Calvijn progressiever
dan vele Calvinisten
Sonnevanck uitgebreid
met verpleegtehuis
Uw probleem is het onze
Federatie categorale
organisaties opgericht
Oecumenische nummering van
Psalmen en Tien Geboden
Evaiigelisatiebladen
in kersttooi
Herv.-geref.
samengaan
Promoties aan
de V.U.
DUET
Een woord voor vandaag
Commissie: Verzoening
moet voorop staan
VRIJDAG 18 DECEMBER 1961
Politicoloog dr. A. Hoogerwerf
(Van onze parlementsredaktie)
A MSTERDAM Volgens een in 1962
in Delft gehouden enquête zijn de
ondervraagde leden van protestantse
kerken (hervormden, gereformeerden
en remonstranten) ten opzichte van
de sociale politiek minder vaak pro
gressief dan buitenkerkelijken en
rooms-katholieken. Dit feit kan ge
deeltelijk, maar niet geheel uit de re
latief hoge inkomenspositie van de
protestanten worden verklaard. His
torische feiten maken namelijk aan
nemelijk, dat de betrekkelijk grote ge
slotenheid van het orthodox protes
tantisme bevordelijk is geweest voor
politiek conservatisme. Afwijzing van
bepaalde beginselen van andersden
kenden ging veelal gepaard met afwij
zing van progressieve doeleinden.
Dit zijn enkele van de belangrijkste
conclusies, die getrokken worden in
het proefschrift „Protestantisme en
progressiviteit", waarop de Amsterdam
se politicoloog en oud-redacteur van
ons blad A. Hoogerwerf vandaag is ge
promoveerd tot doctor in de sociale
wetenschappen aan de Vrije Universi
teit.
Als promotor trad op prof. dr. G.
Kuypers. Het was de eerste promotie
in de politicologie aan de V.U. Van
1948 tot 1960 was de heer Hoogerwerf
werkzaam in de dagbladjournalistiek
(De Rotterdammerbladen en Trouw).
Met zijn proefschrift wil de promoven
dus een bijdrage leveren tot de beant
woording van twee vragen: in hoever
zijn protestanten in Nederland in politiek
opzicht progressief, conservatief of re
actionair en met welke sociale en cultu
rele verschijnselen hangt dit samen?
Ongelijk
In het eerste deel van de dissertatie
wordt geconstateerd, dat de opvatting dat
de mensen in allerlei opzichten ongelijk
zijn en daarom ongelijk behandeld
ten worden bij verscheidene vooi
staande Nederlandse protestanten in de
negentiende en twintigste eeuw meer
heerste dan bij Calvijn. Aan zijn sociaal
politieke opvattingen ligt duidelijker de
bijbelse gelijkheidsgedachte ten grond
slag.
Opgemerkt wordt, dat de verschuiving
in de protestantse meningsvorming over
gelijkheid-ongelijkheid sedert Calvijn
vermoedelijk politiek conservatisme in de
hand heeft gewerkt. Een projectie van
de uitverkiezingsleer op de samenleving
heeft daarbij een rol gespeeld.
Een andere conclusie in het proefschrift
is, dat de c.h.-programs tot 1914 over de
inkomens- en bezitsverhoudingen con
servatiever zijn dan die van de a.r. Kuy-
per was in zijn eerste periode sociaal ge
matigd progressief. De Savornin Loh-
man conservatief. In zijn latere jaren is
Kuyper echter „meer dan voorheen als
beschermer van de hoge inkomens en het
grote bezit opgetreden en in zover meer
conservatief geworden".
In de jaren 1914-1940 zfjn ook de a.r.-
programs op het punt van de inkomens
deling meer behoudend. „Colijn zag de
sociale politiek meer als een kwestie van
produktie dan als een verdelingsprobleem
en was op dit gebied uitgesproken
servatief.
Ongerustheid over
werf campagne
r.k. ordewezen
WOERDEN De landelijke rooms-
katholieke raad voor de roeping tot het
priesterschap en het religieuze leven
constateert met ongerustheid, dat de wer
ving van kandidaten voor de geestelijke
stand in de Rooms-Katholieke Kerk in
het algemeen niet geschiedt in overeen-
stemmming met het delikate karakter
van dit onderwerp. Deze raad is van oor
deel, dat sommige acties, hoewel aan de
goede bedoeling niet kan worden getwij
feld, een omvang en een karakter heb
ben aangenomen, die de waardering voor
het priesterschap en het religieuze ambt
zouden kunnen schaden. In deze geest
heeft de raad zich met een schrijven ge
wend tot het Nederlandse episkopaat.
Gedoeld wordt op bepaalde acties, die
de kandidaat tot object maken van door
verschillende groepen gevoerde „werf-
campagnes", die de vrijheid van de jeug
dige kandidaat volgens de raad ten zeer
ste in het gedrang brengen. De ouders
moeten zich realiseren, dat de eventuele
wens van hun kind, om priester of reli
gieus te worden, met de uiterste zorg
tegemoet getreden moet worden. Maar
ook de geestelijken moeten tegenover de
ze wens dezelfde reserve in acht nemen.
De landelijke raad voor de roeping, die
onder leiding staat van bisschop Van Do-
dewaard van Haarlem, heeft onder meer
tot taak de voorlopige sanering van de
bestaande wervingsmethoden. Hij is voor
nemens samen met instanties van opvoe
ding en onderwijs te bezien, hoe de jeugd
vertrouwd kan worden gemaakt met een
zo actueel en duidelijk mogelijk beeld
van de priester en de Rooms-Katholieke
Kerk. Het college meent, dat de publici
teitsmedia hierbij een aanzienlijke bijdra
ge zouden kunnen leveren.
Beropnin oswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Maasdam en Cillaarshoek
(toez.): M. Jansen te Altforst c.a.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Slikkerveer: H. Ligten-
berg. te Oudemirdum.
In de periode 1945 tot 1963 zijn de a.r
en c.h.-programs geleidelijk meer voor
uitstrevend geworden.
Conservatisme
Naar aanleiding van de Delftse enquête
constateert dr. Hoagerwerf dat de onder-
vraade protestanten ln grote lijnen min
der vaak progressief rijn dan buiten
kerkelijken en rooms-katholieken. Wat
de hulpverlening aan Afrikaanse en Azia
tische ontwikkelingslanden betreft, kan
gezegd worden, dat de leden van alle
vier onderzochte kerken Iets vaker pro
gressief zijn dan buitenkerkelijken.
In de zaken van onderwijs, omroep
bestel en bewapening blijken hervorm
den en gereformeerden minder vaak
voorstanders van veel verandering dan
buitenkerkelijken, remonstranten
rooms-katholieken.
Het verband tussen protestantisme, in
komenspositie en conservatisme nader
analyserend, zegt dr. Hoogerwerf, dat
het niet juist is zonder meer te stellen,
dat protestantisme bevorderlijk is
sociaal-politiek conservatisme.
Hij beperkt zich op basis van de gege
vens tot de voorlopige, genuanceerde
onderstolling, dat het lidmaatschap
met name de Hervormde of Gereformeer
de Kerken drieërlei effect heeft:
1. Het matigt de neiging tot sociaal-
politieke progressiviteit in die lagere
inkomenscategorieën (vooral
ƒ3.000 tot ƒ6.000)
2. Het matigt de neiging tot sociaal-
politiek conservatisme in de middel
bare inkomenscategorie 6.000 tot
12.000)
3. Het versterkt de neiging tot sociaal-
politiek conservatisme in de hoogste
inkomensgroep (meer dan ƒ12.000)
Stellingen
Van de veertien stellingen van dr.
Hoogerwerf vermelden wij de volgende:
„Een kwantitatief onderzoek naar de
sociaal-culturele strekking van preken
zou kunnen bijdragen tot verbetering
van inzicht in de relatie tussen gods
dienstige opvattingen en de Nederlandse
samenleving."
„De stelling, dat concentratie van dag
bladen afbreuk doet aan de verscheiden
heid in de voorlichting is in haar alge
meenheid onjuist."
De pers komt ook in het proefschrift
zelf even ter sprake in deze passage:
„Hervormden, gereformeerden en re
monstranten, die een protestants dagblad
lezen, kunnen minder vaak tot de sociaal-
politieke progressieven worden gerekend
dan hun kerkgenoten, die een socialis
tisch dagblad lezen en ongeveer even
vaak als zij die een liberaal of neutraal
dagblad hebben."
Drie studenten
vijf maanden
geschorst
(Van onze onderwljsredactie)
UTRECHT De senatus contractus va
de universiteit te Utrecht heeft naa_
aanleiding van de onregelmatigheden,
die 26 november zijn begaan bij het
diergeneeskundig examen, drie studenten
de toegang tot de universiteit voor een
termijn van vijf maanden ontzegd. Deze
termijn is opzettelijk zo gekozen, dat de
studenten nog juist voor de zomervakan
tie hun examen kunnen herhalen. Vier
andere studenten, die eveneens bij des
affaire betrokken waren, maar een pas
sieve rol gespeeld hebben, zijn niet ge
schorst. Wel zullen zij het betrokken
examengedeelte opnieuw moeten afleg
gen.
De toedracht van de fraude is als volgt
geweest: Zes studenten, die de eerste dag
van het examen infectieziekten achter de
rug hadden, waren 's avonds bijeen ge
komen om hun resultaten te bespreken.
Twee bemerkten daarbij, dat zij door hen
gemaakte cultures verkeerd behandeld
hadden Een coassistent. die zich bij de
examinandi gevoegd had (zelf een zeven-
dejaarsstudent)bood deze twee aan,
samen naar het instituut (waarvan hij
makkelijk aan een sleutel kon komen)
te gaan, om de vergissingen nog te her
stellen.
Terwijl zij dit 's nachts deden, zag
van hen een jas hangen, waarin zich
lijst bevond, waarop de resultaten
de onderzoekingen van de zes studenten
genoteerd waren door één der examina
toren. Hij heeft van de inhoud van dat
papier kennis genomen en het vervolgens
en (verkeerde) jaszak teruggestopt.
Hierdoor kwam het bedrog aan het licht.
De tuchtmaatregelen betreffen de twee
studenten, die 's nachts in het instituut
zijn geweest en de betrokken coassistent.
Ds. Floor benoemd
tot hoogleraar
UTRECHT Ds. L. Floor jr., missio
nair predikant der Christelijke Gerefor
meerde Kerken in Vendaland (Trans
vaal), is benoemd tot hoogleraar aan d<
Theologische School van de Gerefor
meerde Kerk in Zuid-Afrika voor niet-
blanke predikanten in het reservaat
Hammanskraal niet ver van Pretoria. Ds
Floor, die momenteel in Nederland ver
blijft, heeft deze benoeming aanvaard.
Wanneer hij 22 januari naar Zuid-Afrika
terugkeert, zal hij in Pretoria gaan
Prof. Floor, die 41 jaar oud is, werkt
sinds 1961 onder de Venda's in Zuid-
Afrika. Tevoren was hij predikant te
Opperdoes en te Almelo. Tot dusver
was hij belast met de opleiding
inheemse helpers in Vendaland. Dit werk
zal worden overgenomen door ds. M.
Rebel, de andere missionaire predikant
der christelijke gereformeerden in Zuid-
Afrika. Wel zal prof. Floor zijn lectuur-
arbeid voor de Venda's voortzetten.
Hoefnagels vraagt
begrip voor
vakcentralen
UTRECHT Vijftien
organisaties (waaronder de alge
mene bond van werkers in het
mijnbedrijf, de federatieve haven
vakvereniging, de federatieve
spoorwegvakvereniging en de al
gemene Nederlandse handelsreizi
gers en handelsagenten vereniging)
hebben in Utrecht officieel de fe
deratie van werknemersorganisa
ties opgericht.
De waarnemend voorzitter van
de F.E.W.O., de heer W. F. de
Hondt. zei bij de opening van de
eerste algemene vergadering in
Utrecht, dat de federatie het
als een democratisch recht be
schouwt, te worden opgenomen in
het centraal overleg. Over het aan
tal leden van de bij de F.E.V/.O.
aangesloten organisaties liet de
heer De Hondt zich niet uit. Wel
verklaarde hij, dat het gezien het
feit dat er in Nederland 400 cate
gorale bonden bestaan, mogelijk
moet zijn om een ledental van
35.000 te bereiken.
Fransman stelt voor:
(Van t
b kerkredactie)
s-katliolicken en protestanten
gemeenschappelijke tekst
an tot het uit de weg ruli
PARIJS Ni
hebben bereikt
verdere voorstellen gedaan
kels in de toenadering tussen de kerken.
In een ingezonden stuk in Le Monde pielt prof. René Voeltsel van de protestant
se theologische faculteit te Straatsburg voor een gelijke nummering van de Tien
Geboden en de Psalmen en een gemeenschappelijke transoeoriptie van de bijbelse
namen.
In het Psalmboek hebben de rooms-katholieken in navolging van de Septua
ginta de psalmen 9-10 en 114-115 samengevoegd en 116 en 147 gesplitst. Doordat
de protestanten de traditionele Hebreeuwse nummering volgen, zijn alleen de
psalmen 1-8 en 147-150 gelijkluidend.
Bij de Tien Geboden bestaan drie verschillende systemen. Vergeleken bij de
telling van de gereformeerden en de anglikanen bebben de rooms-katholieken en
de lutheranen de eerste twee geboden samengenomen, maar rekenen daarnaast
de aanhef als een apart gebod.
Prof. Voltzel is er zich van bewust, dat er hier naast exegetische factoren
ook theologische meespelen, maar het moet toch mogelijk *ijn, zo schrijft bij,
dat wij als iemand bij voorbeeld spreekt over het vierde gebod, niet behoeven
te raden, of hij het nu over het sabbatsgebod heeft, of over het Eert uw vader
en nw moeder. Uiteindelijk zal men zijns inziens moeten komen tot een gemeen
schappelijke vertaling van de hele Bijbel.
Frankrijk overeenstemming
in het Onze Vader, rijn er
weg ruimen van onbelangrijke obsta-
De pater, dr. H. J M. Hoefnagels,
heeft in deze eerste ledenvergade
ring begrip gevraagd voor het werk
van de drie grote vakcentralen ln
het bijzonder, en de zogenaamde
erkende vakorganisaties in het
algemeen. Hij riep de aanwezigen
toe, de solidariteit met de andere
werknemers hoger te stellen dan de
meningsverschillen die er met de
vakcentralen bestaan.
„Het gesprek tussen regering
Stichting van de arbeid over de lonen
1965 was ook uw zaak", aldus pater
Hoefnagels tot de categorale leden. De
vakcentralen hebben onder moeilijke
omstandigheden het algemene werkne-
mersbelang behartigd, zo vervolgde hij.
Zij hebben daarom recht op meer
erkentelijkheid. Zij kwamen ook op voor
uw belang. Het beleid van de vakcentra
len kon niet anders dan
delijke instemming hebben, althans
vankelijk.
Mede als gevolg van de aktiviteiten
van de categorale organisaties consta
teerde de heer Hoefnagels een her-oriën
tering bij de vakcentralen gedurende de
afgelopen anderhalf jaar. Het strijdka-
rakter van de vakbeweging kreeg
zwaarder accent en men durfde conflic
ten te riskeren wanneer in het overleg
feen overeenstemming mogelijk bleek,
r wordt thans meer rekening gehouden
met wat er onder de leken leeft. Dr.
Hoefnagels erkende overigens dat de
leiding van de vakbonden zich zelf nooit
mag degraderen tot alleen uitvoerder van
de wil van de leden.
Prikkelen
Als de belangrijkste taak van de
categorale organisaties zag pater Hoefna
gels het prikkelen van deerkende vakbe
weging tot koerswijziging en een grote
re strijdbaarheid. Is dit eenmaal ge
lucht, dan hebben de categorale or
ganisaties zijns inziens geen reden van
bestaan meer. Uiteindelijk zag hij de
vakcentralen en de categorale bonden als
broeders van hetzelfde huis.
Voorts betoogde de heer Hoefnagels,
dat het voor de Federatie van de
categorale werknemersorganisaties (de
Rewo) moeilijk zal zijn aan het centrale
overleg deel te nemen, omdat men
beschikt over een apparaat en over
kundigheid en omdat men in
federatie geen overwicht heeft op de
aangesloten organisaties. Hij achtte deel
neming aan het centrale overleg voor
deze groepering dan ook onmogelijk. De
vakcentralen nebben op dit moment,
aldus de heer Hoefnagels, de categorale
organisaties echter wel nodig, om ge
dwongen te worden, zich duidelijk op
eigen taak te bezinnen.
Dr. J. G. Lulofs, docent voor arbeids
sociologie in Groningen, die eveneens het
woord voerde, was ook tegen politieke
binding van vakorganisaties. Ook hij was
van mening dat categorale organisaties
geen deel kunnen nemen aan het overleg
in Sociaal-economische raad en de
Stichting van de arbeid, en ook hij zag
voor de toekomst de taak van deze
organisaties vooral liggen in het vlak van
de secundaire arbeidsvoorwaarden bin
nen de afzonderlijke ondernemingen. Op
den duur zouden de categorale organisa
ties toch weer tot samenwerking moeten
komen met de drie grote vakcentralen.
Elisabethbode grootste oplaag
(Van onze kerkredactie)
KERSTFEEST van de negers in
Harlem, De zaak „K" en kin
deren over het Kind is een greep
uit de onderwerpen van het kerst
nummer van de Strijdkreet. Het
blad munt uit door een schitterend
aantal foto's, waarvan de repor
tage over Harlem wel bijzonder
is. Leonard Freed is de maker er
van.
De zaak „K" door Jan Filius,
dat indertijd als hoorspel uitge
zonden werd, is in de plaats ge
komen van het traditionele Kerst
verhaal. Een aantal kinderteke
ningen en verhaaltjes maakt de
heilsgeschiedenis voor iedereen be
grijpelijk.
Van de kerstbladen voor de evangelisa
tie spant dé Elisabethbode nog altijd de
kroon. Hier zijn 416.000 exemplaren van
ln omloop. Het blad heeft het karakter
het traditionele kerstblad gehouden
heeft daardoor iets vertrouwds. Het
j er verzorgd uit en getuigt van stijl-
Op beide middenpagina's is een kleurige
kerstillustratie opgenomen.
Samenwerking
Kerstfeest 1964 het staat er in wit
p een donkere kleurenfoto ls het re
sultaat van concentratie van de hervorm
de, lutherse en gereformeerde evangeli
satie. De Open Deur en Onderweg zijn
in dit blad samen gaan doen. De uit
komst is een modern blad op mooi pa
pier, rijk geïllustreerd. Oplaag is
400.000 exemplaren. Van de andere kerst-
(Van onze onderwljsredactie)
AMSTERDAM Aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam Is vandaag dr. D.
M. Scbenkeveld gepromoveerd tot doctor,
in de letteren op een proefschrift geti
teld: Studies in Demetrius on style.
In zijn dissertatie behandelt dr. Schen-
keveld een aantal problemen rondom het
Griekse geschrift Over Stijl, waarschijn
lijk daterend uit de eerste eeuw na Chr„
en van de hand van een verder onbeken
de Demetrius.
In zijn eerste hoofdstuk bespreekt hij
de structuur van dit geschrift en verder
hij op een aantal onderwerpen in
in Over Stijl behandeld worden,
zoals de leer van de stijltypen, van de
metafoor en allegorie en die van neolo
gismen. Promotor was prof. dr. G. J. de
Vries.
Aan dezelfde universiteit promoveerde
vandaag de heer H. J. W. Klein Wassink
op de dissertatie Het fiscale compromis.
het zich door wederzijdse afspraken
binden van belastingadministratie en Be
lastingplichtige, waarbij zij over en weer
iets toegeven. Het aantal procedures dat
op fiscaal gebied gevoerd wordt, is ver
bluffend laag (ongeveer één rechterlijke
uitspraak per vier duizend aanslagen ln
de directe belastingen). Het is duidelijk,
dat naast het berusten door een van de
betrokkenen bij het standpunt door de
andere ingenomen, heit fiscale compromis
hier ook een rol speelt. Dr. Klein Was
sink is lid van de vaste belastingcommis
sie van het college van advies van de
ARP. Promotor was prof. mr, H. J.
Hellema.
EDINBURGH Dezer dagen is de
Raad van Schotse Kerken gesticht, die
volgens de voorzitter Lord Wemyss, een
oud-moderamenlid van de synode van de
Kerk van Schotland, ten doel heeft, om
alle niet-rooms-katholleke kerken nader
tot elkaar te brengen en hun betrekkin
gen tot de oecumenische beweging te
intensiveren. De zetel van de Raad is
Dunblane in Pethshlre,
Naast de (presbyteriaanse) Kerk van
Schotland en de Eplskopale Kerk van
Schotland zijn nog zes kleinere kerken in
de Raad vertegenwoordigd. Zij zijn allen
an de Britse Raad van Kerken en op
na ook van de Wereldraad van
Kerken, Tot secretaris-generaal van de
nieuwe organisatie is gekozen ds. Ian
Fraser van de Kerk van Schotland.
bladen noemen we nog De Zaaier,
Goede Tijding, het Deventer Kerstblad,
Echo en Licht en Waarheid..
De voorpagina van De Zaaier,
uitgave van de Unie van Baptisten
Qemeenten is bijzonder mooi. Zij stelt
een roos voor, getekend door M. Lang
broek te Amsterdam. De tekenaar
heeft bij deze gave afbeelding ge
dacht aan het oude kerstlied: „Een
ze, fris ontloken, uit tere wortel
kwam,
Het thema van De Goede Tijding is
„verwachting"? Het is een fotoblad af
gewisseld met enkele teksten.
Landelijk
„Het Deventer Kerstblad" schrijft in
zijn voorwoord, dat het wel eens het
laatste plaatselijke gemeenschapsblad zou
kunnen zijn. Mogelijk zal men volgend
jaar in landelijk verband verschijnen.
Het thema: „Aan ons gelijk" loopt door
heel het blad, dat ernaar gestreefd heeft
dicht naast de mensen te staan.
Echo, het maandblad van de hervormd-
gereformeerde evangelisatie verdient
door inhoud en uiterlijk wel de aandacht.
Het is een mooi aansprekend nummer
geworden.
Licht en Waarheid van de evangelisa
tie der Christelijk Gereformeerde Kerken
heeft een gecombineerd Kerst- en Nieuw
jaarsnummer uigegeven. Het brengt ver
band tussen het gebeuren in Bethlehem
en onze eigen omgeving.
spaar plezierigmet
JXYLOTVS
met gratis
waardezegels
van 15 en 25 ct.
vraag vooral om de
DUET-spaarkaart
Maar ik zal uitzien naar de Here", roept Micha aan het
van zijn profetie uit. Hij heeft de situatie, waarin het uollt
leeft, getekend. Het is een ernstige aanklacht tegen een rollt
dat vergeten is zijn Heer te dienen. Maar Micha gaat niet bij
de pakken neer zitten. Heel bewust gebruikt hij die wonder
lijke naam voor God, de Naam die God eens zelf aan Mozej
heeft geopenbaard: HERE. Het staat er met hoofdletters in
onze bijbel, als hebben de vertalers gezegd, die naam is zo
belangrijk, zo groots, zo hoog verheven dat we hem niet mei
gewone letters kunnen schrijven.
Het is de naam van de Verbondsgod. Dat wil zeggen de naai
van Hem die zich aan de mensen heeft geopenbaard. God tuil
geen vreemde voor ons blijven. Hij wil niet de grote onbekendi
zijn in ons leven. Hij heeft Zijn hand naar ons uitgestoken en
gezegd: Mag Ik Mij voorstellen: Ik ben de HERE. En het
meest overweldigende is dat Hij er nog bij heeft gezegd:
Aangenaam kennis te maken. Dat zei Hij tot de mensen dit
niet naar Hem wilden luisteren, die hun eigen weg zijn ge-
gaan, die Hem niet als God wilden erkennen. Hij kwam uil
genade naar ons toe. Niet Hij nam een vijandige houding aan,
dat hebben wij gedaan, maar toch kwam Hij om oiis te helpen,
Wij lezen vandaag: Openbaring 19 1-10.
Synode behandelt zaak-Soemba
(Van een onzer medewerkers)
ROTTERDAM De synode
heeft deze week de behandeling
voortgezet van de moeilijkheden
op Soemba, in de wandeling be
kend staande als de „zaak-Gops-
sens". Een commissie van rapport
bracht vier bundels concept-uit
spraken ter tafel.
De moeilijkheden op Soemba ontston-
en in 1952, toen er een competentie
kwestie rees tussen schoolbestuur en ker
kelijke vergaderingen. Het conflict was
oeroe L. Kondamara aanleiding,
lezwaarschrift tegen de missio
naire predikant ds. S. J. P. Goossens in
te dienen bij de zendende kerk van
Zwolle. Dit leidde tot het terugroepen
ds. Goossens.
pacificatje-poging mislukte, omdat
de betrokken goeroe zijn bezwaarschrift
niet wilde intrekken. Hij werd daa:
door de Soembanese kerken afgezet
Sanatoria blijvende noodzaak
(Van een
verslaggeefsters) gebleken, dat dit ziekenhuis in
AMSTERDAM Onlangs is het
verpleegtehuis „Sonnevanck" in
gebruik genomen. Dit tehuis, dat
voor patiënten uit het hele land
openstaat is bedoeld als reactive
ringscentrum van langdurige zie
ken. De dertig plaatsen van dit
nieuwe centrum zijn voor de helft
al gevuld. Dit werd gisteren mee
gedeeld op de jaarvergadering van
de Vereniging tot christelijk hulp
betoon aan tuberculose- en andere
patiënten, die in hotel „Polen" in
de hoofdstad gehouden werd.
etaoin etaoin etaoin etaoin etaoin etaoinra
Het is algemeen bekend, dat de sana
toria het moeilijk hebben. Mede dank
ii' hun arbeid in het verleden blijft het
aantal tuberculose patiënten afnemen.
Dat ls zeer verblijdend, want daarom
werd de strijd gevoerd. Maar het is ook
du'"eiIjk. dat de explosie op moeilijkhe
den stuit. Aldus staat in het jaarver
slag van de vereniging te lezen en het
is daarom, dat Sonnevanck andere we
gen zoekt.
In 1959 was dat de opening van het
Boerhaave ziekenhuis, een gewoon pro
testants-christelijk ziekenhuis, dat na
uitbreiding van het vorig jaar nu hon
derd bedden telt. Het is tot nu toe wel
1 be
hoefte blijkt te voorzien en dat de uit
breiding niet voorbarig is geweest. Er
blijkt grote belangstelling voor te bestaan.
Een andere exploitatiemogelijkheid is nu
het verpleegtehuis „Sonnevanck" gewor
den, dat 15 oktober in gebruik werd ge-
Hoewel er zich steeds minder gevallen
van tuberculose voordoen blijven de gro
te sanatoria noodzakelijk. Dit blijkt voor
al uit de t.b.c.-explosles, die zich toch
nog af en toe voordoen. Daarom ls de
Instandhouding van sanatorium „Sonne
vanck" een vereiste.
Neemt het aantal patiënten af, ook het
aantal leerlingen van de aan he't sana
torium verbonden school gaat achteruit.
Op het ogenblik zijn er nog 22, terwijl
24 eigenlijk "het vereiste aantal is voor
de instandhouding van een b.l.o,-school.
Toch blijft de school er, omdat men
van het standpunt uitgaat, dat de kinde
ren ook tijdens hun ziekte christelijk on
derwijs behoeven.
Urgent wordt nu de bouw van een
zusterhuis. Hiervoor verwacht men veel
van het suppletiefonds. De uitbreiding
van het ziekenhuis maakt een dergelijk
tehuis noodzakelijk.
Verder werd bekendgemaakt, dat dr.
D. Bergsma. die dit jaar 65 jaar werd
toch als geneesheer-directeur zal aan
blijven. Voor ds. C. J. Sikkel, de voor
zitter van het bestuur was het de laat
ste vergadering, die hij leidde. Hij had
dit dertig jaar gedaan. Vice-voorzitter,
de heer A. Reijers te Rotterdam, sprak
een hartelijk dankwoord hiervoor uit.
I
Ds, Goossens keerde daarop zonder|«,
toestemming van de kerkeraad van Zwol-
le naar Soemba terug (februari 1953) en
werd daarom door de classis Zwolle uit
zijn ambt ontzet. De Soembanese kerken,
die hem accepteerden, zijn thans tien i
getal. Zij worden gediend door vier pri
dikanten en talrijke goeroes. Bovendien!^.
De kerken rondom goeroe Kondan
behielden de band met Zwolle en t
den in 1962 zelfstandig. Dit zijn
kerken met twee predikanten en enigel j
goeroe's, Gee van beide SoembaneseL,]
Concept-uitspraken
In de eerste bundel concept-uitspraken,!
die handelt over de verhouding tot de
Soembanese kerken, stelt de commissi!
aan de synode voor uit te spreken, dti aP'
de Gereformeerde Kerke** (vrijgemaakt) 20'
met beide kerkgroepen op Soemba con-! li
tact moeten zoeken en onderhouden, meti
als eerste oogmerk de beling var
geslagen breuk.
Vervolgens stelt d commissie voor
geen wijziging aan te brengen in di
uitspraken van de synode van Assen va
1961 waarin wordt gezegd, dat de kerk
van Zwolle de Soembanese kerken niet
als zelfstandig en mondig heeft behan
deld. Zwolle had om revisie van deze
uitspraken verzocht. Dn synode heeft de- !0
ze uitspraken van de commissie inmiddeli
met algemene stemmen overgenomen en Ar
het verzoek van Zwolle dus afgewezen, ha
De derde bundel concept-uitspraken gi.
behandelt de verhouding tussen de kerk
van Zwolle en ds. Goossens. De commis
sie stelt hier voor ui' te spreken, d»t
beide partijen van hun verkeerde wegen
moeten terugkeren en weer samen moe
ten werken aan het herstel van de een
heid op Soemba. Daartoe moet de kerke* tel
raad ds. Goossens weer in zijn ambt er- Ta
kennen en ds. Goossens de kerkeraad t
weer als raad var Christus' kerk erken-
In de vierde plaats adviseert de com*
missie de uitspraken van de synode van
Bunschoten-Spakenburg 1958/'59, waarin
de terugkeer van ds. Goossens naar
Soemba afgekeurd wordt, niet te wijzi
gen. Enige appellanten hadden namelijk
om een dergelijke wijziging gevraagd.
UNIECOLLECTE
irecht 2 395.20.
13,35, Westkj
t totaal v«
ls: 176.0:
Vraag: Een dame van 72 jaar heeft
met vergunning van het bureau huisves
ting een kamer met gebruik van keuken
gehuurd. Onlangs werd zij door een
ongeval getroffen en in het ziekenhuis
opgenomen. Thans echter heeft zij het
ziekenhuis verlaten. Inmiddels is de da
me van wie zij de kamer gehuurd heeft,
overleden. De erfgenamen van de ver
huurster hebben ae huur opgezegd aan
de huiseigenaar. Deze deelde aan de
erfgenamen mede dat zij aan de kamer
huurster de huur tegen dezelfde datum
moeten opzeggen. Wordt het huis op die
datum niet leeg opgeleverd, dan zou de
eigenaar een proces tegen de erfgena
men voeren en voor hun rekening een
advocaat nemen. De kamerhuurster
heeft nu een opzegging ontvangen. De
eigenaar zegt dat hij met de kamer-
huurster niets te maken heeft. Is dit zo?
Tevens verlangde de eigenaar dat de
erfgenamen de huur over de laatste
maand per giro overmaken en op het
girobiljet moeten invullen: „Als vergoe
ding van de erfgenamen". Waarom mag
er niet van „huur" gesproken worden?
Kunnen de erfgenamen hiermee nog
moeilijkheden ondervinden? Kan de
eigenaar de kamerhuurater eruit laten
zetten? En als zij niet in staat is, op tijd
weg te gaan, hoe
betalen?
Antwoord: Inderdaad heeft de eige
naar niets met de kamerbewoonster te
maken, Deze heeft de kamer van de
overledene gehuurd en de huur is over
gegaan op de erfgenamen. Aangezien de
overledene voor haar eigen verantwoor
delijkheid de kamer heeft gehuurd, zijn
de erfgenamen nu verplicht te zorgen
dat de kamerbewoonster op tijd ver
trekt. De kamberbewoonster zit na die
tijd zonder huurcontract en de eigenaar
kan haar om die reden laten verwijde
ren. Hiervoor is advocatenhulp nodig en
de kosten komen ten laste van de erfge
namen. Weliswaar hebben de erfgena
men verhaal op de kamerbewoonster
maar dit is een schrale troost. Het
maakt niets uit of er op de kwitantie
van huur of vergoeding gesproken
wordt want de huur loop! door. De
eigenaar heeft er dus generlei redelijk
belang bij en hij heeft generlei recht de
eis te stellen dat de erfgenamen het
woord „vergoeding" gebruiken.
Vraag: Kunt u mij helpen aan het
recept voor Jan in de zak?
Antwoord: Hier is een recept voor 8
personen: Neem 750 gram bloem, 250
gram boekweitemeel, 4 eieren, ongeveer
zij dan de huur 3/4 liter melk, 250 g. krenten, 250 g.
water. Droog ze goed.
Meng de beide meelsoorten dooreen,
voeg hierbij onder roeren de lauwwar-
melk en de met een weinig melk
en de krenten en rozijnen. Doe het
beslag ln een linnen zak met ronde
bodem. Dompel eerst de zak even in
warm water. Doe het beslag er in. Bind
de zak met een touwtje dient, maar laat
voldoende ruimte voor het rijzen. Leg
de zak in een pan met koiid water,
waarin op de bodem een bord ligt.
Breng de pan zonder deksel langzaam
aan de kook, Laat die dan nog 2',fc uur
met deksel koken. Geef de inhoud
warm met gesmolten boter en stroop.
Vraag: Kunt u mij de naam zeggen
van het plantje, waarvan Ingesloten
blad afkomstig is? Ook wilde ik graag
de behandeling weten, vooral in de
winter.
Antwoord: Doordat het blad in watten
verpakt was, hebben we niet kunnen
constateren of het blad behaard is of
niet. Dit is juist van belang om de
plant te herkennen. Ook belangrijk is of
Brieven, dia niet zjjD voorzien
van naam en adres, kunnen niet
ln behandeling worden genomen.
Geheimhouding ls verzekerd. Vra
gen. die niet onderling met elkaar
in verband staan moeten in af*
wonderlijke brieven worden ge
steld. Per brief dient een gulden
aan postzegels te worden Ingeslo
ten.
de stengel vierkant is of niet. Verder
deelt u niets mede over de grootte van
de plant, de grootte en de kleur van de
bloemen, enz. Vermoedelijk is het een
plectranthussoort, familie van de zoge
naamde reumatiekplant. De stengel ii
vierkant en de bloemen zijn waarschijn
lijk blauw. De plant vraagt zeer voed
zame grond, bijvoorbeeld goed verteer
de bladgrond of goede tuingrond, wat
oude koemest en scherp zand. U moet
haar koel maar vorstvrij en in het volle
licht opkweken. Om een vertakte plant
te krijgen, een paar keer innijpen. Als
de plant niet bloeit, zal dit waarschijn
lijk een gevolg zijn van te donker
opkweken en misschien te warm.
