M'TIMKULU stichtte in N.-Rhodesia
proeftuin voor Afrikaanse gelovigen
GEESTi
Pedagoog van jonge kerken
Rechts-extremisme is een gevaar voor Amerika
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 30 JANUARI 1965
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiii
(Van onze kerkredactie)
"W/TE M'TIMKULU ontmoet, ontmoet het Afrika van
morgen. En tegelijkertijd ontmoet hij tevens de
Afrikaanse kerk van morgen. Deze scherpzinnige, aca
demisch gevormde neger-methodist is de pedagoog ge
worden van de Afrikaanse kerk, een soort „illustere
bovenmeester", die bezig is de kerk van heden klaar te
stomen om te kunnen leven en werken in de nieuwe
wereld, die overal baanbreekt in de Afrikaanse samen
leving.
Na zijn opleiding aan Engelse
universiteiten, werd hij hoogleraar
in de pedagogiek in zijn geboorte
land Zuid-AfrLka. Maar hij heeft
zijn professorale toga allang in de
wilgen gehangen en de theorie
verwisseld voor de praktijk. In
plaats van studenten te onderwij
zen in de beginselen van de
pedagogiek, traint hij nu Afrikaan
se kerken en haar gelovigen om
sen plaats van verantwoordelijk
heid te kunnen innemen in het
volle industriële leven dat ook
Afrika in zijn kielzog meesleurt.
Zijn naam lijkt onuitsprekelijk,
Falen
woel geworpen worden? Als
ze midden in het volle leven
staan? Als de aanvallen met
grote kracht op hen afkomen?
Als mensen jong zijn en
onervaren? Er zijn gevaarlij
ker momenten in het leven.
Mozes faalde niet, toen hij voor
Farao stond en ook niet toen
hij het uitverkoren volk weg
begon te leiden naar het
beloofde land. Hij faalde in
de wildernis. Op het moment
dat geen vijanden het volk
omringden, schoot hij in ge
duld tekort.
David faalde niet, toen hij aan
het hoofd van zijn legers
streed, en zijn volk een nieu
we toekomst gaf en aanzien
temidden van de omringende
volkeren. Hij faalde toen hij
uitrustte boven op het dak
van zijn huis.
Petrus, de apostel, faalde niet
toen hij voor het sanhedrin
stond, of toen hij in de
gevangenis geworpen werd.
Maar hij faalde wel jaren
later en de apostel Paulus
moest hem zelfs bestraffen,
omdat hij de gemeenschap
met de heidense christenen
verbroken had en zich afzon
derde „uit vrees voor de
besnedenen.".
De meeste verkeerde beslissin
gen worden niet genomen in
het gedruis van het strijdru
moer, niet als we tegenover
de vijand staan. Zij worden
genomen tijdens de rust na
de overwinning. Denk maar
aan Elia. Op de Karmel was
hij sterk: hij vreesde niet
voor vijfhonderd priesters.
Maar toen de strijd was ge
wonnen, werd hij bang voor
de invloed van éen vrouw en
vluchtte hij teleurgesteld de
woestijn in.
Paulus roept ons op de wapen
rusting aan te trekken om
weerstand te kunnen bieden
in de boze dag. Maar daar
eindigt hij niet mee. De zin
loopt door. Die wapenrusting
moeten we dan niet uitdoen,
maar aanhouden om ..uw
taak geheel vervuld hebben
de, stand te houden."
Er falen meer mensen in hun
ouderdom dan in hun jeugd.
Zij hebben de goede strijd
gestreden, maar hebben niet
gelet op de waarschuwing dat
zij na de strijd stand moeten
blijven houden.
maar als men de M* volkomen
vergeet en het „kulu" laat rijmen
op „zoeloe" valt het wel mee. En
in kringen van de kerkelijke we
reldorganisaties heeft zijn naam al
een bijna even bekende klank als
die van Visser 't Hooft.
Dr. D. G. M'Timkulu is de
architect van de Panafrikaanse
Conferentie van Kerken, het auto
nome lichaam waarin de overgrote
meerderheid van de Afrikaanse
kerken van Algiers tot Kaapstad
en van Douala tot Nairobi zijn
vertegenwoordigd. Zelf woont hij
op het kruispunt van de lijnen van
Noord naar Zuid en West naar
Oost, in Mindolo, Noord-Rhodesia.
Maar deze plaats is door zijn werk
meer geworden dan het middel
punt van Afrika, het is op het
ogenblik het zwaartepunt van de
vernieuwingsbeweging die door de
Afrikaanse kerken vaart.
M'TIMKULU
verantwoordelijkheidsbe-
iej... kweker.
Isolement
U kunt dr M'Timkulu overal
tegen komen. Hij is eigenlijk
steeds op reis. Maar altijd kent
hij maar een doel: Mensen in
teresseren voor de problemen en
het werk van de Afrikaanse ker
ken. We ontmoetten hem deze
week in Utrecht. Daar was hij
even komen binnenvallen op het
interkerkelijke hulpverlening op
weg van Enoegoe, in Nigeria
naar Zweden.
Hij vertelde hoe hij een zestal
jaren geleden uit de rust van aijn
professoraat werd weggehaald om
te gaan werken aan de nieuwe
toekomst van de Afrikaanse kerk.
De landen waren beiig om zelf
stand! - te worden, en de kerken
eveneens. Tot dat moment hadden
deze jonge kerken eigenlijk altijd
een regionaal bestaan geleid met
als enige buitenlandse verbinding
de betrekkingen met de moeder
kerk uit wier zendingswerk zij ont
staan waren.
Maar het nieuwe Afrika lokte de
mensen uit de kleine dorpen naar
de grote steden. Industriewijken
verrezen overal. En ook de gelo
vigen trokken weg uit de vaak be
schermde omgeving, waar zij
niemand kenden en zich vaak moe
ten vestigen in wijken waar hele
maal geen christenen woonden. De
problemen doken levensgroot op,
nog verscherpt door het feit dat
de nieuwe politieke ontwikkeling
ook een vluchtelingenprobleem
bovendien zou men dan gemeen
schappelijk allerlei problemen kun
nen aanpakken.
Er werd een voorbereidende
commissie ingesteld, en dr. M'Tim
kulu werd uit Zuid-Afrika wegge
haald om de basis te gaan leggen
voor de Panafrikaanse Conferentie
van Kerken. Van meet af aan stond
vast: het moest een autonoom li
chaam worden en geen arm van
de Wereldraad zoals de Oostazia-
tische conferentie. Er moest in de
ze raad ook plaats zijn voor de
kerken die niet bereid waren om
van de Wereldraad lid te worden.
gaan leiden. Hij bleef echter voor
zitter. zodat hij zijn oog kan laten
gaan over al het werk dat verricht
wordt, maar het daadwerkelijke
werk kon hij overlaten aan secre
tarissen.
Toen de landbouwhogeschool in
Nederland werd gesticht besloot
men hem in Wageningen te vesti
gen, want daar had men op een
beperkt terrein alle soorten grond,
van klei, via zand- tot veengrond,
bijeen voor de praktische aspecten
van de studie. Zo vond men ook
een streek in Afrika, waar eigen
lijk alle problemen van het gehele
continent in één enkel gebied op-
Mindolo ligt midden in wat men
de ..kopergordel" van Noord-Rho
desia noemt. Een dertigtal jaren
geleden was daar nog niets dan
wat hakhout op onvruchtbare bo
dem. Mensen woonden er nauwe
lijks, want de grond was te arm
om velen te kunnen voeden. Toen
werd er koper ontdekt.
Nu wonen er in deze streek
nieuwe maatschappij is
net bezig te ontstaan, ve-
nzamen, vrouwen kunnen
zich moeilijk aanpassen aan het
nieuwe leven in een driekamerwo
ning, mannen moeten wennen aan
Commissies
Ghana
Onverwacht ontmoetten vele
Afrikaanse kerkelijke leiders el
kaar. toen in 1958 in Ghana de
grote zendingsconferentie werd ge
houden. Zij kwamen daar tot de
ontdekking dat zii wel alles wisten
van bijvoorbeeld de Schotse kerk.
maar de presbyteriaanse neger-
broeders in een nabijgelegen land
niet kenden. Daar viel het besluit:
We moeten elkaar vaker ontmoe
ten.
Voor het eerst kwamen de Afri
kaanse gelovigen enige tijd later
bijeen in Tbadan om te zien of het
niet mogelijk was een eigen „Raad
van Kerken" te vormen. Dan zou
men elkaar kunnen ontmoeten, el
kaar wederzijds kunnen helpen en
het nieuwe arbeidsritme van de
acht-urige werkdag, gelovigen zijn
ineens uit de beschermde omgeving
van een zendingspost overgeplaatst,
kerken moeten zich nog vormen.
Niets in deze wereld is vast, alles
is nieuw, anders, vijandig soms.
Helpe
n
In die wereld probeert Mindolo
de mensen te helpen om een
nieuwe weg te vinden. Men zag
hoe mannen snel promotie maak
ten, in status groeiden, maar hun
vrouwen, die vaak niet meer dan
twee jaar lagere school hebben,
maakten die groei niet mee. Het
gevolg was ontwrichte huwelij
ken. In Mindolo werden toen
kleine bungalows gebouwd ge
heel ingericht met keuken en al.
En vrouwen werden in staat ge
steld om daar een half jaar te
komen wonen om een ..stoom
cursus huisvrouw" te ontvangen,
zodat zij met hun mannen zou
den kunnen meegroeien. Ieder
half jaar kunnen zo veertig
vrouwen geholpen worden. Maar PrOGftllin
toen de laatste cursus begon
waren er 600 aanvragen.
duizend andere cursussen, de één
kort de ander langer. Van over ge
heel Afrika komen daar aankomen
de journalisten bijeen om dit voor
hen geheel nieuwe medium te
gaan beheersen, predikanten wor
den „bijgespijkerd", maatschappe
lijke werkers opgeleid.
Er worden korte
houden voor vakbondsleiders. De
nieuwe politici die gekozen zijn in
de gemeenteraden worden bijeen
gebracht om te leren, hoe zij dat
werk moeten doen en ook hoe zij
daar als christen aanwezig moeten
zijn. Er worden jeugdweken geor
ganiseerd, huisvrouwendagen, en
Dr. M'Timkulu wordt enthou
siast als hij gaat praten over al
dat werk, het korte gesprekje
wordt een lang gesprek. We we
ten dat hij nog een bespreking
heeft en kijken al eens ongemerkt
op ons horloge.
Maar telkens duikt er weer een
nieuw aspect van het werk op
en hij moet nog „even dit vertel-
Midden in de wildernis van hak
hout groeide de proeftuin waar
de Afrikaanse kerken, xieh Ieren
aanpassen aan de gewijzigde we
reld om op nieuwe wijze het al-
oude evangelie uit te dragen.
len, en, o ja, dat is er ook noff.f'
En ineens beseffen uit hoe het
komt dat deze man in zo'n Jcof.-
te tijd zoveel werk heeft kunnen
verzetten. Hij is een echte peda
goog, hij weet mensen te inspire
ren, aan het werk te zetten en
aan het werk te houden. Zo werd
Mindolo binnen korte tijd, de
proeftuin van de Afrikaanse
kerk."
„Look" slaat hard terug
Binnen enkele jaren kwam de
raad er. Er werden speciale com
missies benoemd die zich met al
lerlei praktische problemen konden
gaan bezig houden. Zo bestudeert
een commissie de geestelijke op
dracht van de kerk en de ver
kondiging van het evangelie in de
nieuwe Afrikaanse wereld. Een an
dere bepaalt zich tot de problemen
die speciaal de vrouw en het ge
zin een geheel nieuwe plaats in
de maatschappij geven. De jeugJ
werd Li een commissie bij elkaar
gezet om eigen wegen te zoeken.
Een van de belangrijkste com
missies is wel de groep die zich
bezig houdt met het onderwijs.
In vele landen gaan de scholen
over in handen van de regering.
Maar juist nu blijkt dat vele jonge
kerken nimmer aandacht hebben
geschonken aan de geestelijke vor
ming van kinderen en jeugd. De
zondagsscholen zijn de zwakste
plekken in de christelijke kerk. C i-
techisatie was een welhaast onbe
kend begrip. Men had immers het
godsdienstonderwijd op de
scholen!
Deze raad was meteen vele
Europese kerken een stap voor,
want er werd een speciale commis
sie in het leven geroepen om zich
te bezinnen op moderne communi
catiemiddelen als pers, radio en
televisie.
Maar M'Timkulu is een prak
tisch man. Hij begreep dat studie
van problemen alleen niet voldoen
de is. Er zal ook iets moeten wor
den gedaan. En zo groeide in Min
dolo een instituut van wat wij
zouden noemen vormingswerk,
waar allerlei problemen daadwer
kelijk kunnen worden aangepakt.
Toen de Panafrikaanse conferen
tie van kerken op poten stond, kon
dr. M'Timkulu zich wat terugtrek
ken om dit vormingsinstituut te
(Van onze kerkredactie)
Reeds meer dan tien jaar
wordt het Amerikaanse volk
gewaarschuwd voor het ge
vaar van het communisme.
Luide stemmen voor radio,
televisie en in de pers wijzen
op „voze plekken" in het
Amerikaanse volksleven en
de regering. Steeds feller
werd tegen dit gevaar geful
mineerd, steeds meer mensen
werden als communistische
mee-lopers gedoodverfd, zelfs
mannen als Eisenhower en
Kennedy. Het ziet er naar uit
dat Amerika eindelijk begint
te ontwaken. Het gevaar
wordt steeds meer onder
kend, niet het gevaar van het
communisme, maar van het
rechts-extremisme zelf. Nu
heeft het tijdschrift „Look"
de aanvallen gepareerd met
een viertal scherpe artikelen,
waarin duidelijk wordt ge
steld dat het Amerikaanse
rechts-extremisme een ge
vaar is voor vrijheid en ge
loof.
Het miljoenblad „Look" (oplage
7.500.000) erkent in het nummer
van 26 januari de groei van de
rechtse groeperingen, zoals de
John Birch-Society de Christelijke
Kruistocht van Billy James Hargis
en de radiouitzendingen van
I.C.C.C.-voorzitter dr. Carl Mclnti-
re. Aangenomen wordt dat deze
groeperingen in 1963 meer dan 120
miljoen gulden gespendeerd heb
ben aan publiciteit, een bedrag dat
in het verkiezingsjaar (voor de
Verenigde Staten) 1964 nog veel
hoger geweest moet zijn.
En zij willen hun kracht nog
verder opvoeren. De John Birch-
Society wil het budget voor dit
jaar met een derde verhogen. Ir.
Mclntire vraagt in het jongste
nummer van zijn blad „The Chris
tian Beacon" om een miljoen dol
lar van zijn lezers en luisteraars
voor radiouitzendingen. Robert B.
DePugh wil voor zijn geheime
leger van patriottenstrijders 25.000
Reacties
In de laatste maanden is er
echter iets veranderd. Er wordt
wel gereageerd en vaak op een
manier waaruit blijkt dat de aan
gevallen organisaties en mensen
geïrriteerd raken. Loolè citèert nu
do republikein Arthur Larson,
voorzitter van de Nationale raad
voor burgerlijke verantwoordelijk
heid: „Ik dacht altijd dat we het
beste deden ze maar volledig dood
te zwijgen." Maar hij is nu van
mening veranderd: „Ik wilde wel
dat we vroeger tegen hen waren
opgetreden. Senator Frank Church
uit Idaho komt nu tot dc conclusie:
„Het rechts-extremisme is niet zo
zeer de vijand van het communic-
me als wel van de vrijheid."
Volgens senator Church hebben
de rechtse predikers en redenaars
een fanatisme opgeroepen, waar
mee de gemiddelde Amerikaan
niet goed raad weet. Het probleem
is bovendien dat het rechts-ex
tremisme eigenlijk geen „tegen
stander van vlees en bloed" tegen
over zich zag en er nu een
geïmproviseerd heeft in de vage
vorm van een „ondergrondse- be
weging waaraan de hoogste func-
Het fanatisme opgeroepen
door de radiotoespraken, artike
len en brochures van rechts
neemt gevaarlijke afmetingen
aan. Een redacteur van een
plaatselijke krant in Blackfoot,
Idaho vond op een morgen zijn
auto met hakenkruisen beklad-
derd, de banden doorgestoken
en suiker in de benzinetank.
Senator Gale McGee ontdekte
dat kinderen huis aan huis in
De minste gelegenheid wordt
aangegrepen voor een protestde
monstratie. Onvermijdelijk komen
dan de spandoeken te voorschijn
met de kreten: „Amerika wordt
wakker" en „Verlos ons van de
rode plaag".
zijn stad gestencilde brochures
verspreidden met de woorden:-
„Hier zijn de feiten over de
communist McGee." In een arti
kel schreef een leider van de
John Birch-Society na de neder
laag van Goldwater: „Als u ooit
van plan bent geweest een re
volver te kopen, doe het dan
Marxistisch
beweert dat dé zorg voor geesten
lijk gestoorden een marxistisch
wapen is en dat tachtig procent
van de Amerikaanse psychiaters
hun opleiding in Rusland hebben
ontvangen Een grote groep rechtse
nozems drong een bijeenkomst
binnen waar plannen besproken
werden om te komen tot een
consultatiebureau voor geestelijke
volksgezondheid in Georgetown,
Delaware. Het gevolg was dat de
plannen geen doorgang konden
vinden.
Een christenpsychiater, dr. Louis
G. Moench, werd opgebeld door
een gillende mannenstem die eiste
dat hij nu eindelijk eens zou zeggen
of hij wel of niet geloofde in de
Godheid van Jezus Christus. Het
hoofd van een nieuwe consultatie
bureau in Dallas, waar geestelijk
gestoorden nog altijd in de gevan
genis worden gestopt omdat er
geen instituten voor deze mensen
zijn. werd het leven zo zuur ge
maakt dat van het .werk nauwe
lijks iets terecht kwam, vooral ook
omdat de autoriteiten zich lieten
intimideren.
Oorzaken
Langzaam maar zeker begint hel
fot de gemiddelde Amerikaan door
te dringen dat in wezen zijn
vrijheid op het spel staat. De
eerste vraag die gesteld wordt is
nu: Hoe komen deze mensen zo
fanatiek? Waar het gaat om de
zorg voor geestelijk gestoorden
geeft het blad zelf misschien onbe
wust een antwoord.
In het artikel „Rechts-extremis
me tegen geestelijke volksgezond
heid" wordt boudweg beweerd dat
van iedere tien Amerikanen er
minstens één psychiatrische hulp
nodig heeft. Het blad maakt het
nog erger in een advertentie waar
in gezegd wordt dat er in de
Verenigde Staten ieder jaar hon
derden kinderen sterven aan de
mazelen en nog veel meer kinde
ren door die ziekte geestelijk
gestoord worden. Een arts die wij
er naar vroegen achtte deze mede
deling wel uitzonderlijk sterk
overtrokken en in het algemeen
gesproken onjuist.
In de strijd van rechtse zijde
tegen stedelijke of regionale con
sultatiebureaus ligt een groot stuk
verzet tegen een dergelijke voor
stelling van zaken. De tragiek is
echter dat nu dit werk gezien
wordt als een Russische poging om
de gemiddelde Amerikaan zijn ge
loof en patriotisme te ontnemen.
De werkelijke oorzaak ligt dan
ook dieper. Look citeert een jon
ge rechtse rebel die bezig was een
soort 'W.A- op te-dichten om de
macht over te nemen: „Wij zijn
een groep individualisten die wei
geren onze identiteit te verliezen
in een collectivistische gemeen
schap." Senator Church meent met
een groot aantal geleerden dat
deze rechtse beweging een rebellie
is tegen de gevestigde orde gebo
ren uit een verlangen naar een
hoger levensdoel dan wat gepre
dikt wordt door de commerciële
normen van onze tijd. Hij voelt er
een verzet in tegen het gecompli
ceerde moderne leven, waarin de
invloed en macht van de bureau
cratie groeit. Hij proeft er boven
dien een angst in voor de nieuwe
verhoudingen die groeien door de
automatie van de industrie, de
verstedelijking van de Amerikaan
se beschaving, de integratie van de
rassen.
De poging van de Amerikaan
se regering om via ethische
normen de radio-uitwassen te
beteugelen; het groeiend verzet
binnen de politieke partijen te
gen de welhaast overweldigende
publiciteit van de rechtse orga
nisaties en bewegingen; deze
uitgave ran „Look" met het
indringend artikel van senator
Church, het vraaggesprek met
de republikein Larson, het in
terview met de jonge rechtse
rebel Lorrie Schmidt en de
publikntie van de gevolgen voor
de geestelijke volksgezondheid
tonen dat Amerika het rechts
extremisme niet langer be
schouwt als een lastige mug,
maar als een werkelijk gevaar
voor de vrijheid.
Portugees-Timor nu het eerst aan de beurt? - Tur
kije zoekt toenadering tot de Sowjetunie - Duistere
macht achter de aanslag op Perzische premier
A LS WE DE laatste berichten
uit Lissabon mogen geloven,
treft Indonesië voorbereidingen
voor het „overnemen" van het
Portugese gedeelte van het
eiland Timor. Men verwacht in
de Portugese hoofdstad, dat pre
sident Soekarno eerst zal over
gaan tot het verbreken van de
betrekkingen met Lissabon. Is
lat eenmaal gebeurd, dan zal
zo meent men de aanval
jp Portugees Timor nog
ilechts een kwestie van tijd
eljn.
De Indonesische president
volgt dan het voorbeeld van
premier Nehroe van India, die
enxele jaren geleden de op het
Indische continent gelegrn Por
tugese enclave Goa liet bezetten
De regering te Lissabon stond
toen alleen. Geen enkel land
verleende het daadwerkelijke
hulp. In regeringskringen neemt
men ook thans aan. dat ook van
de zijde van bevriende mogend
heden niets zal worden gedaan
om verovering van het Portugese
deel van Timor door Indonesië te
voorkomen. Evenals in Goa staan
de Portugese strijdkrachten op
Timor tegenover een vijandelijke
overmacht, als het ogenolik van
de aanval zou aanbreken. In
verband met de grote moeilijk
heden in Afrika is het grootste
deel van de Portugese strijd
macht samengetrokken in Angola
en Mozambique.
Manoeuvres
Als Soekarno inderdaad van
plan is, op korte termijn tegen
het Portugese deel van Timor op
te treden, volgt hij ook in ander
opzicht het voorbeeld van pre
mier Nehroe. Vanzelfsprekend is
er verschil. Maar de overeen
komst is toch ook treffend Neh
roe viel Goa aan om communis
tisch China duidelijk te maken,
dat zijn politiek van geweldloos
heid niet tot weerloosheid had
geleid. De Indische premier wil
de de leiders in Peking laten
zien, dat zijn land in staat was.
zich te verdedigen, als het zou
worden aangevallen. Deze „aflei
dingsmanoeuvre" leidde niet tot
het gewenste resultaat. Want niet
lang nadat Goa door Indische
troepen was bezet, vielen sterke
eenheden van het Chinese rode
leger India binnen. Een even
tueel optreden van Indonesië te
gen het Portugese deel van Ti-
mor valt eveneens onder het
hoofdstuk „afleidingsmanoeu
vres". En het is ook nu de vraag.
zal
Het kan korte tijd in Indonesië
de gevoelens van teleurstelling
over de mislukte actie tegen de
Maleisische federatie wegnemen.
Het Maleisische probleem wordt
er echter niet door opgelost.
Want de federatie staat niet
alleen, zoals Portugal op Timor.
Zij heeft in Engeland en andere
landen zeer machtige bondgeno
ten...
Turkije
Nu we het toch hebben over
machtige bondgenoten: Turkije
heeft er tegenwoordig ook ver
schillende. Tot voor kort verliet
het zich uitsluitend op de Ver
enigde Staten. De Russen zijn
altijd de erfvijanden van de
Turken geweest en sinds de
communisten in 1917 de macht
hebben overgenomen zijn de
verhoudingen er nog slechter op
geworden. Hierin is de laatste
maanden geleidelijk verandering
gexomen. Toen de crisis rondom
de Cyprische kwestie een hoog
tepunt bereikte, bleek Turkije
niet op de steun te kunnen
rekenen, die het van zijn machti
ge bondgenoten (als de Ver
Staten en Engeland) had ge
meend te mogen verwachten
Ook de Sowjetunie keerde zich
tegen de plannen van de Turkse
regering, met geweld te beletten,
dat de Turkse minderheid op
Cyprus aan de Griekse meerder
heid zou worden onderworpen
Op het ogenblik echter dat
men in Moskou reden had om
aan te nemen, dat Cyprus bij
Griekenland zou worden gevoegd
en dus een Griekse provincie zou
worden, die van Athene uit zou
worden bestuurd, veranderde de
Russische regering van houding.
Zij bepleitte bescherming van de
rechten van de Turkse minder-
Premier Inönü van Turkije,
die toenadering tot Moskou
heid en steunde daarmede min of
meer de oorspronkelijke Turkse
eis, dat dc Cyprische staat een
federaal karakter zou krijgen
Bezoek
Deze Russische koerswijziging,
die slechts van taktische aard is
men wil dat Cyprus een bron
van onrust blijft in de zuidooste
lijke hoek van het Navo-bondge-
nootschap), heeft de Turken er
toe gebracht, toenadering tot de
Sowjetunie te zoeken. Er kwam
een nogal zware Russische par
lementaire delegatie naai Anka
ra. die de opvattingen van de
Sowjetregering ten aanzien van
Cyprus onderstreepte en er ken
nelijk op uit was, in de Turkse
hoofdstad een voet aan de grond
te krijgen. De Turkse regering
had het de delegatie erg gemak
kelijk gemaakt, want kort tevo
ren had zij laten weten, uat haar
la id definitief besloten had. niet
deel te nemen aan de door de
Ver. Staten ten West-Duitsland)
gepropageerde MLF, de multila
terale kernvloot van de Navo. In
Ankara verklaart men, dat dit
besluit niets te maken heeft met
de kwestie Cyprus en de teleur
stellende ervaringen van Turkije
tijdens de ernstige crisis van
vorig iaar. Het moge zo zijn.
Het Turkse gebaar heeft echter
alles te maken met pogingen, de
Sowjetunie gunstig voor zich te
stemmen. Dit geldt ook voor de
jongste Turkse beslissing, het
Amerikaanse door atoomkracht
voortgedreven koopvaardijschip
Grenzen
Op zichzelf is het niet zo
belangrijk, of Turkije al dan niet
meedoet aan de MLF, zo dez»
ooit tot stand komt. En in Ankara
heeft men er dan bepaald ook
niet een probleem van gemaakt.
Men kon zich van het project
distantiëren zonder zich in de
ogen van de bondgenoten ver
dacht te maken. Want wie maakt
zich behalve Amerikanen en
Duitsers erg druk om dit oroject.
dat met politieke bedoelingen
werd ontworpen? De uitwerking
van het Turkse besluit was dan
ook voornamelijk van psycholo
gische aard. De animo bii de
„twijfelaars" onder de Navolan-
den werd door de Turkse weige
ring nog geringer. En het is dan
ook een grote vraag, of er nog
iets van het MLF-projec4 kan
worden gered. Als dat niet het
geval is, zal dat niet het regel
rechte gevolg zijn van de Turkse
stap Die was slechts de druppel,
die de emmer deed overlopen.
Overigens moeten de Turken
zich wel realiseren, dat zij niet
zonder gevaar voor de veiligheid
van hun eigen land zo verder
kunnen gaan. ZIJ zijn in te sterke
mate afhankelijk van de vrijge
vigheid van de Amerikanen, zo
wel op economisch als op militair
gebied. En het Amerikaanse
Congres heeft er al blijk van
zegeven. dat ziin geduld g.enzen
kent.
.Perzië
Afgewacht dient te v/orden,
welke gevolgen de moordaanslag
op premier Mansoer van Perzië
voor dit land zal heboen. Er
werken achter ae schermen aller
lei krachten, die het op de val
van de regering van de Sjah
hebben voorzien. De aanslag
roept herinneringen op aan de
oude Mossadeq. die premier van
Perzië werd. nadat een andere
premier (eveneens bij een
moordaanslag) om het leven was
gekomen. Mossadeq. wiens fami
lie Perzië regeerde, voordat de
vader van de huidige sjah met
succes een greep naar de macht
deed ontketende in zijn land een
revolutie, die leidde tot nationa
lisatie van de olie-indus*rie en
tot de vlucht van de sjah en zijn
vrouw Soraya naar het buiten
land Een merkwaardig feit is.
dat premier Mansoer werd ver
moord. toen hij op hei punt
stond. het oarlemenlsgebouw
binnen te gaan om enkele voor
stellen in te dienen die betrek
king hadden op het verlenen van
concessies aan enkele olie-maat
schappijen.
*en bijzonder
gunstig voor Perzië. zodat de
vraag gewettigd ls. of de „olie-
kwestie" tot de aanslag heeft
geleld. Eerder lijkt het er op, dat
de krachten, die nog niet zo lang
geleden heel het leven In Perzië
in hun greep hadden, er voor ver
antwoordelijk gesteld moeten
worden.
