GALOP
25
IS VOOR
KENNERS
„Raja veegt de vloer aan
met de rechtbank"
RITMEESTER
Dr. Strobl put zich uit in beleefdheden
ury beïnvloed door
vele vermoedens
Komplot om
Vrijheidsbeeld
op te blazen
Zesling dood
geboren in
Zweden
Wilson: geen aansluiting
EEG in nabije toekomst
ht een daate Kij,
Harster Nederlands
„beste" generaal
WOENSDAG 17 FEBRUARI 1*>65
WASHINGTON Het FBI heeft
bekendgemaakt, dat in New York vier
[personen zijn gearresteerd, die het
[Washington-monument, het Vrijheids
beeld en de Vrijheidsklok wilden
[opblazen. Het Washington-monument
is een 169 meter hoge obelisk in het
centrum van de Amerikaanse hoofd
stad, het Vrijheidsbeeld staat naai
bekend op een eiland bij de haven
van New York en de Vrijheidsklok,
een symbool van de Amerikaanse on
afhankelijkheid, bevindt zich in Phi
ladelphia. Gearresteerd zijn drie ne
gers en een blanke vrouw uit Cana-
FBI-agenten hadden in samenwer
king met de Newyorkse politie een
grote hoeveelheid dynamiet en ontste
kingsapparaten gevonden, die begra
ven was op een terrein in de Bronx,
«en Newyorkse wijk. Volgens FBI-
firecteur Edgar Hoover vormt de
vondst slechts een gedeelte van de
door de samenzweerders verzamelde
explosieven.
BIJ DE FOTO'S: De samenzweer
ders hadden het gemunt op drie
Amerikaanse nationale monumenten.
Ze wilden het Vrijheidsbeeld, de
Vrijheidsklok in Philadelphia en het
Washington-monument vernietigen.
In het complot zaten: v.l.n.r. Robert
Collier (28), Walter Bowe (32), Kali
Sayed (22), alle drie negers, die met
Castro sympathiseerden en de Ca
nadese Michelle Duclos (28), die
betrokken is bij de afscheidingsbe
weging van Franstalig Quebec.
STOCKHOLM In een ziekenhuis in
Karlstad, in westelijk Zweden,
een vrouw vroegtijdig bevallen van
een zesling. Alle zes baby's werden
dood geboren. Dit is gisteren door
het in Stockholm verschijnend blad
Aftonbladet bekendgemaakt.
Een arts in Karlstad heeft dit be
richt bevestigd, maar hij weigerde
verdere bijzonderheden te geven. De
moeder die het overigens goed
maakt, heeft voor de bevalling een
behandeling gekregen met hormo-
nenpillen. Haar naam is echter niet
bekendgemaakt.
LISSABON Een der kinderen van
de vierling, die afgelopen zondag
vroegtijdig werd geboren, is giste
ren overleden. Volgens dr. Alfredo
da Costa werd juist dit kind aan
vankelijk beschouwd als een der
sterksten onder de vier jongens. Het
overleed na ademhalingsmoeilijkhe
den. Een bloedtransfusie, die op het
laatste moment nog werd toegepast
LONDEN Premier Wilson
heeft gisteren in het Lagerhuis te
kennen gegeven dat in de nabije
toekomst geen Britse stappen zijn
te verwachten om toetreding van
Engeland tot de EEG te verkrijgen.
De socialistische leider zei, dat zijn
regering tot onderhandelen ter
zake bereid is „indien en ook
slechts dan, wanneer voldaan
wordt aan de noodzakelijke voor
waarden ter beveiliging van vitale
belangen van het Verenigd Konink
rijk en het Gemenebest".
„De tot mislukking gedoemde on
derhandelingen, die in november '62
zijn gevoerd over een eventuele Brit
se toetreding tot de EEG, stelden
Engeland voor de keus tussen het
EEG-lidmaatschap en de belangen
van het Gemenebest. Indien de toen
gestelde voorwaarden, die maakten
dat Engeland voor deze keuze kwam
te staan, zouden worden gehandhaafd,
betekent dit dat wij er goed aan
zouden doen ze opnieuw te verwer
pen, aldus Wilson.
Hij zei voorts dat zijn regering
bereid is doelmatige regelingen te
treffen tot een verbetering der be
trekkingen tussen Engeland en de zes
EEG-staten.
In het algemeen is de premier
genegen deel te nemen aan de uitvoe
ring van ontwerpen, die voor beide
partijen van belang zouden zijn. Ten
slotte legde de labourleider er de
nadruk op dat er geen wijziging is
gekomen in de toestand, die is ont
staan na de mislukte Brusselse be
sprekingen over een eventuele Britse
toetreding tot de Europese markt.
De uitvoerige toelichting van de la-
bourregering oyer haar standpunt ten
izien van de betrekkingen met de EEG
het gevolg van een campagne van de
zijde van de conservatieven, die deze
kwestie al geruime tijd in het Lagerhuis
ter sprake had gebracht. Tijdens het
vragenuurtje is ook het toekomstige
bezoek van Wilson aan de Bondsrepu
bliek, in maart, ter sprake gekomen.
Onderzoek tegen
Raja's chef
MUNCHEN Het Beierse ministe
rie van justitie heeft verklaard dat ei
een onderzoek wordt ingesteld tegen
de voormalige SS-generaal Wilhelm
Harster die wordt verdacht van
bedrijven van oorlogsmisdaden ir
zet Nederland.
Het onderzoek tegen Harster houdt
ten nauwste verband met de berech
ting van Rajakowitsj in Wenen. Het
Beierse ministerie van justitie meldde
dat er nog geen beschuldigingen-tegen
Harster zijn ingediend. Harster keer
de naar Duitsland terug nadat hij ir
Nederland een gevangenisstraf had
uitgezeten voor oorlogsmisdaden. In
1958 werd hij ambtenaar bij de
Beierse belastingen, maar hij werd in
1963 onislagen toen de Duitse autori
teiten in zijn verleden gingen graven.
Hij is niet gearresteerd.
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
WENEN ,,Nog nooit in m'n leven heb ik een proces meege
maakt, waarbij een verdachte zo met de president van de
rechtbank de vloer aanveegt". Deze smalende opmerking
kwam uit de mond van een oude Oostenrijkse rechtbank
verslaggever, die naast ons zat op de tweede dag van de behandeling
van de zaak-Rajakowitsch voor het Landesgericht in Wenen. Zoals
bekend, wordt dr. Rajakowitsch, wiens naam officieel in Raja ver
anderd werd, de deportatie van 83, in Frankrijk verblijvende, Joodse
Nederlanders ten laste gelegd, van wie er 82 de dood vonden. Van
april 1941 tot eind 1943 was de Oostenrijkse „Schreibtischmörder" in
bezet Nederland gedetacheerd, waar hij een werkzaam aandeel had in
de voorbereidingen tot de wegvoering van 110.000 Joden, die in de
dodenkampen van de nazi's omkwamen.
regiment (pantser-infanteriè van de
Waffen-SS) aan het Oostfront had.
Over de miljoenen Joden, die, mede
door zijn toedoen, in de nazi-kam
pen vernietigd werden, praatte hij,
alsof hij het over balletjes gehakt
had.
Dr. Kovacs noemde zijn verklaringen
„in strijd met de waarheid".
Dr. Simon Wiesenthal, die hem heeft
opgespoord en de eerste, belastende
stukken tegen hem verzameld heeft,
sprak op de publieke tribune van een
„pak met leugens".
Hoewel er aan het eind van de
zitting van gisteren van een kentering
sprake was, slaagde Raja er opnieuw
in met president dr. Strobl als met
een bal te spelen. Als een hoogleraar
dicteerde, doceerde en verbeterde hij,
gebruik makend van de meer dan
slappe lijn, die door de rechtbank
werd gevolgd.
„Bitte sehr"
Greep uit de brutaliteiten, die de hele
rechtszaal, behalve dr. Strobl en
diens nog altijd zwijgende bijzitters
dr. Knersch en dr. Sander, met
verbijstering sloegen:
„Nee, ik voel daar niets voor. Het
hoofdstuk, dat u nu aansnijdt, komt
straks. We moeten de zaken chrono
logisch trachten te zien". (Presi
dent: „Bitte sehr.")
Jk wil u een voorstel doen. De
Het gebrek aan leiding en het rommel
tje, dat de arrogante Rajaer door zijn
ellenlange betogen van trachtte te maken
de president was verschillende malen
zo in de war dat hij namen en feiten
door elkaar haalde, bracht de officier
van justitie, dr. Kovacs, ten slotte tot de
wanhoopskreet:
„Voor ik tot de ondervraging overga,
meneer de president, zou ik willen weten
in welk stadium he; proces zich bevindt!
Onmiddellijk daarna tikte de van woe
de rood aangelopen oficier de steeds
weer interrumperende verdachte voor 't
eerst op de vingers. Hij riep de bemidde
ling van de rechtbank in hem in de
gelegenheid te stellen zijn vragen af te
maken en Raja er toe te brengen
antwoord in plaats van commentaar te
geven. President (na wat onverstaanbaar
gemompel): „Bitte sehr."
In de houding
Verdachte, die als alle nazi's een
oplossing is heel eenvoudig." (Dil T"' doo.r liJ"
tijdens een meningsverschil tussen het han,|re* Un SJind?j°
de rechtbank, de verdediging en hel heden is, was door deze uitval van dr
openbaaar ministerie. President: Kovacs even van z'n stuk gebracht De
Bitte sehr".) kadavergeest sloot z'n denkvermogen
V begrijpt t niet. We moeten dete .ta d' bonding,
onderwerpen goed gescheiden hou-luide toon h« eeltde^.J^ohf-
den IV ,el non he.heie. h|, d, oor|OI ontelbare
den. Ik zal nog eens herhalen wat
ik daarnet heb gezegd". (President
„Bitte sehr".)
„U moet me niet in de rede vallen.
Mag ik nu verder of niet?" (Presi
dent: „Bitte sehr")
„Wacht u even. Ik heb nog iets
interessants. Als u steeds een
sprong teruggaat, is het moeilijk
voor mij verder te praten". (Presi
dent: „Bitte sehr").
mocht niet meer baten. De toestand
van de drie andere baby's is vol
gens de artsen redelijk na de eerste
kritieke 48 uren; De 28-jarige moe
der wier naam niet bekend is, maakt
het goed.
HOUSTON (VS) Twee kinderen, die
tien weken geleden als Siamese
tweeling werden geboren, zijn gis
teren met succes van elkaar geschei
den. Karen en Kimberley Webben
werden op 8 december geboren. Hun
ouders zijn het echtpaar Webber uit
Bay city. De operatie duurde vijf
uur en vier chirurgen namen er aan
deel. De toestand van de twee baby's
is goed, zo verklaarde een arts.
Amerika is de ont
dekking bekend gemaakt
van wat misschien de
eerste echte baby-ster is,
een ster die veel kleiner
Is dan de maan. Voor een
ster staat hij vrij dicht
Lij de aarde. Het waar-
Senomen licht er van is
ongeveer 48 jaar geleden
de reis naar de aarde
begonnen, aldus de ge
leerden.
levende walvis-
baai met een bek
anderhalve meter n -
Sydney aangespoeld. Het
dier ligt te zieltogen op
de rotsen. Men heeft
vergeefs geprobeerd,
haai weer in het water
t« trekken. Het dier
De familie Lewis uit
Midland in Texas (VS)
ging met vakantie en
de poes mee. Aan
de grens tussen New Me
xico en Colorado ver
dween de kat. Er was
droefheid om het ver
dwijnen van het huis
dier. Groot was de ver
bazing en de vreugde,
toen het dier na enige
tijd in Midland terug
keerde met zere pootjes,
maar in goede conditie.
Als het „rechtdoor" had
kunnen lopen, zou de
poes al op zijn minst
1080 km hebben afge
legd.
opstijgen, heeft met goed
gevolg zijn eerste proef
vlucht gemaakt. Het toe
stel, dat met twee Rolls
Royce motoren is uitge
rust, was totdusver
slechts 15 m. van de
grond geweest, waarna
het weer was geland.
In de nieuwe Afri
kaanse staat Zambia (het
vroegere Noord-Rhode-
sië) zullen disciplinaire
maatregelen worden ge
nomen tegen politici, die
hun „rimboe"-vrou
verstoten om beter voor
de dag te kunnen komen
met „nieuwe" beter ont
wikkelde vrouwen.
Galop een Ritmeester
van onmiskenbaar ras.
Een sigaar, die favoriet is
bij rokers van een geurige
maar toch lichte
kwaliteits-sigaar!
Joden in de gaskamer heeft gebracht.
Details
De zittingsdag van gisteren was gewijd
aan een verdere toelichting van Raja op
zijn leven, zomede aan het eerste deel
van de ondervraging. De 59-jarige jurist
die het klaagschrift op niet minder dan
117 punten aanvecht, bleek een ontstel
lende detailkennis van zaken te hebben
die hem zouden kunnen ontlasten doch'
van de juistheid, of de inhoud van
belastende stukken wist hij niets. De
rechtszaal daverde van kreten als: „Dat
heb ik niet geweten", „het is niet waar",
of „daar heb ik na de oorlog pas kennis'
van genomen". Z'n standaardterm was:
..Dat heb ik later in de literatuur
gelezen Hij lachte daarbij verontschul
digend, alsof hij verlegen met ~.'n onk'un-
toen was. Per slot van rekening
justitie hem op de
"itelligent
had de officier
eerste zittingsdag C11 oe.
kwaam strafpleiter genoemd. Ook had h!j
de nodige trots gewaagd
promotie, die cum laude geschiedde
kunt zich dat wel voorstellen, zo'n
"ergeet men nooit!")
Vermoedens
dat hij
alles
Merkwaardig
een verklaring had, ook al faalde z'n
herinneringsvermogen volkomen. Hij
richtte zich dan tot de jury, die het
„schuldig^' of „niet schuldig" over hem
sprak, al
zal moeten uitspreken
docerend een „vermoeden" uit, dat 'hem
totaal ontlastte.
Slechts een keer kropte er iets
van gevoel in Raja op. Z'n koude
betoogtrant werd even onderbroken
door een onderdrukte snik, toen hij
het over de ondergang van z'n
Bezittingen
Raja, die zijn bezittingen in Italië
en Zwitserland al vast aan z'n kinde
ren heeft overgedragen dit voor
het geval, dat het proces ongunstig
voor hem uitvalt, wat betekent dat
gedupeerde Nederlandse Joden zijn
bezittingen zouden kunnen aanspre
ken! verklaarde naar Nederland te
zijn gekomen om de zogenaamde
afdeling IIB te leiden. Deze, onder de
SD ressorterende diensttak zou niet
met de beruchte depo-tatieaf deling
IVB 4 hebben te doen. Hij zou daar
slechts juridische adviezen hebben
gegeven ten aanzien van het beheer
van Joodse vermogens.
Hoewel hij tijdens het verhoor door de
rechter-commissaris had verklaard dat
hij de leiding van het SRJ had gehad
de voorloper van IV B 4 kwam hij er
nu op terug. ,,U begrijpt wel, meneer de
president. De zaken lopen in zo'n crisis
tijd wel eens door elkaar. Ik dacht dat
het om een ander „Sonderreferat" ging
en niet om het „Sonderreferat Juden"."
Na de oorlog
Ook gaf hij aan al in 1942 z'n
overplaatsing naar de Wehrmacht te
hebben gevraagd. Ook dat zou iedereen
wel begrijpen. Als na de oorlog zou
blijken dat hij bij de politie had gediend,
zou dit geen aanbeveling voor zijn
advocatenpraktijk zijn.
Drie letters kwamen even ter spra
ke. Uit personeelslasten van de SD
was gebleken dat Raja de afkorting
„zbv" („zur besonderen Verwen-
dung") achter z'n naam had staan.
Verdachte wist van niets, deskundi
gen zoveel te meer. Binnen het raam
van de Jodenvervolging was Raja waarbij een verdachte zo met de
door Eichmann met bijzondere op- president van de rechtbank de vloer
drachten belast, welke in Nederland aanveegt." Deze smalende woorden
op het creëren van een model-depor- tekende onze speciale verslaggever
tatiecentrum sloegen. °P de mond van een oude Oos
tenrijkse rechtbank-reporter in We-
Met het in januari 1942 opgerich' nen. Hoe „unverschamt" Raja ook
bureau IV B 4 had Raja volgen» zijn zeg- op de tweede zittingsdag optrud,
gen niets te maken gehad. Een „zekere vertelt het vorrtnr,
Harster en een „zlkere" Zöpf hadden VerteU het ver*laB °P deze pagina.
zich hiermee bemoeid. De in Den Haag
gevestigde afdeling werkte onafhankelijk
van hem. Slechts zijdelings en dan nog
alleen voor het uitbrengen
Erich Rajakowisch toont geen grein
tje spijt. ,flog nooit in m'n leven
heb ik een proces meegemaakt,
Auschwitz
Ja, van Auschwitz had verdachte
wel eens gehoord (hij moest dit wel
erkennen, omdat er een voor hem
belastend stuk in het dossier zat),
maar dat dit kam7 het voorportaal
van de dood voor de Joden was,
bleek hem pas na de oorlog „uit de
literatuur". Hij dacht dat het een
verzamelplaats was voor „de vijan
den van het Derde Rijk". Van dit
kamp uit, zo meende hij, zouden de
Joden naar Madagaskar worden ver
voerd.
Dat het Madagaskar-plan al lang van
de baan was, had hij nooit geweten
Evenmin trouwens dat volgens het proto-
worden.
Pas in 1945
Hoewel iedere Amsterdammer eind
1941 kon weten dat Joden, die naar
kamp als Mauthausen werden gebracht,
bij hun „Arbeitseinsatz" de dood vonden,
hoorde Raja er pas in 1945 ran.
althans trachtte hij aannemelijk te
ken. terwijl hij niet inging op de vraag
de president, of hij ooit van een arti-
in deze zin had kennis genomen, dat
toendertijd in het illegale blad „Het
Parool" verschenen was („wel eens van
horen spreken. Een of ander ondergrond-
krant van een verzetsorganisatie").
Vertaling deugde niet...
CT
Hoongelach was
het antwoord
(Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
WENEN De jury speelt in de
(Oostenrijkse rechtspraak een
voorname rol. De rechtbank kan
niets beginnen als de acht ge-
I zworenen mannen en vrouwen,
die willekeurig uit het kiesregis-
(ter gekozen worden het bedre
ven kwaad niet zien, of het anders
dan in de dagvaarding kwalifi
ceren. De verdediging zowel als
het openbaar ministerie zien sen
timentele beinvloeding als een be
langrijke zaak. Men tracht dan
ook op de gevoelens van de jury
leden te werken, wie de kern van
een ingewikkeld, juridisch betoog
vaak voorbij gaat.
Zo ook gisteren. Dr. Raja wendde
zich met een vriendelijke glimlach
naar de gezworenen om in eenvoudige
bewoordingen er op te wijzen dat SD-
chef dr. Harster eens de hoogste
chef van verdachte en in Nederland
tot twaalf jaar gevangenisstraf ver
oordeeld altijd een nette en goede
politie-generaal is geweest. Tijdens
het proces tegen Rauter zou niemand
minder dan de Nederlandse procureur-
generaal dit uit eigen beweging heb
ben gezegd. De bedoeling was duide
lijk. Harster, die nette en goede man,
zou slechts nette en goede lieden in
zijn dienst hebben geduld.
Een hoongelach uit de rij van Neder
landse journalisten, die het proces
tegen Raja in Wenen verslaan, was het
overaj in de rechtszaal te horen ant-
BEWIJS.
Na afloop van de zitting kwam de
verdediger, ex-nazi dr. Boeck. hierop
terug. In een privé-gesprek bracht hij
naar voren dat hij totaal in het
duister tastte, waarom er zo cynisch
gelachen was- Hij kon uit officiële
stukken bewijzen dat Raja niet zo
maar wat verzon, toen hij de Neder
landse procureur-generaai uit het
proces-Rauter ten tonele voerde.
„We lachen altijd", zei ik nog, „als
een hoge functionaris van de Sicher-
heitsdienst als een persoon wordt
afgeschilderd, die niemand kwaad
heeft gedaan. En helemaal als zo'n
opmerking uit de mond van een
Nederlandse procureur-generaal
komt"
Boeck liet zich niet afschrikken.
Even later kwam hij met de „bewijs
voering" aandragen: het in de Ne
derlandse taal gestelde boek over het
proces tegen Rauter. De zinnen, die
zijn cliënt had gebruikt, waren door
de laatste dik onderstreept Het be
trof geen letterlijke aanhaling, maar
een interpretatie
Nederland werd „erkend". Door wie
waarom kwam niet ter sprake. Evenmin
trouwens, of het een aanprijzing, of een
veroordeling was, maar dat leek me wel
Officier: ,fl.oe moest het Madagas-
ker-plan verwezenlijkt worden. Wte
kon nu geloven dat er op het eiland
miljoenen Joden konden wonen, en
hoe moesten dezen er tijdens een
oorlog naar toe worden gebracht?"
Raja: „Dit zou na de oorlog per
schip gebeuren."
Officier: „Hoe waren de levensom
standigheden op het eiland. Met Eich
mann heeft u deze zaak toch in 1940
bestudeerd?"
Raja: „Helemaal niet slecht. Mada-
gasker is zo groot als Frankrijk. Het
kustgebied is weliswaar heet en
droog, maar zodra men hoger komt, is
het klimaat goed. Het eiland doet aan
Zuid-Amerika, waar ik twee keer
geweest ben, herinneren. Prachtig is
het daar in de bergen een" eeuwige
lente."
Officier: Js u bekend welke dien
sten zich met de deportatie en het
beheer van het vermogen van de
Joden bemoeiden?"
Raja: ,Jk kan me daar niets van
herinneren. Wat ik nu weet, heb ik
uit het klaagschrift, waar deze zaak
uitvoerig is uiteengezet."
Vergissing
Officier: „Getuige dr. Calmeyer, die
hoofd van groep VI in Den Haag was,
heeft verklaard dat u met de uitbouw
van de centrale voor de ,^.uswande-
rung" van Joden was belasi
Raja: „Dat moet een vergissing zijn.
Tot mijn vertrek uit Nederland in
1943 toe heb ik me uitsluitend met
juridische aangelegenheden bemoeid."
Verdachte geraakte in zichtbare
moeilijkheden, toen een stuk ter spra
ke kwam, dat hij namens groep IV B
4 had getekend. Het was het telexbe
richt in de loop van het proces zal
dit ongetwijfeld nader worden uitge
diept dat de feitelijke basis voor
de dagvaarding is. Op 12 augustus
1942 werd daarin verklaard dat hij,
Raja, „geen bezwaar" maakte tegen
de deportatie van 83, in het kamp
Drancy bij Parijs opgesloten Neder
landse Joden.
Volgens het klaagschrift moet
verdachte zeer verbaasd zijn ge
weest, toen de rechter-commissaris
hem dit stuk toonde. Gisteren
trachtte hij zich er uit te praten
door te stellen dat het, bij afwezig
heid van Zöpf, wel meer voorkwam
dat de „officier van dienst" berich
ten ondertekende. Bovendien vond
hij dat het slechts om een feitelijke
vermelding ging en niet om een
bevel. De uiteindelijke beslissing
moest door de „Befehlshaber der
Sicherheitsdienstes" in Parijs wor
den genomen. Omdat hij er totaal
geen herinnering aan had, was het
verder mogelijk dat het om een
vervalsing ging
„Ik wist niets"
Raja, die gedurende de eerste twee
dagen van zijn proces eigenlijk niet
anders heeft gedaan dan op gewiekste
wijze alle vragen van de rechtbank
en het O.M. te „wurgen", verklaarde
nog dat het een ieder, die iets van het
nationaal-socialistische apparaat af
wist, duidelijk moest zijn dat hij van
het begin tot net einde onbekend was
met de massale Jodenmoord. „Was dit
we] zo geweest", aldus zijn argumen
tatie, „dan had ik voor goed bij het
apparaat moeten blijven. Ik had dan
nooit de kans gehad naar het front te
komen."
