- De eiiende ten top - Drinkwatervooziening van
Nederland: een voorbeeld
Om koffie
wordt (jenet mt
cfdfr0.
wit
OEN HAAG
Diepvriesgroenten
20 pet goedkoper
Rijksinstituut werkt aan
allesomvattend basisplan
CKefarine.,4
DINSDAG 2 FEBRUARI 1965
DEN HAAG Over niet al te
lange tijd er wordt gesproken
over vjjf jaar kan Europa een
voorbeeld nemen aan de Nederland
se drinkwatervoorziening. Dan zal
nameljjk de hele Nederlandse be
volking, zelfs tot in het meest af
gelegen huisje op het platteland
aangesloten zjjn op het waterleiding
net.
In januari 1963 zijn de waterlei
ding bedrijven met dit werk begon
nen. Met rijkssubsidie, want zo zei
minister Veldkamp van Sociale Za
ken en Volksgezondheid, ook de sU-
per-onrendabele gebieden moeten
nu maar eens van de kaart verdwij
nen. Hij stelde een subsidieplan op
voor tien jaar, maar de technici van
de waterleidingbedrijven zgn erin
geslaagd het uitvoeringsprogramma
technisch in elkaar te drukken. Aan
genomen wordt, dat in 1969 het hele
land voorzien kan zijn van drinkwa
ter, ook de twee procent van de be
volking, die er nu nog van versto-
Ir. C. var» Rooijen. directeur van
het rijksinstituut voor de drinkwa
tervoorziening in Den Haag, spreekt
met grote stelligheid over het sla
gen van dit plan om geheel Neder
land op het waterleidingnet aan te
sluiten. Hij weet overigens, dat na
de voltooiing van het plan heel wat
water nodig zal zijn. Hij weet ook,
dat de toestand omtrent het grond
water, waar het overgrote deel van
Nederland op „leeft", een beetje be
nauwd begint te worden.
Enige maanden geleden echter heeft
minister Veldkamp een krachtige be
leidsmaatregel getroffen. Hij gaf het
rijksinstituut voor de drinkwatervoor
ziening opdracht om een basisplan te
maken voor heel Nederland. Op dit
plan zal de drinkwatervoorziening ge
baseerd worden. Het wordt geen uitge
werkt plan voor alle waterleidingbe
drijven, maar wel zullen deze bedrij
ven op grond van het basisplan weten
waaraan ze zich te houden hebben en
wat er te doen is.
Inmiddels heeft de centrale commissie
voor de drinkwatervoorziening de eerste
fase van het basisplan uitgewerkt. Zij
heeft zich beziggehouden met de vragen
„Wat hebben we op het ogenblik als wa
terbronnen in voorraad" en „Wat hebben
we in het jaar 2000 nodig". De antwoor
den zullen binnenkort in een rapport aar-
de minister bekend worden gemaakt.
Vraagstuk
Voor ir. Van Rooijen en zijn staf
van het rijksinstituut blijft het vraag
stuk op welke wijze ar aan de beschik
bare bronnen in Nederland een be
stemming kan worden gegeven om een
verantwoorde drinkwatervoorziening
te handhaven. Dat is dan de tweede
fase. Hoe belangrijk deze fase is, tipt
de heer Van Rooijen even aan, wan
neer hij zegt, dat in het jaar 2000 het
jaarlijks waterverbruik in Nederland
de vier miljard kubieke meter bereikt
zal hebben drie-en-een-half maal
zoveel als in, 1963. Het verbruik leg
Griep? Chefarine „4"
doet wonderen!
Vier middelen In één labiel werken krachtiger
zonder de maag van slraek te maken I
De vier middelen verenigd in Che
farine „4", ieder afzonderlijk al
beroemd, werken te zamen nog
beter en helpen ook vaak dan wan
neer andere middelen falen. Ook
zij, die een gevoelige maag hebben,
kunnen Chefarine „4" gebruiken,
want één bestanddeel dient om de
maag te beschermen.
w imiMWJlimmuiJM
Spe
toen op 1100 miljoen kubieke meter
per jaar.
Voordat de tweede fase klaar zal zijn,
zullen ettelijke gesprekken gevoerd moe
ten worden. Deskundigen op allerlei ge
bied zullen hun oordeel geven. Ir. Van
Rooijen denkt alleen al aan de mensen,
die te maken hebben met de inpoldering
van het IJsselmeer. Want er wordt sterk
aan gedacht om ook het IJsselmeer, al
thans voor zover daar nog water in zit,
in te schakelen bij de toekomstige drink
watervoorziening van Nederland.
De aanleiding voor minister Veldkamp
om opdracht te geven voor het maken
van het basisplan moet gezocht worden in
de ellende met het Rotterdamse drink
water, in 1963 toen het ongedierte bij de
Rotterdammers de kranen uitspoot. De
deskundigen waren bereid om uit deze
ellende de les te trekken, dat ze nog niet
goed voorbereid waren op onvoorziene
gebeurtenissen. Er viel niet meer te ont
komen aan een grondig onderzoek van
de gehele watervoorziening,
eunverk
Het „speurwerk", zoals Ir. Van Rooijen
het noemt, zal zich onder andere richten
op de problemen rond het duinwater en
het rivierwater. Het is duidelijk dat het
rivierwater, dat thans met grote hoeveel
heden in de duinen wordt gepompt, kwa
litatief niet te vergelijken is met het
duinwater. De opgave waarvoor we staan
is een voortreffelijke zuiveringstechniek
te ontwikkelen, aldus de heer Van
Rooijen.
Op het ogenblik wint de voorraad
echt duinwater het nog van het rivier
water, maar over vijf jaar zou dat wel
eens andersom kunnen zijn. Met de
groei van de randstad Holland, waar
onder de Haagse en de Amsterdamse
agglomeratie, neemt het waterverbruik
toe. Op het ogenblik wordt voor beide
agglomeraties en voor de provincie
Noord-Holland ongeveer 120 miljoen
kubieke meter water per jaar uit de
duinstrook gehaald.
Tot de jaren vijftig was het regenwater
dat in de duinen bezonk, voldoende om
aan de vraag van de randstad te voldoen.
Maar de voorraad raakte op. Daardoor
kwam uit de onderste lagen van de dui
nen zout water naar boven en zich ver
mengde met het weinige zoete en zuivere
water
Kunstmatige infiltratie van rivierwa
ter werd als oplossing gevonden om de
voorraad duinwater op peil te houden. Zo
betrekt Den Haag sedert negen jaar bij
Bergambacht water uit de Lek. Ook in de
buurt van Jutphaas wordt water uit de
rivier gewonnen, dat, evenals het Haagse
rivierwater, voorgezuiverd doorgepompt
wordt naar de duingebieden bij Heem
stede (ten behoeve van de Amsterdamse
watervoorziening) en naar Castricum.
waar het provinciaal waterleidingbedrijf
Noord-Holland voor verdere distributie
zorgt. Dit zijn de drie grote infiltratie
voorbeelden.
Behalve nuttig is de infiltratie van het
rivierwater ook nog recreatief te noemen.
Om in de buurt van Den Haag te blij
ven: in de Scheveningse duinen zijn heel
aardige meertjes te vinden. Het rivier
water heeft zich daar verzameld in de
duinpanden, waar het twee maanden de
tijd krijgt om in het duinzand weg te zak
ken. Volgens de heer Van Rooijen lang
genoeg om het water behoorlijk te zuive
Voorlopig zal deze situatie blijven be
staan. Tot nu toe Is er geen aanleiding
om andere zuiverlngsmethoden te gebrui
ken. dan alleen de
pompgebouwen bjj de riv
de ontwikkeling in de toekomst zjjn geen
vastomlijnde ideeën gevormd. Het is dui
delijk dat de riviervervulling hierbij eer
grote rol speelt. Naarmate de rivieren
vuiler worden, wordt de kans op zelfrei
niging kleiner.
Het probleem van de rivierwaterzuive
ring gaat overigens niet alleen Neder
land aan, maar ook andere landen. Se
dert 1949 bestaat de „Rijncommissie",
waarin Nederland, W.-Duitsland, Frank
rijk, Zwitserland en ook LuxemHir" ver
tegenwoordig zijn. Een weinig bekende
commissie, die dan ook nog geen opzien
barende resultaten he.eft bereikt. Niette
min is er sprake van Internationale sa
menwerking.
C van Rooijen
loopt kwart
eeuw op met
waterprobleem
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Ir. C
Rooijen uit Voorburg, zestig jaar
oud, is de directeur van het rijks
instituut voor de drinkwatervoor
ziening. Sedert 1 september 1958,
toen hij professor W. F. J. H.
Krul opvolgde. Hij loopt echter
al nagenoeg een kwart eeuw sa
men op met de problemen van de
Nederlandse drinkwatervoorzie
ning. Begin 1940 kwam hij in
dienst van het instituut.
De heer Van Rooijen (geboren op
11 augustus 1904 in Naarden) studeer
de werktuigbouw aan de T.H. in Delft.
Hij beëindigde zijn studie in 1927 en
werkte daarna geruime tijd bü Werk
spoor, voordat hij in 1940 op de tech
nische afdeling van het rijksinstituut
voor de drinkwatervoorziening werd
geplaatst. M
Thans geeft ir. Van Rooijen leiding
aan zeven afdelingen van het instituut,
die zich alle bezig houden met de
vraagstukken van de drinkwatervoor
ziening. De jongste afdeling is die met
de naam „Onderzoek en planning".
In deze afdeling bundelt zich het
werk, dat gedaan moet worden om
een groots plan voor het drinkwater
in geheel Nederland op te zetten. De
mensen van deze afdeling moeten er
voor zorgen, dat de studies voor dit
plan zonder onderbreking doorgaan.
De andere afdelingen, die kunnen
bogen op een grondige ervaring, dra
gen vanzelfsprekend het hunne daar
toe bij. Er is een economische afdeling,
een juridische en een afdeling bijzon
dere onderwerpen. De drie oudste af
delingen. daterend uit de vooroorlogse
jaren, zijn de technische afdeling, de
geo-hydrologische afdeling en de che
misch bacteriologische afdeling.
De taak van het rijksinstituut is
tweeledig. Voorop gaat de overheids
taak het adviseren van de minister
Het gaat daarbij om
men om adviezen voor
van zwemwater, voor de aanleg van
koelinstallaties, voor de aanleg van
waterleidingen in grenskantoren, in
sluiswachtershuizen en kazernes. Ver
der'bestaat er een hechte samenwer
king met rijkswaterstaat, de provin
ciale waterstaat, en ook gemeentebe
sturen. bijvoorbeeld wanneer er
„kunstwerken" gebouwd moeten wor
den. waarbij het grondwaterpeil be
ïnvloed kan women.
Voor deze adviezen moet betaald
worden en dit betekent een belang
rijke bron van inkomsten voor het in
stituut. Als een van de weinige rijks
instellingen kan het rijksinstituut
voor de drinkwatervoorziening cr prat
op gaan 55 tot 60 procent van de jaar
lijkse kosten terug te verdienen door
het uitvoeren van betaalde opdrach-
Vervuiling
Over de vervuiling van rivierwater
weet Rotterdam mee te praten. Daar is
de vervuiling zo erg, dat de zuiverlngs
methoden tekort zijn geschoten. De che
mische zuivering, zo vertelt ir.
Rooijen, is voldoende, maar de installaties
ontbreekt het aan capaciteit om al het
nodige water te verwerken. Een hoeveel
heid water passeer dan ook alleen maar
de voorbezinkingsbekkens, waar het wa
ter niet behoorlijk gezuiverd wordt.
Een andere omstandigheid, die het
Rotterdamse waterleidingbedrijf parten
heeft gespeeld, is de vloedstroom. Van-
daag-de-dag dringt deze veel verder de
rivier op dan vroeger. De stroom loopt
ver voorbij het waterleidingbedrijf aan
de rivier en komt zelfs voorbij de ri
oolwaterafvoer van Rotterdam. Bij het
teruglopen wordt alle Rotterdamse
„rommel" meegenomen langs liet
pompstation en komt terecht in de win
ningsbekkens. Voor Rotterdam is het
t.e hopen, dat de nieuwe installatie op
de Berenplaat inderdaad voor eind 1966
gereed komt.
BREDA Met ingang van van
daag lieeft een bekende leverancier
van dicpvriesgroenten de prijs van
zijn produkten met ongeveer twintig
procent verlaagd. Deze ontwikkeling
is het gevolg van een nauwere samen
werking in EEG-verband tussen de
Nederlandse dicpvricsunic en de N.V.
Groko met enkele buitenlandse onder
nemingen.
De prijsverlaging is te danken aan een
sterke uitbreiding van de produktie, nu
de afzet van Nederlandse diepvries-
groenten in liet buitenland vastere voel
heeft gekregen. Grote hoeveelheden diep
vriesgroenten zullen dit jaar reeds naar
België en Frankrijk worden geëxpor
teerd. De N.V. Groko hoopt de omzetten
te verdubbelen.
Ook in België en Frankrijk zal al
direct met de verlaagde prijzen worden
begonnen.
De N.V. Groko (die de Nederlandse
markt voor een kwart bestrijkt) heeft
zich door een deelname van vijftig pro-
Na vechtpartij in Den Ham
W oonwagenbewoners
gearresteerd
ERICA In Den Ham zijn vijf
woonwagenbewoners, onder wie twee
uit Emmen, gearresteerd. Ze waren
vorige week betrokken bij een vecht
partij fn Den Ham, waarbij een land
bouwer door een der mannen met eer
ijzeren staaf op het hoofd werd ge
slagen.
De gearresteerden zijn: de 23-jarige
W. B en de 21-jarige F. W- A. B. uit
Emmen. H. B. uit Balkbrug, W. B. uit
Bergentheim en E. B. uit Vrienveen-
sewijk.
Het was de bedoeling van het vijftal,
kippen te stel.n. De boer, zijn zoon en
een schoonzoon wilden dit verijdelen.
Zij hielden de mannen bij de auto op
't land aan. Toen de boer en zijn zoons
hot veiliger vonden om weg te gaan,
liep een van de vijf mannen hen achter
na en sloeg de boer op het hoofd. Een
zoon van de boer schoot enige malen
met een buks op de snel verdwijnende
auto. Dank zij de kogelgaten in de wa
gen konden de daders worden opge
spoord.
De boer, die met een zware schedel-
basisfractuur in een ziekenhuis ligt, is
pas enkele dagen na het gebeurde bij
kennis gekomen. Hij kon nog geen ver
klaring afleggen.
Goedkopere bouw
vari schepen in
onderzoek
AMSTERDAM. Op initatief van
de Koninklijke Nederlandse Stoombool-
latschappij is een commissie ge
vormd, die de mogelijkheid gaat bestu-
'ïren tot kostenbesparende methoden
komen in de scheepsbouw.
Aanleiding is de concurrentie vai
Japanse werven, die tot twintig procent
goedkoper kunnen werken.
De bouw van twee nieuwe 10.000 tons
schepen, waartoe de K.N.S.M. onlangs
Gebrs. Pot opdracht gaf, wordt in d
verband gezien als een proefneming.
PERSONALIA
Benoemd tot ridder in de orde va
Oranje-Nassau, J. Noback te Zwoller-
kerspel. architect le klasse bij de rijks
dienst voor de LJsselmeerpolders cn A. M.
Kok te Vlissingen. werktuigkundig ex
pert bij de scheepvaartinspectie.
Dr. A, Mulder te Den Haag heeft
gisteren zijn ambt als secretaris-generaal
van het departement van justitie
vaard. Hij was tot december 1960 aai
ministerie van justitie verbonden als
raad-adviseur in algemene dienst. Sa-
dertdien was hij hoogleraar in het straf-
en procesrecht aan de rijksuniversiteit te
Leiden.
BIJ DE FOTO'S:
Op de Berenplaat vordert het
werk aan het nieuwe drinkwater
project dat Rotterdam moet be
hoeden voor nieuwe drinkwater
ellende. (foto boven)
Hierboven een van de meren, in
het Scheveningse duingebied. In
deze pannen wordt het rivierwa
ter verzameld, krijgt het de tijd
om te bezinken om daarna weer
opgepompt te worden als drink
water voor Den Haag e, omgeving.
In Spijkenisse is gisteren de driejarige
Caroline Gaarkeuken in een tankgracht
gevallen en verdronken.
Opvolger van Stikker
Manlio Brosio
komt 8 febr.
SCHIPHOL. Naar minister Luns bij
zijn terugkomst uit Londen zondagmid
dag mededeelde, zal de secretaris-gene
van de NAVO. Manlio Brosio, op
volger van mr. D. U. Stikker, over eei
week naar ons land komen om op r
dag 8 februari a.s. in Den Haag zijn op
waohting te maken bij de Nederlndse re
gering. Het bezoek zal niet langer dan
anderhalve dag duren.
In Ruhrgebied
wordt vuile lucht
gemeten
DÜSSELDORF Op twaalf plaat
sen in het Ruhrgebied zal regelmatig
de concentratie van rook en vergiftige
gassen in de lucht worden gemeten,
vooral bij nevelig weer, als een be
paalde graad van verontreinging
wordt geconstateerd, zal het de vol
gende dag in vijftien steden van het
Ruhrgebied van 6 tot 10 en van 16 tot
20 uur verboden zijn auto's particulier
te gebruiken.
cent in het aandelenpakket van Bianca
België, dochteronderneming van de N.V.
Artie, in België verzekerd van de afzet
door middel van veertig depóts en gros
siers. De Fa. Lampe te Parijs bouwt een
centraal diepvriesmagazijn te Tourcoing
in Noord-Frankrijk. Van hier zullen de
produkten naar 25 depóts in geheel
Frankrijk worden gedistribueerd.
De N.D.U. hoopt voorts door de ont
stane binding met deze buitenlandse
EEG-partners de distributie van het
Belgische Artic-ijs in Nederland uitte-
breiden. m
Mysterie op
vuilnisbelt
MEPPEL Toen personeels
leden van de gemeentelijke rei
nigingsdienst in Steenwijk gis
termorgen bezig warep vuilnis
te storten op de stortplaats
Steenakkers, zagen zij plotse
ling op de grond tot hdn verba
zing verschillende kleirje brand
jes ontstaan. Zij slaagden er
zonder moeite in de Vlammen
te doven» maar hun yerbazing
werd groter, toen een; hunner,
de heer Visser, eeh papier uit
zijn zak haalde en ook dat in
brand vloog.
De verbazing groeide uit tot
pure verbijstering toen dezelfde
heer Visser eindelijk zijn gum-
mi'handschoenen probeerde aan
te trekken en ook deze prompt
in vlammen opgingen. Hoewel
niemand aan tovenarij geloofde
waren de gemeentelijke functi
onarissen het er over eens dat
een onderzoek hier op z'n plaats
was. De politie werd gewaar
schuwd en deze kon het myste
rie spoedig tot klaarheid bren
gen. Een inwoner van Steen-
wijk had zijn vuilnisemmer be
dacht met chemicaliën, die de
eigenschap hebben te ontbran
den als zij aan buitenlucht wor
den blootgesteld. De politie
zoekt thans verder en wil onder
meer graag weten hoe de Steen-
wijker aan deze chemicaliën is
gekomen en wat hij er mee
wilde doen.
Paratyfus onder
duiven in Drente
ERICA De duivenhouders in de
zuidoosthoek van Drente maken zich ern
stige zorgen over een pas uitgebroken
paratyfus-epidemie onder hun duiven.
Het 1< noodzakelijk de dieren te laten in-
Minder zonnig
DE BILT Een nog in betekenis
toenemend hogedrukgebied, i waarvan
de kern boven Schotland ligi, heeft
zich in de afgelopen nacht verder naar
ons land uitgebreid, waardoor de noor
delijke wind afnam. De temperatuur
daalde daardoor in het binnenland op
verscheidene plaatsen tot ongeveer 5
graden onder nul In Duitsland kwa
men ongeveer even lage minimumtem
peraturen voor. De mist die vanmórgen
hier en daar ontstond was van zeer
lokale aard. Zachtere lucht die van de
oceaan komende om het hogedrukge
bied heen stroomt, naderde vanmorgen
de Noorse kust en het noordelijk ge
deelte van de Noordzee. Deze lucht zal
via de Noordzee langzaam naar ons
land komen, hetgeen waarschijnlijk
toeneming van de bewolking met
zal brengen. Voordien zal het van
nacht nog langdurig onbewolkt zijn,
zodat weer lichte en in het binnenland
hier en daar matige vorst zal voor
komen. Daarbij zal in de loop van de
nacht ook plaatselijk mist ontstaan, die
morgen hier en daar hardnekkig kan
blijven hangen. Het weer wordt dus
minder zonnigmaar er wordt geen
neerslag verwacht.
ZON EN MAAN
Woensdag 3 februari: zon op 8.17.
onder 17.31; maan- op 9.34, onder 19.2J
Dinsdag 9 februari:'Volle maan.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
