Wim Leenen verdrijft het
piekeren met tropische vissen
ZONDAGSBLAD
OP ADVIES VAN DE DOKTER I
Zestig
aquariums
trekken zelfs
scholen
rust na het werk uit
bij zachte muziek
ZATERDAG 5 DECEMBER 1964
De 39-jarige Arnhemse schilders
knecht Wim Leenen had geen beste
jeugd. Toen hij twintig was begon
z'n martelgang door diverse Duitse
concentratiekampen en bij de be
vrijding keerde hij als een gebroken
man terug. Vooral psychisch had
had hij zwaar geleden, 't Werken
ging hem dan ook niet al te best af.
hij kon geen produktie meer maken
en had bovendien last van hoogte
vrees, iets dat hij tevoren nooit had
gekend.
Wim Leenen werd teruggetrokken,
ging piekeren over zijn toekomst,
kortom raakte helemaal in de put.
„Jij moet niet piekeren", zei de dokter Taal
man Kip tegen hem. „Jij moet afleiding zoe
ken". En dokter Sekliuis bevestigde dit: Zoek
een hobby, die je al je zorgen doet vergeten.
Ga vissen of wat anders doen, om je vrije tijd
te vullen. Maar blijf niet stil in huis zitten,
want dat is voor jou funest".
„Wat moet ik doen?", vroeg Leenen zich af.
Vissen was niets voor hem. Daarvoor was hij
een te groot dierenvriend. Trouwens hij had
vissen in een klein aquarium, doch zo heel
veel afleiding boden die hem niet. Daarvoor
was de opzet te eenvoudig en te beperkt.
Dit werd echter anders toen hij bij kennis
sen kwam en daar een prachtig aquarium met
veelkleurige tropische vissen ontdekte. Die
boeiden hem meteen. Zodat hij een bescheiden
bakje meekreeg om zelf te verzorgen. Hij
kocht ook lectuur over deze vissen, trachtte
er wat te ruilen, kortom hij ging er terstond
in op. Doch aanvankelijk ont
moette hij, als het op ruilen of
aankopen aankwam, weinig col
legialiteit. Er was, als gevolg van
vijf jaar oorlog, in de winkels
mets te koop en de particulieren mMrvoo7
waren zo zuinig op wat ze had
den, dat het hem haast onmoge
lijk was z'n kleine collectie uit
te breiden. En dat wilde hij tot
iedere prijs. Want hij was wel-
+jira bezeten
oog. Het biedt huisvesting i
gemoet: overdadig warm. naar
onze begrippen, en drukkend
vochtig. Doch dat is nu net wa*
houders van tropische vissen no
dig hebben.
VARIATIE
de andere gestapeld omdat hij
het alleen in de hoogte zoeken
kon. 't Was op het laatst geen
Toen kregen ze hun huidige
woning, Graslaan 137, een een
gezinshuis in een rustige bui
dat tropische tenwijk met een tuintje voor
en achter.
„Als we nu al die aquariums
Bijzonder trots is de heer T.eenen
op zijn tropische planten, waar
mee hij de gekste ervaringen op
doet ah ze eenmaal hel aquarium
Zo kwam hij op het idee naar
de Rotterdamse havens te trek- eens in de achterkamer zetten",
ken, in de hoop, daar met zee- overlegde Van Leenen met z'n
lui zaken te kunnen doen. 't Viel vrouw. En dat gebeurde. Nu ge-
hem echter niet mee. Slechts noot hij nog dubbel zoveel van
enkele maal slaagde hij erin zijn vissen, kon hun verzorging
er perfectioneren en
de buurt al spoedig de
a de man, die een stuk
van de Indische Oceaan in huis
bij een Chinees een aantal
visjes en wat plantenmateriaal kreeg
uit het Verre Oosten te kopen. naam
Voorts werd de schoorsteen naar
achteren verplaatst en op het
ogenblik loopt hij al hard te
denken over de aankoop van Gen
tweede oliekachel, omdat die
ene bij een strenge winter het
beslist niet zal redden. En het
zou toch zonde zijn, als de zestig
aquariums, die hij thans bezit,
straks alleen maar dode vissen
te zien zouden geven.
Als we de kas binnenstappen,
komt ons een tropische sfeer te-
vergeefse reis naar Amsterdam
weer een domper op z'n plannen.
Helaas volgde al gauw een
nieuwe teleurstelling: de woning
werd zo vochtig van al dat wa
ter van 24° Celsius. De ramen
deden niets dan beslaan, het be-
Er is geen bak, of ze is vak
kundig beplant. Men spreekt
zelfs in de kringen der liefheb
bers al van „de Arnhemse
school", in tegenstelling tot „de
Leidse school", waar de oud-
hortulanus Zwart zijn opvattin
gen over de inrichting van een
tropisch aquarium verbreidde:
veel rotsen en plateaus, die hoog
in de bak oplopen. Ook zijn in
zulke aquariums kleine planten
groepen aangebracht. Volgens de
opvattingen van Wim Leenen
moeten de planten meer geva
rieerd zijn. Hij vindt zijn eigen
stijl architectonischer. En
Bondskeurmeester Kamperman
uit Doetinchem was de eerste,
die bij een huiskeuring in Goor
vaststelde, dat de Arnhemse stijl
aan het terrein winnen is.
Hoe dit ook zij, het is in elk
geval de moeite waard, Wim
Leenen over zijn hobby te horen
praten. Trouwens als je 3000
■vissen hebt rondzwemmen, ver
deeld over 50 a 55 soorten,
waarover zou je dan anders pra
ten. Die 55 soorten vertegen
woordigen praktisch de hele tro
pische wereld.
Natuurlijk zijn er nog veel
méér soorten, wel 40.000. doch
zo'n volledige collectie is ner
gens te vinden. Zelfs de handel,
die toch overal zijn kanalen
heeft, schopt het niet verder dan
100 soorten, waaronder heel
kostbare zijn.
in z'n hobby gestoken, zodat hij
er wel eens naar verlangt wat
geld terug te zien. Hij heeft
gelukkig een beste baan bij
Burgers Dierenpark, waar hij
goed werk aflevert en toch niet
onder de druk der produktie
van gezonde collega's hoeft te
staan. Maar het leven is ook in
Arnhem duur en zijn vrouw en
twee kinderen mogen van zijn
liefhebberij niet de dupe wor
den. Daarom kweekt hij niet
alleen veel jonge visjes maar
verkoopt die ook aan leden van
aquariumverenigingen. Zij het
tegen een matige prijs, daar hij
de handel niet tegen zich in het
harnas mag jagen. Ook planten
verhandelt hij, waarvan hij een
goede honderd soorten bezit. Die
planten koopt hij in afgesloten
plastic zakken, gevuld met wa
ter. Op die manier houden ze de
lange bootreis uit de tropen zon
der bezwaar vol. Ook de visjes
maken de lange reis in zulke
zakken.
UITWISSELING
meer van elkaar op en krijg je
geen staat in de staat", is zijn
mening.
ANDERS
En hij besluit: „Ja, het is
eigenlijk merkwaardig. Ik
kom oorspronkelijk uit
Vlaardingen, waar m'n va
der op een haringlogger
placht uit te varen. Nu zit
ik weer in de vis. Alleen een
beetje anders."
Gelukkig duurde het niet lang,
of oude bekende zaken zoals
Holgen, en Liet, te Amsterdam, muur „een
Hasselman in Rotterdam Kas.us ZQ kon he, njel ,anger
in Delft enz. allemaal impor
teurs van tropische vissen en In 1960 nam Leenen een kloek
planten kregen weer wat besluit. Het bloemenkastje van 5
aanvoer, zodat Wim Leenen wat x 3 x 2,8 meter, dat hij vorig
meer armslag kreeg. En hij wierp jaar achter zijn woning had ge-
zich daarbij niet alleen op de bouwd, zou tevens dienen als
vissen, maar vooral ook op dé aquariumhuis. Hetgeen een ge-
planten, daar hij zag dat juist de lukkige oplossing bleek te zijn.
Immers hier was veel meer
licht, zodat de tropische planten
in de aquariums veel beter gin-
planten bij de meeste aquarium-
houders de zwakke plek in hun
sport vormden. „Planten hebben
wel hun belangstelling, maar ze gen groeien,
gaan nogal eens dood. Bovendien
geven aquariumhouders hun geld I IN Db KAb
gemakkelijker uit voor vissen niimmmn 1
dan voor planten", aldus Wim
Leenen. „Maar
Een nieuwe barrière dreigde
•ergeten, dat echter de komende winter te
een goed beplante bak zelfs worden. in huis had hij het al-
tijd lekker warm kunnen sto
ken, maar in zo'n glazen kastje
was dat minder eenvoudig. Hij
moest een schoorsteen laten
Met de Leidse hortus en met
Wageningen staat hij op goede
voet. Hij leest veel, controleert
het gelezene aan de hand van
zijn praktische kweekervarin-
gen, wisselt planten uit en
tracht op allerlei andere manie
ren achter de geheimen te ko
men, waarachter nog tal van
tropische planten schuil gaan.
Daarbij is prof. De Wit in Wa
geningen hem al vaak van
dienst geweest, hoewel hij de
hoogleraar ook nogal eens voor
verrassingen plaatste. „Ik krijg
zo maar wat planten van de
handel", zegt Leenen, en moet
dan maar uitvinden, onder wel
ke omstandigheden ze in de na
tuur groeien: Van welke grond
komen ze? Heerst er een natte
of een droge moesson in hun
vaderland? Wat voor water heb
ben ze nodig? Hoe heten ze?
Soms weten de heren van het
herbarium dat allemaal te ont
dekken, soms ook niet. Dan zoek
ik zelf verder. Pas als ik alles
weet kan ik met 't meeste succes
beplantingen in een aquarium
aanleggen.
Dat de hobby van Wim Lee
nen aanstekelijk werkt moge
blijken uit het feit, dat diverse
scholen al bij hem op bezoek
zijn geweest. Hij maakt voorts
tal van aquariums klaar om in
scholen geplaatst te worden. Er
zijn in Arnhem vier aquarium-
verenigingen, die ook alle vol
belangstelling voor zijn collectie
vissen en planten zijn. Zelf is
hij lid van de kleinste vereni
ging, die slechts 18 leden telt.
„Dan kun je bij elkaar thuis je
samenkomsten houden, heb je
geen sprekers nodig, steek je
de slechtste vissen nog gedij-
Men meent dat een pompje
toediening van zuurstof aai
water voldoende is, doch er gaat
ook hier niets boven de natuur. metselen m kolenkachc]
Die planten vemchten deze aanscha(f doch toen het zaak.
functie toch altijd nog beter
ZELF DOEN
Intussen ging Wim Leenen al
maar meer vissen en planten
aanschaffen. Elke gulden van z'n
zakgeld stak hij in z'n hobby-
Hij kocht hoekijzer dat hij zelf
op maat zaagde en door een
kennis aan elkaar liet lassen,
zodat het geraamte van een
nieuw aquarium ontstond. Spie
gelglas, menie, stofverf en ge
wone verf lagen voor hem als
schilder niet buiten zijn bereik,
met het gevolg, dat hij nu enige gTitTbiaderen
jaren al over tientallen aqua
riums beschikte. Omdat hij
haast alles zelf deed kostte hem
zo'n bak van 70 x 40 x 40 cm
slechts 10 a f 15, terwijl ze in
de winkels voor f 60 a f 70 van
de hand gaan....
je eenmaal draaide kwam hij tot
de ontdekking, dat bij bepaalde
winden in de schoorsteen de
kamerplanten en cactussen dood
gingen van de kolendamp. De
vissen bleven echter leven.
Die kachel moest dus verdwij
nen, om plaats te maken voor
een flinke oliehaard, die wel
veel geld kostte, maar uitsteken
de resultaten liet zien. De wa
terplanten groeiden zo goed, dat
ze zich uit de bakken oprichtten,
om boven het water in een heel
andere vorm verder te groeien
In sommige gevallen kregen ze
zelfs bloemen,
iets wat zelfs de belangstelling
van biologen trok.
Nóg was Wim Leenen evenwel
niet tevreden. Hij maakte nieu
we aquariums, breidde zijn vis
sen- en plantencollectie nog ver
der uit, met het gevolg, dat hij
Daar hij in de eerste jaren opnieuw met ruimtegebrek te
van z'n huwelijk maar klein be- kampen kreeg. Wederom moest
huisd was, moesten al die aqua- hij zijn spaarcenten aanspreken,
riums een plaats krijgen in de ditmaal om het kastje ruim te
douchecel, die als keuken werd verdubbelen door er een stuk
gebruikt. De ene bak werd op aan te bouwen van 6 meter.
Een prachtige schorpioein is.
Cr
STILTE! RUSTIG IEDEREEN!
OpnameLaat dat beest ko
men!" Regisseur William Beau-
dine, die eens Mary Pickford
regisseerde, kon een speld horen
vallen, want „dat beest" was
Lassie en niemand ter wereld
mag zo over Lassie praten, zeker
niet als Rudd Weatherwax, die
stille trainer van de beroemde
collie in de buurt is.
Met een kort bevel aan Lassie
verliet hij de studio en bleef twee
weken onbereikbaar tot Beaudine
spijt had betuigd. Dit kleine drama
achter de coulissen bewees voor de
zoveelste maal, dat Lassie een
hond is die met meer eerbied dient
te worden behandeld dan mense- I
lijke artiesten.
Lassie heeft in ruim twintig jaar
tijd meer dan honderd miljoen
dollar verdiend voor een grote
schare film- en televisieonderne
mers. Daaarmee is deze collie het
waardevolste dier uit de wereldge
schiedenis, met inbegrip van de
beroemde filmhond Rin-Tin-Tin.
Iedere beweging van de beroemde
hond wordt met zorg berekend.
Het beeld van Lassie is het resul
taat van de samenwerking van
Campbell-soep, een advertentie
bureau. Columbia Television en de
oliemiljonair Jack Wrather. Hun
gemeenschappelijk streven is om
Lassie te presenteren als de beste
vriend van de mens.
Dat Lassie tevens „big business"
is blijkt wel uit het feit, dat
Campbell-soep zeven miljoen dol
lar betaalde in een enkel televisie
seizoen. De omzet van deze soep-in
blik werd verdubbeld in de jaren
waarin Lassie voor de televisie
Voor het publiek is er maar één
Lassie, maar in feite zijn er vier
geweest. De eerste stierf aan kan
ker. de tweede aan een longaan
doening en de derde kreeg een
hersenaandoening. De huidige Las-
HET OORSPRONKELIJKE
Lassie-verhaal is al meer dan I
I een kwart eeuw oud. Nog steeds
is de serie een van de populair-
I ste televisieshows. Maar weinig
mensen weten dat de huidige
Lassie al nummer vier is. Het is
een hond die ieders verbazing
opwekt. Zijn baas heeft duizen
den collies gefokt, doch slechts I
vier waren geschikt om de Las-
sie in de film te spelen. Lassie
heeft nu geen opvolger; als het I
dier iets zou overkomen, zou de
serie moeten worden gestaakt. I
filmstudio's viel de aandacht op
zijn hond. Een natte collie ziet er
immers uit als iedere andere natte
collie. Pal zwom door het water,
klom tegen de oever op en liet
zich voor de camera in het gras
zakken, de kop tussen de voorpo
ten, de ogen langzaam sluitend.
Weatherwax had de hond zo
goed getraind, dat het dier zich
niet eens uitschudde toen hij uit
het water kwam. De hond moest
uit het water komen, zo uitgeput
dat hij niet meer kon ademen.
„Het was Pal die in het water
sprong en Lassie die er weer uit
kwam!", herinnert Sam Marx zich
bleek -
hond kromp ineen als er" werd
geschoten en viel flauw bij het
springen van een kwiklamp. In
1961 werd hij opgevolgd 4oor Las
sie IV, van wie iedereen zegt dat
hij de knapste en vooral de mooi
ste is die men oo't heeft gezien.
standing
Het begin
De Lassie-legende begon in 1938,
toen wijlen Eric Knight een hon-
denverhaal voor zijn jongste doch
ter schreef. Het verhaal werd
uitgegeven en Metro-Goldwyn
kocht het voor tienduizend dollar,
•Hes wat Knight ooit voor zijn
verhaal heeft ontvangen. Het zoe
ken naar een hoofdfiguur was
moeilijk. Producent Sam Marx en
zijn regisseur Fred Wilcox nodig
den vele honden uit. De ene hond
na de andere werd afgekeurd, met
inbegrip van een collie van Rudd
Weatherwax. Het was een tweeja
rig dier, dat door de oorspronke
lijke eigenaar na een vakantie in
Rudds kennel was achtergelaten
omdat hij de tien dollar onder
houdskosten niet wilde betalen. De
hond heette Pal en was er dol op.
motorrijders achterna te rennen.
Pal werd meteen geschrapt als
kandidaat voor de rol van Lassie.
Toen trad een rivier in Califor-
nië buiten haar oevers en dit was
een mooie gelegenheid een bijzon-
Met Liz
„Lassie komt thuis" leek eerst
een tweederangsfilm. Er trad on
der andere een jonge actrice in
op, genaamd Elizabeth Taylor. Zij
speelde haar eerste filmrol. Louis
B. Mayer moest zijn ogen afdrogen
na de eerste vertoning. Het was
een van de grootste films van 1943.
Vijf andere Lassiefilms volgden.
In 1952 besloot Metro de Lassie-
serie te beëindigen en droeg het
recht op de naam aan Weatherwax
over. Een jaar later verkocht
Weatherwax de naam aan Robert
Maxwell, een televisieproducent.
De prijs: 1500 dollar per voorstel
ling en tien procent van de netto-
Pal werd inmiddels vervangen
door Lassie II, een van zijn kinde
ren. Niemand merkte het verschil
en de Lassie-shows kregen drie
jaar lang de prijs voor de beste
jeugdprogramma's van de Ver
enigde Staten. Maxwell probeerde
toen Lassie weer voor twee mil
joen dollar aan Metro te verkopen
Metro weigerde, maar de oliemil
jonair Wrather kocht de films voor
drie miljoen. Weatherwax was bij
de transactie inbegrepen.
De honden die de rol van Lassie
spelen wisselen heel wat minde -
snel dan de mensen in de show,
die om de haverklap werden ver
vangen. In 1959 sloeg het noodlot
toe: Lassie n overleed aan kanker
en met spoed moest een derde
collie borden gekozen. De televi-
Lassie IV is nu vijf jaar oud,
vriendelijk tegenover mensen die
hij kent, op een afstand tegenover
vreemden. Andere honden ziet hij
niet eens. Als Lassie „werkt" is
iedereen gespannen.
In een bepaalde film moest de
hond door brandend kreupelhout
rennen en met gezengde vacht op
de camera toelopen. Lassie IV
deed dit zó goed, dat iedereen
spontaan in de handen klapte. In
vroeger films werden gevaarlijke
scènes door een plaatsvervanger
gespeeld, maar Lassie IV doet zijn
eigen stunts. De hond verstaat het
woord „stop" perfect: als de regis
seur dat roept, laat de hond vallen
wat hij in zijn bek heeft en gaat
liggen. Een scriptgirl, die een he
kel aan honden had, liet dat eens
aan Lassie merken. De collie nam
wraak door op het woord „stop"
hetgeen hij juist in zijn bek had in
haar schoot te laten vallen: een
levende slang.
Thuis
Thuis is Lassies liefste bezigheid:
uitblazen. De hond heeft een
slaapkamer met een enorm rust
bed, dertig centimeter van de
grond, bedekt met een zachtge-
kleurd tapijt. Er is een automati
sche geluidsinstallatie, die Ha
waiian muziek speelt, w,
Uier-
dier dol op i-
Aan de muur hangt een op flu
weel geschilderd portret van Las
sie IV. Lassie is een reu; zijn
liefste speelkameraad is een onbe
schrijflijk lelijk hondje met de
naam Silky. Zijn vrouwtje is Gir
lie. van wie men hoopt dat zij
genoeg reutjes zal voortbrengen
om te zijner tijd een nieuwe Las
sie te kunnen kiezen. Vrouwtjes
zijn ongeschikt voor het zware
werk van een filmhond.
Weatherwax heeft duizenden
comes gefokt en er in de loop der
jaren slechts vier goede Lassies bij
ontdekt. Wanneer Lassie IV plotse
ling dood zou gaan zou de filmse
rie moeten worden afgebroken hij
gebrek aan een opvolger.
Verbazingwekkend is, dat Lassie
de hoofdpersoon is, niet dc mensen
die meespelen. Enquêtes hebben
aangetoond, dat het publiek vrij
onverschillig staat tegenover de
spelers die de achtergrond voor
Lassies belevenissen vormen.
Weatherwax zegt daarvan: Lassie
is een wonderdier. Alles wat die
filmserie nodig heeft zijn een ca
mera en een hond als onze Lassie
