zondag
Niet te combineren
m
ideaal
zoeken
Zes van de hoeveel?
Hoe moet
Nederlander
geestelijk
DE RUIMTE KRIJGEN?
Sam011 °f knokken voor jezelf
OPINIES
Nooit op zondag
Brommers
en de WET
Liever niet
maar 't blijft
'n probleem
Coen: alleen in 'i buitenland
roii
ruimte - ruimte - ruimte -
ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte - ruimte ruimte - ruimte - ruimte - ruimt# - ruimte - ruimte ruimte - ruimt» - ruimde - ruiar
allemaal te hoog hoor. 't Klinkt me
allemaal te idealistisch, 't Zal wel
goed bedoeld zijn. maar wat komt
JEUGDWERK? Nou 'k weet
niet. Lijkt me niets aan.
Zo'n beetje zoethouderij in je
vrije tijd. En dan gaan we
fijn knutselen, iets voor een
ander zijn, alles samen doen
Groepswerk noemen ze
dat. Nou mij niet gezien hoor.
Ik heb geen ander nodig.
Trouwens vervelen doe ik me
toch niet. Daar hoeven die
hoge heren, die zo graag
„voor onze belangen opko
men" zich geen zorgen over
te maken. Af en toe een
plaatje draaien, bioscoopje
pikken en kastje kijken na
tuurlijk.
De jeugd is slecht, 't Zijn alle
maal nozems. Als je je haar naar
voren kamt deug je niet. Affijn,
dat geklets houdt tenminste een
beetje op. Maar daarom, 'k ben
geen lieverdje hoor. Kijk, zo'n
jeugdclub lijkt mij te braaf, 't Ligt
me niet. Moet je m'n vader heb
ben. Die was vroeger anders Liep
met een mooi pakkie aan achter
een vaandel. En dan vocht hij voor
een ideaal. Met z'n allen natuur
lijk. Nu wordt er voor ons gevoch
ten. We moeten meetellen in de
maatschappij, 't Wordt je thuis ge
bracht. Maar ik vecht wel voor
mezelf hoor!
Het gaat wel heel anders dan vroe
ger in m'n vaders jeugd. Alles gaal
teel „losser". Neem bijvoorbeeld
een instuif. Lid hoef je niet te zijn.
Je kunt komen ah je zin hebt.
k Ben een keer geweest, 'k Vond
hel toen uel leuk. Je doet er maar
wat je wilt. IVie de leider is merk
je eerst niet eens Hij zit heus niet
meer achter een tafel met een hamer
'k geloof graag dat ze hm
lor ons doen al die jongeren
alies met hun clubhuizen, in
en jengdfestivals. Maar aai
•erf hoor. 'k Zoi
t thui
Echt
Hoe is liet? Herken je in de ge-
dachtengang van deze jongen iets
van jezelf? Of reageer jjj meer
positief in een gesprek over het
jeugdwerk? Vind je het goed
zoals het is? Of heb je kritiek?
Hoe zou het dan moeten volgens
jou? Waar vragen jullie om?
Wat doet het nog?
Misschien vind je dat er te weinig
idealisme leeft onder de jeugd?
Er zjjn talloze manleren om iets
in verenigingsverhand te doen.
Bij de N.J.G. (Nederlandse
Jeugdgemeenschap) zijn veel
jeugdorganisaties aangesloten;
voor elk wat wils. Ook kun je
in dit verband voor anderen Iets
doen. Gedacht wordt bijvoor
beeld aan het Jongeren Vrijwil
ligerskorps, dat hulp biedt aan
minder ontwikkelde landen.
Laat eens iets van je horen? Hoe
denk jij er over? We zien be
langstellend uit naar je reactie.
RIET DIEMER
conflictpunt waar steeds
meer prot.-chr. jonge
ren zowel als ouderen
mee te maken krijgen Op
werkdagen en op zaterdag
kan er naar hartelust worden
gesport, maar wie topsport
wil beoefenen, wie topsport
wil bekijken, wordt vaak ge
dwongen dit op zondag te
doen. De belangrijkste sport
competities worden op zon
dag afgewerkt en de meeste
internationale ontmoetingen
zijn op zondag of tijdens een
volledig week-end.
Over die sportbeoefening op
zondag wordt ook in prot -
chr- kring de laatste jaren
zeer genuanceerd gedacht.
Wij spraken met zes jongeren
die allen een voortreffelijk
figuur slaan in hun tak van
sport. Zij komen uit gerefor
meerde of streng orthodox
hervormde gezinnen
Uit de gesprekken bleek,
hoe gevarieerd de meningen
zijn. Het blijven vanzelfspre
kend persoonlijke visies die
niet willen pretenderen een
afgerond meningspatroon van
de jeugd te zijn. Wel kunnen
zij een gespreksbasis vormen
voor een zaak die het bepra
ten stellig waard is. De ruim
te-redactie ontvangt daarom
gaarne, zowel van jonge als
oudere lezers, serieuze reac
ties.
Gerben: fietsen
of dommelen
HET wielerseizoen 1960-'61 was
bijna op de helft, toen Gerben
Karstens de knoop met een
vastbeslotenheid hem eigen
doorhakte: Voortaan zou hij ook in
zondagwedstrijden starten. ..Een
keuze was het niet voor mij. Zeer
beslist niet. Als je je plichten maar
vervult en als je maar als mens
s best
Op de padvinderij ben ik
geweest. Akela, wij doen
Tc Ging er if toen ik zo viji-
tien was. Te veel huiswerk. Trou
wens ik had toch geen zin meer.
'k Vond het te kinderachtig ineens.
Vroeger kampeerde ik ook in
jeugdherbergen. Nu gaan we met
m'n ouders in de auto op vakantie.
Meestal naar een dure badplaats of
zo. En kamperen doen we niet
Harteuensconcert? Ja. wel van ge
hoord. Volksmuziek was er geloof ik.
ITeel u wat ik zo erg vind op die
jeugdclubs? Dat volksdansen Nota
bene in de twintigste eeuw. k Be
grijp nooit wat ze er aan vinden.
Geef mij maar de moderne dansen:
twist, limba rock, jenka. Nou ja, de
jenka lijkt ook wel wat op volks
dansen. llahke-teen, hakke-tèen en
sprongetjes
Di s. Udink
vraagt zich af:
GERBEN KARSTENS (21)
is sinds enige maanden gecon
tracteerd wielrenner in de
TeleVizier-ploeg en woont in
Leiden. Als amateur behaalde
hij vele successen, waarvan
het Olympisch goud in Tokio
bij het achtervolgingsnummer
het hoogtepunt was. Enkele
jaren geleden was hij ook een
van de beste schaatsers. Ger
ben is Gereformeerd.
STIEN KAISER (26) is de
laatste jaren in de topsport
scherp naar voren gekomen.
Noch zijn ouders noch de ouder
lingen van de Gereformeerde kerk
van Leiden zijn het met deze
zienswijze eens. Zijn ouders heb
ben er met hem vaak over gespro
ken, maar lieten hem vrij in zijn
keuze. De ouderlingen spraken nog
zeer onlangs tijdens een huisbe
zoek met Gerben over zijn omme-
..Ze kunnen het met me eens
zijn of niet: Ik zie het bedrijven
van sport op zondag als normaal
Het past ook volkomen in mijn
beleving van het geloof. Ik laat
echter ieder graag zijn mening."
„Maar één ding: ik ben niet van
plan me er erg druk over te
maken. Ik ga er beslist niet te diep
op in. Dan raak je maar verward
in vragen, waarop je geen ant-
„Toch heb ik natuurlijk wel
eens aan een oplossing gedacht.
Zou het bijvoorbeeld niet mogelijk
zijn de kerkdiensten te verzetten?
Als ik nu 's middags naar een
koers moet. kan ik 's zondags niet
naar de kerk. 's Morgens om tien
uur ben je op weg naar de start,
's middags om een uur of vijf zit
je midden in de koers. Waarom bij
ons nou niet en bij de Roomsen
wel? Kijk. ik geloof dat ook wij
Gereformeerden met onze tijd mee
moeten."
„Of ik de topsport in overeen
stemming kan brengen met mijn
principes? Ja. natuurlijk wel. Er
mag dan veel geld mee gemoeid
zijn. denk erom dat het sport
blijft. Tijdens een koers denk ik
nooit. Hoeveel zou ik nu al ver
diend hebben?"
..Voor mij is hel al sinds de dag
dat ik heb leren lopen zaak ge
weest de eerste te zijn. De sport
werd voor mij m'n leven. Doe ik
er iemand kwaad mee dat ik op
zondag in de top meerijd? Zou ik
niet kunnen geloven, als ik in de
koers zit, terwijl jullie in de kerk
zitten te dommelen? Neen. kerk en
zondagsport gaan best samen."
gepeild door
MEINDERT LEERLINfl
BERT JONGSMA
KEES DE HAAN
TIEN KAISER, derde bij
de wereldkampioen
schappen op de schaats
voor dames 1965: „Het is
voor mij geen keuze ge
weest tussen God of de
sport. Eigenlijk schaatste
ik altijd al op zondag, als
daarvoor gelegenheid was.
Alleen niet in wedstrijden.
Maar al vanaf mijn zeven
de jaar besteed ik een ge
deelte van de zondag aan
Ik verveel
me anders
op da
straatje omlopen
baantje trekken
schaats."
„Eerst heb ik wel
dapht: aan wedstrijdsport
op zondag begin ik niet.
Maar ik verveel me zo
net zo goed. Bovendien, ik
kan kerkgang en sport-op- e"
zondag best combineren.
Maar eerlijk gezegd:
zondag zou ik liever r
ten. Ook gezien de trai-
ning"
„Maar over het alge
meen vind ik de zondag I
beter besteed met sport
dan met lanterfanten. Al- 1
leen als er wedstrijden
zijn. schiet de kerk erbij F
in. Meestal echter zijn de j
schaatswedstrijden op i
werkdag."
Een beetje gebelgd:
„Nooit zou er een woord
over het sporten
op zondag zijn gevallen,
indien ik niet zo'n mooie I
prestatie had verricht.
Want anders was
nooit landelijk bekend ge- I
worden."
het denkklimaat van het protes
tantisme moet de gedachte vast
houden van de eigen persoonlij
ke verantwoordelijkheid tegen
over God.
Middelen
Middelen? „Pers, radio en te
levisie zouden een grote rol
kunnen spelen in het betonen
van eerbied en verdraagzaam
heid tegenover ieder mens. He
laas wordt dikwijls juist ge
speeld op de sentimenten van
de grote massa."
Ik vraag: Bept u ook van
mening dat de communicatie
middelen zijn gedwor'n om
financieel gezond te blijven
te brengen wat de massa ver
langt?
Antwoord: „De massa wenst
wat haar wordt gebracht."
ge-
Na een provinciaal schaats
kampioenschap. nu een natio
nale titel en een derde plaats
bij de wereldkampioenschap
pen in Finland. De telefoniste
bij de Delftse politie is gere
formeerd en speelt korfbal in
de <chr. korfbalclub Excelsior.
KLAAS DE RUITER (30) is 1
nier alleen een der beste atle
ten van het Apeldoornse
AV'34. maar was enkele jaren
geleden ook een van de top-
lopers van ons land. Om prin
cipiële redenen weigerde
Klaas (Ned Hervormd) uit te
komen-op wedstrijden op zon
dag, waardoor hij vele kam
pioenschappen er j|~
rtale wedstrijden i
intematio-
Maar
>cli
Of ik aan sport doe? Af en toe
een balletje trappen. Niet op een
club hoor. Ongeorganiseerd. Maar
'k ga wel naar wedstrijden kijken
natuurlijk. Wandelclubs en zo?
Niets voor mij. In de regen lopen
met natte haren en geplakte bloes
jes en dan maar zingen. Jeugd en
politiek? Mij te geleerd hoor. Ka
binetscrisis e »-
snap er niets
T^EN efficiënt gemeubileerde kamer in een koel flatgebouw.
Door de zijwand, bijna geheel van glas. daken; daken ,k Gods ook ach
met honderden tv-antennes als dode voelhoorns ter'de bevolkingsgroei. Het is
Hij tracht de stroom van gedachten in te dammen door een uitdaging waarvoor we onze
een afgewogen formule. „Ik geloof dat dit een van de belang- eigen oplossing zullen moeten
i j vinden. Geboortenbepcrking ter-
rijkste opgaven van de komende jaren is: erin te slagen wilIe VBn outo 0, ijsgast vfnd ik
iedere Nederlander voldoende ruimte te geven voor zijn echter afschuwelijk. Als ge-
geestelijke ontplooiing". Nadenkend: „We praten veel en meenschap mogen we het niet
graag over vrijheid en verdraagzaamheid
ervoor moeten gaan vechten".
JAN NIEUWSTRATEN (29)
is de meest succesvolle zater
dagvoetballer. Hij is niet al
leen in zijn club Zwart Wit
een gevierd man, maar speelt
ook al sinds 1955 onafgebro
ken in het Ned. zaterdagelf
tal. Hij trok 23 maal het
Oranjeshirt aan. Jan. die be
lijdend lid is van de Gere
formeerde Kerk. sloeg prof
contracten met beslistheid af.
DINCO VAN DER STOEP
(25) is afkomstig uit Hilver
sum; hij studeert economie in
Rotterdam en speelt daarom
tegenwoordig in Libanon.
Dinco is bovendien een suc
cesvol lid van de nationale
volleybalploeg en nam o.a. deel
aan de Olympische Spelen in Tokio waar hij een
enkele wedstrijd op zondag speelde. Dinco is gere
formeerd.
COEN ZU1DEMA (22) uit Amsterdam is student in
de medicijnen aan de VU in Amsterdam. Hij trad als
jeugdschaker op de voorgrond, behaalde verschei
dene malen de Nederlandse Jeugdtitel en boekte in
1963 te Beverwijk een meester-resultaar. Coen is
belijdend lid van de Gereformeerde Kerk en zoon
van de bekende VU-hoogleraar prof. Zuidema.
Beklemmend
we zullen °Ptrekken naar de twintig mil
joen nooit bereiken door een
geboortenregeling die de nor
male ontplooiing van het gezin
in de weg staal. Ieder mondig
mens draagt hier zijn eigen ver-
televisiebestel, Ik
Nou, dan hebben
over contacten met andere groe
pen. volken, rassen, continenten,
blokken en m_
lende godsdiensten. Mij gaat dat
Econoom/zakenman/politicus
B. J. Udink heeft veel nage
dacht over de toekomst van ons
kleine land, waarvan de bevol
king jaarlijks met ongeveer
120.000 mensen toeneemt. „Ver
antwoordelijk leven betekent
denken aan de toekomst, hoe-
verschil- wel hierover weinig definitiefs
kan worden gezegd. Het belang-
rijkste probleem dat ons daarbij aöTwoöldêlu'kh'ei'd.'
het
tegemoet treedt,
materiële ruimte, die voor het
verkeer, de woningbouw, de in- EJlllgratie
dustrie, de recreatie. Hieraan
wordt in Nederland de meeste „Misschien moeten we weer
aandacht geschonken, maar aan emigratie gaan denken. Zou
evenzo beklemmend is het de wereld niet gebaat zijn bij
de geestelijke
Wals
F nRS B. J. UDINK <391.
directeur van de Cen-
I irale Kamer voor Handels
bevordering. heeft onlangs
in een lezing sterk bena
drukt dat in de toekomst
het gebrek aan vrijheid,
aan „geestelijke
opnieuw uitzwermen
ons volk. dat veel denkkracht
en geld heeft te bieden? Ik
denk bijv. aan een onderbevolkt
land als Ierland."
„De vraag mag worden ge-
steld of wij, in 1980 samenle- De he„ üdlllk besluit; „Ik
vend met twintig miljoen men-
sen. ons nog iidividu zollen w" slechts vragen opwerpen en
kunnen en mogen voelen. Zal de ervoor pleiten over de aange-
In ons land rijden anderhalf
miljoen bromfietsen. De verwach
ting is dat het aantal in 1970 bijna
twee miljoen zal zijn. Dit stond I
deze week in onze krant. Wat er
niet bijstond is. dat er dus ander-
half miljoen mensen in ons land
zijn, die een artikel van het
wegenverkeersreglement certre- I
den, en dat niet eenmaal maar
voortdurend. Dit artikel bepaalt
dat bromfietsen in de bebouwde
kom de dertig km/u niet mogen
overschrijden en daarbuiten niet
de veertig km/u. i
Het is bekend dat dit gebod met
„voeten wordt getreden". Niemand
stoort zich er aan. En de controle?
Veel te gering (door personeelsge
brek. zegt de politie). Maar wat is
het gevolg als iemand
overvolle land een
evenzo benauwend pro
bleem zal worden als het
tekort aan grond, aan fy
sieke ruimte". In neven
staand artikel wordt de
aandacht gevraagd voor de
vragen die de heer Udink
stelt. Vragen die de jonge
ren van heden in het bij
zonder ter harte moeten
gaan. Vragen die zij als
volwassenen zullen moeten
hebben beantwoord.
statistieken aangeven dat in de
ïtroep jongere bromfictsrijders (zij
gebod uitvaardigt, op de naleving dus die het meest de snclheidsbe-
reen toezicht houdt? Hij onder- perking negeren) de minste ernsti-
mlint eigen gezag. Dat geldt niet ge ongelukken gebeuren, dan blij-
slechts voor gezin, school of leger. l--- A" in wrl""
doch voor dc gehele volksgemeen
schap. Er moet controle op de
naleving van bcpalingi-
ken de brommers in het verkeer
tot harder rijden in staat.
Laat dan de fabrikanten
ruin t».. u-u».z'Jn- ,s tonnen die ze nu stoppen in
daartoe niet in staat, dan snelheidsbeperking, doen besteden
moeten die bewuste bepalingen -- |j| j"
worden ingetrokken of zodanig
worden gewijzigd dat controle
mogelijk is.
Er is reeds iets
betere veiligheid (zwaardere
imen. zwaardere wielen e.d.).
Immers, wanneer een bromfietser
maling heeft aan snelheidsbcper-
als bromfiet- king, wat is daarvan dan het
i die verbaliseerd worden, zich gevolg? Bochten afsnijden! Links
verbaasd afvragen: „Mogen we passeren! Het gebenrt en dat ls
niet harder?" En dat is regel; levensgevaarlijk,
vraag het iedere politieagent. De wetgeving voor brommers
Van tweeën één: de grens moet moet worden gewijzigd. Er moet
worden opgetrokken of de controle ook onder deze weggebruikers or-
moet zo worden verscherpt dat de en regel heersen. Niet harder?
overtreding onmogelijk i». Maar dan ook controle. Geen anar-
De grens optrekken? Als de chie op de weg.
Nederlander nog kunnen leve
in een zelfgekozen geestelijk
klimaat, zonder platgewalst te
worden onder een onstuitbaar
proces van massificatie?"
„Het is nu al zo vol geworden
dat de non-conformist (iemand
die weigert te denken of hande
len als de grote hoop) het slecht
begint te krijgen. Het is onmis
kenbaar dal door gebrek aan
materiële ruimte, ook steeds
minder mogelijkheden blijven
voor het individualisme, voor
experimenten op geestelijk ge-
Alziend oog
Je kunt niets meer doen of je
bent binnen het bereik van het
alziend oog van de televisie.
Pers, radio en ty beïnvloeden
de meningen zo sterk dat een
van het algemeen denkpatroon
afwijkende handeling al gauw
belachelijk lijkt. Ook geestelij
ke activiteiten worden georga
niseerd. en we vergeten dat alle
groten in het verleden ook grote
gekken zijn geweest."
„We zien teveel van elkaar,
we horen teveel. Het heilig
isolement, de eenzaamheid gaan
verloren. Misschien komt er een
ogenblik dat ons volk zich de
vraag zal moeten stellen, bij
welke omvang van de bevolking
in ons land nog een geestelijk
'eefbaar klimaat mogelijk is."
Juist een natie geboren uit
stipte problemen te gaan den
ken. Dit echter in het vertrou
wen dat God ook nu de geschie
denis leidt. We kunnen probe
ren In de toekomst te kijken,
maar we mogen vertrouwend
leven zonder krampachtigheid."
HUIB «OUDRIAAN
igiug Zwart Wil Ik had lie
iv.'traten. „Maar ik hel. toen
spijt gehad. Ik besef nu dat
i overtuiging niet
icht geleden heb
anlokkelijke aan
Her
rwd hij Sparta. Feijcni
DVS
lethal
de hand
lang
In het lie
■aide
„Toen ik in I960 na de Olympische Spelen
Rome in het Olympisch Stadion de revanche-weL-,
strUden op de 1500 ine-ter won. heeft men nog rei
geprobeerd mij over te halen voortaan ook zondi|
te starteii in wedstrijden, lk heb toen echter w<
geweigerd", zegt een resolute Klaas
..Van mijn zeventiende jaar af ben ik lifr
van het Apeldoornse AV '34. Maar ik ha'
steeds gesteld, dat ik niet mee doe op zondag
hoewel ik weieens heb overwogen in to
wedstrijden te starten. Het kerkbezoek kot
in de knel en wanneer je voor eenmaal i
toegeven, volgen er spoedig meerdere y
zoeken. Je bezwijkt dan mogelijk gemakkl
1 ijker voor de kansen, zodat je van de ketje
vervreemdt. Voor mij is het dus een duid{o
Ijjke zaak geworden. Het is ook een r
soonlijke visie. Ik zie het echt niet als i
ramp, dat ik zondags niet in wedstrijdi
uitkom. Zaterdags kan ik ook wel tiendi
van seconden van mijn beste lijden afsnoept
en dat noem ik dan niet een» een topprcfi
tatie. hoewel ik het leveren daarvan in ovei
ontstemming kan brengen met de christc
lijke levenabeachouwlng. Het zit bi je. *nel-k
Ier te zün dan de ander.
niNCO van der Stoep vindt het overm
bodig met hem over „Sport op ^onL^
dag" te spreken, hoewel hij vorig jaaf ot
tijdens de Olympische Spelen in Tokio
wedstrijd op zondag speelde Dit waPj.
voor hem echter een uitzondering die dkoi
regel bevestigt: Geen sport op zondap*
..Wanneer men", aldus Dinco. ..in Nederr?*
land besluit de volleybalcompetitie na5|ïr)
de zondag te verschuiven, dan denk ik e[i3
ernstig over niet meer in competltieverJi®•
band te spelen. Of ik dat zou doen omdaRn
ik gereformeerd ben of omdat ik 'f (o
zondags vrij wil zijn, weet ik niet MiiipJ
ouders zouden mij er echter wel vrij iij
laten, hoewel hierover ondanks mijfV:
meerderjarigheid, zeker zou worden ger®1;
sproken." kte
Dinco ziet sport op zondag ovengenfciti
niet als een probleem ..Dat hebben dF^
mensen er van gemaakt Het vreemde iCi;
dat er nooit wat van gezegd wordt wao li
neer een zakenman de gehele zondag®
thuis zijn zaakjes afhandelt. Er wora^e
toch ook gewerkt in de gasfabriek, riltinj
elektriciteitscentrale, etc. Als men consr^
quent wil zijn, moet men ook daar tcget"
»'a<
ilag geen of onvoldoende gelegenheid i> de kerkdiet
sten bij Ie wonen. Wie aan de hand van een tijdschein
aantoont dat het wel kan, verkondigt louter een theori
en laai blijken het diepste wezen van de zaak niet t
begrijpen. Bovendien zou ik door het bedrijvt
i kom
kerkdiet
doet deze laatste dingef
het mom val
voor mij blijff
maal niet spreken. Topsport kennen
in Nederland niet. In het buitenlan
wordt meestal 's morgens gewerkt t
middags getraind- Hier moet je het
een of twee avonden in de week hebbe
en dan is het leveren van
topprestatie beslist uitgesloten. Boven
dien vraag ik mij tegenwoordig vaak
hoe ik in de huidige maatschappij dt
zondagsheiliging moet beleven. Ik ziï 9-
aldus Dinco. allerlei problemen opduikel®*
Men zegt soms: Het is een kwestie va3
het interpreteren van de Bijbel Je moei
het echter ook zien als een probleem vaip*
deze tijd."
