nu
Nederland speelt mee
in satelliet-project
Wrange feest-tips
bevri j dingsdag
Kabinet
Ver. Naties wisten vaak
de vrede te bewaren
„Optocht van
groep Joden
en bb-ers
Vondelings positie in
P.y.d.A. verstevigd
Geavanceerde muziek
op halve finale
CULVER CITY, (Californië)
De komende lancering van een nieu
we communicatie-satelliet, begin
april, zal ook voor Nederland van
grote betekenis zijn. De hoofddirec
tie van de PTT in Nederland name
lijk heeft meegedeeld, dat ons land
(ook) meespeelt in dit project, waar
aan de naam H S - 303 werd ge
geven.
Via de satelliet, die de naam ..Early
bird" heeft gekregen, zullen ook Ne
derlandse telefoongesprekken met
Amerika kunnen worden gevoerd. Het
ligt in de bedoeling de „Early bird" na
de lancering gedurende een periode
van drie maanden te beproeven, waar-
va als alles goed gaat en goed blijft
gaan het ruimtevaartuig operatio
neel wordt en zal worden gebruikt
voor het afwikkelen van intercontinen
taal communicatieverkeer. Zowel in de
experimentele periode als daarna zal
de Early bird" fungeren als inter
mediair tussen Westeuropese en Ame
rikaanse telefoongebruikers.
Dit intercontinentaal communicatiever
keer wordt thans nog uitsluitend of bij
na uitsluitend via de transatlantische ka
bels afgewikkeld, doch men verwacht
dat „de behoefte er straks overheen
gaat". Met andere woorden: de hoofd
directie van de PTT is van oordeel, dat
ook bij een belangrijke uitbreiding van
de transatlantische kabelcapaciteit het
aantal af te wikkelen gesprekken niet of
nipt in voldoende mate verwerkt kan
worden. Vandaar, dat ook de PTT een
zo grote belangstelling aan de dag legt
voor het komende experiment.
De nieuwe communicatiesatelliet
werd ontworpen en gebouwd door
..Hughes aircraft company", in Culver
City, dezelfde onderneming die reeds
ook de zeer succesvolle syncom-satel-
Via Early Bird
telefoneren
met de VS.
lieten heeft ontworpen en gebouwd. De
nieuwe satelliet wordt door de ont
werpers van groot economisch belang
geacht voor met name Europa voor het
onderhouden van (snelle) contacten,
ook met ontwikkelingslanden.
Moeilijkheden
Bij de PTT is men zich terdege bewust
van de vele moeilijkheden en vraagstuk
ken, die zich bij deze intercontinentale
communicatievorm kunnen voordoen.
Transoceanische telefoongebruikers na
melijk zullen in hun „satellist-gesprek-
ken" een kleine vertraging constateren,
aangezien de radiogolven bij gebruik
een hoge-baansatelliet een lange afstand
moeten afleggen.
De „Early bird" is zo'n hoge-baan
satelliet, die zich synchroon met de
aarde op een hoogte van 36.000 kilo
meter zal voortbewegen. De af te leg
gen afstand tussen bijvoorbeeld twee
gesprekspartners in Nederland ei
Amerika wordt daardoor zo ffroot, dat
er vertragingen optreden tussen vraag
en antwoord, welke vertraging (onge
veer een halve seconde) als hinderlijk
moet worden beschouwd. ,£>it kan
leiding zijn tot spraakverwarring"al
dus dt hoofddirectie van de PTT.
Overigens mag de grote betekenis
het nog verdere te ontwikkelen commu-
nucatie-project niet worden onderschat.
Een enkel cijfer mag dit illustreren: de
nog uit te breiden transatlantische kabels
Prins pleit voor samenwerking
DEN HAAG Prins Bernhard
heeft vanmorgen officieel het „jaar
van de internationale
king" geopend, met een rede
hij een hartstochtelijk pleidooi hield
voor bezinning op de internationale
samenwerking in verband van de
Ver. Naties. De Prins sprak aan het
slot van de jaarvergadering -van de
NOVIB (stichting Nederlandse or
ganisatie voor internationale bij
stand), waarvan hij algemeen voor
zitter is.
Aan het „jaar van internationale samen
werking" zal :n Nederland inhoud wor
den gegeven door conferenties, publika-
ties en jeugddiscussies Het is wel triest,
aldus de Prins, dat juist dit jaar moei
worden ingezet met de ernstige crisis
waarin de V.N. op dit moment verkeren
Daarbij komt nog dat ook op regionaal
niveau zoals NAVO en EEG de
conflictstof zich heeft opgestapeld Daar
om is het goed dat ons dit jaar een taak
voor internationale samenwerking is op-
Nehroe
Prins Bernhard bracht de woorden
van wijlen premier Nehroe in herinne
ring die twee jaar geleden het denk
beeld van bezinning op de internationale
samenwerking opperde, in een wereld
die leeft in de ban van de idee dat wij
ons op de rand van een catastrofe bevin
den. Daarom is het nodig dat het volle
licht valt op de vormen van samenwer
king en het wekken van het besef, dat de
toekomst van de wereld afhankelijk is
van samenwerking en niet van conflicten
Te weinig staat ons voor ogen. zo
vervolgde de Prins, hoe vaak in de
afgelopen jaren de Ver Naties de
vrede hebben bewaard. Sceptici zul
len het jaar van internationale samen
werking bij voorbaa'. wel tot mislukken
gedoemd achten en voorspellen dat in
Zonnig weer
DE BILT Het hogedrukgebied
heeft zich verder naar het oosten ver
plaatst. Het middelpunt bevond zich
vanmorgen boven Oost-Duitsland.
Door deze verplaatsing werd de wind
in ons land aflandig en verdween de
bewolking. De aanhoudende drukda-
lingen aan de Atlantische kust hebben
tot gevolg dat de zuidoosteliike stro
ming in onze omgeving sterker wordt.
Het weer houdt een zonnig karakter
en de temperaturen zullen overdag een
verdere stijging ondergaan.
's Nachts echter zullen door de ster
ke uitstraling de temperaturen nog tot
enkele graden beneden het vriespunt
In West-f rankrijk bedraagt de da
gelijkse geng van de temperatuur meer
dan tien graden.
De drukdalinge.i houden verband
met een levendige depressie-activiteit
boven de oceaan Een van deze storin
gen bevindt zich ruim 1000 km ten
mesten van Ierland
Bij de Golf van Biscaye ontstaa' een
aUonderlijke storing die veeregen in
Spanje en Portugal veroorzaakt.
De vorst is nog matig tot streng V
Znid-Duitsland en in de Oost-Europese
stoten.
ZON EN KAAN
Donderdag: zon op 7.04. onder 18.37:
maan op 11 02. onder 3.22
Woensdag 17 maart: volle maan
HOOGWATER SCHEVENINGEN
li maart: 8.21 v.m., 21.02 n.m.
vele landen van dit initiatief niets
terecht zal komen. Doch wat belet ons.
die op vele bladzijden van onze ge
schiedenis een boeiend verhaal van
internationaal denken en handelen
hebben geschreven, om ook op blad
zijde 1965 een stuk internationale soli
dariteit te schrijven.
Co Westerik schilderde
begrafenis koningin
O
Wilhelmina
DEN HAAG In opdracht van de ge
meente 's-Gravenhage heeft de kunst
schilder Co Westerik een schilderij
gemaakt van de begrafenis van H. M.
Koningin Wilhelmina
Het schilderij zal in het Gemeentemu
seum van vrijdag 19 maart tentoonge
steld worden ffevens zal dan op de
woensdagavonden om half negen en
's-zaterdagsmiddags om 3 uur de film ge
toond worden van schilderijen van 't werk
van Co Westerik. Deze film is gemaakt
door Bob Kommer in samenwerking met
Westerik zelf en met de educatieve
dienst van het Gemeentemuseum. Otto
Ketting componeerde de muziek bij deze
film.
zullen eerlang 600 circuits tellen, tegen
120-180 circuits in de „Early bird" gedu
rende de eerste fase van het experiment,
tegen 240 circuits gedurende de rest van
het experimenteel tijdvak en tegen uit
eindelijk 1200 circuits
Op de voet
De PTT volgt de spectaculaire com
municatietechniek op de voet. Samenge
werkt wordt met de dit jaar honderd ja
ren bestaande „International telecommu.
nication union" (I.T.U.) en met het „In
ternational satellite communications i
miittee" (I.S.C.C.). Plannen om te komen
tot het zelf lanceren van een eigen Ne
derlandse communicatie-satelliet koestert
de PTT niet. De kosten, daaraan verbon
den, zouden namelijk niet in verhouding
staan tot het beoogde doel: een snelle
afwikkeling van het intercontinentale te-
le-communicatieverkeer. De bouw var
eigen Nederlandse grondstations, beno
digd voor het uitzenden en opnemen var
satellieit-seinen, ligt evenmin in het voor
nemen van de PTT. He>t verkeer met de
Verenigde Staten is niet zo groot, dat
eigen grondstation nodig is. Ook hier
spelen de kosten weer een rol.
De Nederlandse bijdrage bedraagt een
miljoen gulden, dat is een procent van
hert totale investeringsbedrag.
Naar Kaap Kennedy
Voor een honderdtal verslaggevers uit
verscheidene landen verklaarde de direc
teur van de „Hughes aircraft company",
dr. Fred Adler.' dat de ..Early bird'
maandagavond gereed Is gekomen voor
verzending per vliegtuig naar Kaap Ken
nedy. waar de kunstmaan omhoog ge
bracht wordt. De lancering was aanvan
kelijk vastgesteld op 23 maart, maar
moeilijkheden met het electronische cir
cuit van de kunstmaan hebben deze lan
cering wat vertraagd. Wanneer de lan
cering slaagt, zal de „Early bird" op
36.000 km hoogte als het ware boven de
aarde blijven „hangen". Zij beweegt zich
dan even snel als de aarde draait om
haar as, d.w.z. met dezelfde hoeksnelheid.
Dr, Adler zei dat de ..Early bird" door
lopend. 24 uur per dag. in bedrijf zal
zijn. Van alle telefoonposten ter wereld
zal dan 85% zijn verbonden. Hoe lang
de „Early bird" gebruikt zal kunnen
worden staat nog niet vast. De elektro
nische systemen kunnen 5 tot 15 jaar
omdat lucky 't -heeft, omdat lucky
de beste amerikaan is, omdat een
andere sigaret nu niet meer hoeft,
daarom liever lucky
voor
Comité bedoelt het goedmaar..
O O w
(Van onze speciale verslaggever)
AMSTERDAM Ondanks de goede
bedoelingen, welke het Nationaal Co
mité Viering Bevrijdingsdag 5 mei 1965
Ovatie wees duidelijk uit:
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De Party van de
Arbeid presenteert zich de laatste
maanden nadrukkelijk als de „partij
van morgen". De uitdrukking is be
dacht door secretaris Eibert Mees
ter. die grote verwachtingen wekte
toen hij verleden jaar vroeg om of
ferbereidheid om oude vormen en
gedachten los te laten en durf tot ex
perimenteren. Het congres, dat de
P.v.d.A. aan het einde van de vorige
week in Amsterdam heeft gehouden,
is echter geen vernieuwingscongres
geworden.
Van werkelijke vernieuwing kan toch
niet worden gesproken wanneer men
nauwelijks meer doet dan een nieuw
blad („Opinie") uitgeven, het partijbe
stuur verjongen en een plan uitdokte
ren om de socialistische Kamerleden
dichter bij de kiezers te brengen. Van
een fikse doorbraak van de gesma
de verzuiling lijkt nog geen sprake te
zijn. De socialistische zuil (P.v.d.A..
Het Vrjje Volk. Vara. NW> staat nog
recht overeind, hoewel er steeds meer
stemmen opgaan om het gesloten
front te doorbreken Op het congres
is hierover nauwelijks gesproken: voor
zitter Suurhoff scheen er niet eens iets
over te willen horen. Een artikel in
„De Volkskrant" die vooral tijdens
kabinetsformaties de P.v.d.A. welgezind
is werd door hem een „Indianenver
haal" genoemd. Het blad had de euve
le moed gehad om te schrijven, dat
er twee partijen in de P.v.d.A. zijn:
één die vóór en één die tegen het sla
ken van de banden met het NW en
de Vara is. Officieel bestaan er tussen
deze socialistische organisaties namelijk
geen banden.
„Frij Nederland99
Op het congres deed zich een
merkwaardig geval voor. De versprei
ding van het onafhankelijke maar on
verdacht socialistische „Vrij Neder
land" bleef op advies van de partij
voorzitter achterwege Het blad zou
goodwill verliezen, merkte hij op, wan
neer het congres kennis zou nemen
van het op de voorpagina afgedrukte
„Advies aan een socialistisch congres:
„die wel en zie niet om".
Het viel blijkbaar helemaal niet lek
ker. dat dit weekblad gewaagde van
verstarring in de P.v.d.A.. die zich uit
in een „soms irriterende zelfvoldaan
heid. in een houding, die door velen
werd uitgelegd als een arrogante min
achting voor de mening van het volk,
in een mentaliteit, die aan afwijkende
meningen slechts geringe ruimte liet,
aan een optreden van de gezamenlij
ke socialistische beweging, dat sterke
monolitische trekken had". Om een ver
gelijking met de Rooms-Katholieke
Kerk te treffen: „Vrij Nederland" stel
de de noodzaak van een open socialis
me tegenover het oude, gesloten socia-
Tussen neus en lippen door gaf de
heer Suurhoff wel toe, dat er in de par
tij discussies gaande zijn. Wat voor dis
cussies behoefden de congresgangers
klaarblijkelijk niet te weten. Zei de heer
Roemers, nadat hij het artikel in V.N.
had gelezen: „Ze hebben de klok horen
luiden, maar ze weten niet waar de
klepel hangt".
Ander type
We willen geen tegenstelling tussen
de heren Suurhoff en Vondeling sugge
reren, als we stellen, dat beiden toch
wel geheel verschillende typen z(jn. De
vraag is welk type het beeld van de
socialistische party van morgen zal be
palen. We zetten in op dr. Vondeling.
In de heer Suurhoff zien we de ech
te, wat volkse oud-SDAP-er. Hij is de
man met „de grote blaftoon, die de
P.v.d.A zo weinig goed doet" (Het
Parool). In de partij kent hij geen „he
ren" en vlotweg spreekt hij over „een
voorstel om de Morele Herbewapening
te veroordelen, omdat die zich heeft uit
gesproken tegen moderne kunst, homo-|
De Britse ambassadeur in ons
land, Sir Peter Garranbrengt
deze dagen een officieel werkbe-
zoek aan de hoofdstad. Met zijn
gastheer, burgemeester G. van
Hall van Amsterdam, bezocht hij
een 17-de eeuws proeflokaal,
waar de beide heren zich op, voor
het huis, traditionele wijze voor
over bogen, om de ..kop" van een
glaasje „half om half' te drinken.
filie en nog zo'n buitenplaats". Het
een terminologie, die het bij een aantal
mensen nog wel doet.
Dr. Vondeling is veel meer gentle
man; hij is niet gestempeld door de
AJC en door de SDAP, maar groot
geworden in de Vryzinnig Democrati
sche Bond lid ook van de VPRO.
De socialistenmars liet hij zwygend
over z'n hoofd gaan.
De sterkste herinnering, die velen
aan het congres zullen bewaren, i,
ovatie, die de fractieleider na zijn gro
te rede van zaterdagmiddag ten deel
viel. De Friese landbouwingenieur
toch nog wel wat meer dan de „kouwe
kikker", de koele studeerkamerpoliticus,
waarvoor veler- hem hebben gehouden.
Hij heeft zich ontwikkeld tot een volks
tribuun. die z'n redevoeringen weet te
larderen met vlijmscherpe ironie
spitse humor. Wanneer „Trouw" hem
een leider van formaat noemt, behoeft
daarachter geen flirt met de P.v.d.A.
te worden gezocht: het is de sportieve
erkenning van de tegenstander.
Bij vriend en vijand heeft de heer
Vondeling de reputatie verworven een
bekwaam tacticus te zijn, die uit het
politiek-parlemantaire spel haalt wat er
in zit. Tijdens het laatste Kamerdebat,
volgend op het uitbreken van de kabi
netscrisis, stal hij voor een groot tele
visie-publiek ontegenzeggelyk de show.
zyn tegenstanders wist hij zelfs enigs
zins in verwarring te brengen door
fijn onderscheid te maken tussen het
aanwezig zijn van de minister-president
en het deelnemen aan het debat.
Op het Amsterdamse congres wekte
hij op sublieme wyze de indruk niet in
de kabinetscrisis geïnteresseerd te zyn.
„Laten die vier partyen dat maar uit
zoeken". merkte hij op. Hy wachtte er
zich wel voor om voorwaarden voor
meeregeren te stellen, maar voor wie
scherp luisterde was het toch wel dui
delijk welke punten voor de P.v.d.A.
essentieel zyn. Zijn positie heeft hij
op het congres stellig verstevigd. We
zijn benieuwd in hoeverre deze La-
bour-achtige politicus het imago van de
P.v.d.A. zal bepalen.
ongetwijfeld heeft, moet ons van het
hart dat wij geschrokken zijn van en
kele suggesties, die zijn gedaan. In het
64 pagina's tellende ideeënboekje, dat
onder het motto: „Maak er een feest
van!", is uitgegeven, komen, ten be
hoeve van ouderen en kinderen, voor
stellen voor, welke de lezer, die de
oorlogsverschrikkingen bewust heeft
meegemaakt, op z'n minst de w
brauwen doet fronsen.
Het enige excuus, dat van de zijde
van het Nationaal Comité kan worden
aangevoerd, is misschien dat zijn di
recteur. de heer Han Mulder (vroeger
verbonden aan de KRO-Brandpunt-
redactie) nog maar 28 jaar is, waar
door hem oorlog, bezetting en bevrij
ding slechts uit de overlevering bekend
kunnen zijn.
Met een perfectie, die alleen i
verstarrend kan werken, wordt in
Ideeënboekje over de omlysting ge
schreven, die de vyfde mei in stad
dorp te zien zal moeten geven. Er komt
van alles en nog wat over optochten in
voor, over kinderspelen, toneelstukjes,
tentoonstellingen, feestverlichting, ver.
vieringen, volksdansen, wagenspelen
enzovoorts.v
„Een ieder versiere zijn eigen huis",
luidt één van de leuzen, waarmee alom
in den lande propaganda diernt te worden
gemaakt. Hoewel boven één van de
hoofdstukken „Feestvieren kan Iedereen"
staat, wordt heel Nederland kunstmatig
opgeschroefd van de twintigste jaardag
van de bevrijding een folkloristisch en
operette-achtig feest te maken
Hongertoch ters"
De ideeën, die ln het boekje worden
gelanceerd, lopen in de honderden, zo
niet duizenden. Op pagina 22 staat dat
het leed, dat door de Duitse bezetters is
aangebracht, als volgt in een optocht kan
worden uitgebeeld: „groep vluchtelingen
uit Rotterdam met klerenbundeltjes;
groep Nederlandse krygsgevangenen
onder bewaking van enige Duitse solda
ten; groep joden, bewaakt door SS-ers
met honden: groep gevangenen uit con
centratiekamp (in kampkleding); groep
hongertochters. met karretjes en fietsen".
Ten aanzien van deze bloemlezing van
fijnzinnigheden kroppen tal van vragen
op. Wij stellen er hier slechts één. Wordt
van het geplaagde en gedecimeerde.
Joodse volksdeel verwacht dat het zelf
figuranten voor een historische optocht
levert?
De SS-ers kunnen alleen maar uit
Duitsland komen, want elders in
boekje wordt vermeld dat er in Neder
land geen Duits uniform voorradig is
Vier pagina's verder wordt de lezer
overigens op attent gemaakt dat het
gewenst is ..het concentratiekamp, de Jo_
denvervolging enz. in beeld te brengen'"
Maar wel is het mogelijk te laten zie
..hoe men gezicht en handen vol roet
krijgt van het gepruts met noodkachel-
tjes, wat men met tulpebollen kan doen
(vóór 1945 en daarna), hoe stedelingen
zich „vermommen" als boerenknecht
maar alle werk verkeerd aanpakken, hoe
ongemakkelijk men reed op harde ban
den" en wat dies meer zij.
..Domme streken
Om de uitbeelding van ..mm of meer'
humoristische gebeurtenissen wordt ook
al gevraagd, evenals om die van „domme
streken", die tegenover de bezetter ln
dorpen werden uitgehaald.
Toe maarWe kennen er een paar.
Ze kostten aan honderden mensen het
En wat suggereert het Nationaal Co
mité de feestgangers van de vijfde mei te
laten eten? Dit: „Omstreeks één uur in
de middag kan een bevrijdingsmaaltijd
(met ingrediënten uit de bevrijd ingstyd
van mei 1944 het staat er; bedoeld
wordt 1945/red. worden georgani
seerd. Zo'n maaltijd zou het met name in
het destijds hongerende westen goed
doen". Jazeker. Vooral by de nabe
staanden van de duizenden, die door
honger of uitputting het leven lioten
Wij geloven niet dat Nederland behoef
te heeft aan een gekostumeerd oorlogs-
en bezettingsbal, aan het op een rijtje
zetten van wrange attributen, die tussen
twee feestk reten in door feestneuzen ge
consumeerd moeten worden.
De vijfde mei is een dag van vreugde,
een dag ook van de jeugd, die twintig
jaar na de overgave van Duitsland bij
het grote goed moet worden bepaald, dat
de bevryding bezet Nederland bracht.
Voor het leed en de herdenking van
onze doden hebben we een andere dag.
namelyk de vierde mei. We beelden dan
niets uit, ook om geen gevoelens te kwet
sen, maar zwygen stil, verslagen als we
nog altyd zyn door de zinloze vernieti
gingen en ons eigen schuldbesef.
ISazi-organisatie
Leden van Duitse
parlement met
dood ijedreigd
BONN Duitse parlementsleden,
die vóór verlenging van de verja-
ringB termijn van oorlogsmisdadi
gers stemmen, worden met de dood
bedreigd. Op de kantoren van het
Britse persbureau Reuter, het Ame
rikaanse Associated Press en het
Franse AFP zijn gisteren brieven
bezorgd met op het briefhoofd een
groot hakenkruis en de volgende
inhoud:
„Leden van de Bundestag, die ge
hoorzaam zijn aan Tel Aviv en New
York en op 10 maart tegen de ver
jaring van de zogenaamde „oorlogs
misdaden" stemmen, hebben zichzelf
door het uitbrengen van hun stem
ter dood veroordeeld".
Achter deze woorden, die met grote
letters waren gedrukt, stond een
uitroepteken. De ondertekening
luidde:
„Verantwoordelijk voor de uitvoe
ring. de Oberbrigadeführer van
gebied drie-'.
„Oberbrigadeführer" is kennelijk
een nieuwe rang. In Adolf Hitlers
Derde Rijk was een Brigadeführer
een generaal-majoor en een Ober-
führer een brigade-generaal. De
rang „Oberbrigadeführer" bestond
niet.
De mededeling stond op een enkel
vel papier met watermerk en werd
verzonden in een gewone blauwe
enveloppe, die als drukwerk was
afgestempeld. De brieven voor
Reuter en AFP kwamen uit Maus-
bach in de omgeving van Bonn.
Associated Press kreeg de brief uit
Düren bij Keulen.
In Eimneloord
nog drie
tbc-gevallen
EMMELOORD Bij een hernieuwd
contactonderzoek is gebleken, dat nog
drie personen in de gemeente Emmel-
oord (Noordoostpolder) aan tuberculose
lijden. Enige tijd geleden werd al bij
elf personen tbc ontdekt Op het ogen
blik worden dertien kinderen en een
volwassen vrouw uit Emmeloord in
het sanatorium verpleegd. In vrijwel
alle gevallen komen de patiënten uit
kinderryke gezinnen.
WOENSDAG 10 MAART 1965
(Vervolg vs® pagina 1)
De heer Van der Ploeg was verheugd
te kunnen zeggen, dat zijn fractie iy
volledige eensgezindheid haar stand
punt heeft bepaald. Zij is vóór open
heid van het bestel en ziet in, dat
n:euwe gegadigden reële kansen moer
ten hebben. De KVP weigert echter
mee te werken aan bevoorrechting van
nieuwe concessionarissen en verzet zich
tegen elke vorm van commerciële tele
visie, direct of indirect. Tenslotte meent
de KVP-fractie. dat men in een goed
bestel een overkoepelend orgaan niet
De waarnemend fractievoorzitter
bleek niet zo pessimistisch te zijn, om
dat bovengenoemde uitgangspunten nog
alle ruimte voor manoevreren laten. De
voorzitter van de KVP, mr. P. J. M
Aalberse, uitte zich voor de microfoon
in dezelfde geest De wijze, waarop de
huidige zendgemachtigden thans samen
werken (in NRU en NTS) noemde hij
zeker niet perfect Kennelijk zoekt dus
ook de KVP-fractie in de richting van
een reorganisatie der samenwerkings
verbanden. Ten overvloede wees de
KVP-voorzitter er nog op, dat dnü
Schmelzers arbeid niet kan mislukken,
omdat hij slechts informateur is. Het is
alleen zijn taak om rapport uit te bren
gen, positief of negatief.
A.R.-fractie
Ook de heer Smallenbroek kon mee
delen, dat er in zijn fractie (nog steeds)
volledige overeenstemming bestaat De
a.r.-fractieleider onderstreepte nog eens.
dat de commercie geen invloed op de
programma's mag hebben en dat der
halve de reclame-opbrengsten in de
kijkgeldpot moeten worden gestort De
gelden zouden over de zendgemachtig
den kunnen worden verdeeld naar ra
to van het aantal zenduren. Voor de
a.r. staat het vast dat alle concessio
narissen op een aantal punten zullen
moeten samenwerken. In een geordend
bestel kan geen aparte positie worden
toegekend. Adspirant-concessionarissen
zullen ideële, niet op winst gerichte or
ganisaties moeten zijn. waaraan bepaal
de eisen moeten worden gesteld wat be
treft het ledental en de contributies.
Het gesprek met zijn beide collega's
noemde de heer Smallenbroek aange-
a. Hij verwachtte, dat het overleg
m de drie fractieleiders zal worden
voortgezet.
Behalve de c.h.-fractie komt vandaag
ook de liberale fractie bijeen. Na het
communiqué van de Unieraad wordt
niet verwacht, dat het standpunt van
:.h.-fractie op fundamentele punten
zal afwijken van de opvattingen in
KVP- en AR-kring. De VVD komt dan
geheel geïsoleerd te staan.
Moet oorlogsgraf
wijken voor
aanleg ereveld?
ROTTERDAM, Doet de gemeente
Rotterdam met de aanleg van een
ereveld op de Algemene Begraafplaats
Crooswijk en het ten behoeve daar
van opruimen van de grafsteen van de
zoon van de heer G. N. J. Cupedo,
diens gedachtenis tekort? Of moet de
heer Cupedo het graf van zijn zoon
met de steen, die de Koninklijke Rot
terdamse Llovd ter nagedachtenis aan
zijn zoon schonk, afstaan ten behoeve
van dit ereveld voor 678 niet-geïdentï-
ficeerde oorlogsslachtoffers?
Deze vraag was gisteren aanleiding tot
?n kort geding voor de rechtbank tussen
de heer Cupedo en de gemeente Rotter
dam. En hoewel president mr. J. G. L.
Reuder alles in het werk stelde om een
aanvaardbare oplossing te vinden, heb
ben partijen elkander niet kunnen vin
den.
Vooral was de heer Cupedo verbolgen
/er het feit, dat. toen hij enige tijd
geleden het graf van zijn zoon bezocht,
daarnaast een bordje ontdekte met het
opschrift „Na 15 februrai zal de ge
steen worden verwijderd".
Utrechts oudste inwoonster, de 103-
jarige mevrouw G. J. van Ieperen-De
Jong, is overleden. In juli zou zij 104 jaar
zijn geworden.
Gaudeamus-concours te Utrecht
UTRECHT Het is voor de derde
keer, dat de Stichting Gaudeamus
een „concours voor vertolkers van
muziek van onze tyd" houdt, en wie
deze wedstrijden heeft meegemaakt,
die zal het opvallen, dat de kandi
daten steeds meer geavanceerde mu
ziek zijn gaan kiezen. Wat wij giste
ren op de eerste dag van de halve
finale te horen kregen, leverde daar-
an wel het bewijs!
Uiteraard willen wy hier niet op de
individuele prestaties van de deelne-
ingaan het waren vijf pianis
ten, twee organisten en het Poolse en
semble MW2 maar wel konden wij
constateren, dat het peil hoog lag,
ker hoger dan het vorige jaar. Op
tniveau stonden technisch vrijwel al
le kandidaten en in de voordracht
inderdaad inzicht in de compositie, hoe
ingewikkeld deze ook was. Op deze wij-
wordt inderdaad bereikt, wat Gau
deamus zich voor ogen gesteld heeft:
internationaal concours op interna
tionaal niveau.
Progi
ramrna
Wat het programma betreft: het
eest gespeelde werk bleek te zyn de
Variaties op. 27 voor piano van We-
bern, daarop volgde Stockhausen's Kla-
vierstück XI, terwijl ook. Olivier Mes-
goed vertegenwoordigd was, on
der andere met zyn Merle Noir voor
fluit en piano en zijn Livre d'Orgue
deel 7.
Consequent
vermelden verder Schönberg's Kla-
vierstücke op. 23, waarin eigenlijk voor
het eerst de reeksentechniek conse
quent is toegepast, (van de „oudere
garde") Bartok's Suite op. 14 en Stra-
winsky's Pianosonate, en vervolgens
van de „nieuw lichters" Earle Brown,
Serocki, Walacinski, Bussotti met zijn
stuk voor „geprepareerde piano" al
le dus schrijvend in de verschillende
vormen van de seriële technieken. Het
aardige nu was, dat heel duidelijk naar
voren kwamen de „vaste formules"
van deze nieuwe muziektaal. En men
kon ook ontdekken, in welk opzicht de
ze „vaste formules" zich uit Webern
(bij voorbeeld zyn op. 27) ontwikkeld
hebben. In het bepalen van deze vaste
formules heeft onder ander Stockhau-
sen met zijn verwisselbare compositie
gegevens en zijn typische klankformu-
les een grote rol gespeeld. Het piano
stuk van Reinbert de Leeuw dat ge
speeld werd was „vrij naar Stockhau-
sen" geschreven, en ook de Poolse com
posities, die wij beluisterden, bleven
eigenlijk in deze vaste formules steken,
hoe vaardig ze ook geschreven zyn.
Verrassend
Wat wy verder van dit concours zo
verrassend vinden, is de belangstelling
van de conservatoriumjeugd. Zeker, de
halve finale speelt zich in de aula van
het Utrechts Conservatorium af, maar
de jeugd is veel te eerlijk om interes
se te veinzen. Zy zat daar aandachtig
te luisteren, bestudeerde later de enor
me vellen, waarop Stockhausen c.s. hun
composities plegen te schryven, vroe
gen honderd uit en sprak ook openhar
tig haar mening uit, als het haar te
gortig werd, zoals de „geprepareerde
piano." Maar dat zy hier de gelegen
heid krijgt de laatste ontwikkelingen
de muziek te ervaren, lykt ons
bjjzonder nuttig.
Vandaag loopt de halve finale ten
einde. Wie zullen tot de finale, die don
derdagavond plaats heeft, toegelaten
worden? De jury wacht een zware taak.
Dra. H. E. Kokee-van den Berge
