Nieuwe Leidlse Courant
Geef werknemers meer zeggenschap
BOOT
Moran hele nacht
bij Sir Winston
Nieuw wapen van
Verenigde Staten
Advies van commissie-Verdam (na studie van vijf jaar):
Recht van
enquête naar
wanbeleid
Verdeeldheid (9-7) over
eigen commissaris
Directeur Centropa
in arrest gesteld
Etherpiraten willen
een onderzeeër
Commentaren
r
Dinsdag 19 januari 1965, 45ste jaargang
Vrij koud
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Aanvankelijk opklaringen met voorname,
lijk in de kustprovincies nog enkele ver
spreid voorkomende buien en in de nacht
cn vroege ochtend op de meeste plaatsen
lichte vorst. Morgen overdag toenemen
de bewolking met later kans op sneeuw.
f. WtMER
HtoMradactaur: Dr. E. OlEMEt
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD
rastigh ij gh«bl«v*r
erf in teghempoet"
Steenstraat 37
E223
Abonnementsprijzen p.v/. f 0,78, p.m. f 3,35, p.kw 10,05
PROF. MR. P. J. VERDAM
De Commissie ondernemingsrecht heeft
behalve ten aanzien van het commissa
riaat nog een groot aantal andere, even
eens ingrijpende voorstellen gedaan, die
rijn neergelegd in een viertal andere
initiatief-wetsontwerpen en die in het
algemeen door de gehele commissie of
ten grote meerderheid daarvan worden
onderschreven. Deze voorstellen komen
in grote lijn op het volgende neer:
Jaarverslag
In een ontwerp van wet op de jaarre
kening van ondernemingen wordt una
niem voorgesteld:
het uitbrengen van een jaarrekening
met accountantsverklaring verplicht
te stellen voor alle open n.v.'s. wier
statuten tenminste f 250.000 aan toon
deraandelen toelaten, en uitbreiding
van deze verplichting tot grote coöpe
raties en boerenleenbanken.
het afdwingbaar maken van deze
plichting langs de weg
terlijk bevel van een
ondernemingskamer bij
rechtshoven.
de inrichting der jaarstukken
men te binden.
e stellen
der ge-
Enquête
In een voorontwerp van wet ..tot wij
ziging van het Wetboek van Koophandel
mb.t. het enquêterecht" stellen 15 van de
16 leden der commissie voor:
het recht van enquête (onderzoek naar
verondersteld wanbeleid) voor aan
deelhouders gemakkelijker te maken:
dit recht ook toe te kennen aan de
centrale werknemersorganisaties (na
dat zij de ondernemingsraad hebben
gehoord), aan de certificaathouders en
aan het openbaar ministerie;
de enquêteregeling ook van toepas
sing tc maken op de coöperatieve ver
eniging. indien een-tiende van het
ledental er om vraagt;
via de in te stellen ondehnemingska-
mer ingrijpen van de rechter mogelijk
te maken.
Ondernemingsraden
De commissie stelt verder voor (in al
gemene zin unaniem en op onderdelen
met grote meerderheid) do Wei op de
Ondernemingsraden zodanig te wqzigen,
dat het volgende wordt mogelijk ge
maakt.
instelling van ondernemingsraden dooi
de S.E.R, bij bedrijven met tenminste
100 werknemers:
introductie in de wet van de figuur
van de centrale ondernemingsraad:
t uitbreiding van de onderwerpen van
overleg in de ondernemingsraad (als
de economische gang van zaken, de
jaarrekening en structurele verande
ringen in het bedrijf) terwijl voorts
jaarlijks een vergadering met de raad
van commissarissen moet worden ge
houden:
uitnodiging van deskundigen bij dc
besprekingen in de ondernemingsraad
instelling van agendacommissies.
leeftijdsgrens
In een vijfde %vetontwerp („tot wjjzi-
fing van het Wetboek van Koophandel")
'telt de meerderheid der commissie ten
'lotte nog een aantal veranderingen voor
m.b.t. de aandeelhoudersvergadering, dc
Positie van certificaathouders en de
commissarissen Het gaat hier in hoofd
taak om het volgende:
vastlegging van het recht op inlich
tingen. waarop aandeelhouders tegen
over bestuurders en commissarissen
aanspraak kunnen maken;
certificaathouders het wettelijk recht
tc geven de alg. vergadering van aan
deelhouders bij te wonen voor bedrij
ven. die tenminste voor f 250.000 aan
certificaten hebben uitgegeven:
het statutair vastleggen van een leef
tijdsgrens voor commissarissen, waar
bij de commissie in een ovci gangsbe
paling de leeftijd van 72 jaar
stelt.
(Van I
sociaal-economische redactie)
DEN HAAG Na een studie van bijna v\jf jaar heeft de Commissie
Ondernemingsrecht de minister van justitie een sterk verdeeld advies uit
gebracht over dc reeds veelbesproken vraag of ook aan dc werknemers
het recht moet worden toegekend op inspraak bij de samenstelling van
colleges van commissarissen. Negen leden van de commissie spraken vol
overtuiging het ..ja-woord" uit. maar de zeven andere leden lieten een
krachtig ..neen" horen.
Het ..ja-woord" van de negen voorstanders resulteerde in een voorstel
om bij alle naamloze vennootschappen, die ter beurze genoteerd staan, als
mede bij de besloten n.v.'s die daarmee in concernverband staan, de werk
nemers de bevoegdheid te geven tenminste één commissaris of. indien de
raad van commissarissen uit meer dan vijf personen bestaat, tenminste
twee commissarissen te benoemen. Deze commissarissen mogen niet in
dienst van de onderneming zijn. terwijl ook bestuurders van vakbonden,
die de belangen der betrokken werknemers behartigen, niet voor een der
gelijke functie in aanmerking mogen komen.
Dit voorstel van ,.de negen" is neer
gelegd in een wetsontwerp „tot wijzi
ging van het Wetboek van Koophan
del en de Wet op de Ondernemingsra
den met betrekking tot het commis
sariaat in de n.v.'s". In dit initiatief
wetsontwerp wordt tevens voorgesteld
het commissariaat voor de open n.v.'s
verplicht te stellen en de commissa
rissen meer bevoegdheden te verlenen,
w.o. de mogelijkheid om bestuurders
te benoemen en te schorsen. Voorts
willen „de negen" de commissarissen
(mede)beslissende invloed geven op
het nemen van besluiten, die voor de
n.v. en haar ondernemingen ingrij
pende betekenis zijn. Voorts zouden
ook de commissarissen, na aandeelhou
ders en werknemers gehoord te heb-
De vroegere SS-Oberschauführer
Joscf Oberhauser verstopt zich
achter een krant voor cle fotogra
fen, die aanivezig zijn bij het pro
ces. dat tegen hem wordt gevoerd
in Miinchen. Hij Wordt ervan be
schuldigd betrokken te zijn ge
weest bij de dood van 36.000 men-
ORGELS - PIANO'S
ELEKTRONISCHE ORGELS
ben. de jaarrekening moeten goedkeu-
In het initiatief-wetsontwerp wordt
verder een omschrijving gegeven van de
taak van commissarissen, nl. het hou
den van toezicht op het beleid en het ge
ven van advies, 'n taak die moet worden
verricht „binnen het raam van het al
gemeen belang t.b.v. het geheel van
de belangen der vennootschap en der met
haar verbonden ondernemingen". Vol
gens de negen voorstellers wordt door
deze voorstellen de weg gebaand naar
'een structuur die recht doet aan de be
tekenis van de componenten die samen
de onderneming vormen en ruimte biedt
voor de verantwoordingsplicht van de
leiding jegens de andere samenstellende
(21e voorts pagina 7)
VS wijzen Poolse
diplomaat uit
WASHINGTON Amerika heeft de
assistent van de Poolse militaire atta
ché Mizior. uitgewezen, omdat hij zich
schuldig gemaakt zou hebben aan „ac
tiviteiten die onverenigbaar zijn met de
De uitwijzing staat waarschijnlijk in
verband met het Poolse besluit de Ame
rikaanse luchtvaartattaché in Warschau
te laten vertrekken omdat hij foto's zou
hebben gemaakt van een Poolse straal
jagerbasis.
Gratie Belgische
schilder Servaes
BRUSSEL De beroemde Vlaamse
kunstschilder Albert Servaes, na de oor
log bij verstek wegens collaboratie tij
dens de Duitse bezetting ter dood veroor
deeld. mag naar België terugkeren. De
tegen hem uitgesproken straf, die in 1961
al tot vijf jaar werd teruggebracht, is
opgeschort tot de datum waarop de ver
jaring kan worden toegepast
Toestand steeds slechter
LONDEN Sir Winston heeft een
er onrustige nacht gehad; de toe
stand is slechter geworden. Dit deel
de Lord Moran, de 82-jarige lijfarts
Churchill vanmorgen slechts
mede, nadat hij, geheel onverwacht,
vannacht rond drie uur Nederlandse
tijd een bezoek had gebracht
Hyde Park Gate 28. waar Winston
Churchill nu al vijf dagen worstelt
met de dood.
De gehele nacht stond een menigte
van ongeveer tweehonderd mensen,
onder wie vele journalisten, voor het
huis te wachten. Lady Churchill zat
vrijwel de gehele nacht aan het ziek-
van haar man. evenals haar
dochter mevrouw Marv Soames. Een
woordvoerder van het Britse
dische genootschap heeft verklaard
„Ik denk dat de toestand de komen
de twee dagen nog slechter zal
den".
..Oplichting en verduistering
#WW I Tel. 01726-2541
Vraagt geïllustreerde prijslijst
AMSTERDAM Dc 42-jarige C.
A. M. van L., directeur van de N.V.
Centropa chalet service, is gisteren
door dc hoofdstedelijke centrale re
cherche gearresteerd onder verden
king van oplichting en verduistering.
Er zijn vijf aangiften tegen Van L.
binnengekomen, waarmede een be
drag van ruim f 150.000 gemoeid is.
De gedupeerden zyn onder meer een
reisvereniging uit Rotterdam en een
inwoner van Apeldoorn.
De heer Van L. verklaarde tegenover
de politie dat de gang van zaken te
wijten was aan het mislukken van de
LONDEN. Vernuftige lieden komen steeds weer met nieuwe plannen om
dc bepalingen van het nieuwe Europese statuut met betrekking tot piraten
zenders te kunnen ontduiken. Radio-City, het Britse piratenstation dat uitzendt
van een niet meer in gebruik zijnde Iuehtdoelgesehutsstelling in Baai van
nerme. heeft aangekondigd een onderzeeër te kopen die als zendstation dienst
zal moeten doen.
Dc onderzeeër zal in de monding van de Theems moeten manoeuvreren om
de kwaliteit van dc uitzendingen op peil te kunnen houden.
Maar het Britse ministerie van marine heeft bij voorbaat al aangekondigd
cr niet aan te denken een onderzeeër te verkopen aan Radio-City. Misschien
hebben dc Russen nog wel een oude onderzeeër voor de etherpiraten.
verschillende projecten. Indien hij
hierbij het zakelijk toelaatbare heeft
overschreden, aldus de directeur, dan
is dit niet opzettelijk gebeurd.
Aan de N.V. Centropa, een bungalow-
bouw cn exploitatiebedrijf, gevestigd
aan de N Z Voorburgwal, werd op 20
november 1964 definitief surséance van
betaling verleend door de Amsterdamse
rechtbank. Van L. deelde toen mee dat
zUn bureau een schuldenlast had van
f 1.3 miljoen en dat er ongeveer driehon
derd krediteuren zijn. Van hen hebben
er tweehonderd aan de financiering van
de bouw van bungalows in Italië deel
genomen
Wat de Rotterdamse reisvereniging be
treft, zij beschuldigt Van L. van verduis
tering van gelden omdat deze circa f 5000
voor de vereniging geïncasseerde gelden
niet aan haar had afgedragen. Een der
grootste gedupeerden is een inwoner van
Apeldoorn die in Savona (Italië) grond
met een aantal daar op te bouwen bun
galows had gekocht van het project zon
neterras La Cassa Rossi van de N.V.
Centropa Het totale koopbedrag had
f 170.000 bedragen, waarvan f 104 000
werd betaald. Tot zekerheid daarvoor
droeg de heer Van L. aan de Apeldoornse
koper de helft van de grond van het
zonneterras in fiduciaire eigendom óver
Later bleek dat hij tezamen met een an
der eigenaar was van de grond en over
de bewuste helft reeds in juli 1962 geen
enkele zeggenschap meer had. Bij de
overige aangiftes gaat het om minder
grote bedragen. Er zijn meer gedupeer
den en volgens de recherche gaat het in
totaal om enige tonnen.
heeft ook de gehele nacht bij het bed
van Churchill doorgebracht. Nadat hij
om drie uur plotseling was ontboden
stuurde hij zijn chauffeur weg. Via
een inspecteur van politie liet Lord
Moran vanmorgen om half vijf Neder
landse tijd de journalisten weten, dat
het geen zin had om nog op een be
richt te wachten.
Lord Moran verzocht de verslaggevers
uiteen te gaan. omdat hij niet wenste
lady Churchill, die sliep aan de straat
zijde. door hun gesprekken werd gewekt
„Zij zal een zware dag hebben" aldus de
mededeling
Vrienden van de oude staatsman brach
ten de gehele ochtend bezoeken aar
huis aan Hyde Park Gate, terwijl door
lopend bloemen, telegrammen en bood
schappen werden afgegeven Daar de
bloemen iedere avond weer weggehaald
worden, heeft Lady Churchill voorgesteld
ze naar de Londense ziekenhuizen te stu
ren voor verdeling onder de patiënten
Wapenstilstand
Als teken van bezorgdheid in het land
hebben de grote partijen een politieke
wapenstilstand afgekondigd. Premier
Wilson heeft zijn omstreden verklaring
over de toestand van de handel
Engeland afgelast. De conservatieven
hebben een uitzending voor de tv e\
eens uitgesteld. Het Lagerhuis heeft
juni de viering uitgesteld van de 700ste
verjaardag van het Simon de Montfort-
parlement. waaruit de Britse democratie
is voortgekomen. Deze zou oorspronkelijk
morgen worden gehouden.
Ongevallencijfers
mijnen gunstig
DEN HAAG Uit de E.G.K.S.-gege-
vens over ongevallen in steenkolenmij-
nen blijkt dat de ongevallencijfers voor
Nederland in vergelijking met de andere
E G.K.S.-landen uitgesproken gunstig
zijn. Dit zegt de minister van economi
sche zaken in antwoord op schriftelijke
vragen hierover die twee KVP-leden
van de Tweede Kamer, de heren Maenen
en Wosterterp hem hebben gesteld.
Het ongevallencijfer voor Nederland
heeft over de jaren 1Ö53 t m 1962
stijgend verloop gehad; 1963 geeft
daling te zien.
DEN HAAG Bei
Nadat Indonesië zich had terug
getrokken uit de Ver. Naties,
hebben jongeren in Djakarta met
borden en spandoeken een de
monstratie gehouden om de
daar werkzame leden van het
Amerikaanse vredeskorps uit
Indonesië te zetten.
In één
oogopslag
Jong Mijdrecht pakt aan
pag. 2
Morgen Johnsons dag pag. 5
Compromis over schuld
VN pag. 5
Jouwe waarschuwt voor
Indonesië pag. 5
Baarn verdedigt woning-
beleid pag. 7
Het kopje koffie in de
trein pag. 9
Luns sprak met Rusk
MLF zeker niet
op dood spoor
WASHINGTON Minister Luns heeft
gisteren een onderhoud van meer dan
een uur gehad met zijn Amerikaanse
ambtgenoot Rusk. Na afloop verklaarde
hü dat dit gesprek hem de zekerheid had
gegeven dat de V.S. nog altijd evenveel
belangstelling hebben voor een multila
terale kernmacht en dat zij geenszins het
voornemen hebben het plan op dood
spoor te laten
De toekomst van een Atlantische kern
macht hangt af van de komende bespre
kingen tussen de Britse premier, Wilson,
en de Westduitse bondskanselier. Erhard,
aldus de Nederlandse bewindsman
bezorging 1£^)Q—19.00 ui
W/LINIG had het gescheeld, of de
commissie Verdam heeft een
lustrum kunnen vieren. Bijna vijf
jaar hebben wij op haar rapport moe
ten wachten. Nu ligt het er dan.
Heeft de voorzitter, naar wie de com
missie pleegt te worden genoemd,
nog getracht meer eenstemmigheid
te bereiken? Het mag zeker worden
aangenomen. Even zeker was, dat het
er niet in zat.
Het is wel omuerkelijk, dat ook in
een toch weldenkende democratische
samenleving van, mogen wij aanne
men. volwassen mensen de denkbeel
den omtrent zulk een centrale aan-
gelegehneid als de onderneming zo
zeer uiteenlopen.
TNTUSSEN is het rapport-Verdam
behalve een bevestiging van de
verdeeldheid ook een bewijs van we
derzijdse bereidheid tot grotere toe
nadering.
De commissie heeft niet voor niets
deze jaren door vergaderd. Er zijn
ten aanzien van de onderneming toch
wel ontwikkelingen gaande, die ten
deren naar een hervorming van de
maatschappij.
Wij zien in het rapport meer dan
een nieuwe bijdrage tot een discus
sie die nu al zolang loopt. Het is een
rapport aan de minister van justitie.
Welnu, het lijkt ons toe dat de be
windsman aan het rapport al dadelijk
zekere elementen kan ontlenen voor
zijn wetgeving.
Tf/AAROM het bjj de onderneming
altijd weer gaat is de verhou
ding tussen kapitaal en arbeid.
Hoe te verdedigen dat het kapitaal,
immers door de aanwijzing van com
missarissen, wel het beleid kan be
palen, de arbeid echter niet.
In feite is de tegenstelling natuurlijk
minder gToot dan zij lijkt. Want dc
invloed van commissarissen op het
feitelijke beleid is ook maar beperkt.
Aan de andere kant valt het, weer in
feite, met de invloed van de arbeid
op het beleid vaak nogal mee.
Maar dan rijst de vraag: waarom dit
laatste dan niet ook formeel beves
tigd.
yOOR zoveel niet dadelijk uitvoer
baar, is het rapport van de com
missie-Verdam in elk geval zorgvul
dige overweging waard. Waarhij het
geduldige tempo dat de commissie
zelf in acht genomen heeft, wellicht
wat kan worden opgevoerd. Want
heel het leven gaat nu eenmaal snel.
Ongeduld wordt een der kenmerken
van onze tijd.
Beslissend blijft in dit alles de on
derlinge gezindheid. Colleges van
commissarissen, ondernemingsraden
het zijn belangrijke structuren,
maar tenslotte zijn het niet meer dan
structuren. Zij zjjn noodzakelijk om
dat, naar de ervaring leert, er anders
van verwezenlijking van nuttige
denkbeelden te weinig terechtkomt.
Maar de gezindheid beslist.
Om meer dan een reden mag men
belangstellend zijn naar de regerings
besluiten waartoe overweging van
het rapport leiden zal. Voorlopig
komt de commissie erkentelijkheid
toe voor haar arbeid.
Krachtiger dan Polaris
WASHINGTON President
Johnson heeft gisteren in een bood
schap aan het Congres meegedeeld,
dat de kosten van de defensie in het
komende belastingjaar worden be
groot op 49.3 miljard dollar, of on
geveer twee miljard dollar lager dan
in het lopende jaar. Hij onthulde
voorts, dat er een nieuwe ballistische
raket wordt ontworpen die acht maal
de verwoestende kracht zal hebben
als de nieuwste polaris-raket.
Dit nieuwe wapen krijgt de naam
Poseidon en zal met meer doeltreffend
heid gebruikt kunnen worden tegen
een groter aantal vijandelijke objecten.
De raket biedt ook een grotere kans
op doorboring van de vijandelijke de
fensie.
De Amerikaanse defensiebegroting,
die de president op 25 januari aan het
Congres zal voorleggen, beoogt de
grootste militaire macht ter wereld op
de been te houden tegen zo laag mo
gelijke kosten De V.S streven er naai
de wereldvrede te waarborgen met
hulp van hun wapens, aldus de pre
sident.
Johnson sprak voorts van:
een aantal opmerkelijke nieuwe la
dingen voor strategische raketten.
Deze worden voorzien van midde
len die de zekerheid bieden dat zij
hun doel door praktisch elke ver
dediging heen kunnen bereiken. Zij
melden hun route tot aan het ogen
blik van de explosie
een korte afstands-raket voor ope
rationeel gebruik bij bijv. B-52
bommenwerpers Het wapen is ook
geschikt voor andere vliegtuigen en
met deze raket kan er een aanzien
lijk groter aantal doelen mee wor
den bestookt zonder binnen het
vuurbereik van de plaatselijke de
fensie te geraken.
Op het terrein van de klassieke be
wapening zullen behalve het grote
transportvliegtuig, zeer snelle trans
portschepen worden gebouwd, uitge
rust met gasturbine-aandrijving. Zij
zullen over de gehele wereld worden
gestationeerd met doel zwaar mate
rieel op elk gewenst moment naar be
paalde gebieden te vervoeren. Johnson
kondigde tens slotte aan dat de V.S.
zich voorbereiden op de bouw van een
reusachtig transportvliegtuig, de C 5A
dat zevenhonderdvijftig mensen kan
vervoeren.
De president zei in zijn boodschap,
dat de V.S. in vredestijd nog nooit zo
sterk zijn geweest als op het ogenblik.
Hij voorzag dat afgezien van inter
nationale ontwikkelingen de uitga
ven voor defensie in Amerika een
steeds kleiner aandeel zullen vormen
van he» nationaal inkomen, dat jaar
lijks met vijf procent groeit
Over de N.A.V.O. zei Johnson, dat
zij een hecht schild vormde tegen
agressie en hij nodigde de Westerse
bondgenoten uit met de V.S. samen te
werken bij het bestuderen van een ge
zamenlijke strategie en het ontwerpen
van betere methoden voor wederzijds
overleg.
U bent nu ongeveer bij de grote
rekeningen. Krijg ik nu mijn zak-
geld?"