Nieuwe Leidse Conramit
Optimisme nog groot maar
J formatie-tempo vertraagd
Ruimtevogeltje biedt
grote mogelijkheden
Autobahn thans
weer gesloten
Over verdeling zetels
nog weinig vast
staat
Tass: ernstige
provocatie
Spionagekomplot ontdekt
Twee Amerikanen
door F.B.I. gepakt
Commentaren
Taxichauffeurs op de vuist
in nachtelijk Den Haag
r
Dinsdag 6 april 1965. 46&te jaargang
Vannacht mist
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk opklaringen en In de
nacht en vroege ochtend op vele plaatsen
mist. Later meer bewolking, mogelijk ge
volgd door wat regen.. Aanvankelijk
weinig wind. later zwakke tot matige
Diredavr: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Or. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Cals en fractieleiders stuiten op moeilijkheden
:N
SO
Morgenavond 8.10 uur:
Nederland tegen
N.-Ierland
op de tv.
ROTTERDAM De lnterlandvoctbal-
wedstrijd NederlandNoord Ierland, die
morgenavond in het Fcijenoord stad Ion
wordt gespeeld, komt zoals we gisteren
reeds verwachten, op het t.v.-scherm.
Het stadion nis uitverkocht. De uitzen
ding begint om tien minuten over acht,
commentator is Herman Kuiphof.
De radio-reportage begint om vijf mi
nuten over acht. Verslaggevers zijn ir.
Emmenes en Wim Hogend oorn.
BREDA Een Nederlands spreken-
man met een Belgisch accent heeft
gisteren bij de NV Raming artikelen
gekocht die hij met vijf biljetten van
tien dollar betaalde. Bij inlevering bij
dc bank bleken de dollars vals te zijn.
Voor een leek was het vrijwel onmo
gelijk de vervalsing te ontdekken. Ex
perts vonden onzorgvuldigheden in de
tails zoals op de afbeelding van het
Capitol en in de letters.
(Van onze parlcmcntsrcdactie)
DEN HAAG De kans dat mr. J. M. L. Th. Cals zijn formatiepoging
reeds deze week met succes zal kunnen bekronen, is nog steeds heel groot,
maar na de snelle ontwikkeling van de vorige week schijnt er nu toch c
zekere tempovertraging te zijn opgetreden.
Naar verluidt zijn de formateur en de fractieleiders van KVP. PvdA
ARP gisteravond tijdens de eerste officiële besprekingen over de zetel
verdeling en de bezetting van de ministersposten in het nieuw te vormei
kabinet op enkele moeilijkheden gestuit, die weliswaar verre van onoplos
baar worden geacht, maar waarover toch nog wel diepgaand beraad nood
zakelijk is.
Dit is nogal opmerkelijk als men bedenkt dat het officieuze overleg
de problematiek rond de zetelverdeling enz. al enkele dagen geleden is be
gonnen.
Over de hoofdlijnen van het ontwerp-
regeringsprogramma zijn de vier ge
sprekspartners het gistermiddag eens ge
worden Zij stelden de eindredactie van
de verschillende formuleringen vast en
sloten daarmee de derde fase van de
formatfe-Cals af. Onmiddellijk daarna
nam het gesprek over de hoofdlijnen
van de zetel-verdeling een aanvang. Te
gen half zeven werd dit gezamenlijk be-
Na opheffing gistermiddag:
raad stopgezet, 's Avonds ontving de
formateur afzonderlijk resp. de heren
Vondeling (PvdA). Smallenbroek (ARP)
en Schmelzer (KVP) om hun advies aan
te horen over de mogelijkheden met be
trekking tot dc bezetting der ministers
posten.
Aldus werd duidelijk, dat de activitei-
•n van mr. Cals zich ongeveer tussen
de fasen vier (zetelverdeling enz.) en
vijf (aanzoeken kandidaat-ministers) van
werkschema bevonden. De formateur
liet meedelen, dat een definitieve beslis-
over de zetelverdeling pas kan wor-
genomen als ook de kandidaten voor
BERLIJN Nadat gistermiddag
tot ieders verrassing de ijzeren slag-
bomen in de weg van West-Duits-
land naar West-Bcrlyn waren open-
gegaan, heeft men vanmorgen om
negen uur de weg weer voor alle
autoverkeer gesloten. Ook in oinge-
OPHEFFINGS
UITVERKOOP
bij
WIFRANA
BREESTRAAT 107
t.o. STADHUIS - LEIDEN
bcgipt
DONDERDAG 8 APRIL 9 u. v.m.
Ziet onze advertentie woensdag
avond.
WOENSDAG GESLOTEN
verkeer
VERLOVINGSRINGEN
In één
oogopslag
Platenalbum over de oor
log verschenen pag. 5
Crisis in Duits verkie
zingsjaar pag. 7
Hamsterwoede in Enge
land pag. 7
Slachtoffer van Moskouse
nachten pag. 7
Dr. Drees: Respect voor
Cals pag. 9
keerde richting
mogelyk.
Bij Helmstedt worden door de Oost
duitsers ongeveer vyf auto's per uur
gecontroleerd, wat neerkomt op twin
tig uur wachten voor hen, die over
deze weg naar Berlyn willen.
Kort voordat gistermiddag dc strem
ming was opgeheven, was West-Berlyn
vol geruchten geweest, dat dc Ameri
kanen een gewapend konvooi zouden
sturen als uitdaging aan de Oostduit
sers Sommigen meenden, dat de
Sowjet-Unlc heropening had bevolen,
omdat men geen openlijke confrontatie
met het Amerikaanse leger wilde.
De perschef van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken.
Marshall Wright, heeft op een pers
conferentie meegedeeld, dat er nog
geen officiële bevestiging is gekomen
van de berichten, dat westelijke vlieg
tuigen in de drie, 32 kilometer brede
luchtcorridors naar Berlijn door Sow-
jet-jagers zijn gehinderd. Een voorstel
van Russische zijde om de vlieghoogte
in de corridors te beperken tot tussen
1992 en 3064 meter is door de weste
lijke mogendheden afgewezen.
Volgens de niet-bevestigde oerichten
neeft een Mig in een der corridors boven
een Amerikaans transportvliegtuig ge
vlogen. Een andere Mig zou op honderd
meter boven de landingsbaan van hel
vliegveld Tegel in de Franse sector van
Berlijn hebben gevlogen en de veiligheid
gevaar hebben gebracht
Langzaum-uan-actie
Ondanks de opheffing van de slrem-
ing gisieren zetten de Oosiduitse
grenswachten by de post Mariënborg
ïangzaamaan-actie voort. In twee
.ïjds konden slechts 36 personen-
's en dertien vraentwagens deze
post passeren. In tegenstelling hier
mee werd de controle op de weg Ber-
lijn-Hamourg zelfs soepeler. Het
spoorwegverkeer verliep eveneens
normaai. Het verkeer voor vrachtsche
pen op de Eibe tussen de Bondsrepu
bliek en West-Berlyn zal tot vrijdag
gestremd zyn.
In de mededeling van de autoriteiten
wordt als reden hiervoor opgegeven de
militaire oefeningen, die Oostduitse en
Russische land- en luchtmachteenheden
deze weck houden Deze oefeningen zijn
ts de officiële communistische ver-
Klaring voor het stopzetten van het weg-
erkeer. Inderdaad heeft men boven en
op de autobahn Helmstedt-Berlijn grote
hoeveelheden straaljagers en tanks waar
genomen.
Het Russische persbureau Tass heeft
echter laten doorschemeren, dat het
stremmen van de autobahn verband
houdt met het voornemen van de Bonds
dag op 7 april in West-Bcrl(jn te ver
gaderen ,,Dlt Is een ernstige provocatie
tegen de vrede en de veiligheid in het
centrum van Oost-Dultsland", aldus Tass,
Het was de eerste keer sinds 1948. dat
liet verkeer op de autobahn Helmstedt-
Berlijn volledig gestremd is. Tijdens de
blokkade van 1948 was de 175 kilometer
lange autoweg geheel en al gesloten
Sindsdien is het verkeer een aantal ma
len gestagneerd geweest door vertra-
gingsaciies, maar gesloten is dè weg
niet meer geweest.
de verschillende ministersposten zijn ge
polst. Beide zaken zijn ma.w. niet te
scheiden
Dat is ook logisch, want als men gaat
bekijken welke portefeuilles elk van de
drie partijen zoal kan krijgen, komt
direct het probleem aan de orde of een
partij voor de bewuste zetel ook ge
schikte kandidaten voorhanden heeft, die
bereid zijn een aanbod te aanvaarden.
Als dat niet het geval is. moeten weer
verschuivingen in de zetelverdeling wor
den aangebracht.
Het trok even de aandacht, dat de for
mateur de drie fractieleiders niet in een
collectief gesprek consulteerde over de
bezetting van de ministersposten Mr.
Cals motiveerde dit als volgt. De frac
tieleiders zijn z.i wel verantwoordelijk
voor de algemene lijnen van de zetel
verdeling. maar n-iet voor de individuele
bezetting van elke ministerspost. Dat
laatste is een zaak van de formateur,
die rekening moet houden met de ver
schillende mogelijkheden en met het al
of niet beschikbaar zijn van kandidaten.
Hij regelt de bezetting niet in gezamen
lijk overleg mèt, maar na overleg met de
fractievoorzitters. Vandaar de afzonder
lijke consultaties
(Voor vervolg zie pag. 9)
Ook voor Nederland van belang
Dc 46-iarigc Amerikaan James
Allen Mintkenbaugh die verdacht
van spionage door de FBI is aan
gehouden.
KAAP KENNEDY Vandaag zou
de nieuwe communicatiesatelliet
„Early Bird" (vroege vogel) worden
gelanceerd, die men als een kosmi
sche telefooncentrale kan beschou
wen. Ook voor ons land zal de lan
cering van deze vroege ruimtevogel
niet zonder gevolgen blijven. Direct
nadat de satelliet volledig in gebruik
is genomen, zullen ook van ons lhnd
uit telefoongesprekken met de Ver.
Staten via deze „Early Bird" geleid
kunnen worden. Ook de Nederlandse
tv-kijkers zullen niet in het onge
wisse worden gelaten over de moge
lijkheden. die de ruimtevogel voor
het direct overbrengen van tv-beel-
WASHINGTON Twee Ameri
kanen, de 43-jarige sergeant Robert
Lee Johnson en de 46-jarige ex-mi
litair Allen Mitkenbaugh. hebben
kans gezien gedurende ruim twaalf
jaar geheime gegevens betreffende
militaire installaties en raketterrei
nen in de VS tegen betaling van 300
dollar per maand, in handen van de
Russen te spelen.
Johnson en Mitkenbaugh. van wie
de eerste als koerier werkzaam was op
het ministerie van defensie, zijn giste
ren door de FBI gearresteerd. Johnson
werd in New York gepakt en Mitken
baugh in Castro Vallen, Californië. In
het spionagecomplot is ook nog een
Rus betrokken. Zijn naam is Vitaly
Ourjoemof. voormalig lid van de Sow-
jet-ambassade in Parijs, en op het
ogenblik bevindt hij zich weer in Mos
kou.
Volgens het FBI were Johnson in 1953
toen hij bij het Amerikaanse leger in
Berlyn diende, door de Russen overge
haald voor hun te werken. De 43-jarige
sergeant haalde op zijn beurt Mitken
baugh over samen met hem te spioneren
Drie jaar later werd Mitkenbaugh
om onbekende reden ontslagen uit het
leger, maar hij bleef voor de Russen
spioneren en volgde daarvoor zelfs
speciale cursussen in Moskou, zo ver
klaarde het FBI. Na zijn opleiding ver
trok hij naar Berlijn, waar Mitken
baugh met een Russische agent een
regeling trof voor een Russische con
tactman, aan wie hij het door Johnson
te leveren materiaal moest doorgeven.
Johnson was toen nog geen koerier bij
het Pentagon, maar werkte bij een Nike
raketbatterij in Californië. Van deze ge
legenheid maakte hij gebruik foto's te
maken van de installaties, die hij dan
volgens plan aan Mitkenbaugh doorgaf
De sergeant is al eens in aanraking ge
weest met de krijgsraad, wegens afwe
zigheid zonder verlof gedurende twee
maanden.
Ook de 43-jarige Robert Lee
Johnson is door dc FBI gearres
teerd, op verdenking van het ver
kopen van Amerikaanse defensie
geheimen aan de Sowjetunie.
birddag
„Early
en nacht actief
den zal bieden. De officiële inge
bruikneming van het „vogeltje" ge
schiedt n.l. door de gelijktijdige uit
wisseling van twee tv-uitzendingen
tussen Europa (via het Eurovisienet)
en Amerika.
De „Early Bird" weegt slechts 38 kg,
bestaat uit een cilinder van 59 cm hoogt»
en is bezet met 6000 zonnecellen, benodigd
voor het opvangen van zonlicht, dat in
energie wordt omgezet. De satelliet wordt
in een baan gebracht op een hoog
te van 35 680 km. op 27 graden wes
terlengte (ten oosten van Brazilië). De
ruimtevogel kan 240 telefoongesprekken
tussen Europa en de Ver. Staten, in beide
richtingen tegelijk verwerken.
De satelliet zal voorlopig nog zes weken
experimenteel zyn en begin juni opera
tioneel. Zij zal niet alleen worden ge
bruikt voor het afwikkelen van het steeds
toenemende transatlantische telefoonver
keer. maar ook boodschappen per telex
en televisiebeelden kunnen overbrengei
Vaste plaats
Als alles goed gaat zal de gewone
man in tal van landen voor het eerst
in de geschiedenis in staat worden
gesteld, zelf, individueel, gebruik te
maken van de technische mogelijk
heden die de ruimtevaart hem biedt.
Hij behoeft niet langer toeschouwer te
zijn. Zelf kan hij via de ruimte telefo
neren met vrienden en familie over
zee. Het merkwaardige met de satel
liet is, dat deze synchroon met de aarde
meedraait. Een gecompliceerd gema
noeuvreer met kleine krachtbronnen
komt er aan te pas, het ruimtevogeltje
op zijn. voor het oog althans, vaste
plaats te houden. Om de gehele aarde
te kunnen bestrijken zijn slechts drie
satellieten als „Early Bird" nodig.
Levensduur
De zonnecellen en het elektronisch
systeem van de „Early Bird" hebben eer
levensduur van vijf tot twintig jaar. Ns
tien jaar moeten de zonnecellen nog 8C
procent van de energie kunnen leveren
die zij in het begin opwekken De overige
Scliirra en Stafford
zijn volgende
astronauten
HOUSTON, De Amerikaanse astro
nauten Walter M. Schirra en Thomas
Stafford zijn gisteren aangewezen oir
ruimteschip te bemannen dat, terwijl het
om de aarde draait, een verbinding tot
stand zal brengen met een onbemand
ruimtevoertuig. Het experiment zal te
gen het einde van dit jaar plaats hebben.
Het is een onderdeel van het Geminl-
plan, dat de landing van de mens op de
maan beoogt.
apparaten voor het beheersen van de
stand van de kunstmaan ten opzichte van
de aarde en het controle-systeem zullen
ongeveer twee tot vier jaar werken. Doch
daarna is de satelliet niet geheel afge
schreven, want onder gunstige omstandig
heden is dan nog normaal gebruik van
het ruimtevogeltje zij het dan ook
enigszins „afgedreven" mogelijk. Op
den duur zullen de vroege vogels de
transatlantische kabels overbodig maken
voordeel opleveren voor de minder
it wikkelde landen.
Verwacht wordt, dat ook kleuren-t.v.
ia de nog verder te ontwikkelen satelliet
gerelayeerd kunnen worden, zonder
buw" en zonder „strepen". Deze mo
gelijkheden zijn van grote betekenis voor
het leggen en versterken van de contacten
met minder ontwikkelde landen in Afrika
en Azië, die thans zelfs nog niet door
micro-radio-golf-verbindingen of door
kabelverbindingen bereikt worden.
lijn der verwachtingen, dat de Frie
zen niet bij de Groningers zouden
achter blijven. En dat in Nederland,
dat de naam had van arm te zijn aan
bodemschatten de Limburgse
kolen dan niet meegerekend.
Steeds weer stuit de mens op dc rijk
dommen van de schepping. En al
naar de behoeften worden nieuwe
ontdekkingen, worden ook nieuwe
uitvindingen gedaan. Maar die alle
lagen al in de schepping besloten.
De inbreng van de mens zelf is van
bescheiden aard. Hij haalt tevoor
schijn wat er al was aan dingen,
aan mogelijkheden. Wij mensen aan
vaarden dat alles gemakkelijk als
vanzelfsprekend. We mogen echter,
ook wat dat betreft, rustiger wat die
per graven.
Het nieuwe gas stelt onze nieuwe
minister van economische zaken in
tussen voor nieuwe beleidsbeslissin
gen. Wie hij zal zijn? Het is nog on
bekend. Maar zijn eerste probleem
is er al trouwens niet het enige.
TAE BEIDE Duitslanden bijten zich
en elkaar vast in prestige
kwesties. En aangezien Oost-Duits-
land minder bedenkingen tegen het
voortbestaan naast elkaar \an beide
heeft dan de Bondsrepubliek, trekt
de laatste daarbij gemeenlijk aan het
kortste eind.
Wat is er nu weer gaande? De Bonds
dag van dc Bondsrepubliek komt
dezer dagen bijeen te Berlijn. Waar
om dat moet is niet duidelijk. Men
kan ook te Bonn vergaderen trou
wens de. zij het nog altijd tijdelijke
residentie van de regering. Intussen
houdt men Berlijn als de eigenlijke
hoofdstad in het achterhoofd.
Om aan deze laatste gedachte vast
te houden en daarvan ook naar
buiten te laten blijken kiest men.
na een aantal jaren, nu weer Berlijn
voor de openingszitting van de
Bondsdag De Oostduitse regering
heeft met een bescheiden plagerijtje
geantwoord. Er is wat verkeer opge
houden.
Het houden van de Bondsdag te Ber
lijn is waarschijnlijk ook bedoeld om
de gezindheid onder de nieuwe Rus
sische leiding te peilen. Welnu, de
uitslag was negatief: terstond immers
is, zij het op beperkte schaal, de
toestand weer wat onzeker geworden.
Voor de Bondsrepubliek stellig een
teleurstelling en een nieuwe reden
o.n Ach af te vragen, of men wel op
de goede weg Is.
"VEKER IS nu wel dat aan de Ame-
rikaanse negerjongen Preston
Cobb geen doodvonnis zal worden
voltrokken. De nu opgelegde straf is
er een van gevangenis. Dat is op zich
zelf verheugend nieuws, al had. waar
aan zijn schuld schijnt te mogen wor
den getwijfeld, straf ook achterwege
kunnen blijven.
Hoe men over doodstraf moge den
ken, duidelijk was wel dat deze jon
gen vijftien jaar oud op het ogen
blik van de daad daarvoor niet in
aanmerking kwam. Vandaar de be
klemming die allen niet het minst
ook in ons land aangreep, beklem
ming die op allerlei wijze, maar
steeds duidelijk, tot uiting kwam.
Het is gebruik zich niet te mengen
in de justitie van een ander land.
Maar er zijn grenzen, zeker zolang er
geen grenzen zijn aan de oordeels
vorming van de mensheid. Het heeft
ook in de zaak-Cobb lang geduurd
eer een ander vonnis dan het aanvan
kelijke is gewezen. Maar zeker in
een land als Amerika was het nu toch
onontkoombaar.
Stakingsoproep vond geen weerklank
Vrienden dwongen
C
Leen van Os niet
mee te vechten
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG ROTTERDAM Leen
van Os. de stakingsleider van de Rot
terdamse taxichauffeurs, is (mét zijn
trawanten) tijdens een nachtelijke
vergadering, waarin gepoogd werd ook
de Haagse taxichauffeurs tot staken te
bewegen, van een koude kermis thuis
gekomen. Men kan in dit geval ook
spreken van een warme kermis, want
aan het eind van de vergadering brak
er tussen groepen Rotterdamse en
Haagse taxichauffeurs een wilde
vechtpartij uit. waarbij ook Leen van
Os op de vuist gegaan zou zijn indien
enkele vrienden hem niet hadden ge
dwongen het strijdtoneel te verlaten.
Een en ander speelde zich vannacht
af in een bovenzaal van Amicitia, waar
het Onafhankelijk Verbond van Be
drijfsverenigingen (OVB) om half
drie een vergadering had belegd voor
de Haagse taxichauffeurs om tot steun
op te roepen aan de staking in Rotter
dam.
Toen de bijeenkomst om half vier be
gon bleken de ongeveer zestig aanwe
zigen voor driekwart uit (stakende)
Rotterdammers te bestaan. „Het is een
schandaal, dat zo weinig Hagenaars ge
komen zijn. Dit is verraad aan Rotter
dam". zo riep een Haagse taxichauf
feur vanaf het podium, nadat eerst
Leen van Os (voorzitter van het OVB)
zijn gehoor had opgeroepen de staking
te steunen.
Deze oproep bleek echter weinig weer
klank in de zaal te vinden, behalve
uiteraard bij de meegebrachte Rotter
dammers. Toen dit duidelijk werd, be
sloten de organisatoren geen gelegenheid
meer te geven voor het stellen van vra
gen en het voeren van discussie, al was
een en ander aan het begin van de ver
gadering toegezegd. De bijeenkomst werd
om half vijf abrupt afgebroken.
Scheldpartij
Enkele Haagse taxichauffeurs, die
daarmee geen genoegen namen, protes
teerden tevergeefs, waarop achter in dc
zaal een heftige woordenwisseling ont
stond lussen Rotterdammers en Hage
naars. Toen later ook Leen van Os zich
in deze discussie mengde ontstond er een
grove scheldpartij, die al spoedig ont
aardde in lijfelijke gevechten tussen
groepjes taxichauffeurs uit beide steden.
De stakingsleider wilde op een gegeven
moment een tegenstander te lijf, doch hij
werd hiervan door vrienden afgehouden:
zij dwongen hem de zaal te verlaten on
der uitroepen als „doe het niet Leen, je
verknoeit de hele boel'. Nadat Van Os
verdwenen was namen ook de gevechten
af. doch de woordenwisselingen werden
nog geruime tijd voortgezet. Niemand
liep lichamelijk letsel op. maar wel wer
den kledingstukken beschadigd.
Wraak
Tijdens de vergadering verklaarde Leen
an Os in een „donderrede" o.m.. dat dc
Rotterdamse taxichauffeurs „vastbesloten
zijn de staking zo lang door te zetten tot
de werkgevers en dc erkende vakbon
den op de knieën zijn gedwongen".
(Voor vervolg zie pag. 9)