) van veel waarde zijn. Zij behoeven
hun tastbare herinneringen niet af te
geven. Als zij lid worden, kan het nog-
eens worden gebruikt om de nieuwe ge
neraties begrip voor diie tijd bij te bren
gen.
Al heeft men nog zo weinig of
zelfs helemaal geen materiaal, lid
worden kan men altijd. Voor die tien
gulden per jaar krijgt men het
maandblad nog voor niets ook". Wij
volstaan met te vermelden dat se
cretaris Kwik in de Van 's-Grave-
sandestraat 29 in Leiden woont.
Herdenkingsbijeenkomst in Marekerk
i_'
Declamatie door
Paul Steenbergen
LEIDEN De voorzitter van het
Comité Dodenherdenking, de heer C.
Zandbergen, heeft tijdens een pers
conferentie meegedeeld dat de Do-
Grote concurrentie van burgerijweek universiteit
LEIDEN Het Comité Bevrijdingsdag heeft ter gelegenheid van de
20ste verjaardag van de bevrijding een zeer bescheiden programma moe
ten ontwerpen. Reden hiervoor is onder meer de burgerijweek volgende
maand bij de herdenking van het 78ste lustrum van de universiteit. Men
slaagde er niet in het motorkorps van de rijkspolitie naar Leiden te halen.
De Swift-Combinatie zag geen kans een wielerwedstrijd te organiseren.
Ook van het ministerie van defensie kreeg men geen medewerking.
de 3-oktober-stad niet op zijn plaats.
Al met al redenen te over voor het
comité de viering van het vierde be
vrijdingslustrum zcor rustig te houden.
Men wordt wel verzocht op 5 mei de
vlag uit te steken.
Programma
8 uur bespeling van het stad
huiscarillon;
8.30 uur toespraak burgemeester
Van der Willigen op het bordes van
het stadhuis, gevolgd door het gezamen
lijk te zingen Wilhelmus; padvinders
ontsteken hierna de bevrijdingsvlam;
Twee exposities
over bezetting
trekpleisters
Daarbij zat men met de angst voor
openlucht-manifestaties. Tien jaar ge
leden viel het openluchtspel van de
Leidse toneelverenigingen op het Pie
terskerkplein in het water. Een histo
rische optocht meende het comité in
8.459.45 uur optreden demon-
stratiegroepen en drumband chr gym
nastiekvereniging „Jahn" op het stad
huisplein;
9 uur start op vier plaatsen in de
stad van de wandel-speurtocht voor
de jeugd onder auspiciën van de Leid
se Jeugd-Aktie;
14 uur opening expositie oorlogs
tekeningen e.d. van leerlingen l.o. in
Boerhaavezalen door de burgemeester
(geopend tot en met 9 mei);
14 uur optreden volksdansgroep
„Oud-Poelgeest" stadhuisplein;
15 uur volksdansen Bevrijdings
plein;
16 uur volksdansen schoolplein
Oppenheimstraat;
20 uur bevrijdingsconcert Stads
gehoorzaal.
In gebouw „Rehoboth" zal de gehe
le dag de expositie van documentatie
materiaal uit de oorlog, verzorgd door
de Documentatiegroep 19401945, ge
opend zijn voor het publiek.
denherdenking dit jaar sober en
plechtig zal zijn. Het hoogtepunt zal
de herdenkingsbijeenkomst zijn, die
in de Marekerk wordt gehouden.
Om elf uur komen zoals gebruikelijk
de hoogste klassen van de lagere scho
len bij het monument voor de gevalle
nen bij De Valk bloemen leggen. Het
Leids politie-muziekgezekchap zal tij
dens deze massale plechtigheid spelen.
Programma
Precies om half acht begint de herden
kingsbijeenkomst in de Marekerk- Had
men hier voorheen toegang op vertoon
van een programma 'a 50 et), ditmaal
is de toegang vrij. Wel is het dringend
gewenst vooraf op de bekende adressen
een programmaboekje (gratis) af te ha
len. Aan personen met een programma
zal gezien de beperkte capaciteit van
de Marekerk 'ongeveer 800 zitplaatsen'
voorrang worden gegeven. Aan de
uitgang wordt een collecte gehouden.
Toespraak
Het programma omvat een herden
kingsrede. uit te spreken door burge
meester mr. G. C van der Willigen,
muziek door het Leids Jeugd-Kameror
kest o.l v. Henk Briër. declamatie van
„Het geheim van Willem Brandt" door
de bekende acteur Paul Steenbergen, het
Wilhelmus, twee minuten stilte en sa
menzang. Om kwart over acht is de bij
eenkomst afgelopen.
Om half negen start de Stille Om
gang langs het monument. Hoorn
blazers van „Werkmans Wilskracht"
zullen op de omgang van molen „De
Valk" de „Last Post" blazen.
Agenda voor Oegstgeest
OEGSTGEEST. Maandag: lezing
van dr. L. Zielhuis uit Amersfoort
voor Christenvrouwen in „Irene", aan-
van 8 uur; jaarvergadering Boeren
leenbank in „Het Witte Huis", aanvang
Btj het bombardement van 14 met 1940 op Koudekerk en Hazerswoude (Rijndijk) is een
twintigtal doden te betreuren geweest. De Duitse vliegtuigen, die vermoedelijk een inti
midatie-bombardement uitvoerden, richtten grote schade aan. De heer Leen de Wit (tegen
woordig Hogewaard 38) maakte de volgende dag deze en de andere opnamen daarvan. Op
deze foto ziet u een bus. waarin vluchtelingen uit Gelderland zaten, die op de Hoge Rijndijk
van de weg raakte. Daarachter zijn beschadigde huizen zichtbaar.
