Nieuwe Leidse Conramit Optimisme nog groot maar J formatie-tempo vertraagd Ruimtevogeltje biedt grote mogelijkheden Autobahn thans weer gesloten Over verdeling zetels nog weinig vast staat Tass: ernstige provocatie Spionagekomplot ontdekt Twee Amerikanen door F.B.I. gepakt Commentaren Taxichauffeurs op de vuist in nachtelijk Den Haag r Dinsdag 6 april 1965. 46&te jaargang Vannacht mist De Bilt verwacht tot morgenavond: Aanvankelijk opklaringen en In de nacht en vroege ochtend op vele plaatsen mist. Later meer bewolking, mogelijk ge volgd door wat regen.. Aanvankelijk weinig wind. later zwakke tot matige Diredavr: F. DIEMER Hoofdredacteur: Or. E. DIEMER CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Cals en fractieleiders stuiten op moeilijkheden :N SO Morgenavond 8.10 uur: Nederland tegen N.-Ierland op de tv. ROTTERDAM De lnterlandvoctbal- wedstrijd NederlandNoord Ierland, die morgenavond in het Fcijenoord stad Ion wordt gespeeld, komt zoals we gisteren reeds verwachten, op het t.v.-scherm. Het stadion nis uitverkocht. De uitzen ding begint om tien minuten over acht, commentator is Herman Kuiphof. De radio-reportage begint om vijf mi nuten over acht. Verslaggevers zijn ir. Emmenes en Wim Hogend oorn. BREDA Een Nederlands spreken- man met een Belgisch accent heeft gisteren bij de NV Raming artikelen gekocht die hij met vijf biljetten van tien dollar betaalde. Bij inlevering bij dc bank bleken de dollars vals te zijn. Voor een leek was het vrijwel onmo gelijk de vervalsing te ontdekken. Ex perts vonden onzorgvuldigheden in de tails zoals op de afbeelding van het Capitol en in de letters. (Van onze parlcmcntsrcdactie) DEN HAAG De kans dat mr. J. M. L. Th. Cals zijn formatiepoging reeds deze week met succes zal kunnen bekronen, is nog steeds heel groot, maar na de snelle ontwikkeling van de vorige week schijnt er nu toch c zekere tempovertraging te zijn opgetreden. Naar verluidt zijn de formateur en de fractieleiders van KVP. PvdA ARP gisteravond tijdens de eerste officiële besprekingen over de zetel verdeling en de bezetting van de ministersposten in het nieuw te vormei kabinet op enkele moeilijkheden gestuit, die weliswaar verre van onoplos baar worden geacht, maar waarover toch nog wel diepgaand beraad nood zakelijk is. Dit is nogal opmerkelijk als men bedenkt dat het officieuze overleg de problematiek rond de zetelverdeling enz. al enkele dagen geleden is be gonnen. Over de hoofdlijnen van het ontwerp- regeringsprogramma zijn de vier ge sprekspartners het gistermiddag eens ge worden Zij stelden de eindredactie van de verschillende formuleringen vast en sloten daarmee de derde fase van de formatfe-Cals af. Onmiddellijk daarna nam het gesprek over de hoofdlijnen van de zetel-verdeling een aanvang. Te gen half zeven werd dit gezamenlijk be- Na opheffing gistermiddag: raad stopgezet, 's Avonds ontving de formateur afzonderlijk resp. de heren Vondeling (PvdA). Smallenbroek (ARP) en Schmelzer (KVP) om hun advies aan te horen over de mogelijkheden met be trekking tot dc bezetting der ministers posten. Aldus werd duidelijk, dat de activitei- •n van mr. Cals zich ongeveer tussen de fasen vier (zetelverdeling enz.) en vijf (aanzoeken kandidaat-ministers) van werkschema bevonden. De formateur liet meedelen, dat een definitieve beslis- over de zetelverdeling pas kan wor- genomen als ook de kandidaten voor BERLIJN Nadat gistermiddag tot ieders verrassing de ijzeren slag- bomen in de weg van West-Duits- land naar West-Bcrlyn waren open- gegaan, heeft men vanmorgen om negen uur de weg weer voor alle autoverkeer gesloten. Ook in oinge- OPHEFFINGS UITVERKOOP bij WIFRANA BREESTRAAT 107 t.o. STADHUIS - LEIDEN bcgipt DONDERDAG 8 APRIL 9 u. v.m. Ziet onze advertentie woensdag avond. WOENSDAG GESLOTEN verkeer VERLOVINGSRINGEN In één oogopslag Platenalbum over de oor log verschenen pag. 5 Crisis in Duits verkie zingsjaar pag. 7 Hamsterwoede in Enge land pag. 7 Slachtoffer van Moskouse nachten pag. 7 Dr. Drees: Respect voor Cals pag. 9 keerde richting mogelyk. Bij Helmstedt worden door de Oost duitsers ongeveer vyf auto's per uur gecontroleerd, wat neerkomt op twin tig uur wachten voor hen, die over deze weg naar Berlyn willen. Kort voordat gistermiddag dc strem ming was opgeheven, was West-Berlyn vol geruchten geweest, dat dc Ameri kanen een gewapend konvooi zouden sturen als uitdaging aan de Oostduit sers Sommigen meenden, dat de Sowjet-Unlc heropening had bevolen, omdat men geen openlijke confrontatie met het Amerikaanse leger wilde. De perschef van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Marshall Wright, heeft op een pers conferentie meegedeeld, dat er nog geen officiële bevestiging is gekomen van de berichten, dat westelijke vlieg tuigen in de drie, 32 kilometer brede luchtcorridors naar Berlijn door Sow- jet-jagers zijn gehinderd. Een voorstel van Russische zijde om de vlieghoogte in de corridors te beperken tot tussen 1992 en 3064 meter is door de weste lijke mogendheden afgewezen. Volgens de niet-bevestigde oerichten neeft een Mig in een der corridors boven een Amerikaans transportvliegtuig ge vlogen. Een andere Mig zou op honderd meter boven de landingsbaan van hel vliegveld Tegel in de Franse sector van Berlijn hebben gevlogen en de veiligheid gevaar hebben gebracht Langzaum-uan-actie Ondanks de opheffing van de slrem- ing gisieren zetten de Oosiduitse grenswachten by de post Mariënborg ïangzaamaan-actie voort. In twee .ïjds konden slechts 36 personen- 's en dertien vraentwagens deze post passeren. In tegenstelling hier mee werd de controle op de weg Ber- lijn-Hamourg zelfs soepeler. Het spoorwegverkeer verliep eveneens normaai. Het verkeer voor vrachtsche pen op de Eibe tussen de Bondsrepu bliek en West-Berlyn zal tot vrijdag gestremd zyn. In de mededeling van de autoriteiten wordt als reden hiervoor opgegeven de militaire oefeningen, die Oostduitse en Russische land- en luchtmachteenheden deze weck houden Deze oefeningen zijn ts de officiële communistische ver- Klaring voor het stopzetten van het weg- erkeer. Inderdaad heeft men boven en op de autobahn Helmstedt-Berlijn grote hoeveelheden straaljagers en tanks waar genomen. Het Russische persbureau Tass heeft echter laten doorschemeren, dat het stremmen van de autobahn verband houdt met het voornemen van de Bonds dag op 7 april in West-Bcrl(jn te ver gaderen ,,Dlt Is een ernstige provocatie tegen de vrede en de veiligheid in het centrum van Oost-Dultsland", aldus Tass, Het was de eerste keer sinds 1948. dat liet verkeer op de autobahn Helmstedt- Berlijn volledig gestremd is. Tijdens de blokkade van 1948 was de 175 kilometer lange autoweg geheel en al gesloten Sindsdien is het verkeer een aantal ma len gestagneerd geweest door vertra- gingsaciies, maar gesloten is dè weg niet meer geweest. de verschillende ministersposten zijn ge polst. Beide zaken zijn ma.w. niet te scheiden Dat is ook logisch, want als men gaat bekijken welke portefeuilles elk van de drie partijen zoal kan krijgen, komt direct het probleem aan de orde of een partij voor de bewuste zetel ook ge schikte kandidaten voorhanden heeft, die bereid zijn een aanbod te aanvaarden. Als dat niet het geval is. moeten weer verschuivingen in de zetelverdeling wor den aangebracht. Het trok even de aandacht, dat de for mateur de drie fractieleiders niet in een collectief gesprek consulteerde over de bezetting van de ministersposten Mr. Cals motiveerde dit als volgt. De frac tieleiders zijn z.i wel verantwoordelijk voor de algemene lijnen van de zetel verdeling. maar n-iet voor de individuele bezetting van elke ministerspost. Dat laatste is een zaak van de formateur, die rekening moet houden met de ver schillende mogelijkheden en met het al of niet beschikbaar zijn van kandidaten. Hij regelt de bezetting niet in gezamen lijk overleg mèt, maar na overleg met de fractievoorzitters. Vandaar de afzonder lijke consultaties (Voor vervolg zie pag. 9) Ook voor Nederland van belang Dc 46-iarigc Amerikaan James Allen Mintkenbaugh die verdacht van spionage door de FBI is aan gehouden. KAAP KENNEDY Vandaag zou de nieuwe communicatiesatelliet „Early Bird" (vroege vogel) worden gelanceerd, die men als een kosmi sche telefooncentrale kan beschou wen. Ook voor ons land zal de lan cering van deze vroege ruimtevogel niet zonder gevolgen blijven. Direct nadat de satelliet volledig in gebruik is genomen, zullen ook van ons lhnd uit telefoongesprekken met de Ver. Staten via deze „Early Bird" geleid kunnen worden. Ook de Nederlandse tv-kijkers zullen niet in het onge wisse worden gelaten over de moge lijkheden. die de ruimtevogel voor het direct overbrengen van tv-beel- WASHINGTON Twee Ameri kanen, de 43-jarige sergeant Robert Lee Johnson en de 46-jarige ex-mi litair Allen Mitkenbaugh. hebben kans gezien gedurende ruim twaalf jaar geheime gegevens betreffende militaire installaties en raketterrei nen in de VS tegen betaling van 300 dollar per maand, in handen van de Russen te spelen. Johnson en Mitkenbaugh. van wie de eerste als koerier werkzaam was op het ministerie van defensie, zijn giste ren door de FBI gearresteerd. Johnson werd in New York gepakt en Mitken baugh in Castro Vallen, Californië. In het spionagecomplot is ook nog een Rus betrokken. Zijn naam is Vitaly Ourjoemof. voormalig lid van de Sow- jet-ambassade in Parijs, en op het ogenblik bevindt hij zich weer in Mos kou. Volgens het FBI were Johnson in 1953 toen hij bij het Amerikaanse leger in Berlyn diende, door de Russen overge haald voor hun te werken. De 43-jarige sergeant haalde op zijn beurt Mitken baugh over samen met hem te spioneren Drie jaar later werd Mitkenbaugh om onbekende reden ontslagen uit het leger, maar hij bleef voor de Russen spioneren en volgde daarvoor zelfs speciale cursussen in Moskou, zo ver klaarde het FBI. Na zijn opleiding ver trok hij naar Berlijn, waar Mitken baugh met een Russische agent een regeling trof voor een Russische con tactman, aan wie hij het door Johnson te leveren materiaal moest doorgeven. Johnson was toen nog geen koerier bij het Pentagon, maar werkte bij een Nike raketbatterij in Californië. Van deze ge legenheid maakte hij gebruik foto's te maken van de installaties, die hij dan volgens plan aan Mitkenbaugh doorgaf De sergeant is al eens in aanraking ge weest met de krijgsraad, wegens afwe zigheid zonder verlof gedurende twee maanden. Ook de 43-jarige Robert Lee Johnson is door dc FBI gearres teerd, op verdenking van het ver kopen van Amerikaanse defensie geheimen aan de Sowjetunie. birddag „Early en nacht actief den zal bieden. De officiële inge bruikneming van het „vogeltje" ge schiedt n.l. door de gelijktijdige uit wisseling van twee tv-uitzendingen tussen Europa (via het Eurovisienet) en Amerika. De „Early Bird" weegt slechts 38 kg, bestaat uit een cilinder van 59 cm hoogt» en is bezet met 6000 zonnecellen, benodigd voor het opvangen van zonlicht, dat in energie wordt omgezet. De satelliet wordt in een baan gebracht op een hoog te van 35 680 km. op 27 graden wes terlengte (ten oosten van Brazilië). De ruimtevogel kan 240 telefoongesprekken tussen Europa en de Ver. Staten, in beide richtingen tegelijk verwerken. De satelliet zal voorlopig nog zes weken experimenteel zyn en begin juni opera tioneel. Zij zal niet alleen worden ge bruikt voor het afwikkelen van het steeds toenemende transatlantische telefoonver keer. maar ook boodschappen per telex en televisiebeelden kunnen overbrengei Vaste plaats Als alles goed gaat zal de gewone man in tal van landen voor het eerst in de geschiedenis in staat worden gesteld, zelf, individueel, gebruik te maken van de technische mogelijk heden die de ruimtevaart hem biedt. Hij behoeft niet langer toeschouwer te zijn. Zelf kan hij via de ruimte telefo neren met vrienden en familie over zee. Het merkwaardige met de satel liet is, dat deze synchroon met de aarde meedraait. Een gecompliceerd gema noeuvreer met kleine krachtbronnen komt er aan te pas, het ruimtevogeltje op zijn. voor het oog althans, vaste plaats te houden. Om de gehele aarde te kunnen bestrijken zijn slechts drie satellieten als „Early Bird" nodig. Levensduur De zonnecellen en het elektronisch systeem van de „Early Bird" hebben eer levensduur van vijf tot twintig jaar. Ns tien jaar moeten de zonnecellen nog 8C procent van de energie kunnen leveren die zij in het begin opwekken De overige Scliirra en Stafford zijn volgende astronauten HOUSTON, De Amerikaanse astro nauten Walter M. Schirra en Thomas Stafford zijn gisteren aangewezen oir ruimteschip te bemannen dat, terwijl het om de aarde draait, een verbinding tot stand zal brengen met een onbemand ruimtevoertuig. Het experiment zal te gen het einde van dit jaar plaats hebben. Het is een onderdeel van het Geminl- plan, dat de landing van de mens op de maan beoogt. apparaten voor het beheersen van de stand van de kunstmaan ten opzichte van de aarde en het controle-systeem zullen ongeveer twee tot vier jaar werken. Doch daarna is de satelliet niet geheel afge schreven, want onder gunstige omstandig heden is dan nog normaal gebruik van het ruimtevogeltje zij het dan ook enigszins „afgedreven" mogelijk. Op den duur zullen de vroege vogels de transatlantische kabels overbodig maken voordeel opleveren voor de minder it wikkelde landen. Verwacht wordt, dat ook kleuren-t.v. ia de nog verder te ontwikkelen satelliet gerelayeerd kunnen worden, zonder buw" en zonder „strepen". Deze mo gelijkheden zijn van grote betekenis voor het leggen en versterken van de contacten met minder ontwikkelde landen in Afrika en Azië, die thans zelfs nog niet door micro-radio-golf-verbindingen of door kabelverbindingen bereikt worden. lijn der verwachtingen, dat de Frie zen niet bij de Groningers zouden achter blijven. En dat in Nederland, dat de naam had van arm te zijn aan bodemschatten de Limburgse kolen dan niet meegerekend. Steeds weer stuit de mens op dc rijk dommen van de schepping. En al naar de behoeften worden nieuwe ontdekkingen, worden ook nieuwe uitvindingen gedaan. Maar die alle lagen al in de schepping besloten. De inbreng van de mens zelf is van bescheiden aard. Hij haalt tevoor schijn wat er al was aan dingen, aan mogelijkheden. Wij mensen aan vaarden dat alles gemakkelijk als vanzelfsprekend. We mogen echter, ook wat dat betreft, rustiger wat die per graven. Het nieuwe gas stelt onze nieuwe minister van economische zaken in tussen voor nieuwe beleidsbeslissin gen. Wie hij zal zijn? Het is nog on bekend. Maar zijn eerste probleem is er al trouwens niet het enige. TAE BEIDE Duitslanden bijten zich en elkaar vast in prestige kwesties. En aangezien Oost-Duits- land minder bedenkingen tegen het voortbestaan naast elkaar \an beide heeft dan de Bondsrepubliek, trekt de laatste daarbij gemeenlijk aan het kortste eind. Wat is er nu weer gaande? De Bonds dag van dc Bondsrepubliek komt dezer dagen bijeen te Berlijn. Waar om dat moet is niet duidelijk. Men kan ook te Bonn vergaderen trou wens de. zij het nog altijd tijdelijke residentie van de regering. Intussen houdt men Berlijn als de eigenlijke hoofdstad in het achterhoofd. Om aan deze laatste gedachte vast te houden en daarvan ook naar buiten te laten blijken kiest men. na een aantal jaren, nu weer Berlijn voor de openingszitting van de Bondsdag De Oostduitse regering heeft met een bescheiden plagerijtje geantwoord. Er is wat verkeer opge houden. Het houden van de Bondsdag te Ber lijn is waarschijnlijk ook bedoeld om de gezindheid onder de nieuwe Rus sische leiding te peilen. Welnu, de uitslag was negatief: terstond immers is, zij het op beperkte schaal, de toestand weer wat onzeker geworden. Voor de Bondsrepubliek stellig een teleurstelling en een nieuwe reden o.n Ach af te vragen, of men wel op de goede weg Is. "VEKER IS nu wel dat aan de Ame- rikaanse negerjongen Preston Cobb geen doodvonnis zal worden voltrokken. De nu opgelegde straf is er een van gevangenis. Dat is op zich zelf verheugend nieuws, al had. waar aan zijn schuld schijnt te mogen wor den getwijfeld, straf ook achterwege kunnen blijven. Hoe men over doodstraf moge den ken, duidelijk was wel dat deze jon gen vijftien jaar oud op het ogen blik van de daad daarvoor niet in aanmerking kwam. Vandaar de be klemming die allen niet het minst ook in ons land aangreep, beklem ming die op allerlei wijze, maar steeds duidelijk, tot uiting kwam. Het is gebruik zich niet te mengen in de justitie van een ander land. Maar er zijn grenzen, zeker zolang er geen grenzen zijn aan de oordeels vorming van de mensheid. Het heeft ook in de zaak-Cobb lang geduurd eer een ander vonnis dan het aanvan kelijke is gewezen. Maar zeker in een land als Amerika was het nu toch onontkoombaar. Stakingsoproep vond geen weerklank Vrienden dwongen C Leen van Os niet mee te vechten (Van onze soc.-econ. redactie) DEN HAAG ROTTERDAM Leen van Os. de stakingsleider van de Rot terdamse taxichauffeurs, is (mét zijn trawanten) tijdens een nachtelijke vergadering, waarin gepoogd werd ook de Haagse taxichauffeurs tot staken te bewegen, van een koude kermis thuis gekomen. Men kan in dit geval ook spreken van een warme kermis, want aan het eind van de vergadering brak er tussen groepen Rotterdamse en Haagse taxichauffeurs een wilde vechtpartij uit. waarbij ook Leen van Os op de vuist gegaan zou zijn indien enkele vrienden hem niet hadden ge dwongen het strijdtoneel te verlaten. Een en ander speelde zich vannacht af in een bovenzaal van Amicitia, waar het Onafhankelijk Verbond van Be drijfsverenigingen (OVB) om half drie een vergadering had belegd voor de Haagse taxichauffeurs om tot steun op te roepen aan de staking in Rotter dam. Toen de bijeenkomst om half vier be gon bleken de ongeveer zestig aanwe zigen voor driekwart uit (stakende) Rotterdammers te bestaan. „Het is een schandaal, dat zo weinig Hagenaars ge komen zijn. Dit is verraad aan Rotter dam". zo riep een Haagse taxichauf feur vanaf het podium, nadat eerst Leen van Os (voorzitter van het OVB) zijn gehoor had opgeroepen de staking te steunen. Deze oproep bleek echter weinig weer klank in de zaal te vinden, behalve uiteraard bij de meegebrachte Rotter dammers. Toen dit duidelijk werd, be sloten de organisatoren geen gelegenheid meer te geven voor het stellen van vra gen en het voeren van discussie, al was een en ander aan het begin van de ver gadering toegezegd. De bijeenkomst werd om half vijf abrupt afgebroken. Scheldpartij Enkele Haagse taxichauffeurs, die daarmee geen genoegen namen, protes teerden tevergeefs, waarop achter in dc zaal een heftige woordenwisseling ont stond lussen Rotterdammers en Hage naars. Toen later ook Leen van Os zich in deze discussie mengde ontstond er een grove scheldpartij, die al spoedig ont aardde in lijfelijke gevechten tussen groepjes taxichauffeurs uit beide steden. De stakingsleider wilde op een gegeven moment een tegenstander te lijf, doch hij werd hiervan door vrienden afgehouden: zij dwongen hem de zaal te verlaten on der uitroepen als „doe het niet Leen, je verknoeit de hele boel'. Nadat Van Os verdwenen was namen ook de gevechten af. doch de woordenwisselingen werden nog geruime tijd voortgezet. Niemand liep lichamelijk letsel op. maar wel wer den kledingstukken beschadigd. Wraak Tijdens de vergadering verklaarde Leen an Os in een „donderrede" o.m.. dat dc Rotterdamse taxichauffeurs „vastbesloten zijn de staking zo lang door te zetten tot de werkgevers en dc erkende vakbon den op de knieën zijn gedwongen". (Voor vervolg zie pag. 9)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 1