Het verhaal van
de gastheer
Kerstfeest op shabbath vlak bij Nazareth
4/1:
KERSTBIJLAGE 1964
EEN GOEDE TRADITIE KON WORDEN GEHANDHAAFD. OOK VOOR
DE KERSTBIJLAGE 1964 SCHREEF DE AUTEUR HERM. STEGGERDA
WEER EEN VERHAAL. HET KREEG DITMAAL TOT TITEL:
HET doel was Bethlehem.
En naar die kleine Davidstad
gaan blijkbaar vele wegen. Die
daarop gaan, zij raken soms el
kander kwyt of komen ook el
kaar wel tegenZe komen
allemaal van ver. Zal dat ooit anders we
zen? Wij komen allemaal altijd van ver, als
herder of als wijze. De een geroepen door
de gouden ster, de ander op zijn eigen
wijze Maar goed: het doel is Bethlehem.
70 kwam het ook, dat op een keer, juist
op een kruispunt van die vele wegen,
veel bezoekers, pelgrims en aanbidders,
elkander vonden onder 't zelfde doel. Een
boer, een herder en een dominee, een pa
ter, wijsgeer, dokter, refugié, een non, een
vrouw in 't bont, een handelsman, een ne
ger en een bedelman.
Kortom, van overal, van alle rang en
stand, van alle tong en taal, maar door het
zelfde doel gegrepen, vermoeid, belast, vol
hoop of angstmaar ergens hadden allen
toch begrepen, dat in dit Bethlehem een
wonder was geschied, en velen hadden
daar hun eigen theorieën over.
Doch in dit eerste blij ontmoeten, gaf
men elkaar en zeer spontaan de hand. Het
stond wel vast, al konden zij elkaar, niet
helemaal verstaan, ze zouden op de verd're
weg, elkander steunend, samen gaan.
TV/TAAR nu geviel het, wonderbaar, dat op
dat wegenkruis, verscholen tussen
weeg'lend groen, een groot en kost'lijk no
dend huis, de meesten tot een wijle rust
verlokte. Temeer waar op de brede stoep
een vriend'iyk gastheer heel de groep tot
binnenkomen noodde.
„Welaan, kom in, mijn huis staat voor u
DOOR
HERM. STEGGERDA
open. Zijt welkom hier, er is nog tijd; ik
weet waarheen uw voeten lopen. Uw doel
is mij bekend en wil straks met u gaan.
Ik weet de rechte weg, maar sterk u voor
die tocht. Het is nog altijd zo, dat aan een
goede tafel, een goed glas wijn, de mensen,
wie en wat z'ook mogen zijn, elkander
duid'lyker verstaan."
Eerst was er aarzeling, die langzaam aan
werd overwonnen. Wantrouwend eerst ging
men nog op dit noden in, doch bij het
geurend maal dat snel werd opgediend en
bij de wijn, werd spoedig elk bezwaar ver
geten, en het gesprek vond hier een aarze
lend begin, met
't Christuskind daar
midden in.
T)AT is niet nieuw,
want sinds de
Vader ons Zijn Zoon
kwam schenken,
zijn door de eeu
wen heen, veel duistren en verlichten, rond
deze Goddelijke daad, gaan preken, schrij
ven, denken.... en tot vandaag geldt nog
het woord van d'oude Simeon: „Zie, Deze
is een val en opstanding voor velen." En
zo ook hier, want rond de kribbe in de stal
ontstond geloof, aanbidding en krakelen. Is
dit het Kind dan wel, door God ons toege
zegd?
„Dit is de vraag, die ik u graag had voor
gelegd", aldus de gastheer zeer geslepen.
,,'t Zij ver van mij, om twijfel in uw hart
te zaaien, maar soms komt mij dit alles
als een Oosters schoon verdichtsel voor,
dat ons uit d'allervroegste eeuwen is be
waard gebleven. Maar voor wie nuchter
denkt; is dit niet wat te ver voor ons ver
stand gedreven? Versta mij goed, God stelt
een mens in 't Paradijs, maar door zijn'
ongehoorzaamheid wordt hij voor altijd uit
de hof verdreven en wordt een balling op
de wereldbol. Maar zie, die God verleent
de mens genade.
TJIJ zendt zijn Zoon, om de verbinding te
herstellen, en daalt als mens in onze
wereld neer, om ook als mens, die onge
hoorzaamheid te dragen. Zijn kruisdood,
brengt de mensen weer terug naar 't eeuwig
EdenIk vraag me af: is dit de wijsheid
niet der dwazen? Het komt mij voor, dat
elk jaar minder wijzen, de weg naar Beth
lehem in vol geloven gaan. Het leven is te
druk, we hebben al zoveel te reizen om nu
nog bij de Staldeur stil te staan. Daarbij de
kerk kan ons moderne denkers moeilijk
overtuigen. Spreekt zij ons aan in populaire
taal: ik vraag voor wie? Want die gelooft
heeft dit niet nodig en voor wie niet ge
looft, verliest de kerk haar sfeer van 't
heiligend gezag.
Doch onder al dit vreemd verwarrende
gedrag, meen ik een diepe hang naar nieu
we zekerheid te speuren, maar wie zal die,
en waarmee zal hij
die en hoe, de mens
die zekerheid her
geven, als de pro
feten elkaar niet
meer verstaan? Ik
wil uw antwoord
graag vernemen."
„Gij wilt geen twijfel zaaien", aldus de
dominee. „Gij deed niets anders hier. Uw
taal is het cliché, van Satansspel in 't
Paradijs, dat is Gods woorden disputabel
stellen. Een zinloos en gevaarlijk geesten
kwellen. Hier is geen ruimte, neen. Hij is
de Christus of Hij is het niet. Daartussen
ligt een heilloos zoeken, het eeuwig vragen
de „misschien". My dunkt hier geldt Gods
eigen woord: „Indien gij niet gelijk wordt
aan de kind'ren, gij zult het Koninkrijk
T)E wijsgeer schudde 't hoofd en vroeg:
„Ligt hier de waarheid niet in 't mid
den? Gjj weet het toch, verstarring is de
dood voor elke geest. Wie kinderlijk ge-
looft, hoe zou hij niet aanbidden? Maar is
het ook niet juist, dat onze geest zich be
zighoudt, met wat de grote denkers aller
tijden ons schonken aan gedachtengoud?
De wetenschap schrijdt voort en komt
nieuw licht verspreiden. Soms over dat, wat
ons onwankelbare waarheid scheen. Maar
zie, uw zwakheid is, gij durft niets van uw
waarheid los te laten. Let wel uw waar
heid slechts die ik beslist niet weg wil
praten, maar 'k vraag mij af, is uwe waar
heid dan Gods waarheid ook?"
Hier rees de pater van zyn stoel en zei:
„Waarom zou wat gij zegt als juist en beter
preveleren? Geloven is een zaak van 't
hart doch mede van 't verstand. Alleen
wanneer we ons met hart en ziel tot Chris
tus keren, zien wij Gods weg pas in het
juist verband. Wie van het oude afstand
doet, en zich niet vindt in uwe wijze zeker
heden, wordt als een lam de ruimte inge
jaagd en wee wie dan geen herder heeft
in dit verloren Eden."
r\E toon van spreken werd heel fel. Een
luid rumoer ontstond rondom de tafel.
De een stond driftig naar de ander op en
zelfs werd hier en daar een vuist geheven.
Doch plots'ling stond de herder op en gaf
de bedelman een schouderklop en zei:
„Kom, laat de wijzen en de dwazen twisten.
Wij gaan naar Bethlehem het Kind aan
bidden." De neger liep al zingend in hun
midden: een lied voor 't Kind, dat voor de
armen kwam. Het Kindje met een stralen
krans. Toen greep de non haar rozenkrans
tot biddenen langzaam spleet de pel-
grimschaar, de weter, de twister en de twij
felaar.
f)E gastheer stond en zweeg, een matte
J-/ glimlach om zijn lippen. Hij borg zijn
spijt, voor wie hij toch'naar Beth'lem zag
ontglippen. Wat hij aan tafel overhield, v
hem voor dit moment allicht genoeg.
schonk ze goede wyn en gaf ze 't besl'
eten. Zo waren zij al twistende het Chrl|v
tuskind vergeten.
JJELAAS, helaas, zo eindigt dan dit ouj
maar steeds weer nieuw relaas. 4
sleutel is niet ver te zoeken. Geloof alleq
Gods liefdedaad gaat boven ons verstai
en boven alle wijsheid uit de boeken,
heeft het heilsgeheim de wijzen en
standigen verborgen, maar heeft het a^
zijn kinderkens geopenbaard.
Hebt U al „gedipt?"
Misschien zult u tijdens de Kerstdagen gas
ten ontvangen. Er zijn veel huisgenoten thuis
en daarbij past een lekker hapje. Niet te
bewerkelijk en pittig voor 's avonds is het
maken van één of meer „dips". Een „dip",
voor het geval u het nog niet wist, is een
koude pikante saus, waarin kleine hapjes ge
doopt worden. Blokjes vlees of vleeswaren,
borrelworstjes, gehaktballetjes (zelf gemaakt
of uit blik) blokjes kaas, stukjes vis, garnalen,
stukjes asperges, bosjes bloemkool.
Wat zegt u van ketchupgemberdip?
drie volle eetlepels mayonaise, eetlepel
tomatenketchup, eetlepel gemberstroop,
V.2 eetlepel azijn, stukje ui, 2 bolletjes of 2
theelepels gesneden gember, peper en zout.
De mayonaise losroeren met de ketchup,
de gemberstroop en de azijn, de ui schoon
maken en evenals de stukjes gember zeer
fijn snipperen. Deze 'ingrediënten door het
sausje roeren en het geheel op smaak
maken met een weinig peper en zout. In
dit sausje worden rauwe roosjes bloem
kool, blokjes jonge kaas of stukjes gare vis
„gedipt".
Wie om een recept van kerstpudding
verlegen zit, hier komt het: 2,8 dl zwarte
bessensap, schil van Vz citroen, stukje
pijpkaneel van 3 cm, 1 kruidnagel, 1 kopje
suiker, 8 blaadjes witte gelatine, 1 grote
appel, citroensap, 2 bananen, een achtje
slagroom, 2 afgestreken eetlepels witte
basterdsuiker.
Beséesap aanvullen tot een halve liter
met water. Aan de kook brengen met
citroenschil, pijpkaneel, kruidnagel en sui
ker en Vz uur zachtjes laten trekken. Het
vocht zeven. De bladgelatine 5 minuten in
ruim koud water weken tot hij zacht is en
goed uitknijpen. De gelatine in de nog war
me vloeistof oplossen. In een goed omge
spoelde puddingvorm een bodempje van de
vloeistof gieten en bijna stijf laten wor-
Een halvebanaan in plakjes snijden,
hiervan stermotiefjes maken en in de gelei
duwen. De gelei volkomen laten opstijven.
De rest van de massa koud en drillig laten
worden. De appel in kleine stukjes snijden
en vermengen mét de citroensap. De rest
van de bananen pelleh, in plakjes snijden
en met de stukjes appel vermengen. Dit
fruit door de drillige puddingmassa schep
pen en de vórm vérder vullen. De pudding
geheel stijf laten worden, i
TpR WERD een jongetje
•*-J boren. Een klein, Joods
jongetje. Op zichzelf niets
bijzonders. Er gold een belof
te dat Zijn volk talrijk zou
worden als het zand aan de
oever der zee. En wie telt er
nu zandkorreltjes? Toch wa
ren er jonge mensen voor het
eerst bij elkaar gekomen om
Zijn verjaardag te vieren,
waar overigens de datum
niet precies van bekend was.
De geboorte van het Kind
vond omstreeks tweeduizend
jaren geleden plaats.
Die wonderlijke verjaardag,
die de mensen „Kerstfeest" noe
men, vierde een kleine groep
gegrepenen door het licht, in
het land van Zijn geboorte. Het
Kind kwam tot het Zijne en de
Zijnen hebben Hem niet aange
nomen. Zij, die vertegenwoordi
gers van de laatsten uit het
Avondland, waren gekomen om
de eersten, het volk van het
Kind, hun liefde te tonen. Want
dat was het eerste gebod: dat
gij elkander liefhebt. En hoe
schromelijk hebben Christenen
bijna tweeduizend jaar lang dit
gebod overtreden. Léon Robert
uit Zwitserland, Arie van Tol
uit Aalsmeer, Henri Clot, Zwit
ser en Robert Hoover, Ameri
kaan, en met hen een groepje
jongeren uit verscheidene lan
den willen de diepe kloof die
Joden en Christenen scheidt
overbruggen. Zij vierden in 1963
voor de éérste maal samen het
feest van het Kind, vijf en
twintig km ten noorden van
Haifa dicht bij de zee in de
christen-moshav Nes Ammim.
Zij leefden weliswaar van de
hand in de tand. Het enig onder
komen van het jonge echtpaar Vet-
terli was een oude autobus. Daar
bij kwam nog dat mevrouw Vet-
terli een kind verwachtte. De an
deren werden door ziekten ge
plaagd: de aanstaande vader had
typhus opgelopen en was pas ont
slagen uit het ziekenhuis in Naza
reth, twee andere bewoners van
de moshav kregen geelzucht en
mevrouw Robert had een dokter
nodig omdat ze door een schorpi
oen was gestoken. De huisbewo
ners waren kortelings van de we
reld afgesneden, te voet noch per
auto kon men hen bereiken. Een
behoorlijke weg was er niet en je
zakte weg in de klei. Zonder
straatweg was het eigenlijk onmo
gelijk om in Nes Ammim te over
winteren. Er was weliswaar een
opdracht verstrekt om een weg
aan te leggen, maar de zaak zou
beginnen als er een flink bedrag
betaald werd. Ze wachtten op
geld. Alleen met idealisme kom je
niet ver, zelfs niet als pionier. Ze
hadden alle moed die er nog over
was, verzameld. Zouden de vrien
den in Europa hen niet vergeten?
Ze zaten letterlijk in de modder.
Toch bouwden ze bij de bus een
overdekte plaats, aan de oostzijde.
Hij werd zeven bij vijf meter
groot. Zo was er plaats genoeg
voor alle twaalf Nes Ammimers en
hun naaste vrienden. Want dat is
gewoonte in Israël: op feesten no
dig je buren en vrienden uit en
die wet der gastvrijheid gold juist
mjt Kerstfeest .Was het niet het
feest van het Kind?
„Minister"
De zon scheen als bij ons in
mei, de eerste tarwe was pas
gezaaid, en de naaste Kibboetz-
buren hadden mest gestrooid
met de Nes Ammim-traktor. Het
bouwland was van grote stenen
gezuiverd, zodat de zaaimachine
en de ploeg meteen door kon
den werken. Van der Spek uit
Zoetermeer meende, dat er een
provisorische straat moest ko
men op het tracé van de defi
nitief geplande, dan waren ze
wat dat betreft uit de brand. De
enige Jood onder de Nes-Am-
mimers, Shlomo Bezek die uit
Loosduinen komt, speelde de rol
van minister van binnen- en
buitenlandse zaken. Hij spreekt
vloeiend Ivriet, Hollands, Frans,
Duits en Engels. Met al hun
dagelijkse zorgen voor ogen
verzamelden zij zich voor die
eerst viering van het Kerstfeest.
De Kerstgeschiedenis werd. ge
lezen. In het Frans, Duits, En
gels en Nederlands klonk het
oude verhaal en de aanwezigen
luisterden naar: En het ge
schiedde in die dagen...."
Eenvoudig
voudig
Clot deed dat in het Er
Hans Bernath in het Engels. De
voerd. Het was in alle eenvoud
een feestelijk herdenken, die door
de soberheid indrukwekkend was.
Ook de aanwezige Joden luister
den aandachtig en waren zeer on
der de indruk. Wat weten zij van
Jezus van Nazareth en diens volge
lingen? Van vader op kind hebben
zij gehoord: christenen deugen
niet, zoals christenkinderen open
lijk of in vage aanduidingen het
Jodendom hoorden beschimpen.
Uit goede nabuurschap hadden ze
de uitnodiging aangenomen zo
als ook de Nes Ammimers uitge
nodigd worden op de feesten van
de nabije kibboetzim. Zij hadden
oren en ogen wijd ópengezet. Sha
lom vrede op aarde, déze bood
schap konden ze verstaan. En
woonde Jozef de timmerman niet
in Nazaret, niet zó ver ten Zuiden
van van hun eigen woonplaats?
Toen het Kind twaalf jaar was,
werd hij Bar Mitzwah, zoon der
die leeftijd.
„Meen niet, dat je de Joden
bekeren kunt", zegt de journalist
Erich M. Lehmann uit Nahariya,
die Nes Ammim goedgLzind is. Hij
heeft grote belangstelling voor de
poging van dat groepje christenen
om de Joodse Staat te helpen op
bouwen cn volgt van slap tot stap
hun vorderingen bij het handcn-
uit-de-mouwen steken. En wat
hebben ze na dat eerste Kertsfeest
een vorderingen gemaakt met de
opbouw van hun nederzetting. Vo
rig jaar een gammele autobus, de
regeringstoestemming in de ijskast,
zorg om gezondheid en finan-
Machines
Medio januari 1964 kwamen de
machines om het land te bebou
wen, die totaal 133.000 Zwitserse
francs kostten. De vergunningen
van de regering kwamen los, nu
de kat uit de boom was gekeken
en Nes Ammim kennelijk niet met
kwade bedoelingen jegens het land
en zijn bevolking bleek bezield,
integendeel! De opbouw van het
dorp is begonnen. Er zijn nu acht
barakken met kamers van vier bij
vier meter. Barakken, die het wel
vijftig jaar uit kunnen houden. Er
1 Akko r
zijn in Israël twee soorten neder
zettingen: kibboetzen met een
collectieve opzet en moshavs,
die een coöperatief karakter dra
gen. Zo'n moshav is Nes Ammim
nu daadwerkelijk geworden. Ieder
gezin woont op zichzelf. Bovendien
is er één grote barak waar nu
officieel het bureau gevestigd is.
Een andere barak is het gezamen
lijk waslokaal met toiletten,
douches en een automatische was
machine. Daarachter bevinden zich
eetzaal en de keuken de zoge
naamde „gadderogel
zijn
verblij
ven. Daar volgen ze (gratis) een
cursus Ivriet, als tegenprestatie
werken ze dan een halve dag voor
die kibboetz. Karientje Roller van
drie jaar, Keesje van der Spek van
een half jaar zien toe als hun
moeders voor de hele gemeenschap
wassen, strijken en koken. Reken
maar dat er wat komt kijken! Het
meisje Robert vanUertien jaar be
zoekt de gewone Joodse school.
Dat alles gaat in goede harmonie
samen: de Amerikaanse methodist,
de Nederlandse gereformeerde, de
Duits-Evangelische en de Zwitser
se Freikirchen mensen leven en
werken samen aan de opbouw van
wederzijds begrip,
Verharde weg
Gelukkig is de vurig-verbeide
weg naar buiten óók deze Kerst
gereed. Het is een vijf meter bre
de verharde weg, die aansluit
de grote straatweg
Nahariya. Er is eer
stroom opwekt voor licht
raten. Er is een eigen pomp gesla
gen, met goed en heerlijk water,
Er heerst een geweldige aktfvi-
teit. Pakte vroeger iedereen maar
het werk aan dat voor handen
was, nu ratelt Henri Clot in alle
vroegte zijn medebewoners wak
ker om de velden te bewerken met
de bulldozer. Aan de rand van de
heuvel ligt de anjerkwekerij van
Jan Baars uit Ellekom en Gé Dor-
land heeft er zijn fazantenkooien.
Belangrijk is ook dat de Moshav-
leden pas een eigen burgemeester
hebben gekozen. De dorpsgemeen
schap is een open gemeenschap
Niettemin vallen er vele zaken te
regelen in deze internationale en
interkerkelijke nederzetting. De
artsen Pilon en Bernath zijn
commissaris. Onder hen komen de
burgemeester Léon Robert, geko
zen door de pioniers, en de be
drijfsleider, Cor van der Spek.
Ieder die vragen, klachten of
moeilijkheden heeft, nan zich na
deze nieuwe functieverdeling rich
ten tot de man wie het aangaat.
Vertrouwen
Er zijn het afgelopen jaar uit
stekende relaties gekweekt met
de buren (Druzen christen-ara
bieren, Moslims en de ex-ghet-
tostrijders). Ook de samenwer
king met de regeringsinstanties
verloopt naar wens. Nes Am
mim heeft thans het vertrouwen
van volk en regering van Israël.
Nes Ammim wil en kan geen
missionair station zijn. Het wil
een christelijke nederzetting
zijn in het huis van Zion. Het
verlangen van het oude volk
dat eeuwen zucht onder po
groms, kruistochten en inquisitie
wordt ijzer en beton, vruchtba
re akkers en winstgevende fa
brieken. In onze dagen ge
schiedt het wonder, en christe
nen mogen helpen aan de op
bouw van het oude-nieuwe
land.
Pas
nutv...
de Moshav. Erich Lehmann, de
journalist, hield een lezing. „Wil
len jullie werkelijk opbouwen,
zoek het dan in de sociale sector.
Wat de nederzetting eens presteren
zal, wordt door het nageslacht
vergeten. Geheel belangeloos het
Joodse volk helpen, cat is het",
suggereerde hij, „bijvoorbeeld de
zorg voor polio-patientjes" De
Nederlandse voorzitter van Nes
Ammim, de heer J. Minnaar te
Rotterdam zegt ervan: „Mij trekt
het erg aan. Maar we kunnen niet
te veel hooi op onze vrk nemen'"
Dit jaar valt Kerstfeest op shab
bath. Gelukkig voor de pioniers
van Nes Ammim! Wan (en dat is
voor ons in Nederland misschien
een gek idee) op zondag wordt er
hard gewerkt door do Moshav-l®-
den. Zij vieren de shabbath, heb
ben des morgens een gezamenlijke
eredienst en 's middags poogt
ieder op zijn wijze innoud aan de
rustdag te geven. Zondagsviering
zou door de Israëli's n et begrepen
worden. Kerstfeest op shabbath. In
blij gedenken om het vele goede
sinds Kerst 1963 za. de kleine
groep gelovigen van-de-daad bit
elkaar komen.
Gastenhuis
Hun Kerstwensen? De bouw van
een gastenhuis, waar toeristen
welkom zijn, en waai ook mede
werkers tegen kost en inwoning
onderdak kunnen vinden. Mis
schien krijgen zij van de een of
andere organisatie thuis dan woi
een gratis reis van en naar Israël
iip
jndai
Hel i
„Ver-
waltungsratsitzung",
heer Minnaar zojuist terugkeerde
kwam in de kolommen van d._
Jerusalem Post. De Isiaëli's heh-
ben daaruit kunnen lezen, dat dr
Elia Rothschild, lid van het Rudoll
Baechinstituut, (een filosofisch in
stituut van de Liberale Joodse
Gemeente) een toespraak hield
voor de bestuurderen en leden van
Nes Ammim. „Nes Ammim doe'
veel om de verhoudinfe ehristen-é 1-
Joden te verbeteren, wat zeer tor
te juichen is. Israël zit niet be
paald op de christenen te wachten.
Het geluk hebben we al. Door
jullie gelukkiger leven zou je kun
nen spreken tot ons", aldus dokter
Ella.
Er gloort licht, o een heel
klein sprankje nog maar,
tussen christen en Israël.
Maar er zijn beloften, dat dit
licht eenmaal zal doorbreken.
Want een Kind is ons gebo
ren, een Zoon is ons gegeven,
en Zijn naam is Wonderlijk.
J. DE VLIEGER
VERBEEK
