€u
,Fotowachtsman'
Zure room
eeó,
te van
DIERPLASTIEKEN VOL
HUMOR EN VERFIJNING
Zon in huis met de
Uw hals verraadt uw leeftijd
Uw ervaringen met
de werkende
gehuwde vrouw
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1965
NIEUW BEROEP:
Ze werd geboren in de schaduw van de troon te
Buitenzorg. Het was 1890 en de kleine Etie van Rees
was misschien wel voorbestemd reliëf te verlenen
aan het society-leven van die dagen. Haar grootva
der, Otto van Rees, was gouverneur-generaal ge
weest, grootvader van moederszijde was gouverneur
van Atjeh, en de gelukkige vader zou later vice-voor-
zitter van de Raad van Indië worden. Het liep alle
maal héél anders met Etie. Het intelligente kind
nam scherp haar omgeving in zich op, zoals ook de
twee jaar oudere Maria Dermoüt ergens op Java
alles in zich opzoog: de natuur, de huizen, de mensen,
de sfeer, alles. Zij wilde al die indrukken ook weer
geven: tekenen, schilderen. Men vond het in die
hoge bestuurskringen rondom de eeuwwisseling niet
passend. Maar Eelcoline moést. De weerstand die
ze ondervond versterkte slechts de drang tot uitle
ven van haar artistieke neiging. Maria Dermoüt be
waarde haar jeugdherinneringen voor ons in haar
litterair werk, Etie van Rees gaf ons haar dierplas-
tieken.
wonen niet meer in ons land. Dit
worptelen met" het leven zelf, werd
een worstelen met de materie.
Gewone klei
Zoals wij onlangs schreven: Etie
van Rees schonk aan een dood
zieke vriendin wat klei om haar
bezigheid te verschaffen. Na haar
sterven vond ze het spul vrijwel
onverbruikt.Hieruit vormde ze
haar eerste dierplastieken. Dood
gewone klei maar die klei deed
wat zij wilde. Ze bakte haar
dieren in een potkacheltje. Bij
gebrek aan glazuur en technische
kennis decoreerde ze de beesten
met aardkleurige en dofwittige
olieverven.
Eer het zover was, dat haar
werk verzameld en tentoongesteld
werd in Rotterdam, Arnhem, Gro
ningen en hèèr stad, Den Haag,
moest Eelcoline 74 lange jaren
leven. Zij ging als jong meisje op
kostschool in Lausanne, trouwde,
kreeg twee jongens en twee meis
jes, maar ze bleef schilderen en
tekenen. Benauwende tropische
landschappen, tuinen, diepzeege
dichten, alles met een eigenaardige
kleur over togen: vage groenen,
blauwen, rose. In 1919 verliet zij
met de kinderen Indië. Haar leven
voltrok zich niet moeiteloos dit
voor de velen die zich aan de
schat van haar werk. „een feest
voor het oog" laven, misschien de
bejaarde kunstenares benijden.
Haar huwelijk liep uit op een
scheiding, en zij 'zag zich genood-
zaakt om voor zich en de kinderen JUISte tint
een bestaan te verwerven. Haar
zonen kwamen om tijdens de Ja
panse bezetting. De twee dochters
VAN BLOEM'EN PLANT
Onlangs op dc
veiling in Aals
meer zagen we
tussen het vele
rose, rood en
paars van de aza
lea's
ven
flits van geel op
lichten. Sierlijk
wuifden enkele
exemplaren van
de kamerbrem
Cytisus racemo-
sus, in de wande
ling Genista ge
noemd, hun slan
ke takken met
gele vlinder-
bloempjes tussen
de massale kleur
vlakken.
Geel trekt altijd
in de winter, om
dat het de zon in
huis brengt en de
ze kamerbrem is
al bijzonder feestelijk getooid.
Dat ze in huis lang niet altijd
een succes wordt, is weer een
andere kwestie. Daar heeft deze
schone van de Kanarische
Eilanden zelf de schuld niet aan.
Dit groenblijvende heestertje
komt altijd tijdens de bloei in
ons bezit en de moeilijkheid bij
het verzorgen schuilt daarin.
dat de bloemen slecht bestand
zijn tegen hoge en droge ka-
i merwarmte. Al te vaak verdro
gen zij en vallen af. Ze is
volmaakt tevreden bij een tem-
peratuur van 8-12 gr. C.. waar
uit blijkt dat ze zeer weinig
warmte behoeft. In dat matig
verwarmde vertrek krijgt onze
brem een lichte zonnige plaats.
Vanaf maart zal enige uren
tegen middagzon schermen wel
nodig zijn. terwijl ook geregeld
gelucht moet worden. Even
tueel een plaats in de ochtend
zon geven.
Tijdens dc bloei rijkelijk gie
ten en om de 14 dagen kamer-
plantenmest toedienen. Zo no-
i dig bij een droge atmosfeer wat
1 boven en om de plant in de
lucht spuiten, maar niet op de
Bossig
Direct na de bloei het mes er
,n zetten en eventueel tot op de
helft der takken insnoeien. Het
is de bedoeling om het struikje
laag en bossig te houden. Tege
lijk verpotten in een voedzaam,
liefst kalkvrij mengsel is aan te
raden. Goede resultaten geeft
een mengsel van 3 delen blad-
aarde, 2 delen oude koemest en
1 deel scherp zand. Eventueel
een goede bloemistengrond ge
bruiken op basis van tuinturf,
maar geen stadsvuilcompost ne
men. daar dit veelal te veel
kalk bevat.
Van de afgesnoeide takken
kunnen eventuel stevige zij
scheutjes als stek dienst doen.
Ze worden 610 cm lang ge
sneden, liefst met een hieltje,
d w z. een stukje bast van de
hoofdstengel. Het gebruik van
groeistof is aan te raden (bij
een zaadhandel verkrijgbaar).
Dc ondereinden eerst 1 cm diep
in water en daarna in de
groeistof steken. In een kistje
of pot zetten bij een tempera
tuur van 1215 gr. C. Bij zon
een papier er over leggen.
MATIG VOCHTIG HOUDEN.
De moederplant staat bij
voorkeur 's zomers buiten inge-
graven op een beschut zonnig
plekje, waar bij droog weer
gesproeid en om de 14 dagen
gemest wordt. Om de 3 weken
de pot draaien om door- en
overwortelen te voorkomen.
Eind september of begin ok
tober binnen halen in een lich-
te zonnige en eerst onverwaï
de kamer. Matig gieten en i
mesten. Zodra blad valt
sproeien noodzakelijk. Een win-
tertemperatuur van 8 gr. C. is
voldoende. In februari, maart
kan ze dan bij een temperatuur
van 12—19 gr. C. in bloei
getrokken worden, waarna we
haar weer koeler plaatsen.
A. C. MULLER— IDZERDA.
Tuimelende watergeest her
innering aan tropische nachten
een koloniaal verleden. Spot
tend lacht hij om de beschou-
lila-achtig bloemetje. Ze stapte op
stevige schoenen rond, rustig en
weloverwogen, samen genietend
"WAT is de oorzaak van de
ontzaglijk grote belang
stelling voor fotografie en
film? Dit: dat wij in de foto
grafie en in de film mogelijk
heden zien om de vluchtige
lieflijkheden van het leven
vast te houden. Fotografie en
film stellen ons in staat de
ongrijpbare tijd te slim af te
zijn. Met vertedering be
kijken we de foto's van de
kinderen: tijdens de vakantie
of feestjes, of zingend om de
kerstboom. En dè belhamel
van de familie, wat was hij
als baby toch schattig! Even
vertoeven wij weer in het
verleden
-filmerij zijn in ons land
uitgegroeid tot een ware volks
hobby. die in aantal beoefenaars
en minnaars de sport op de voet
volgt. Nederland heeft driehon
derd fotoclubs en honderd film
clubs. het is ook het enige land ter
wereld dat een Stichting ter Be
vordering van de Amateurfotogra
fie kent. Deze Stichting heeft dit
jaar zelfs een wereldprimeur, door
het creëren van het beroep: „foto-
wachtsman." Er zijn al twee foto-
wachtsmannen in dienst maar het
succes van dit nieuwe beroep lijkt
zo zeker, dat er spoedig meer
zullen worden aangesteld. De fo-
towachtsman een vakbekwaam
"fotograaf en -technicus is tij
dens de zomermaanden, met zijn
auto waarin een donkere kamer is
gebouwd, overal te vinden waar
grote groepen vakantiegangers zich
concentreren. Zijn taak is de ama
teurfotografen en -filmers voor
lichting te geven en hulp te
verlenen bij pech met hun toestel
len of bij andere moeilijkheden.
werkfiguurtjes, die schijnbaar
moeiteloos tot stand kwamen
tussen twee schilderijen in. Wie
geniet van haar speelse vond
sten, haar humor en spotlust
moge weten dat ze de dieren
volkomen ziet, ook als ze onge
boren zijn. De voorstudies, dun
netjes en minutieus getekend,
liegen er niet om. Op het eerste
gezicht lijken haar dieren wat
grof. Etie van Rees, de vieren
zeventig jarige, rust echter niet
voordat ze de juiste tint van
haar glazuren bereikt heeft, al
moeten de uilen, de oppaspoes,
de aapjes en de muizen vier of
vijf keer de oven in, tot ze de
kleur hebben die hun maakster
ook bedoelde. Heel ordinaire,
brokkelige klei staat haar ten
dienste en het is een van haar
charmes die om te vormen tot
de ongemeen mooi geglazuurde
werkstukken, fabeldieren of
realistisch gevormde beesten.
Dr. W. Jos de Gruyter, kunstcri
ticus en museumdirecteur, ontdek
te de dieren van Eelcoline van
Rees, zo'n tien jaren geleden onge
veer. De architect Jan Buijs raad
de haar de aanschaf van een oven
Haar procédé is enig, experi-
Energiek
Mevrouw Van Rees woont in de
Van Boetzelaerlaan 25 in Den
Haag, samen met haar nicht, mej.
A. P. van Genderen Stort, de
zuster van de schrijver van „Klei
ne Inez". Voerde de laatste alle
huiselijke besognes voor hen
tweeën vorig jaar, zodat Etie van
Rees zich ongestoord aan haar
plastische werk kon wijden, nu de
nicht niet wel ter been is, draagt
de kunstenares ook nog alle huise
lijke zorgen en verzorgt haar zieke
nicht. De oude dame is een fantas
tisch energiek type die een gewel
dige zelfdiscipline opbrengt. We
zagen haar deze zomer toen haar
werk tentoongesteld was in Boy
mans-van Beuningen. Het was een
snikhete dag, en Etie van Rees
droeg- een deux-pièces met lange
mouwen, de stof droeg een klein,
Nog veel te weinig maakt de
Hollandse huisvrouw gebruik van
dat heerlijke nieuwe zuivelpro-
dukt: sourcroam of zure room. In
andere landen heeft het zijn weg
al lang gevonden, maar wij kennen
de toepassingsmogelijkheden mees
tal nog niet zo goed. Het is geen
zuur geworden room. Integendeel,
de room. met een vetgehalte van
20 pet., wordt in de fabriek opzet
telijk aangezuurd. waardoor een
heerlijk fris en licht verteerbaar
produkt wordt verkegen. Om u
de gelegenheid te geven het in uw
menu te verwerken, hierbij twee
recepten:
Tonijn met sourcream. Een blik
je tonijn, een potje of flesje
sourcream, peper, zout, uitje, pe-
Onbetaalbaar
staat kleine Daan heel eigenwijs,
met beide handjes de limonadefles
omklemmend, te drinken. Het
hoofdje achterover, 't zwem
broekje hangend onder het strak
gespannen buikje, de voetjes wijd
uiteengeplant, en u beseft: „Dit
moment is onbetaalbaar, dit moet
ik fotograferen!"
Goede raad
Pa, die deze taak altijd op zich
neemt, drijft in zee, dus u be
sluit het zelf te doen. Maar hoe
was het ook weer: „Zonnestand,
diafragma, geelfilterHet
duizelt u even, en dan staat in
eens de fotowachtsman naast u,
die raad geeft. U begrijpt, de fo
to is hèt succes in het album,
dankzij de juiste voorlichting van
de fotowachtsman.
Zij zullen vrijwel zeker vaste
verschijningen worden in alle toe
ristencentra. Ook in het buitenland
bestaat grote belangstelling voor
dit nieuwe beroep.
In Nederland werd ook voor het
eerst de ontwikkeling van kleuren
films en -foto's geautomatiseerd.
Hoe maak ik nu eens een ori
nele foto bij de tent?
Ons land heeft het hoogste percen
tage camerabezitters van geheel
Europa, het telt ongeveer drie
miljoen fotoamateurs en maar
liefst tweehonderdduizend filmers
hanteren de camera om alles wat
hen boeit, voor latere jaren vast te
leggen.
U staat er wellicht van te
kijken, maar de hals is beslist
het meest kritische punt in ons
uiterlijk. Op haast meedogenloze
wijze verraadt het de ware leef
tijd. Al te vaak wordt dit
onderdeel in de schoonheidsver
zorging verwaarloosd. Wij advi
seren u dan ook de hals extra
goed te verzorgen, vooral nu in
de wintermaanden de huid toch
al zoveel te lijden heeft onder
schrale winden buitens- en dro
ge verwarmingslucht binnens
huis.
Een ware weldaad voor de hals
is een borstelmassage met water en
zeep. Gebruik hiervoor warm wa
ter en een middelmatig harde
borstel, waarmee u de hals vanaf
de buste tot aan de kaaklijn in
draaiende bewegingen masseert.
Vervolgens de hals met warm en
daarna met koud water afspoelen.
Hierna de hals goed invetten, liefst
met een speciale halscrème, die
met de vingertoppen stevig wordt
ingeklopt. Alleen in het midden
van de hals de crème heel zachtjes
inwrijven (i.v.m. de schildklier).
Heel dankbaar is de hals voor de
volgende behandelingen, die u bij
voorbeeld twee keer in de week
om beurten kunt toepassen.
een olie-inpakking, waarvoor
we wat vitamine- of olijfolie au-
bain-marie verwarmen en met een
penseel dik op de (goed schoonge
maakte hals opbrengen. Daarover
heen leggen we een tissue en een
brede flanellen lap of een reep
watten. Ongeveer een half uur
■yORIGE keer heb ik bij het
danken voor een aantal
brieven één brief min of
meer centraal gesteld: die van een
jongeman die zomaar, dwars door
allerlei onderwerpen heen, zijn
ervaringen aan me wilde schrij
ven. De spontane brief bracht me
op het thema van de hevig beleef
de ervaring, dermate beleefd dat
er geen ander woord voor schijnt
te zijn dan waarheid. Een volgen
de stap is dan dat men die
bevonden waarheid anderen als
het ware op hart wil binden. En
anderen kunnen dan niet minder
doen dan hun vurige vriend eren,
tegemoettreden omdat zijzelf
soms op gelijke wijze hebben
ervaren en gevonden. En bij dit
eren, honoreren, ligt voor mij
ik hoop dat dit begrepen is de
grens.
/""•EEN ijzige grens. Geen dis-
tantie in de zin van: je mag
me nog zo veel vertellen
maar tot het einde ga ik niet met
je mee. Nee, het is meer zo dat ik
eigen ervaring eigen ervaring wil
laten. Bij veel luiheid en landerig
heid om ons heen wie ontdekt
die niet in deze tijd van al te veel
laat-maar-gaan is het heerlijk
iemand te ontmoeten met een
grote innerlijke activiteit Een hij.
Een zij. Een enkelvoud. We den
ken er nooit bij na, maar het is
opmerkelijk dat er in onze taal
(als in vele andere beschaafde
talen) een nadrukkelijk enkelvoud
is: ik ben, jij bent, hij is. „Jannie,
Riekje, thuiskomen eten!" dat
zijn jij, en jij, twee onderscheiden
enkelvouden. „Mevrouw, u laat uw
handschoenen liggen" dat bent
u, u alleen. „Mens, kijk waar je
loopt" dat is ieder van ons op
zijn beurt ieder apart. Geroepen
worden, dat is: bestaan. Meen
geroepen worden betekent terug
roepen. Een naam hebben bete
kent: met die naam leven, iets
zijn, anderen roepen, komen tot
volgende vormen van samenzijn.
Vriendschap, huwelijk, kerk, alle
drie betekenen ze samen-leven
door eikaars „naam" te eren, door
steeds weer de ander in eigen
geroepen-zijn té zien.
2 een bananenmasker, waarvoor
we een halve banaan met een
gelijke hoeveelheid voedende
crème en enkele druppels citroen
tot een glad papje vermengen en
dit over de gehele hals verdelen.
Een vochtig-warme tissue er over
heen en een flanellen lap zorgen
ervoor, dat het voedende masker
goed kan inwerken.
Na twintig minuten eerst warm,
daarna koud afspoelen.
Mochten wij in het verdrietige
bezit zijn van een onderkin, dan
kunnen we ons hiervan verlossen
door stevige klopjes te geven met
de bovenkant van beide handen,
Is
de
HRRpeper, zout en een
rauw geraspt uitje. Garneer deze
tonijnsalade met veel fijngehakte,
verse peterselie.
Kaassalade met sourcream: Hon
derd gram jong belegen kaas, een
grote appel, klein uitje, augurken
en zilveruitjes, een grote aardap
pel. honderd gram vleesresten,
potje sourcream, peterselie, papri
kapoeder. peper, citroensap. Snijd
de kaas. appel, ui. augurk en
vleesresten in kleine blokjes. Kook
de aardappel bijna gaar en snijd
deze na afkoeling ook in blokjes.
Vermeng alle ingrediënten met de
..sourcream". de kruiden en het
citroensap. Serveer de sla op een
schotel met slablaadjes en garneer
het geheel met peterselie.
(Uitg. Het Nederlands Zuivel-
bureau) Den Haaf.
„Als ik een man had die
behoorlijk verdiende, zou ik
nooit gaan werken. Vóór het
trouwen willen ze allen een
eigen huishouden, getrouwd
zijnde gaan ze weer weg.
Zelf ga ik óók werken, maar
ik ben weduwe en er is veel
nodig voor de kinderen, an
ders deed ik het niet haor"
schrijft Mevr. De R. te R.
..Wij hebben geen kinderen,
mijn man is door zijn werk 12
uur per dag van huis" aldus de
onderwijzeres A. B. te C. „Een
beroep dat nog steeds mijn hart
heeft. Het zal moeilijk vallen,
het los te laten. Het eerste jaar
beviel de combinatie huis-be
roep mij uitstekend. Ik deed
zelfs de was nog helemaal na
schooltijd. Nu heb ik een com
binatieklas: één en twee en
probeer er het uiterste van te
maken: huisbezoek, feestjes or
ganiseren. Je bent nooit klaar.
Wel doodmoe. Tussen de mid
dag uitrusten? Nee, zwakkelin-
getjes laten lezen, rekenen en
het werk van de morgen nakij
ken. Dit na schooltijd weer.
Dat zijn de uurtjes van de
onderwijzer die „men" altijd
over het hoofd ziet. Dan thuis
nog uren werken, want we
houden van een gezellig opge
ruimd huis. de was gaat naar
de wasserij. Ik verkeer in
gunstige omstandigheden: geen
kinderen, lange vakantie. Maar
toch hou ik er mee op. De
vrijheid staat me zeer aanlok
kelijk voor ogen straks, die
mening deel ik met vele colle-
alleen maar voordeel. Ons dure
huis wordt gemakkelijker be
taalbaar. Voor de rest sparen
we. Bovendien: een functie in
de maatschappij is beslist be
vredigender aan alleen maar
huisvrouw. Dat is met de liefde
voor mijn beroep een minder
leuke kant van het thuiszitten.
Maar je moet gewoon kiezen
als je niet allebei kunt volhou
den. Als de nood bij het
onderwijs het van me vroeg,
zou ik een werkster nemen. Wij
hebben het samen overlegd:
mijn man neemt de lasten zoals
Tenslotte: wij gaan weinig
uit (helaas).. Gemeente-avon
den, zangkoor: geen tijd of: te
moe. Niettemin gaan we vrolijk
onze dagen door" aldus deze
heldere kijk op de vele kanten
van het „probleem van de
Prijs
Duidelijk blijkt, dat de wer
kende gehuwde vrouw een
prijs moet betalen voor haar
baan: weinig interessen daar
naast, weinig tijd voor familie
en vriendschappen. Is ieder
bereid die prijs te betalen?
Staat ook de man positief te
genover het feit dat zijn vrouw
nodig is elders? Hij trouwde
immers een mens met alle
verworvenheden, niet alleen
iemand voor de huishouding.
Voor de vele „adspirant-wer-
kende-gehuwden" die ons ver
telden van him verlangen, er
iets bij te doen, hebben we ons
licht hier en daar eens opgesto
ken. „Part-time-jobs" zijn voor
u een mogelijkheid: bij Man
power in Rotterdam kunt u
zich laten inschrijven als
telexiste, pons-typiste, demon-
stratrice. secretaresse. Naar ste
no-typistes met talen is grote
vraag. Er zijn heel veel gehuw
de vrouwen die van negen tot
twaalf of van twee tot vier
bijspringen.
Alleen maar tikwerk is moei
lijk. Ook tikwerk thuis is moei
lijk aan te komen: het komt
incidenteel voor, voor accurate,
toegewijde krachten die dan
veelal bij hun oude werkgever
in dienst zijn.
Nood
„Er is een verschrikkelijke
nood in tehuizen" zegt me
vrouw Sliedrecht van het Ge
westelijk Arbeidsbureau in Rot
terdam. „Je zou de mensen
wel van de straat willen halen
om te helpen". U zou eens
kunnen overwegen een paar
morgens of middagen per week
een helpende hand te bieden in
een bejaardentehuis, hoe dank
baar om die hulpbehoevende
ouderen eens lekker te verfris
sen door een bad en onderwijl
de ondeugende streken van uw
Piet of de zorgen van uw
Marietje te vertellen.
hulpbehoevenden thuis of
een inrichting hun uren pro
ductief maken en daar zeer
gelukkig mee zijn. Wend u in
alle gevallen tot het arbeidsbu
reau in uw woonplaats als u
„tijd over" hebt, of tot de
maatschappelijk werkster van
uw kerk. Het arbeidsbureau in
Den Haag heeft zelfs een aparte
afdeling „part-time-jobs". Meer
en meer zullen tehuizen en
bef-ijven de werkende gehuw
de vrouw gaan accepteren, door
de nood gedwongen of niet: er
komt langzaam maar zeker een
mannen-overschot.
„Ik kan van de gehuwde
verpleegster geen kwaad woord
zeggen" deelde ons de directri
ce van het Oogziekenhuis in
Rotterdam mee. „Het zaait wel
onrust onder het andere perso
neel. Een Ziekenhuis heeft nu
eenmaal een continudienst, ook
's nachts en op weekenden
moeten de zieken verpleegd
worden en die minst begeerde
diensten, daar draaien dan de
ongehuwde zusters voor op.
En ten slotte, gehuwd of onge
huwd: ze ontvangen een volle
dig salaris en ik verlang ook
dat iedere zuster volledig voor
haar werk staat."
Nieuw onderwerp
De woningnood
Ze waren al jaren verloofd. Eindelijk, na veel geschrijf,
gebedel, gewacht, geloop, hopen, kwam er ®en inwoning
vrij: drie kamers bij een oude man voor wie ze zouden
zorgen. Hun vakantie besteedden ze om het verwaarloosde
buis op te knappen, ook de oude spullen van het baasje
kregen een beurt. „Snap jij. waarom zijn familie niet naar
hem omkijkt?" zeiden ze tegen elkaar, zoveel kinderen en
toch zo alleen.
De eerste dag na hun huwelijk werd om tien uur op
hun slaapkamerdeur geklopt. De oude stak zijn hoofd om
de hoek: „Is er soms iets aan de hand?" Lachend
antwoordden ze: „We zijn pas getrouwd!" Toen begonnen
i te begrijpen. Wel, ze waren met elkaar
er kinderen kwamen ging de oude baas
stoejje met ze aiSof hij
geholpen,
een straatje met de peuters c
geen eind in de zeventig was, en dat vergoedde veel i
zijn bemoeizucht. Dat hij wel eens stiekum in de post
neusde, was alleen maar om te lachen. Na zeven jaren
een eigen huis de hygiënische toestand
Was_f,I«. !anger verantwoord bij de kleine
eryarJng met de woning-
kregen 3
de oude i
kleuters. Inwoning? Wat is u..
nood? Grappig? Triest? Een leerschool in geduld oefenen
met je naaste? Schrijf het ons. en u weet het: uw initialen
veranderen we desgewenst. U wacht een verrassing by
plaatsing: De dokter zegt 1. De dokter zegt 2 of
Tipparade. In de brief uw naam én adres, het boekje van
uw keuze, óp de envelop: Hebt u wel eens?
'S dat moeilijk? Ja, dat is zo
moeilijk als eenvoud maar
kan zijn. Want wij, dat wil
zeggen jij, hij en ik, zijn van
nature mensen die elkaar de voet
dwars zetten. In mijn buurt woont
een vrouw wier moeder eens lang
geleden, in Zeeland, haar kind met
slechts sokjes aan de dunne been
tjes naar school stuurde. Of het ar
moede was of uitdaging, ik weet
het niet. Overal is vroeger een
moeder de eerste geweest met een
sokjeskind op een lange-kousen-
school. In ieder geval kreeg het
kind een briefje mee naar huis:
lange kousen of eruit U voelt na
tuurlijk al hoe het zaakje is ver
lopen: waai op, zei Ma, en stuurde
haar kind naar het openbaar on
derwijs, dominee erbij, hard tegen
hard, niet meer in de kerk, en nu,
25 jaar later een vrij jonge vrouw
die tot mijn verbazing bij de sla
ger waar altijd een rij vóór mij is,
luidkeels verkondigt dat zij ieder
diertje zijn pleziertje laat maar zij
nooit meer in de kerk. Dit is
duidelijker zijn dat bij het maken
van vergissingen die in de christe
lijke liefde haast onbegrijpelijk
zijn aan beide kanten je niet
meer hoort dat je geroepen wordt.
T^AT is het ergste. Je maakt dat
de ander niet meer kan
leven. En in ieder geval
maak je dat de ander eenvoudig
geen zin meer heeft om te luiste
ren of hij soms wordt geroepen.
Mijn briefschrijfster voelt al dat ik
haar bedoel. Men kwetste u, het
was niet nodig geweest. En in uw
verdriet, veel groter en oprechter
dan de heibel om een paar sokjes,
zei u ook: graag of niet, kerk, en
zo niet, dan nóóit. En nu vraag ik
1 u: heeft het niet iets steriels, nooit
geroepen te worden? U hebt het
zelf over talenten: hebt u niets
begraven? O natuurlijk, dat ben ik
met u eens, de kerk is er niet om
er te zitten en iets te krijgen, een
soort collectief voor mensen die
niets eigens hebben maar de
kerk is dan toch zeker wel het
bewust bijeenkomen van mensen
die hóren dat er geroepen wordt.
Jij kzeeg dit eigens, jij dat, jij
twee talenten, jij vijf, God riep je
bij je naam en dat is nu kerk: geef
jezelf terug in een nieuwe ge
meenschap, ontdek het geheim dat
je pas „wordt" als je je geeft, voel
je geroepen. Nu zult u zeggen: dat
is mooi gedacht, maar het bestaat
niet, zo is het niet. En ik vind dat
het nu juist een beetje meer zo
had kunnen worden als u er
geweest was. We missen u. Al uw
mogelijkheden, uw hele inbreng
van intens levend mens zijn buiten
de kerk gevallen. Dat is wel niet
onherstelbaar, stel je voor dat God
van een vergissing, een voet-dwars
je noodlot maakt, gelukkig niet
maar toch is het jammer. Wie niet
getrouwd is, heeft dikwijls het
gevoel iets te missen. Dat doen
alle voorbeelden van slechte hu
welijken niet te niet. Wie niet lid
is van een kerkvult u dit verder
in?
