Nieuwe Leidse Courant Beslissing is aan regering Kamer: soldij moet hoger Ben Bella: wapens en vrijwilligers voor Kongo In de grote steden loopt verkeer volkomen vast r~ Eerste crisis in vrije loonvorming: overleg in Stichting mislukt voor CALEX Morgen percentage 1965 bekend? Verkorting van diensttijd Commentaar Donderdag 26 november 1964, 45ste jaargang Kouder De Bilt verwacht tot vrijdagavond: Aanvankelijk zwaar bewolkt met plaat selijk enige regen later wisselend bewolkt met nu en dan enkele buien. Tot krach tige, aan de kust wellicht tot stormach tig toenemende zuidwestelijke wind later irtcteur: P. DIEMER «ofdradacteur: Dr. E. DIEMER CHR1STELÏJK-NATI0NAAL DAGBLAD Abonnementsprijzen p.w. f 0,78, „Stantvastigh rt gheblevert mijn hert in teghenspoet" 3,35, p.kw. 10,05 V. bezorging 18.00—19.00 Werkgevers en werknemers in ge sprek met de regering over het loon- en prijsbeleid. Op de foto de minister van economische zaken, prof. dr. J. E. Andriessen, tijdens de regeringsverklaring. Links de ministers mr. E. H. Toxopeus en dr. |G, M. JVeldkamp, rechts prof. dr. H. J. Witteveen en staatssecretaris drs. J. E. Bakker. -GLA5- Official dealer Leiden e.o. (Van onze sociaal-economische redactie) DEN HAAG Nu het beraad in de Stichting van de Arbeid gistermiddag definitief is vastgelopen, moet het verslossende woord over het volgend jaar te voeren loonbeleid dan tóch door de regering worden gesproken. En daar mee is de spanning in het loonoverleg, die in de afgelopen weken reeds duidelijk merkbaar was, tot een nieuw hoogtepunt gestegen. Reeds mor gen zal het kabinet zich over de precaire situatie beraden, waarbij de mi nisterraad de moeilijke taak heeft tot een duidelijke formulering te komen van een definitief standpunt over de loonpolitieke mogelijkheden, die er zijn, en over de wyze waarop deze te realiseren zijn. Dit standpunt zal dinsdag ter kennis worden gebracht van het presidium der Stichting van de Arbeid, waarna volgende week vrijdag opnieuw tussen regering en stichtingsbestuur zal worden overlegd. Mocht ook het definitieve stand punt van de regering nuttig overleg in de stichting uitsluiten dan zal de minister van sociale zaken, dr. G. M.. J. Veldkamp, gedwongen zijn een algemene loonmaatregel af te kondigen. Deze ontwikkeling, die de eerste werkelijke crisis betekent in de sinds 1959 bestaande vrije loonpolitiek (waarbij de primaire verantwoorde lijkheid berust bij het georganiseerde bedrijfsleven), werd gistermiddag in slechts vier uren tijds een voldongen ALGIERS/BRUSSEL/WASHINGTON /STANLEYSTA D President Ben Bella van Algerije heeft gisteravond verklaard, dat zijn land wapens en vrijwilligers naar Kongo zal zenden om „onze Kongolese broeders" te helpen. Hij noemde premier Tsjombe „een bedreiging voor geheel Afrika". In Kairo deed de secretaris-generaal van de Organisatie voor Afrikaans- Aziatische solidariteit een beroep op alle Afrikaanse en Aziatische landen, de Kongolese revolutie ..snel en krachtig te steunen". Intussen is de helft van de Belgische para's, die enkele dagen geleden Stanleystad zijn geland, vanochtend vroeg geland bij Paulin, op 350 km ten noordoosten van die stad. Van de on geveer driehonderd blanken die in het gebied rondom Paulin door rebellen werden bedreigd, zouden er al honderd per vliegtuig naar veiliger oorden zijn overgebracht. In Paulin bevond zich ook de Neder landse arts. dr. Zwerts. Van Belgische en Amerikaanse zlidi werd verklaard, dat de paratroepen na het voltooien van de acties In Stanlevstad en Paulin op de basis Kamina (in Kongo) teruggetrokken zullen worden. Het is echter de vraag of dit spoedig zal gebeuren, want de para's in Stanlev stad waren dinsdag al genoodzaakt de Kongolese troepen te hulp te schieten, toen zij voor de rebellen moesten terug trekken. Om het verzet van de opstande lingen zoveel mogelijk te breken, wordt korte metten gemaakt met gevangen ge nomen rebellen. Er geDeuren weerzin wekkende dingen, die een groot deel van het effect van de dramatische redding der blanken wegnemen. Kort samengevat (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG By de behandeling an de defensiebegroting in de Twee- Kanier hebben gisteravond spre- 's van alle partijen aangedrongen een drastische verhoging van de cloning der dienstplichtige militai- Vandaag, bij de voortzetting van et debat, zou de PvdA-fractie over it punt hoogstwaarschijnlijk een notie indienen, waarin zij zou uit breken dat de bezoldiging van de ienstplichtigen gelyk moet worden £zeidekip.' 'Ik ben veruit de beste kip van het land. Ik mag met enige trots wijzen op mijn proporties. Dat zijn porties. Smakelijke, malse porties vooral. Ik ben bestemd voor mensen die weten wat lekker Cten is. En daarom zal ik wel in de kippenbouillonsoep van Califor nia gaan. Daar nemen ze altijd de allerbeste kippen voor. Dus mij.' gesteld met die van het beroepsper- soneel in gelyke rangen en leeftijds klassen. De P.v.d.A.-woordvoerder, de heer Wieldraaijer, heeft gisteravond nog een tweede motie in het vooruitzicht ge steld. Daarin wil zijn fractie aandrin gen op een algemene verkorting van de diensttijd. De heer Wieldraaijer dacht aan een eerste oefening van vijftien maanden voor de meeste dienstplich tigen. De verlangens van de K.V.P.- fractie zijn bescheidener: zii wenst de duur van de eerste oefening ove\ hele linie op achttien maanden gesteld te zien. Op het ogenblik dient nog veertig procent van de dienstplichtigen langer dxin achttien maanden (specia listen, onderofficieren, officieren) (Voor vervolg zie pag. 17) Vakraad metaal kwam ook niet tot loongesprek (Van redactie) UTRECHT - De vakraad voor de metaal industrie is gisteravond na het misluk ken van bet overleg in dc Stichting van dc Arbeid toch nog bijeen geweest. Zoals te verwachten viel. verklaarden de werk gevers, dat het in dit stadium niet moge lijk was over de lonen te spreken. Wel hebben werkgevers nog anderhalf uur gesproken over de algemene problema tiek. Zoals bekend hebben de werkne mers in de metaalindustrie zeven procent loonsverhoging gevraagd, evenals verho ging van de ondernemingsgewijze diffe rentiatie van vier tot vijf procent en on der meer een groter werkgeversaandeel in de ziektewetpremie. Volgende week donderdagavond wordt het overleg in de vakraad voortgezet Partijen zijn dan waarschijnlijk op de hoogte van het regeringsstandpunt ten aanzien van de loonmoeilijkheden. Ver wacht wordt voorts, dat op dat moment ook reeds intern beraad bij de vakcen trale plaats gehad zal hebben over het regeringsstandpunt. De werknemers in de vakraad rekenen erop. dat de werk gevers bereid zullen blijven een recel ge sprek te voeren over de ingediende voor stellen. hebben zich verder de volgende ontwik-' kelingen voorgedaan: n en rondom stanleystad wordt nog steeds geschoten. Vliegtuigen, die êvacué's oeren, worden nog door de rebellen beschoten. In Stanleystad zijn sinds de landing van de para's 29 Belgische burgers om het leven gekomen. Een sergeant van de para's sneuvelde gisterochtend Het standbeeld van Loemoemba. waarvoor zich gruwelijke tonelen hebben afgespeeld, ligt in stukken op bet 1 meren plaveisel. Gebleken is, dat de rebellen ln de afgelopen maanden alle vooraanstaande figuren onder de negerbevolking hebben afgemaakt. Onder de geredden bevindt zich pater Martin Bormann, zoon van de plaatsver vanger van Hitler, die zich in Paraauay zou schuil houden. ,.Hij was de dapper ste", zeiden andere priesters bu aankomst in Leopoldstaa. Kongolese troepen hebben gisteren Buta in Noord-Kongo veroverd èn 70 Europeanen (meest Belgen) bevrijd. Zij zouden het goed maken. Vier Afrikaanse landen drineen aan op het vragen van een spoedzitting: van de Veiligheidsraad naar aanleiding van de acties van de Belgische para's. Gisteravond zijn in Leopoldstad Ame rikaanse vliegtuigen gearriveerd met de stoffelijke resten van 24 door de rebellen in Stanleystad vermoorde blanken. Ook het lichaam van de Amerikaanse zen dingsarts Paul Carlson bevond zich aan boord van een der vliegtuigen. België heeft geweigerd de Russische protest-nota tegen de landingen van de para's in ontvangst te nemen. .10 uur: Minister Andriessen deelt de werkgev.ers mee, dat in 1965 géén al gemene doorberekening van loonkosten stijgingen in de prijzen kan plaats vin den. De industriële werkgevers infor meren: „Is dit t.a.v. het prijsbeleid uw laatste woord, excellentie?", waarop de bewindsman antwoordt: „Inderdaad". 45 uur: De ministers Andriessen (eco nomische zaken). Veldkamp (sociale zaken). Witteveen (financiën) en Toxo peus (binnenlandse zaken), alsmede staatssecretaris Bakker (economische zaken), verlaten met sombere gezichten de vergaderzaal in het S.ER.-gebouw. .50 uur: De werkgevers besluiten tijdens eert kortstondig onderling beraad niet verder te gaan dan hun aanvankelijk aanbod van een algemene loonronde van 3 procent, inclusief de compensatie voor de verhoogde AOW-AWW-premie, uur: Het bestuur van de Stichting van de Arbeid hervat het overleg. Na ken nisname van het werkgeversbesluit de len de werknemers (die. zoals bekend, o.m. 7 procent loonsverhoging en een minimum-inkomen van ïllO per week hebben geëist) mee, dat verder beraad geen enkele zin heeft. Besloten wordt op korte termijn een onderhoud met minister Veldkamp aan te vragen de bewindsman- uiteen te zetten waarom een stichtingsakkoord mogelijk is geworden, uur: Het presidium van de Stichting van de Arbeid (werkgeversvoorzitter ir. Neem geen risico...verf met De verf met flexabiliteit* 'extra speling voor de doe-het-zelver J. Bosma en werknemersvoorzitter drs. D. Roemers) melden zich bij de mi nister van sociale zaken op diens depar tement. 6.10 uur: De bewindsman deelt op een ge- improviseerde persconferentie mee de beide leiders te hebben laten weten, dat het bestuur van de Stichting van de Arbeid nog één kans krijgt een woordje mee te spreken over het volgend jaar te voeren loonbeleid, nl. door het ge sprek voort te zetten op basis van het door de regering te bepalen definitieve beleid. Zegt de stichting volgende week opnieuw „nee", dan zal de regering een loonmaatregel treffen, die o.m. zou kunnen bestaan uit de afkondiging van een loonpauz-; (tijdelijke loonstop) en/of het opnieuw tijdelijk belasten van het College van Rijksbemiddelaars met de bevoegdheden, die thans bij het be drijfsleven (de Stichting van de Ar beid) berusten. Voorwaarden Tijdens het gesprek op het departement van sociale zaken heeft drs. Roemers mens de vakbeweging minister Veldkamp laten weten, da de drie werknemi vakcentrales niet bereid zijn de toetsings- arbeid in de stichting voort te zetten. In dien de regering zou besluiten tot een al gemene loonronde van ..niet meer dan 3 procent" en tot invoering van een mini mumloon van ..minder dan f 110 per week", hetgeen dus betekent, dat de Stichting van de Arbeid in deze gevallen volledig buiten spel zou komen te staan. Een suggestie van werkgeverszijde, dat de stichting dan wellicht als adviesorgaan van het College van Riiksbemiddelaars zou kunnen optreden, werd door de vak beweging afgewezen. In het algemeen ge- zien ziin de vakcentrales slechts dan be reid de toetsingsarbeid in de stichting voort te zetten, indien „het kabinet ak koord is met de visie van de vakbewe ging ten aanzien van de fundamentele uitgangspunten voor het te voeren loon beleid." Vrees voor onrust De vakcentrales hebben de bewindsman van sociale zaken voorts meegedeeld, dat een regeringsmaatregel, die niet tie In stemming van de vakbeweging kan heb ben. ongetwijfeld zal leiden tot onrust ln diverse bedrijfstakken, terwijl een „krap pe maatregel" stellig tot een nieuwe gol) van zwarte lonen zal leiden. Duidelijk verklaarde de heer Roemers, dat het de organisaties ook thans vrij staat te onder handelen over de lonen op basis va uitgangspunten van de vakcentrales. In een extra televisie-uitzending var VARA is gisteravond zelfs aangedrongen op „gewoon doorgaan" bij de reeds be gonnen onderhandelingen en heropenen van besprekingen met de werkgevei bedrijfstakken, waar deze nog niet be gonnen zijn. Het Christelijk Nationaal Vakverbord neemt op dit punt (gelukkig) een gezon der standpunt in. In een brief aan de be- :n der bonden van het CNV wordt aangeraden met beslissingen bij eventuele onderhandelingen te wachten op dé be slissing van de regering. „Er is geen re- voor paniek", zo schrijft het CNV. De industriële werkgeversverbonden hebben gisteravond een brief laten ui-tgaan, waar de werkgevers worden opgewekt in af wachting van de regeringsbeslissing niet definitieve onderhandelingen te treden. (Voor vervolg zie pag. 17) Klemmend beroep op Tweede Kamer Subsidie van Gered uit de handen van moorde naars: een klein meisje met be smeurde kleren staat huilend op het vliegveld van Leopoldstad in Kongo. Een van de vele blanken die. door Belgische parachutisten uit Stanleystad werden wegge haald. DEN HAAG De gemeentebestu ren van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben de Tweede Kamer gevraagd: schenk bij het wetsont werp rijkswegenfonds aandacht aan de onbevredigende verkeerssituatie en leg de basis voor een passende fi nanciële tegemoetkoming in de uit voering van de plannen, die deze ge meenten thans wegens gebrek aan geld niet kunnen uitvoeren. In een brief vestigen zij de aandacht op het verschil tussen de bijzondere voorzieningen die aan de rijks- en pro vinciewegen en aan de wegen in de gro te stedelijke concentraties nodig zijn wegens de toeneming van het autover keer. Zij stellen, dat deze voorzienin gen aan de rijkswegen en provinciale wegen voornamelijk bestaan uit uit breiding en verbreding terwijl ir. de grote stedelijke concentraties omvang rijke en kostbare verkeersvoorzienin- gen moeten worden getroffen. De drie gemeentebesturen doen een be roep op de Tweede Kamer de regering te laten doordringen van de problemen waarmee zij te kampen hebben. Zij zeg gen nog, dat de toeneming van het aantal personenauto's het wegennet in de grote steden meer zal belasten dan het rijks wegennet. In hun brief geven zij een overzicht van IS regering noodzakelijk de lasten, die voortvloeien uit de door hen te verrichten investeringen en zij verklaren, dat de jaarlijkse lasten niet kunnen worden gedekt uit de middelen die in het kader van het financieel sta tuut van de gemeenten beschikbaar ko- Li Amsterdam zullen de exploitatie lasten in de sector verkeer en vervoer (exclusief openbaar massavervoer en metro-tunnel) oplopen van 18 a 22 per cent van de algemene uitkering uit het gemeentefonds (inclusief garantie-uitke ring) in de jaren 1960 t/m 1965' tot reeds 32,7 percent in het jaar 1969; de toene ming van deze lasten zal in de jaren na 1965 ver uitgaan boven de toeneming der gemeentefondsuitkeringen; daarenboven zal de metro-tunnel alleen a„ niet-ren- dabele rente- en afschrijvingslasten aan- In Den Haag zullen soortgelijke ex ploitatielasten oplopen van 14 a 17 per cent in de jaren 1960 tot en met 1965 tot reeds 25,1 percent in het najaar 1969; de toeneming is nagenoeg gelijk aan of hoger dan de toeneming van de algemene I uitkering uit het gemeentefonds. De drie gemeenten wensen ook „op de een of andere wijze" een financiële tege moetkoming voor de exploitatie van hun bedrijven voor het openbaar massa ver- Het blijkt bij deze bedrijven niet mo gelijk te zijn voledige compensatie te vin den voor de frequent optredende loon- en prijsstijgingen door verhoging van de produktiviteit en/of verhoging van de ta rieven. met als gevolg dat ook deze tot de bedrijfssector te rekenen dienstverle ningen het gemeentelijke budget in steeds toenemende mate belasten. De aan de drie gemeenten toevallènde uitkeringen uit het gemeentefonds zijn ontoereikend voor subsidiëring in steeds grotere om vang van deze economsiche niet tot de overheidssector gerekende dienstverlenin gen, zo besluiten de gemeentebesturen van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hun brief aan de Tweede Kamer, zienlijke bedragen vorderen. Iu Rotterdam zullen soortgelijke ex ploitatielasten oplopen van 12 a 15 per cent van de algemene uitkering uit het gemeentefonds (inclusief garaptie-uitke- ring) in de jaren 1960 tot en met 1965 tot reeds 28,9 percent in het jaar 1969; in de toeneming van deze lasten gaat in de ja ren na 1965 ver uit boven de toeneming der gemeentefondsuitkering; daarenboven zal de metro-tunnel alleen 'aan nie. ren dabele rente- en afschrijvingslasten zeer hoge bedragen vorderen. "yr/AT WEKENLANG dreigde is een feit geworden. Een afvaardiging van het bestuur van de Stichting van de Arbeid heeft na afloop van het Stichtingsberaad van gisteren aan minister Veldkamp meegedeeld dat de Stichting van de Arbeid ditmaal niet in staat is overeenstemming te bereiken over de loonsverhogingen. In de bestuursvergadering van vorige week was nog de verwachting ge wekt. dat wellicht toch nog overeen stemming mogelijk zou zijn. De werkgeversvertegenwoordigers wil den toen een loonsverhoging boven de toegezegde drie procent alsnog overwegen. Gisteren is duidelijk geworden, dat de werkgevers deze concessie hebben willen doen op voorwaarde dat de regering volgend jaar een minder stringent prijsbeleid zou voeren. Gistermiddag heeft minister Andries sen tijdens een kort gesprek met de werkgeversvertegenwoordigers aan deze verwachting de bodem ingesla gen. De minister van economische zaken wenst de prijzennormen van zijn beleid op geen enkel punt te wijzigen, wanneer het gaat om door- bereking van loonsverhogingen. Minister Andriessen en ongetwijfeld met hem minister Witteveen wensen niet ten koste van onze nationaal- economische belangen een goedkoop politiek voordeel op loongebied bin nen te halen. De situatie is ernstig. Er dreigt een breuk in de Stichting van de Arbeid, het hoogste samenwerkingsorgaan van w erkgevers en werknemers. Zou minister Veldkamp, die thans in een uitermate moeilijk parket zit, be sluiten tot een loonronde van drie procent, zoals de werkgevers hebben voorgesteld, dan zullen de werkne- mersvakcentralen voor 1965 alle sa menwerking binnen de Stichting van de Arbeid op loongebied opzeggen. De gevolgen hiervan kunnen ernstig zijn voor de sociale rust in ons land. De socialistische vakbeweging heeft haar mensen in het land al opgeroe pen de loononderhandelingen per be drijfstak gewoon voort te zetten of zo spoedig mogelijk te openen. Hoe de resultaten van een dergelijk bcdrijfstaksgewijs overleg op lan delijk niveau gelegaliseerd kunnen worden, is nog volkomen onduide lijk en bij de afkondiging van een loonronde eigenlijk volkomen on mogelijk. Met niet honoreren van per bedrijfs tak overeengekomen loonsverhogin gen zal spanning en onrust oproepen. Minister Veldkamp, die volgende week de regeringsbeslissing moet be kend maken, zal zich ongetwijfeld al deze moeilijkheden realiseren. Men kan zich afvragen, waarom dc regering niet het bedrijfsleven ge suggereerd heeft, zelf een voorstel met betrekking tot de versoepeling "van het prijsbeleid te formuleren, waarop dan wjel een loonakkoord binnen ae Stichting gebouwd had kunnen worden. De regering had dan de moeilijkheden opnieuw naar het bedrijfsleven verlegd en zichzelf de gelegenheid geboden een eventueel matig prijzenvoorstel met enige voor zichtigheid te aanvaarden. De regering heeft immers de laatste tijd op sociaal terrein zelf ook niet bepaald een schriel beleid gevoerd. Te denken valt aan de extra verho ging van de AOW-uitkeringen per 1 januari met f 100 en aan de vlotheid waarmee de ambtenarensalarissen fors worden opgetrokken. De beslissing die op loongebied ge nomen moet worden, vraagt van de regering veel wijsheid en tact. Een psychologische kortsluiting op dit moment zou behalve sociale ook ern stige politieke gevolgen kunnen heb ben. Vooral de psychologie van de zaak zouden we willen onderstrepen. Open internationale prijsvraag stadhuis Amsterdam AMSTERDAM De gemeenteraad heeft gisteravond zonder hoofdelijke stemming het voorstel van B. en W. om een open internationale prijsvraag uLt te schrijven voor een nieuw ontwerp van een stadhuis goedgekeurd. Dit ge beurde onder aantekening dat de vijf leden sterke WD-fractie geacht wenst te worden tegen te hebben gestemd. VERFHANDEL OEGSTGEEST KEMPENAERSTR 71 TELEFOON 50105 FLEXA DEALER I Herenstraat 34 Vieuwe Ryn 49. FLEXA-Dealer Fa. H. Schutte Cr Zn LAGE RIJNDIJK 57—59 LEIDEN TELEFOON 23135

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 1