Nieuwe Leidse Comramnt
GEERTSEMA HANDHAAFT EISEN
Klimaat rondom kabinetsformatie verslechterd
Mr. Reinink
weigert
erepenning
Landingsverbod voor
Schreiner Airwavs?
En verheerlijkt de REM
Oplossing woningnood:
minder auto's kopen
Commentaren
Prinses bezocht Granman
in Surinaamse oerwoud
Kr«et«»r: F. DIEMER
I Hoofdredacteur.- Or. E. DIEMER
Kantoren Leiden
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD
„Stantvêjtigh ii gheblevet
mijn hert in teghenspoetl'
Abonnementsprijzi
3,35, p.kw. 10,05
r
Vrijdag 5 maart 1965, 45ste jaargang
Opklaringen
Dp. Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Opklaringen, afgewisseld door wolken
velden en op de meeste plaatsen droog
weer. In de nacht en ochtend lichte, hier
en daar matige, vorst. Morgenmiddag
temperaturen enkele graden boven het
V..
Klachtendiensf bezorging 18.00—19.00
j Stichting kunstenaarsverzet
AMSTERDAM Onder meer uit
iwaardcring voor hetgeen mr, H. J.
Reinink gedurende de bezetting met
luit te reiken tegelijk met o.a. aan prof.
gevaar voor eigen leven gepresteerd
heeft ten bate van het kunstenaarsver
zet, heeft de Stichting Kunstenaars
verzet 1942/45 besloten hem op 20
maart een erepenning van de stichting
1 »r. R. P. Cleveringa.
Prof. Cleveringa werd door de bezet-
;r in hechtenis genomen, nadat hij
op 25 november 1940 te Leiden in het
Dpenbaar geprotesteerd had tegen het
ontslag van de Joodse universitaire
docenten. Daar mr. Reinink op dat mo-
nent nog optrad als waarnemend
iecretaris-generaal van het departe-
nent van onderwijs, kunsten en we
tenschappen, heeft hij de Stichting
medegedeeld dat hij, met erkentelijk-
ïeid voor het eerbetoon dat men hem
wenst te brengen voor zijn houding
ijdens de bezetting als geheel, meeat
lit eerbetoon niet te kunnen aanvaar-
deelt het bestuur der Stichting
kunstenaarsverzet in een communi-
iué mede (Mr. Reinink is directeur-
[eneraal voor de kunsten en voor de
nternationale culturele betrekkingen
lij het ministerie van O., K. en W.).
Ontploffing bij
Honig: twee
man gewond
iOOG AAN DE ZAAN Tijdens een
evige ontploffing in ccn fabrieksaf-
leling van Honig N.V. liepen gistcr-
tvond twee fabrieksarbeiders zodanige
randwonden op, dat ze naar het ge-
leentelijk ziekenhuis in Zaandam
i'ergebracht moesten worden.
De ontploffing in de walsafdeling waar
•tmeel derivaten worden verwerkt,
>erd veroorzaakt door een enstofexplosie
was tot ver in de omtrek hoorbaar,
t metershoge steekvlam sloeg uit het
ik. Door de luchtdruk sloeg een groot
>el van het dak weg en werd de tien-
illen meterslange zijmuur totaal ontzet.
De acht mannen, die op de betreffende
(deling werkten, konden zonder letsel
bntsnappen, maar de Amsterdammer J.
Martijn en de Krommeniër Leguyt, die
pp een andere afdeling werkten, liepen
ernstige brandwonden op.
terkiezingsbiljetten
Rijken net echt
Belgische liberalen
beticht van
geld vervalsing
BRUSSEL De nationale bank va
elgië heeft een klacht ingediend tegen de
elgische partij voor vrijheid en vooruit,
ang wegens het maken van bankbiljet-
in. Deze partij heeft kortgeleden
iet het oog op de komende verkiezingen
ogenaamde bankbiljetten uitgegeven
iet een caricaturistische tekening
ninister-president Th. Lefèvre en
et opschrift „nationale ramp van Bel
ie" in plaats van het gebruikelijke .Na.
onale Bank".
De imitatie-bankbiljetten van 1000 Bel-
ische frank (72 gulden» zyn echter zo
eed uitgevallen, dat men goed moet kij-
enom ze van de echte te onderscheiden,
bk de kleuren zijn zo goed nagebootst,
at de biljetten, die op ware grootte zijn
agemaakt, in gewikkelde stapeltjes, zo-
Is bij de banken gebruike'ijk is. niet op.
allen.
De justitie zal waarschijnlijk beginnen
iet de liberale oppositiepartij te verzoe.
en het biljet niet meer uit te geven,
ooidat andere stappen worden onderno-
■Va donderdagmiddag weer ren frisse neus le hebben gehaald op Scheue-
ningen, arriveerde drs. W. K. N. Schmelzer juist op tijd bij het kabinet
algemene zaken, om daar mr. B. W. Biesheuvel (links) ie ontmoeten,
met wie hij had afgesproken.
Athene vraagt inlichtingen
O O
DJAKARTA De Indonesische rege-
ng heeft besloten de investeringsrech-
i de 49 nog overgebleven buiten-
mdse landbouwbedrijven niet meer te
crlengen. Deze rechten lopen nog 10 tot
jaar. Van de 49 ondernemingen zijn 26
elgisch.
In één
oogopslag
Steun aan Rekken pag. 2
Zo worden de schoenen
pag. 5
Minder nazisme pag. 7
Petra Burka volgt Sjoukje
op pag. 9
Eén vrouw 8000 Oirschot-
ters le erg? pag. 11
I.T.-bepalingen
zouden zijn
gesehonden
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG In de reisbureau
wereld is enige ongerustheid
staan door geruchten dat het Haag
se charterluchtvaartbedrijf Schrei
ner Airways door de Griekse rege
ring landingsrechten zouden zijn ge
weigerd voor vakantievluchten naar
Athene en Korfoe. Volgens de ge
ruchten zou de Griekse Rijkslucht
vaartdienst Schreiner hebben
schuldigd van schending van de IT
(inclusive tour)-bepalingen. Deze
weigering van landingsrechten zou
den zo vreest men voor een
aantal vliegvakantiereizigers
plezierige gevolgen kunnen hebben.
Volgens Schreiner echter, is er geen
sprake van een weigering van landings
rechten. Weliswaar heeft de Griekse
Rijksluchtvaartdienst het luchtvaartbe
drijf gevraagd om inlichtingen over en
kele van de zomer uit te voeren vluch-
maar dit betekent geenszins, dat de
vluchten niet zullen doorgaan Overigens
zo gaf men toe heeft men nog geen
antwoord gekregen op de brief met in-
liohtingen. Evenmin heeft men toezegging
gekregen, dat de rechten wél zullen wor
den verleend.
Concurrentie
Aanleiding voor de achterdocht van
dc Griekse K.L.D. Is volgens Schreiner,
optreden van grote concurrent
Martin's Air Charter. Een delegatie van
dit bcdryf zou enige tijd geleden in Grie
kenland z(jn wezen praten over Schrci-
actlvitciten cn met name over zjjn
dochtermaatschappij Air Booking Centre,
Met dit vorig jaar opgericht bureau
wil Schreiner touroperators (grote reis
organisatoren) in de gelegenheid stellen
ook per vlicgtuigstoel te reserveren. Tot
toe gebeurde dit steeds per toestel,
nieuwe initiatief betekent -• en dóóx-
r is men in de rasbureauwereld be
vreesd dat ook de kleine reisbureau-
aar op deze manier plaatsen kan
charteren. Een mogelijkheid, die gevaar
inhoudt omdat men er bureaus mee aan
trekt, dde geen enkele ervaring hebben
met het organiseren van vliegvakantie-
-reizen. Op dit punt zou Schreiner de
IT-bepalingen hebben geschonden.
Een ander punt zou zijn. dat Schreiner
ook plaatsen zou hebben verkocht zonder
laudenarrangement (d.w.z. verblijf in
hotel of kampeerterreinen, waarvan de
prijs in het IT-tarief is begrepen).
Ontkenning
Van de zijde van Schreiner Airways
wordt ontkend, dat men de IT-bepa-
limgen heeft overtreden. Wanneer door
het reisbureau geen landenarr&nge-
ment is georganiseerd verkopen wij
geen vliegtuigstoélen. zo zegt men. En
wat het ABC-systeem betreft: dit is
niet in strijd met de IT-bepalingen.
Er is geen enkele bepaling die het
verkopen per één of meer vliegtuig-
stoelen verbiedt.
Dergelijke beschuldigingen zijn trou
wens door de Griekse R L.D. ook nooit
uitgesproken, aldus Schreiner. Hel lucht
vaartbedrijf heeft goede hoop dat de
landingsvergunningen spoedig zullen af
komen
(Van onze parlemcnlsrcdactic)
DEN HAAG Het toch al niet gunstige klimaat waarin informateur
Schmelzer moet proberen het kabinet-Marijnen te redden, is de afgelopen
twee dagen door invloeden van buitenaf aanzienlijk verslechterd. De te
genstellingen die de informateur moet zien te verzachten, zijn duidelijk
verscherpt door publieke uitlatingen van politieke leiders, die zelf niet (of
nóg niet) aan het informatiegesprek deelnemen. Gisteren wezen wij reeds
op een geruchtmakend hoofdartikel van ARP-voorzitter dr. Berghuis in
,'N ederlandse Gedachten". Een wel zeer forse bijdrage tot de
klimaatsverslechtcring leverde gisteravond opnieuw de voorzitter van de
liberale Tweede-Kamerfractie mr. W. J. Geertsema.
In een radiospèech verklaarde hij
weliswaar, dat de poging van de
heer Schmelzer „moet kunnen luk
ken" en dat de VVD daaraan graag
zal meewerken, maar zelf deed hij
niets om dit waar te maken. Hij irri
teerde al zijn politieke tegenstanders
in het omroepvraagstuk door een
lofzang aan te heffen op de REM.
Maar belangrijker nog was, dat hij
onverminderd vasthield aan de libe
rale eisen die voor de meerderheid
in het kabinet-Marijnen onoverko
melijk waren: 1. geen samenwerking
van de nieuwe zendgemachtigden in
NTS en NRU. 2. een direct profijte
lijk verband tussen de concessiona
rissen en de reclame-opbrengst.
Kiezersgunst
De heer Geertsema speelde scherp op
de kiezersgunst toen hij over de REM
sprak. Er is. zo zei hij. een intense be
hoefte. niet aan ontspanning overgoteu
met rode socialistische sausjes of confron
taties met een geloofsovertuiging, maar
„iets anders". De REM vervulde die
behoefte, maar ze moest weg ondanks
felle protesten van de liberale fracties
i het parlement.
„De zuilen hebben nu weer het rijk
alleen. Moet dat zo blijven? Nee, anderen
moeten een eerlijke kans krijgeh Ze mo
gen niet worden opgesloten in het dwang
buis van de huidige NTS en NRU. Ze
hebben ruime geldmiddelen nodig uit
reclame om goede programma's te maken.
Is het zo gek dat de makers van een
goed programma dat veel reclame trekt,
beloi
ordei
Deze uitspraken betekenden ec
directe ontkenning van de geruchti
gisteren op het Binnenhof de ronde
deden. nl. dat de liberalen op het punt
deling der reclame-opbrengsten
alsnog door de knieën zouden gaan.
Mr. Gcertscma's postuum huldeblijk
aan de REM trok daarom zo de aandacht,
omdat de V.V.D. bij de behandeling in het
parlement van de anti-REM-wet (af
komstig van een kabinet waarin drie
liberale bewindslieden zitten) voorna
melijk juridische zelfs grondwettelijke
bezwaren tegen het verbod van de
Noordzec-zender hebben aangevoerd.
Deze dubbelzinnige houding liet de
V.V.D.-fractieleider gisteren geheel
Ilij verheerlijkte de REM nu onverbloemd
en leek daarmee het omrocpconflict doel
bewust te willen verscherpen.
Toevallig heeft minister Van Aartsen
gisteren bij de Kamer een wetsontwerp
ingediend, waarbij de Telegraaf- en Tele-
foonwet 1904 definitief op de REM-zender
van toepassing wordt verklaard. Onge
twijfeld zullen de liberale Kamerfr
ook tegen dit on tv/
Zoals te verwachten was, heeft de
radiospeech van de heer Geertsema ont
stemming in niet-liberale kringen veroor
zaakt. In K.V.P.- en C:H.-kringen is men
echter ook niet te spreken over recente
verklaringen die van de. A.R.-zijde zijn
afgelegd (niet alleen door dr. Berghuis,
maar ook door het dagblad Trouw van
gisteren, dat een omroepeompromis on
mogelijk achtte eri uitsprak, dat de op
dracht aan de heer Schmelzer tot misluk
ken gedoemd behoort te zijn).
Men meent, dat dergelijke verklarin
gen de onderhandelingspositie van de
geestverwante ministers bij het infor
matie-overleg bij voorbaat bevriezen
hun bewegingsvrijheid tot
beperken. Op deze wijze, zo zegt
genoemde K.V.P.- en C.H.-kringen, wordt
het overleg ernstig gefrustreerd nog voor
dat het goed en wel op gang is gekomen.
Door elkaar met „harde" uitspraken on
nodig te prikkelen, ontstaat bovendien
een sfeer die toenaderingspogingen uit
sluit.
Intussen zet drs. Schmelzer zijn ar
beid met onverminderde energie voort.
Vandaag hield het demissionaire kabi
net normaal zijn wekelijkse vergade
ring in de Trèveszaal, reden waarom
de informateur vanochtend geen be
windslieden kon ontvangen. Vanmid
dag sprak hij opnieuw met minister
Bot (o. k. en w.) en vanavond zal hij
met premier Marijnen praten. Voor het
weekend heeft hij geen bezoekers uit
genodigd. Hij gebruikt de zaterdag
middag en de zondag om aan de hand
van de gegevens die de gesprekken
met de ministers hem hadden opge
leverd, de moeilijkheden en mogelijk
heden nauwkeurig op schrift te stel
len. Begin volgende week zal hij de
voorzitters van de Kamerfracties der
vier regeringspartijen ontvangen. „Hij
zal hen informeren en door hen geïn
formeerd worden", zo werd vanmor
gen 'in de directe omgeving
informateur verklaard.
(Voor vervolg zie pag. 4)
Directeu r Voor jaarsbeu rs:
Buitenlandse
Chinese en Vietnamese studenten
demonstreerden gisteren in Mos
kou voor de Amerikaanse am
bassade tegen de bombardemen
ten op Noord-Vietnnm. Schade
aan het al vaker aangevallen ge
bouw: 210 inktvlekken. 310 ge
broken ruiten, 9 gordijnen be
smeurd met inkt en twee Ameri
kaanse borden beschadigd De
telefoto laat zien hoe Russische
politie te paard de demonstran
ten tracht te verjagen.
deelneming
neemt toe
(Van een onzer redacties)
UTRECHT Het hoofd schuddend
over feit dat „in de welvaartsstaat
Nederland anno 1965 onvoldoende
huizen aanwezig zijn, de kwaliteit
te wensen laat en de prijzen boven
alle proporties zijn gestegen, terwijl
er een miljoen auto's op dc weg zijn
en het volk in de laatste jaren mil
joenen heeft uitgegeven voor vakan
tiegenoegens al dan niet in het bui
tenland", gaf drs. J. H. D. van der
Kwast, directeur van de Jaarbeurs,
ter inleiding van de maandag -te
openen voorjaarsbeurs de volgende
tip voor een goede oplossing
deze netelige kwestie (waarbij dan
regeringsbeleid zou worden ge
wenst):
-.Geraamd wordt dat er in 1970 in
Nederland 2 a 2l,i> miljoen auto's zul
len zijn. Dat is in 5 jaar 1V- miljoen
auto's meer, die bij een gemiddelde
prijs van f 6000 f 9 miljard kosten.
Telt men daarbij het bedrag dat voor
deze wagens nog wordt uitgegeven aan
wegénbelasting, benzine en kosten, dan
komt men vér over de 10 miljard. In
plaats van Vz miljoen auto's aan te
schaffen kunnen er ook 500.000 wo
ningwetwoningen extra worden ge
bouwd. De woningnood is dan opgelost
en de wegen zuilen niet met auto's
verstopt zijn".
E.E.G.
Een Voorjaarsbeurs, groter dan ooit
voor een belangrijk deel gewijd aan
bouw, intern transport en moderne
verwarming waarbij de nadruk op
aardgas valt, gaat maandag a.s. van
start in een economisch naar verwach
ting wat evenwichtiger jaar dan het
vorige, maar waarin de blik meer dan
ooit moet zijn gericht op opvoering
produktiviteit en export in en verder
dan EEG-verband en Euromarkt. al
dus drs. Van der Kwast.
Bij dit alles groeit de Jaarbeurs" zeer
snel uit, niet meer als een algemene ex
positie. maar sterker als een agglomeraat
van vakbeurzen, zoals ook nu duidelijk
wordt gedemonstreerd. Verheugend is
ook de opmerkelijk toenemende buiten
landse deelneming en belangstelling.
De Jaarbeurs kómt nog altijd in grote
mate plaatsruimte .tekort, ook a] heeft
een specialè voorziening met tijdelijk on
derdak de omvang van de komende beurs
mogelijk gemaakt.
Uitbreiding
Uitvoerig schetste de Jaarbeurs-direc
teur de uitbreidingsplannen, waarbü het
Vredenburg zon worden verlaten en de
beursgebouwen zich gaan concentreren
op de terreinen aan en bij de Croeselaan.
indien dan eindelijk het Veemarktterrein
kan worden aangeworven. De Jaarbeurs
heeft hiervoor financiële steun van Rijk
en gemeente aangevraagd.
(Voor vervolg zie pag. 4)
TAE minister van defensie heeft er
goed aan gedaan,dil in ant
woord op vragen uit de Eerste Ka
mer, te beklemtonen, dat uitbrei
ding van het vrijwilligcrssysteem
niet de bedoeling heeft de dienst
plicht weg te nemen.
Uitbreiding van het vrijwilligcrs
systeem is om bepaalde redenen
noodzakelijk. Het systeem heeft
echter ook bezwaren, waartegen
over de dienstplicht, hoe lastig vaak
ook voor de betrokkenen, onmis
kenbaar goede kanten heeft.
De bewindsman noemt de binding
die bij dienstplicht geschapen wordt
tussen volk en krijgsmacht, cn de
vormende kracht die van de dienst
kan uitgaan. Voorkomen moet wor
den, dat de krijgsmacht een groep
zou gaan uitmaken, staande buiten
het volk, hetgeen steUig het geval
zou zijn bij een beroepskrijgsmacht.
Wij menen dat hij hierin gelijk
heeft. Wat niét wegneemt, dat ook
wij verheugd zijn over het soelaas
«Jat uitbreiding van het vrijwilli-
gerssysteem stellig bieden zal.
XJIER en daar wordt het de voor
zitter van de ARP kwalijk ge
nomen- dat hij zich in de kabinets
crisis heeft geuit op de wijze als
ook door ons vermeld.
Nu doet in dagen van onderhan
deling een politicus zeker verstandig
zich in de publiciteit matiging op te
leggen. Een onafhankelijk journa
list kan zich naar de aard van zijn
functie in deze vrijer bewegen.
Wat echter wil men? Moet er ge
zwegen worden als ook anderen
spreken? Wanneer bijvoorbeeld een
liberaal zegt. dat niet mag worden
toegegeven, mag dan een ander niet
stellen, dat er punten zijn waarom
trent een compromis niet wel mo
gelijk is?
De publiciteit is er nu eenmaal,
evenals trouwens bedoelde punten
er zijn voor de een deze, voor de
ander gene. De kunst van de poli
tiek moet zijn, nochtans een for
mule vinden.
Wij behoren nog niet tot degenen
die menen, dat een formule er niet
in zit. Wezenlijk zal daarbij moeten
zijn de bescherming van de geeste
lijke vrijheid, een goed waarvan
men mag aannemen dat het alle
Nederlanders ter harte gaat.
Geertsema. zegt men soms spottend,
dat het hem zelfoverwinning kost
om niet al die fouten (e maken die
hij zou kunnen maken.
Hij is nu een man die in de publi
citeit gemakkelijk tot grote uitbun
digheid geraakt. Maar of hij daar
mee voor een politicus verstandig
handelt, is een tweede. Verhelde
rend is het nochtans dikwijls zeker.
Wat de heer Geertsema gisteravond
voor de radio heeft gezegd was weer
van-dik-hout-zaagt-men-pla«iken.
Maar het waren nog geen planken
om een kabinet in elkaar te zetten
waarin ook een kamer voor de li
beralen. Het was weer onverdroten
kritiek op „de zuilen", die< als men
dit alles hoort, toch wel kwalijke
instellingen zijn.
Hetgeen de liberaal verder zei was
al evenzeeï olie op het vuur.
We vinden het best wanneer iemand
zegt. dat er in het huidige conflict
punten zijn die voor hem een com
promis moeilijk maken. Maar dan
graag deugdelijker punten en op
deugdelijker gronden dan gister
avond aangevoerd.
PARAMARIBO Prinses Beatrix
heeft gisteren een tocht gemaakt naar
het diep ir» het oerwoud gelegen dorpji
Asidonopo. en daar kennis gemaakt
Vlammen tol 150 m
Gasexplosie slaat
gat van 200 m:
vijftien doden
NATCHITOCHES Tenminste vijf-
ien personen, onder wie 9 kinderen,
zijn gisteren om het leven gekomen
doordat in de Amerikaanse staat Loui
siana een aardgasleiding explodeerde en
in brand vloog. Zes man, onder wie drie
kinderen, worden nog vermist, terwijl
acht personen in het ziekenhuis werden
opgenomen. Hun toestand is niet ern
stig.
Onder de slachtoffers zijn ook arbei
ders die juist aan het werk waren bij
de hogedrukleiding voor aardgas toen de
explosie zich voordeed. De leiding van
96 centimeter doorsnede sprong uit el
kaar en de vlammen stegen tot 150 me-
r hoogte.
Door het vuur konden reddingsploe-
:n niet bij de plaats van het ongeluk
komen. Bovendien sloeg de explosie een
de grond met een middellijn van
dan 200 meter. Zes nabijgelegen
huizen gingen in vlammen op, zomede
acht geparkeerde auto's.
Benoemd: tot ridder in de Orde
van de Nederlandse Leeuw: A Meering.
directeur van 's rijks belastingen, hoofd
directie wetgeving directe belastingen
van het ministerie van financiën. Tot
officier in de Orde van Oranje-Nassau:
mr. J. P. van Francker, hoofdinspecteur
's rijks belastingen, plaatsvervangend
hoofd directie wetgeving <iirecte belas
tingen van het ministerie van financiën.1
met het groot-opperhoofd der Saramac-
caners, Granman Aboikoni, die sinds
1951 heerst over de Saramaccaners.
Na de officiële begroeting schudde
prinses Beatrix enkele bewoners van
Asidonopo de hand en dit gebaar scheen
indruk te maken. Zij waren zo beduusd,
dat zij even later wegrenden om ieder
die het hon i wilde te vertellen welk een
eer hun te beurt was gevallen. De toe
schouwers dromden daarna om de vorste
lijke gast heen en juichten haar hartelijk
toe. tot groot verdriet van Granman Aboi
koni, die juist de Prinses een geschenk
wilde overhandigen maar zijn pogingen
moest staken.
Tevoren had de Prinses een bezoek ge
bracht aan Djoomoe, een zendingspost
van de Evangelische Broedergemeente.
Zij bezichtigde het ziekenhuisje.
BBBcmnra
OCCASION VERKO0P0AGEN
v/m Ruteck s
Stationsweg 11-17. Leiden, Tel.'40447
AUTO-BIERMAN* N.V.
CkitO
erkoop souventers.