Nieuwe taken voor
geref. wereldhulp
Kerk in stad ondergaat
heilzame zuivering
Een woord voor randaa
C.H.- jongeren
vormen nieuwe
organisatie
Secularisatie dringt
overal in door
Traditionele benadering
raakt nog maar weinigen
FEL VERZET TEGEN:
UITSTEL DEBAT
2
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1#IE
Indonesische kerken
f 315.000 toegezegd
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Het werelddiako-
naat van de Gereformeerde Ker
ken gaat zijn werk verder uitbrei
den In het bijzonder zal in het ko
mend jaar hulp geschonken wor
den aan allerlei projecten van de
kerk van Indonesië. Dit jaar is
door de gereformeerden reeds 1,1
miljoen gulden voor hulpverle-
ningswerk bijeen gebracht, dat is
reeds 18 procent meer dan vorig
jaar om deze tijd. Op velerlei ma
nieren wordt hulp geboden. Een
Pakistaans kerklid krijgt een pony
plus voer voor twee jaar, een
kraamkliniek in Semarang een ge
nerator voor electriciteit, inDjok-
zal de huisvesting van studenten
verbeterd worden, in Hongkong
krijgt Rennies Mill, het bekende
kindertehuis een nieuw gebouw
voor jongeren.
De directeur van het Algemeen Diako-
naal Bureau, dr. J. van Klinken, maakte
gisteren de plannen openbaar, waartoe
het deputaatschap woensdag besloten
heeft. Zij bespraken het rapport dat de
heer Van Klinken had opgesteld r
aanleiding van een reis door Azië. wi
van hij onlangs terugkeerde.
Hij maakte deze reis om opnieuw t
tact te hebben met de projecten die de
Gereformeerde Kerken steunen,
nieuwe projecten te bestuderen, om
tact te hebben met de mensen die zijn
uitgezonden en om nieuw voorlichtings
materiaal te verzamelen.
De vergadering besloot na bespreking
van zijn rapport op zijn advies vast te
houden aan het oorspronkelijk uitgangs
punt om de hulpverlening niet te ver
snipperen over te veel projecten, om ir
het bijzonder daar te helpen waar d<
gereformeerde zending aanwezig is er
om bij de hulpverlening gebruik te ma
ken van het christelijk kader dat in de
ontvangende landen aanwezig is. Er
wordt gewerkt via de nationale raden
van kerken en steun wordt verleend
projecten die door die kerken zelf
den opgezet. Hoewel de Gereformeerde
Kerken „consumptieve" hulp zullen blij
ven bieden bij rampen, zal het accent
toch vooral liggen op de „constructieve"
hulp bij het opbouwwerk in een bepaald
gebied.
Indonesië
De veranderde verhouding tot Indone
sië maakt het mogelijk weer meer hulp
te gaan schenken aan de kerken die door
het zendingswerk van de Gereformeerde
Kerken daar zijn ontstaan. In totaal wordt
voor projecten in Indonesië ƒ315.000 gul
den gereserveerd door de Gereformeerde
Kerken. Deze hulp wordt verleend in
nauwe samenwerking met andere hulp
verleningsinstanties die ook daar bij
springen o.a. de Interkerkelijke Hulpver
lening van de Wereldraad van Kerken.
De gereformeerden zullen in het bij
zonder voor hun rekening nemen de
herbouw van de Senen-kraamkliniek in
Djakarta, omdat de oude kliniek door de
regering wordt afgebroken om plaats te
maken voor nieuwe zakenpanden. Deze
kliniek gaat uit van de Raad van Kerken
in Indonesië.
Voorts zal een docent gezocht worden
voor de school voor imbeciele kinderen,
Soember Asih; er zal een studenten-in
ternaat gebouwd worden in Djokja, om
dat daar zes a zeven studenten nu met
één kamer, één tafel en één lamp genoe
gen moeten nemen, de kraamkliniek in
Semarang krijgt de generator omdat het
licht daar zo vaak uitvalt, en de zojuist
voor zijn ingenieursexamen en vandaag
gehuwde ir. A. Schotveld gaat naar
Soemba om daar ir. B. Abels bij te staan
bij het agrarisch ontwikkelingswerk.
De hulp in Pakistan wordt ook uitge
breid. Zo is besloten om te helpen bij
een nieuw project in de plaats Jatti, een
wr-estijnachtigfc streek 125 km ten zuiden
van Hyderabad, waar zich honderden
kleine vluchtelingen-boeren gaan vesti
gen. Daar hebben de protestantse en
rocms-katliolieke christenen elkaar ge-
Beroejiinsswerk
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen naar Schiedam (vac. J.
Nawijn): J. N. Nammensma te Weesp.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Rotterdam-Zuidwijk: C.
Harinck te Utrecht.
Bedankt voor Capelle a.d. IJssel: H.
C. Harinck te Utrecht.
vonden en een coöperatie gevormd. De
hulp zal dan ook gegeven worden aan
het gezamenlijk project.
Daar werkt reeds pater Van der Blom
met vier Duitse technici. Deze pater zal
nu gaan samenwerken met een gerefor
meerde landgenoot, de heer C. P. Jaspers
uit Rotterdam. In dit gebied krijgt een
kerklid van de protestantse kerk die een
positie als hoofd van een school opgege
ven heeft om hier de boeren te helpen
maar te voet alle dorpen moet afreizen,
een pony.
Nog steeds worden twee leraren ge
zocht die technisch onderwijs kunnen
geven, een voor de electriciteits-afdeling
en een automonteur voor de technische
school in Goejranwala. Tevens zullen
fondsen beschikbaar worden gesteld om
deze school te helpen aan een nieuw
internaat. De gereformeerde zending
heeft reeds drie docenten beschikbaar
gesteld vcor het Murray-college in Sial-
kot; nu zal ook daar geholpen woeden
om te komen tot een nieuw studenten
buis, waar deze Pakistaanse jongeren on
der toezicht kunnen studeren. De psycho
loog dr. J. van Weelden. die in Perzië de
blindenzorg leidt zal enige maanden naar
Pakistan gaan om daar te helpen met de
opbouw van een blindenschool. In totaal
is voor nieuw werk in Pakistan uitge
trokken 150.000 gulden.
Hongkong
De financiële verantwoordelijkheid in
Hongkong wordt minder. Zoals we reeds
schreven kon het „warme maaltijdenpro-
i®ct van ars. Sipko de Boer worden
i-ergedragen. Wel zal nog worden ge
holpen met de bouw van een kinderte
huis voor het centrum Rennies Mill.
Voor de bouw van dit tehuis is 200.000
gulden toegezegd, terwijl een garantie
gegeven is voor nog een bedrag van
100.000 gulden, maar dezer dagen valt de
beslissing m Amerika of de Christian
Reformed Church dat bedrag voor haar
rekening kan nemen.
(Van c
e parlemcntsr edactic
DEN HAAG Op 12 december komt
de Federatie van C.H. jongerengroe
pen in Utrecht bijeen om zich om te
vormen tot de Christelijk-Historische
Jongeren Organisatie, de C.H.J.O. Na
een lange periode van voorbereiding
wordt de federatie een organisatie met
individueel lidmaatschap. Dit lidmaat
schap (voor jongeren tot 35 jaar)
houdt niet in, dat men ook lid is van
de C.H.U.
Wanneer ontwerp-statuten en ontwerp-
huishoudelijk reglement worden aan
vaard, ontstaat een organisatie,
landelijke bestuursraad (met een dage
lijks bestuur), die aan de algemene ver
gadering verantwoording schuldig is.
De leden, die in een bepaald district
woonachtig zijn, vormen tezamen een
districtsafdeling, waarvan de leiding be
rust bij het districtsbestuur. De lande
lijke bestuursraad stelt de districtsinde
ling vast, daarbij rekening houdende met
de indeling in staten- en kamerkieskrin-
plaatselijke of
gen.
De leden kunnen
regionale jongerengroep
C.H.J.O. onderscheidt (gewone) groepen,
studentenwerkgroepen en studiegroepen.
In één plaats zijn meerdere vormen van
groepswerk mogelijk, maar de besturen
daarvan zijn gehouden
matig overleg te plegen.
Voor de uitvoering van bepaalde taken
zijn de landelijke bestuursraad en de
distnetsbesturen gerechtigd organen in
te stellen of personen aan te wijzen. De
organen worden aangeduid als commis
sies. de personen als gedelegeerden
Daarnaast kent de organisatie vaste com
missies, die door de groepsbesturen
worden gevormd en die het groepswerk
moeten stimuleren en coördineren.
Mr. Kist op C.J.V.F.-studiedag:
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Gisteren is onder
grote belangstelling de studiedag
van de Christen Jonge Vrouwen
Federatie gehouden, waar de voor
naamste spreker mr. W. A. Kist,
vormingsleider van Oud-Poelgeest
te Oegstgeest, een referaat hield
over „De nieuwe functie van het
gezin". Zijn toespraak, die met le
vendige belangstelling gevolgd
werd, wist hij op een bijzonder
geestige wijze, doorspekt met ori
ginele beelden te brengen, terwijl
zijn gehoor tijdens zijn rede en
ook in de discussie, die daarop
volgde ook nog enigszins een ac
tief aandeel had.
1964
Mr. Kist, noemde zijn toespraak na het
openingswoord van mevrouw M. C. E.
Kloosterman-Fortgens, presidente van de
C.J.V.F., een resultante van een drietal
artikelen in „Contact", het orgaan van de
C.J.V.F. over secularisatie. Er zijn drie
typen van secularisatie: Gods-secularisa
tie, niet-christelijke secularisatie en
christelijke secularisatie. (Al die dingen,
die buiten de mens zijn alles in de
wereld losmaken van een religieus ver
band het herleiden van de orde van
het Koninkrijk Gods tot de geschiedenis
van de mens in de wereld i. De relatie
tot God zelf kan echter niet geseculari
seerd worden.
Zuivering
Veranderend Getij 3 en slot
(Van onze kerkredactie)
Elk jaar weer verhuizen énkele
honderden personen, die tot de
Gereformeerde Kerken behoren,
zonder dat zij hun attestatie heb
ben aangevraagd. Men mag aan
nemen, dat het merendeel van
hen van de verhuizing gebruik
heeft gemaakt, om zich geruis
loos aan de kerk te onttrekken.
Dit is maar een van de moeilijkheden,
waarmee de kerk geconfronteerd wordt
door wat genoemd wordt de aanmerke
lijk toegenomen geografische mobiliteit.
Jaarlijks verhuizen ongeveer 500.000 Ne
derlanders naar een andere woonplaats.
Kleine dorpen verdwijnen meer en
teer uit het beeld van onze samenleving.
Daarentegen vertonen de middelgrote ge
meenten (met 5000—50.000 inwoners) een
sterke groei, terwijl aan de rand van de
steden vele nieuwe wijken verrijzen. In
het rapport ..Veranderend Getij" wordt
aan de moeilijkheden, die hierbij optre
den, uitvoerig aandacht besteed
Moeilijk ligt de situatie vooral in de
>vergangsgemeenten" dat zijn dorpen,
aar de industrialisatie of een uitgebrei
de nieuwbouw het karakter van de ge
meente onherkenbaar veranderen. Het
rapport waarschuwt hier voor de (be
grijpelijke) neiging, om het nemen van
beslissingen en het treffen van maatrege
len uit te stellen, tot men wat meer
zekerheid heeft verkregen. Zo'n afwach
tende houding is beslist onjuist.
Wat verder belangrijk is: degenen, die
zich vestigen, moeten de overtuiging
krijgen, dat zij erbij horen, dat zij harte
lijk welkom zijn. Dit moet ook blijken
uit de samenstelling van de kerkeraad.
Het rapport doet een pleidooi voor de
instelling van een permanente coördina-
Dies Kerk en Wereld
DRIEBERGEN Men ontdekt
meer en meer, dat de Katholieke
Actie niet zomaar een lekenbewe
ging is, maar veeleer iets, dat in
het geheel van de Rooms-Katho-
lieke Kerk onmisbaar is, Omdat
het laat uitkomen, dat het leven
van de kerk altijd aktief dyna
misch moet zijn en wel in een sa
mengaan van wordend Godsvolk
en hiërarchische begeleiding.
Dit betoogde vanmorgen mr. L. C.
Baas, voorzitter van het landelijk cen
trum voor Katholieke Actie de Hors-
tink te Amersfoort. Op de negentien
de dies van Kerk en Wereld gaf hij een
rooms-katholieke visie op de verhou
ding tussen kerk en wereld.
De grote moeilijkheid voor ons op De
Horstink ligt hierin, dat de kerk zo lang
in het isolement heeft geleefd, dat zij
vreemd staat in de wereld en wel in
een wereld, die naar een andere tijd
evolueert, aldus mr. Baas.
Wij weten nauwelijks, hoe deze mo
derne wereld leeft. Wel weten wij, dat
de traditionele wijze, w aarop wij het
evangelie brengen, nog maar een zeer
kleine groep raakt. Deze nood dwingt
de kerken tot elkaar.
De belangrijkste taak van De Horstink
is dan ook zicht te krijgen op wat er in
de wereld gebeurt. De kerk is door een
lange geschiedenis zo ver van de werke
lijkheid afgegroeid, dat mr. Baas van be
drijfsblindheid meende te kunnen spre
ken. Anderzijds waarschuwde hij er voor
om niet te lang bij de verkenning te
blijven staan. Dan zou het wel eens te
laat kunnen zijn om nog tot handelen
te kunnen overgaan.
Schema 13
Uiteraard stond mr. Baas u itvoerig
stil bij het concilieschema, dat over
kerk en wereld handelt, (schema 13).
Hij noemde dit schema de toetssteen
van het concilie, waar de indeling der
bisschoppen in conservatief en progres
sief vooral duidelijk wordt.
Aan de ene kant is er de duidelijkheid
van de groep, die zich vasthoudt aan het
eens gegevene. Deze ziet de wereld als
de situatie, die per se vreemd staat te
genover het evangelie. Aan de andere
kant is er een zoekende groep met vele
vraagtekens, vermoedens en wensen, die
pelgrims willen zijn.
De curie stoot zeer weinig op de wer
kelijkheid. Meer doen dat de bisschop
pen, vooral in Noord-West-Europa, meer
nog de lagere geestelijkheid, meer nog
Bij de leken staat dan ook het ge
sprek met de wereld voorop. Mr. Baas
poneerde in dit verband de stelling, dat
de oecumenische problematiek oplosbaar
is, naarmate de kerken niet meer zo
druk zijn met hun onderlinge verhouding
als wel samen druk met de werled, waar
toe zij beide behoren.
tiecommissie bij de opzet van nieuwe heel. Vooral de kerk mag niet actief
woonwijken. Hierin dienen ook de ker- J
ken een plaats te hebben. Want de
noodzakelijke wijkvoorzieningen,
kerken, scholen, wijkgebouwen en re-
crea'.ieobjecten komen in de bouw bijna
altijd achteraan.
Een zekere sociale homogeniteit van
kleine wooneenheden als straten en
bouwstroken wordt door de rapporteurs
gewenst genoemd. Met een bewuste so
ciale menging in de nieuwe wijken heeft
men geen gunstige ervaringen.
Veranderend Getij is het niet eens
met de mensen, die menen, dat de „stad"
voor de kerk een groot gevaar betekent.
Veeleer is het zo, dat de stad een expo
nent is van de moderne samenleving en
dat deze laatste geen gunstig klimaat
voor de kerk vormt.
Het zou wel eens zo kunnen zijn, dat
de „stad" voor de kerk een heilzame
zuivering betekent, zodat de kerk meer
de kans krijgt zich overeenkomstig haar
wezen te realiseren.
Sterk spreekt het rapport zich uit te
gen de neiging, om het aantal predikan
ten en ouderlingen in de oudere stads
wijken aan te passen aan het dalend
aantal leden. Als gevolg van de verande
ringen m de samenstelling van het kerk
volk levert het geringere aantal leden
minstens zoveel werk als het vroegere
aantaL Ook een kerkgebouw is niet gauw
overcompleet.
De daling van de bevolkingsomvang in
vele dorpen wil het rapport niet alleen
maar negatief waarderen. Het waar
schuwt voor defaitisme op het platteland.
Wel zegt het, dat men bij het zoeken van
een oplossing voor het vraagstuk der
leefbaarheid van het platteland niet moet
uitgaan van de afzonderlijke dorpen,
maar van de plattelandsgebieden als ge-
optreden bij het krampachtig streven tot
behoud van een dorpssamenleving, die
structurele veranderingen
ontbinding door
als gevolg
een ^zeker proces
Als het ledenaantal van een plaatselij
ke kerk te gering wordt, moet men reëel
zijn en twee of meer gemeenten samen
smelten. Men kan ook een combinatie
vormen, waarbij de kerken zelfstandig
blijven, maar samen één predikant heb
ben, of één predikant en een hulpkracht
KERK EN ONTSPANNING
In een afzonderlijke paragraaf „Kerk
en ontspanning" wordt onder meer be
toogd, dat de kerken in de kustplaatsen
en de natuurrijke gebieden voortdurend
rekening moeten houden met de aanwe
zigheid van toeristen. Men denke aan het
bepalen van de plaats waar en de tijd
stippen waarop de kerkdiensten zullen
worden gehouden.
Anderzijds behoren de toeristen ook
deel te nemen aan het kerkelijk leven
(waarbij van hen een zekere aanpassing
kan worden gevraagd). Vakantie geeft
geen vrijbrief om het chris'.en-zijn niet te
beleven.
De kerk moet zich instellen op nieuwe
functies. Armenzorg bijvoorbeeld vraagt
in deze tijd van sociale overheidszorg
veel minder aandacht. Maar de ontwikke
ling van maatschappelijk werk en van
jeugdzorg is te meer noodzakelijk. Door
de ontwikkeling van de samenleving doe
men allerlei vraagstukken op, waaraan
de kerk eenvoudig niet voorbij kan gaan,
wil zij haar meest elementaire functie,
namelijk die van verkondigster van het
heil voor deze wereld, niet verzaken.
Het zoeken van het Koninkrijk Gods
afhalen. Zij helpt ons juist van hei
dens-religieuze bijmengingen te zuive
ren, die de weg tot God verspert. De
niet christelijke secularisatie is de
moederschoot van de moderne mondi
ge mens. Met secularisatie hebben we
te maken, daarmee zullen we te leven 1
hebben. De secularisatie biedt zich na
melijk overal aan.
Baronesse C. M. van Heemstra, die iets
vertelde over secularisatie in de Afri-1
kaanse samenleving, wist dit laatste te
illustreren. Ze uitte daarbij de klacht,!
dat wij als kerk nooit veel aandacht
besteed hebben aan de secularisatie.
„De niet-christelijke secularisatie heeft
een onstuitbare kracht, die overal bin
nendringt „Zo vervolgde mr. Kist zijn
toespraak. Omdat het voor ons moderne
mensen moeilijk is te onderscheiden, tast
het de verhouding tot God aan. Het tast
ook de theologie aan. Een voorbeeld
hiervan is in deze tijd de opleiding van
de Duitse theologen. De secularisatie gaat
met onszelf onze huizen in. In dit proces
zullen wij een totale tegenstrategie heb
ben te voeren. Het eerst heeft het be
trekking op het gezin. Hoewel de rege
ring de verantwoordelijkheid heeft kan
deze zelf weinig uitrichten. Het gaat om
de nieuwe generatie, die !n de steeds
erger wordende secularisatie moet leven.
De laatste 25 jaar hebben alle sociolo
gen getracht te betogen, dat het gezin
zijn functie verloren heeft. Men zegt, dat
alles van buiten af geregeld wordt. „Nu
pas gaat het gezin echter zijn functie
krijgen", stelde mr. Kist daartegenover,
We zijn een machtige instantie in de
samenleving. Wij vormen als
vrouw elkaar tot gezinsburgers
schappij-partners. Wij moeten beleidsbe
palend zijn met het oog op de toekomst.
Het tijdsbegrip is anders geworden door
de volledige internationalisatie. Denk
maar aan een avond televisie. „Een gezin
is dan ook", zo meende de spreker onder
luid gelach, „een filiaal van buitenlandse
zaken."
„Wij hebben", vervolgde de spreker,
„Jezus Christus op een smal spoor ge
bracht, maar Jezus is niet van een smal
spoor en ook niet van een breed spoor.
Het mens-zijn is niets anders, dan een
gelijkenis zijn aan Jezus Christus. We
worden opgeroepen door Hem als part
ners in relatie tot Hem te leven. Alles
wat nog rest aan patriarchaat zal over
moeten gaan in dat partnerschap."
Over het onderwijs zei mr. Kist, dat
dit niet de creativiteit bevordert. Deze
wordt tegengegaan. Opvoeding zal echter
J__ er vanU{t gaan
christelijke op-
Maar gij, wie zegt gij dat lk ben?" vraagt Christus uoTgd
Marcus aan Zijn discipelen. Petrus antwoordt: Gij zijt i
Christus. Dat woord betekent „gezalfde". Het verwijst tul
de hoop in het Oude Testament, naar de Messias die v£/'
wacht werd, naa.r de lijdende Knecht des Heren waar
profeet Jesaja van spreekt.
Petrus zegt als het ware: Gij zijt Degene waarnaar de
reld verlangt heeft van de eerste mens, Adam., af aan.
zijt Degene Die God Zelf beloofd heeft in het paradijs,
steeds weer in de loop der geschiedenis. Gij zijt Degene i
gekomen is om het verbond te vernieuwen, ja, geheel nietl
te maken.
Maar deze zelfde vraag komt ook tot ons. Het is interessê
om te vragen wat de mensen van de Heiland zeggen, oral
over te discuteren, hoe de vrijzinnigen Hem zien en wat j
orthodoxen van Hem geloven. Maar in ieder mensenlev\
moet ook weer eens antwoord gegeven worden op de vraaV
Wie zegt gij dat lk ben?" Kunnen we dan ook volstaan ml
de woorden: „Gij zijt de Christus?" Het kan zijn dat we m|
die woorden toch het enig juiste antwoord omzeilen. We ku\
nen er mee bedoelen dat we geloven dat Hij geleefd heej J
gekruisigd is en opgevaren is naar de hemel. Maar dat is ru
niet voldoende.
Het antwoord moet een persoonlijk antwoord zijn. Gij
het antwoord op het verlangen van mijn hart; Gij zijt de bf
loofde, gezalfd om zijn zonden te dragen en mij met God Jw..
verzoenen. De belijdenis van Petrus moet ons persoonlijk
belijden worden. ^rp:
We lezen vandaag: Efeziërs 6 vers 10 tot einde.
moeten worden, dat
het niet te weten. Ee
voeding zal zo moeten zijn, dat de" kinde
ren het zelf aan de ouders zullen moeten
ontdekken dat ze christen zijn. Pas later
volgt het overdragen door de ouders. Het
moet niet allemaal onder dwang gaan.
Wij hebben de vrijheid om te kiezen,
omdat Je Christus kiest. En dan gaat het
nog niet om ons als individualist, maar
om allen. Het gaat niet om mijn zalig
heid alleen, maar die van allen impli
ceert de mijne. Hierin kunnen we leren
van de Jood, bij wie het gaat om het
hele volk.
Mr. Kist eindigde zijn toespraak door
over de kerk te spreken. Niet omdat de
wereld verandert moet de kerk verande
ren, maar God verandert de wereld en
daarom moet de kerk veranderen, aldus I
Kist.
Concilie over godsdienstvrijheid
-F
ROME Juist voor het slot van
deze zitting van het concillie heeft
een botsing plaats gevonden, die
misschien wel de felste was van
het laatste jaar. De strijd gaat om
de uitspraken over godsdienstvrij
heid. Van conservatieve zijde is
kennelijk een poging gedaan om
de laatste besprekingen over het
enigszins hierziene ontwerp uit te
stellen tot de volgende zitting, die
waarschijnlijk pas in 1966 bijeen
geroepen zal worden. Onmiddellijk
hebben Amerikaanse kardinalen
een petitie tot de paus gericht, on
dertekend door bijna de helft van
de bisschoppen, om nog voor mor
gen tot bespreking over te gaan.
U.itstel van de alotbesprekingen over
dit ontwerp, zou vrijwel zeker ook een
uitstel betekenen voor de officiële afkon
diging van het „protestanten-statuut" in
Spanje. Aandrang om de besprekingen
uit te stellen schijnt vooral uitgegaan te
zijn van Spaanse en Italiaanse bisschop
pen. Tijdens de bespreking over christe
lijke opvoeding stond plotseling de nestor
der kardinalen Tisserand op en deelde
mede dat besloten was om de discussie
over het thema godsdienstvrijheid uit te
stellen, opdat de bisschoppen meer tijd
zouden hebben om de nieuwe voorstellen
te bestuderen.
Rapporteur van de commissie, die de
herschreven voorstellen aan het concilie
zou voorleggen, is de Belgische bis
schop De Smedt, die de bisschoppen
verzekerde dat er geen grote wijzigingen
vende" zaak, maar een geloofsactlviteit.
die onafgebroken aanvallen doet op de
verdorven structuren van een wereld
zonder God. Een kerk, die alles bij het
oude laat en die verzuimt ook zichzelf
voortdurend te reformeren, Ls bezig een
dode kerk te worden. De boodschap, die
de kerk mag uitdragen, legt als het goed ROME Gisteren heeft het conci-
is dynamiet onder het geschonden leven: lie het votum over het sacrament van
Komt allen tot Mij, die vermoeid enhet huwelijk In behandeling genomen,
waarin nu ook de kwestie van^M
Meer aandacht voor
gemengd huwelijk
op concilie
belast zijt, en Ik zal u rust geve
„Veranderend Getij", dat tot stand
kwam in samenwerking van de Ge
reformeerde Kerken met de Christe
lijke Gereformeerde Kerken en de
Gereformeerde Gemeenten. Het kan
besteld worden via girorekening
374551 van Kerkopbouw te Utrecht.
De kosten zijn f 1J50 per exemplaar
(10 tot 20 exemplaren f 1J25; grotere
aantallen f 1). Wie kennis wil ne
men van het uit drie delen bestaande
gestencilde rapport, dat het basis
materiaal voor de brochure vormde,
kan het (voor 10) bestellen bij het
Geref. Sociologisch Instituut, Kei
zijn gerechtigheid is geen „vrijblij- zersgracht 693, Amsterdam.
gemengde huwelijken aan de orde
wordt gesteld. Tevoren bevatte het
document slechts de aanbeveling, dat
bij de herziening van het kerkelijk
huwelijksrecht de kwestie van het ge
mengde huwelijk in oecumenische
geest behandeld zou worden.
-Volgens de nieuwe votum-tekst zou o.a.
het volgende in acht genomen moeten
worden:
a) Bij alle gemengde huwelijken moet
de rooms-katholieke partij onder zware
verplichting in geweten de oprechte be
lofte doen naar mogelijkheid voor het
dopen en een rooms-katholieke opvoe
ding van de gehele nakomelingschap te
zullen zorgen. Omtrent de door de rooms-
katholieke partij af te leggen belofte
moet de ander op de hoogte gesteld
worden en het moet vaststaan dat deze
laatste zich hiertegen niet verzet.
b) Een gemengd huwelijk tussen ge-
doopten moet tijdens een mis gesloten
worden, tenzij er een goede reden is om
de mis achterwege te laten. Een huwe
lijkssluiting tussen een rooms-katholiei -
en een niet-christelijke partij kan met
mis en huwelijkszegen gepaard gaan. Als
de plaatselijke ordinarius dit in de gege
ven omstandigheden passend acht.
c) De volgens het huidige recht be
dreigde excommunicatie tegen personen,
die ten overstaan van een niet-rooms-
katholieke geestelijke trouwen, zou afge
schaft kunnen worden.
.«f
c he
t uit) sta
waren opgenomen in de verklaring.
gaf zo te kennen dat er eigenlijk I
maal geen reden was om het debat i;
stellen.
De woorden van Tisserand sloegen t
een bom in. De Smedt had gezegd:
gehele wereld wacht op een antwoi
van de *-.erk op de vraag over de
heid van godsdienst." Onmiddellijk i
peerden de Amerikaanse bisschop]
zich rondom de stoelen van de voort
strevende kardinalen Rlttci
Binnen enkele minuten wa>
opgesteld aan de paus, die direct ookÏHei
instemming kreeg van de Canadees I
ger.
i Ac,
De petitie, die door de drie kardinaï
persoonlijk aan de paus werd overhï
digd, begint met de woorden „Instanf5"11
instantius, instantissimo dringei Scl:
dringender, hoogst dringend."
Er wordt In verzocht nog
einde van deze zitting de bisschoppen] Zaé
laten stemmen „opdat het vertrouv
van de wereld zowel van de christeL
als de niet-christenen niet verloren J
gaan." Binnen een half uur hadden Dei
drie kardinalen reeds rond duizend haifrerk
tekeningen onder hun petitie.
In de loop van de dag werd de lücjomc
deling bekend dat de paus de kardinal scli
bij' had geroepen, voor een gesprLj„j,
met hem. De bijeenkomst vond gistu
avond plaats. Algemeen wordt aanger,
men dat daar de petitie van de d(ran
Amerikaanse, kardinalen ter sprake
gekomen. Er werd na afloop niets h
kend gemaakt, maar wel zei een van Gcc
kardinalen: „De audiëntie was van grifpotti
belang voor het concilie". Een andBave
onderwerp kunnen ook de zojuist gepulftens
ceerde documenten zijn waarin woi ,_h.
aangetoond dat paus Pius XII, wi«
rechterhand de huidige paus lang is en
weest, zeer pro-Duits was tijdens Ieek
jongste wereldoorlog.
Gisteravond laat werd echter gezej
dat de paus op deze bijeenkomst Car
hervorming van de curie heeft aan^arisi
kondigd. Maar dat onderwerp is in «Lid
geheel niet nieuw, omdat een dergelijl <14
hervorming, die tevens een internatirntuxo
lisering in moet houden, reeds tijdens fromi
tweede zitting van het concilie is afc Re>
kondigd. i
w,erd Sezegd dat tijdens i stu,
audier te kardinaal Frings uit naam vlnma
vele honderden bisschoppen officieel JE!"
eens het uitstel van het debat over
godsdienstvrijheid ter sprake heeft
bracht. Hij verzocht om
debat. Later «jg
er gegronde 1
de petitie v;
dinalen zal v
't helpt en., 't Is lekker
RED BAND- ROOSENDAAL
De jacht op de dolfijn, door
Wim Hora Adcma en Mar
jolein de Vos. Uitgave N.V.
De Arbeiderspers, Amster-
Deze „co-produktie" van Wim
Hora Adema en Marjolein de Vos
is een gezellig geschreven boek,
waar de niet te jonge jeugd (zo
van een jaar of twaalf af) genoe
gen zal beleven. Bovendien zal
ze nog wat kunnen opsteken. Mo
gelijk is niet iedereen gelukkig
met de sfeer_van het boek (vloe-
Deze eerste roman van de naar
Engeland uitgeweken Spaanse
schrijver heeft het militieleger van
Franco tot onderwerp. Een batal
jon recruten wordt voor opleiding
naar een klein eiland verscheept.
Door op eenvoudige wijze de lot
gevallen van deze recruten te ver
tellen stelt de schrijver de corrup
tie onder Spaanse officieren aan de
kaak (272 blz., ƒ9,90).
Perry Mason Omnibus,
door Erie Stanley Gardner.
Uitgave De Bezige Bij/J. M.
Meulenhoff, Amsterdam.
Vier geheimen in één band,
compleet met de oplossing van de
briljante glamour-advocaat Perry
Mason: het geheim van de wilde
erfgename, het geheim van het
meisje met de zonnebril, het ge
heim van de jankende hond en het
geheim van de schoondochter op
naaldhakken. Dat Erie Stanley
Gardner een uitnemend schrijver
is in dit genre, blijkt wel uit de
originele opzet van deze vier Per
ry Mason-verhalen, evenals van de
vele die hiervoor verschenen zijn.
Vertalingen van Els Boer, Adel-
heid van der Most en Liesbeth
Montagne (232 blz. 8.90).
Toen in 1961 dr. H. J. Heerings
£-ote toneelboek „Tragiek van
eschylus tot Sartre" verscheen,
hebben wij een uitgebreide en
prijzende bespreking aan dit boek
gewijd.
Thans is het, voorzover we kon
den nagaan: ongewijzigd, in een
paperback bij dezelfde uitgever
verschenen. In feite gaat het hier
derhalve om een herdruk. Dat
heeft deze doorwrochte studie ten
zeerste verdiend.
Bovendien is het verblijdend, dat
®r kennelijk een ruim lezerspu
bliek zich wil verdiepen in deze
problematiek (241 blz., ƒ6,90).
S.O.S.-omnibus, door K. Norel.
Uitgave La Rivière en Voorhoe
ve, Zwolle.
Drie van Norels meest bekende
romans, te weten S.O.S. „wij ko
men", Loods aan boord en Ik
worstel en kom boven, die elk
reeds verscheidene drukken be
leefden, worden de lezer in deze
stevige omnibus nog eens voorge
zet. De liefhebbers van Norels
verhalen en dat zijn er vele
zullen deze uitgave hogelijk waar
deren. Met name de laatste roman,
die handelt over de stormramp
van 1953 verdient deze extra aan
dacht ten volle. De uitvoering van
het boekwerk is keurig (460 blz.,
ƒ6.90».
Zoals er gezegd is over Konin
gen en Kronieken; over Jesa
ja. Uitgaven W. de Haan, Zeist.
Twee deeltjes uit de serie Phoe-
nix-pockets over de bijbel, welke
serie bijdragen bevat niet alleen
van protestantse en rooms-katho
lieke, maar ook van Joodse en
Moslim-geleerdcn. Alles interes
sant, uiteraard niet alles aan
vaardbaar. Prachtige vertaling
(van Jesaja b.v.) en een mooie
verzameling platen geven extra
waarde (138 blz., ƒ3.95).
Corrie uit de Krommestraat,
door Hclga Vos-van den Vlasak
ker. Uitgave J. II. Kok N.V.,
Kampen. Deel elf uit Irisrccks
voor jonge meisjes.
Als Corrie en haar moeder van
het grote huis aan de Rijksweg
moeten verhuizen naar de Krom
mestraat is er al heel wat verdrie
tigs gebeurd. Het boek gaat over
het lief en leed van de meisjes op
de mulo-school. Een oplossing aan
het eind doet voor Corrie en haar
moeder alles ten goede keren. Il
lustraties en omslag zijn van Hans
Borrebach (168 blz., ƒ2,90).
Tot de laatste druppel, door
Johannes Mario Simmel. Uitga
ve Ad. C. M. Stok, Zuid-Holland-
sche Uitgeversmaatschappij.
Den Haag. Cultuurseric.
Indringend wordt in deze roman
het leven van een door een
schuldcomplex aan de alcohol ver
slaafde kunstenaar getekend. Men
wordt geconfronteerd met zielscon
flicten onder andere ontstaan als
gevolg van jeugdige successen als-
kinderfilmster, een wanhopige
strijd om een come-back en een
mislukt huwelijk (192 blz„ 5,90).
