Alles goed en u/el
Kerkleden bezinnen zich op
verhouding Rome-Reformatie
Prot. communiteit „Oase"
te Rotterdam in opbouw
alles i:.kan met celainmir velpon
PAUS PUS XII WAS
ZEER PRO DUITS
Een woord voor vandaag
Dynamiek van concilie
in vaart gestuit
2
DONDERDAG 19 NOVEMBER 196G
Serie conferenties Geref. Kerken
(Van onze kerkredactie)
GOES Een vijftigtal leden
van gereformeerde kerxeraden en
evangelisatiecommissies kwamen
gisteren in de Oosterkerk bijeen
om zich te laten voorlichten over
en te bezinnen op de huidige stand
van zaken in de verhouding Re
formatie-Rome. De bijeenkomst
werd belegd door het deputaat-
schap van deze naam in het ka
der van een serie regionale dag-
conferenties. Nu het rooms-re-
formatorisch gesprek meer en
meer op gang komt, willen de de-
putaten op deze wijze de gerefor
meerden helpen om het gesprek
beter en zinvoller te kunnen voe
ren.
De Amsterdamse hoogleraar prof. dr.
G. EMeuleman gaf een schematisch,
maar bijzonder helder referaat over de
veranderingen binnen de Rooms Katholie
ke Kerk. De Middelburgse socioloog L.
A. Hartman wees op de snel veranderen
de aspecten van de Zeeuwse samenleving,
waar het wederzijds isolement meer en
meer doorbroken wordt.
In zijn betoog schonk prof. Meuleman
in het bijzonder aandacht aan de nieuwe
re rooms-katholieke theologie, vooral
waar deze zich bezint op de onfeilbaar
heid van de kerkleer. Reeds in de vorige
eeuw brak het inzicht door dat de kerk
leer niet in alle eeuwen hetzelfde is,
althans dat de uits -aken staan in een
bepaalde historische situatie. Men ging
zich afvr--11 -=-* ±j
was dat
of groei in de kerkleer HH
ontwikkeling vooruit, ten goede, is kan er
dan ook niet een ontwikkeling achteruit,
ten kwade, zijn?
Na een periode van stilstand is deze
problematiek in onze naoorlogse tijd
weer de aandacht gaan vragen. Men
kwam tot de conclusie dat de theologie
sterk historisch bepaald is. En men vroeg
zich af of dan oo!: niet de kerkleer zo'n
historische bepaaldheid vertoonde. En
kon men dan nog wel spreken van
onfeilbaarheid?
Uitvoerig ging prof. Meuleman in op de
vele manieren waarop een oplossing ge
zocht werd, waarbij men enerzijds kon
vasthouden aan de onfeilbaarheid van de
kêrkleer en anderzijds de nieuwe inzich
ten kon verdisconteren. Zij gingen zich
op een nieuwe manier bezig houden met
de bijbel: zij kwamen tot het inzicht dat
er ook buiten de R.K. Kerk christenen
waren die de Waarheid kenden; ze zoch
ten het evangelie te vertolken in het
moderne denken.
Natuurlijk kwam de vraag toen: Mag
dit allemaal wel? Ze antwoordden dat
alles wat de Kerk leerde in de bijbel te
vinden was; „schijnbare" tegenstelling in
kerkelijke uitspraken plaatsten ze naast
lkaar als elkaar aanvullend; ze onder
scheidden tussen twee soorten van tradi
tie, namelijk de onfeilbare dogmatische
uitspraken en de ecyclieken die histo
risch bepaald geacht werden; soms werd
zelfs gezegd: We wijken wel af van wat
"5 gezegd werd. maar \ye houden vast
tj qeJkerk wilde zggggn .qij zoeken
1Bè kern.'
s namelijk ook naar
inzicht een onderscheid 1
risch bepaalde vorm en
inhoud van een dogma.
Dicht genaderd
Zo is de R.K. Kerk de Reformatie
dicht genaderd. Maar toch zijn er ver
schillen volgens prof. Meuleman. Eigen
lijk zeggen ook de nieuwere theologen
'an Rome dat zij de Schrift aanvaarden
.zoals wij die kennen in de kerk, zoals er
uit gepreekt wordt". Zij blijven zeggen
dat de uitleg van de bijbel onfeilbaar is
en dat zal de Reformatie nooit zeggen.
De Reformatie kent geen kerkleer naast
de bijbel. Altijd moet haar spreken weer
getoetst worden aan de Schrift. De r.k.
theologie giet de bijbel als de uitdruk-
kln- van het geloofsleven van de kerk.
In de Reformatie staat de Schrift tegen-
•er (corrigerend) 'a boven de kerk.
In de middagbijeenkomst sprak de heer
Hartman over sociologische aspecten van
de verhouding tussen Reformatie en Ro
me. Hij wees op de geweldige verande
ringen die ook in Zeeland plaats vonden,
op de groei van de r.k. bevolking en de
procentuele achteruitgang van de protes
tanten. Hij pleitte voor een diepere ont
moeting tussen beide bevolkingsgroepen,
voor samenwerking o.i allerlei practische
terreinen als maatschappelijk werk.
jeugdzorg, het contact met de overheid
etc. Op evangelisatieterrein zal een ont
moeting moeten plaatsvinden, een ge
sprek en een elkaar leren kennen. Dat is
het voorportaal voor gezamenlijke geeste-
Ook in andere provincies zullen derge
lijke conferenties worden belegd. Zo
hoopt men begin volgend jaar een wat
grotere bijeenkomst te houden, waar
prof. dr. G. C. Berkouwer gevraagd zal
worden te spreken.
..Betrek Ned. Vér. van
Koopvaardij Officieren
bij overleg"
DEN HAAG. Het Tweede-Kamerlid
M- W. Schakel (ar) heeft minister Veld
kamp van sociale zaken schriftelijk ge
vraagd of hij het toelaatbaar acht, dat de
algemene ledenvergadering van de be
drijfsvereniging voor de koopvaardij tol
nu toe heeft verhinderd dat de vereni
ging van Nederlandse Koopvaardij offi
cieren in het werk van de bedrijfsvere
niging en haar bestuur wordt betrokken.
Hij vestigt er hierbij de aandacht op. dat
de minister op unaniem advies van de
S.E.R. de Ver. van Ned. Koopvaardij
Officieren op 5 augustus 1963 als repre
sentatieve organisatie in de zin van de
organisatiewet sociale verzekering heeft
erkend.
Volgens de heer Schakel zjn de statu
ten van de bedrijfsvereniging voor de
koopvaardij niet in overeenstemming met
de organisatiewet. Deze bepaalt namelijk,
dat de statuten regelen moeten inhouden
over de wijze waarop naar het oor
deel van de minister van sociale zaken
representatieve organisaties van werk
nemers op hun verzoek in de arbeid van
de bedrijfsvereniging en haar bestuur
kunnen worden betrokken. Ds statuten
van de bedrijfsvereniging voor de koop
vaardij, aldus de heer Schakel, laten het
echter aan de algemene vergadering over
reformatorisch
assen de histo-
de geestelijke
Eerste in Nederland, met zeven leden
de medemens bedreven. Tijdens de i
richting al meldden zich mensen, die in
acute nood verkeerden. In vele geval-
len kon men hen effectief helpen, ook
weer mede dankzij de kring van sym-
pathiserenden.
(Van een onzer verslaggevers)
p OTTERDAM. In het pand Heemraadssingel 88 is onder de naam
„Oase" de eerste protestantse communiteit van ons land in opbouw.;
Reeds is deze gemeenschap geïnstitueerd, wat niet wil zeggen dat zij haar j.|efjen
uiteindelijke vorm heeft gevonden. De communiteit heeft thans zeven!
leden. In het buitenland kent men communiteiten als de Marienschwestern- ^E£Jer°\£ïwcijr ufteen dat^Vt
schaft in het Duitse Darmstadt (waarover in ons Zondagsblad uitvoerig i - oorbeeld van ..gezamenlijk rentmees-
I r j t l terschap", zoals men het wel aanduidt.
IS geschreven) en het „klooster in het Franse dorpje Taize. anderen zal aanspreken. De communiteit
zal dus naar verwachten wel groter
Reeds geruime tijd werd in Rotterdam
gestreefd naar de vorming van een
communiteit. Met name gingen initia
tieven uit van een soort „huisgemeen
te". een kleine groep gelovigen, die
sedert ruim een jaar elke week bijeen-
De blinde van Bethsaïda werd tweemaal de handen opgelego
De mensen hadden de man tot de Heer gebracht en gesmeek
hem aan te raken. Dan neemt de Heiland de blinde apart e
doet wat Hem gevraagd wordt. Hij doet nog meer. Hij sPut*jÉ
in zijn ogen en legt hem de handen op. Het gevolg is dat d f
man wel ziet, maar alles is nog wazig. Mensen zijn voor hei 1
„wandelende bomen". We kunnen ons voorstellen dat teleui j
stelling streed met blijdschap. Hij kan wel wat zienhij is nii p
meer zo hulpeloos als voorheen maar het is toch niet alles wi ft
ze hem voorspeld hadden. Kan de Heer dan half werk leveren A
Neen, maar deze pericoop (Marcus 8:22-26) moet geleze i
worden tegen de achtergrond van de vorige. Daar had c
Heiland tegen Zijn discipelen gezegd: „Hebt gij ogen en zi^
gij niet?" Hij bedoelt niet dat zij net zo blind zijn als dj
Schriftgeleerden en de Farizeeën, maar zij zijn toch ook niu
helemaal ziende. Ze hebben met de Heer verkeerd en htij
ogen zijn wel wat opengegaan, maar niet helemaal. Nog altij
hebben zij de genezende hulp van de Heer nodig. Dan leg
Christus Zijn handen op de ogen van de half-genezene e
opeens ziet hij alles scherp. Het kan zijn dat ook wij de Hee
wel kennen, maar toch is ons geloof nog zo zwak. We zien ie\
van de geestelijke dingen, maar het is allemaal nogal vaa,
en wazig. Het antwoord is niet dat we ons best doen om bete
te gaan geloven. Dat loopt op een mislukking uit. Het an
woord is Christus te vragen Zijn handen op onze ogen te let:
gen, opdat wij geestelijk scherp zullen zien.
Pracht handen
en nimmer ruw of schraal
Hamea-Gelei
Lofprijzing en
aanbidding op
de voorgrond
Met deze twee voorbeelden voor
ogen zijn twee vrouwen en twee man-
ncn thans bezig in het speciaal daartoe
ter beschikking gestelde gebouw deze
gemeenschap op te bouwen. Dienst
i aan God in lofprijzing en aanbidding
staat daarbij voorop. Vanuit dit gege
ven wordt getracht de dienst aan de
I medemens te verwezenlijken in aller-
I lei
ROME Prof. dr. E. Schille-
beeckx is van oordeel, dat de dyna
miek van het concilie in haar vaart
is gestuit, waar het de collegialiteit
van de bisschoppen betreft. De in
leiding op het hoofdstuk, dat over
de collegialiteit handelt, heeft iets
vastgelegd, wat het concilie expres
niet had willen bepalen. Er wordt
namelijk scheiding gemaakt tussen
de paus als hoofd van de kerk en
de paus als hoofd van het college
ym.bfsscjiöpp^i. Dit is nti juist. de
gedachte van de minderheid op het
-eeneilieprmaldusv de -mNederlandse
hoogleraar.
Prof. Schillebeeckx, die concilie-
adviseur is van het Nederlandse
episkopaat, zei dit in een rede, die hij
gisteren hield in het Nederlandse
documentatie-centrum te Rome.
Gelukkig is dit concilie maar een
schakel in de historie der concilies, zo zei
hij. Wij mogen vertrouwen, dat de
moderne collegaliteitsgedachte zich ver
der zal verbreiden. Wanneer ze nu met
geweld zou zijn doorgedreven, zou de
schijn kunnen worden gewekt, alsof het
primaat van de paus zou zijn aangetast.
Nu ieder er zeker van is, dat dit niet
gebeurd is, zal men rustig verder kunnen
werken. Zo worden de menselijke
intriges in dienst van het welzijn der
kerk gekeerd, aldus prof. Schillebeeckx,
die de verwachting uitsprak, dat een
volgend concilie zich ongetwijfeld op-
beslis
ing
de
Proefschrift over
oud-jiddisch epos
Aan de universiteit van Amsterdam is
.de heer L. Fuks gepromoveerd op het
proefschrift getiteld: „Die hebraischen
und aramaischen Quellen des alt-jiddi-
schen Epos Melokim-Buk". Promotor
prof. dr. M. A. Beek.
De heer Fuks, geboren te Kalisz, stu
deerde aan het rabbijnen-seminarium
Tagqemoni te Warschau en aan de uni
versiteiten van Nancy, Brussel en Am
sterdam. Hij is sedert 1946 verbonden
aan de universiteitsbibliotheek te Am
sterdam, waar hij de Bibliotheca Rosen-
thaliana beheert, thans is hij weten
schappelijk hoofdambtenaar. Hij legde
in 1963 het doctoraal examen in de Se
mitische letteren af aan de universiteit
van Amsterdam en kreeg daarna
leeropdracht voor modern Hebreeuws
de Jiddische literatuurgeschiedenis.
Zijn proefschrift bevat, voorafgegaan
door een inleiding over het ontstaan en
de ontwikkeling van de Pud-Jiddische
taal en letterkunde, een onderzoek
de Hebreeuwse en Aramese bronnen
het vermoedelijk in de 14e eeuw ont
stane Oud-Jiddische epos Melokim-Buk,
dat in 1543 voor het gerst in Augsburg
verscheen. De plaats van dit epos in de
Oud-Jiddische literatuur en zijn samen
hang met de Middel-Hoogduitse litera
tuur wordt uiteengezet, terwijl ook de
tekstvergelijking van de Editio Prin-
ceps Augsburg 1543 met het enige be
kende handschrift 'in het bezit van
de Bibliotheca Rosenthaliana) en d(
drukken van Krakkau 1582 en Praag 1607
is toegevoegd.
Minister Bot (o.k. w.) streeft
een meerjarenplan voor het onderwijs op
te stellen, zo deelde hij vanmorgen met
bij de begrotingsbehandeling in de Twee
de-Kamercommissie voor onderwijs. Het
plan zal een prioriteitenschema bevatten.
De minister had uitgerekend, dat in 1970
de O.K. W.-begroting zo ongeveer
verdubbeld zal zijn (ruim ƒ4 miljard) en
1975 ƒ6,5 miljard zal bedragen. Dit
nister Bot achtte een dergelijke uitgaven
stijging noodzakelijk om alle departemen-
tele taken in de toekomst te kunnen
blijven vervullen.
Gedenkkerk voor
martelaren op
Nieuw-Guinea
MADANG Begin november is eer.
nieuwe kerk in gebruik genomen ter
herinnering aan het feit dat dertien
lutherse zendelingen op Australisch
Nieuw-Guinea tijdens de oorlog het le
ven verloren. De kerk is tegelijkertijd
een ereteken voor de papoeachristenen
die als martelaren voor hun geloof ge
storven zijn.
Van de zendelingen kwamen er zeven
om het leven, toen zij zich als gevan
genen aan boord van een Japans schip
bevonden dat door Amerikaanse vlieg
tuigen in de grond werd geboord. De
kerk werd officieel overgedragen door
de zendingsarts T. G. Braun. een van
de drie lutheranen die bij die aanval
het leven wisten te redden.
Van de zes andere zendelingen die
gedood werden hadden er vier de Ame
rikaanse nationaliteit, een was Austra
liër en de andere Duitser. Twee van
de Amerikanen werden zonder vorm van
proces door de Japanners gefusilleerd
op hun zendingspost. De anderen werden
in kampen gedood of stierven van onder
voeding.
Op de gedenkplaat staan ook de
men van ouderlingen Jod en Mateo. Jod
werd door de Japanners onthoofd, om
dat hij weigerde op te houden met bid
den. Mateo werd op een reis door het
oerwoud door Japanse soldaten doodge
schoten.
komt en „de cel" werd genoemd. Een
der leden van deze kring, mej. C. C. le
Clercq, voelde al lang behoefte
i communiteit te i
bezinnend
richt leven in e
leiden.
In juni van dit jaar kwam de kring in
contact met het echtpaar L. P. Mund-
henke uit Dieren, dat reeds jaren lang
met deze gedachte bezig was. De heer
en mevrouw Mundhenke bleken bereid
naar Rotterdam te komen. Er waren
dus drie leden, maar geen geld en geen
huis. Een relatie kocht echter een
voormalig pension en stelde het ter
beschikking aan de communiteit. Het
gestoffeerde, deels gemeubileerde en
ingerichte huis werd vervolgens waar
nodig opgeknapt.
„Buitenleden"
den. Meer ruimte dan voor tien leden zal
er echter in „Oase" niet zijn. Want het is
de bedoeling, dat er ook logeerruimte
overblijft, nodig bij retraites, zoals er a.s.
weekeinde al een wordt gehouden.
Samen bidden, spreken, werken, zich
verheugen, smaad lijden, dit zijn belang
rijke kenmerken J
i het leven in deze
op aanbidding ge- communiteit. Men houdt er elke dag t
bepaald rooster aan, waarin „getijdedlcn-
sten" (morgen-, middag- en avondgebed)
zijn opgenomen.
In de toekomst zullen zich deze ge
beurtenissen concentreren in de huis
kapel ook stilte- of liturgisch centrum
genoemd. Dit vertrek moet nog worden
ingericht. Een binnenhuisarchitect heeft
echter al een ontwerp gemaakt en voor
het werk meldden zich reeds vrijwilli
ge helpers. Ieder, die dit wil. kan
overigens de communiteit „Oase" be
zichtigen.
vierde bij hen: de heer J. v. Rheenen,
student aan „De Horst" in Driebergen,
die zijn stagejaar in Rotterdam door
brengt. Behalve drie generaties zijn in de
communiteit nu twee kerkverbanden ver
tegenwoordigd: het echtpaar Mundhenke
is hervormd, mej. Le Clercq en de heer
Van Rheenen gereformeerd.
met deze zaak zal bezig houden.
de kenmerken van dit concilie Zij blijven lid van hun kerk. De ker-
prof. Schillebeeckx de neiging keraden. waaronder dc communiteitsle-
waarde te hechten aan de den ressorteren, hebben bericht gekregen
historische waarheid, zonder overigens de J~ 1 1 m
speculatieve waarheid geweld aan te
doen, Deze zelfde neiging bespeurde ook
prof. G. E. Meuleman gisteren te Goes
'zie elders op deze pagina).
Als voorbeeld noemde prof. Schille
beeckx het schema over de oecume
ne. Dit heeft binnen de speculatieve
waarheid ook nuchter de historische
waarheid erkend, dat er bijvoorbeeld
in het protestantisme kennelijk evan
gelische grondelementen van de
ware, ene kerk van Christus aanwe
zig zijn en dat anderzijds .waarljjk
evangelische elementen in de Rooms-
Katholie
komen.
Maar de voorstanders van de alleen
laar speculatieve waarheid kunnen
alleen maar spreken van de terugkeer tot
Rome. De verdedigers van de ook histori
sche waarheid (en op dit standpunt staat
het decreet over de oecumene) passen de
terugkeer ook op de historisch
verschijnende Rooms-Katholieke Kerk
toe. Immers het wezen van de kerk kan
nooit anders, dan in historische vormge
ving verschijnen.
Boven werd gesproken van zeven
leden. De drie nog niet genoemde zijn
de z.g. „buitenleden", in tegenstelling
tot de vier die de staf der communiteit
vormen en in het gebouw wonen, eigen
bezit loslieten en in gemeenschap van
geld en goederen leven.
Die buitenleden vormen het bestuur
der Stichting Communiteit in oprichting.
Zij hebben in geestelijk opzicht een advi
serende functie, Het zijn dr. K. J. Kraan,
voorzitter; W. v. d. Glessen, penning
meester en H. Verweij, voorzitter.
Maria
paus heeft gisteren op zijn
wekelijkse audiëntie gezegd, dat het
concilie zaterdag aan Maria de eretitel
„Moeder der Kerk" zal toekennen. Hij
heeft niet gezegd, hoe dit zal geschieden.
Vriendenkring
zei ons de heer Verwij. „Zij
is nog niet georganiseerd, er zijn geen
regels, die willen we uit de praktijk
op laten komen. Zodoende weten we
nog allerminst welke vorm straks tot
stand komt. Maar er is' nu een groep
mensen, die de gelegenheid heeft zich
aan dit doel volledig te wijden..."
Een gelukkige omstandigheid is dat
zich om dc communiteit een vrienden
kring heeft gegroepeerd, die ten dele de
benodigde middelen verschaft. Men is er
zeker van dat op het gebed In dc behoef
ten zal worden voorzien. De heer Ver
weij getuigde daarvan toen hij zei: „Er
was niks, nu is er al heel veel en de
middelen blijven binnenkomen", (giro
7701 Ncd. Overzee Bank, Rotterdam).
Volgens zegslieden van het Vatlkaan,
staat in het schema over de kerk in het
hoofdstuk, dat over de plaats van Maria
:n de kerk handelt, dat de Rooms-
Katholieke Kerk. geïnspireerd door dc
Heilige Geest, Maria altijd al heeft
vereerd als haar zeer beminde moeder.
Vërmoedelijk zal de paus Maria met deze„„.o, v.oo.u.j vcc, „U1
titel aanroepen in zijn rede van zaterdag. I ondervonden, zijn reeds diensten
Praktijk hebben de leden der com
muniteit inmiddels al vrij veel opge
daan. Behalve het opknappen van het
huis, waarbij ook weer veel hulp is
Telcóft Uari schoten
in 1970 opgeheven
(Va
parlementsredactlc)
DEN HAAG, Volgens staatssecre
taris Grosheide (o.k. en w.) blijft het
streven van de regering erop gericht,
dat in 1970 de achterstand in de scholen
bouw tegelijk met het woningtekort zal
zijn weggewerkt. De bewindsman zei
dit gistermiddag bij de openbare behan
deling van de onderwijsbegroting ii
Tweede-Kamercommissie voor o.k. e
De socialist dr. J. G. T. Tans sprak zijn
misnoegen uit over de zeer trage gang
van zaken bij de bouw van rijksscholen.
Hij stelde het departement hiervoor
volle verantwoordelijk. De staatssecre
taris deelde de heer Tans mee in c
leg te zijn getreden met minister Bo-
gaers (volkshuisvesting) om te komen
tot een bespoediging van de procedure
voor de bouw van rijksscholen.
Wij lezen vandaag: Efeziërs 6 vers 1 tot 9.
Documenten geven het bewijs
LONDEN In vandaag door de
Britse regering gepubliceerde in
beslag genomen nazidocumenten
wordt een Duits diplomaat te Rome
geciteerd, die zou hebben gezegd
dat wijlen paus Pius XII tijdens de
wereldoorlog de zaak van Duits
land en Italië heeft begunstigd. De
documenten onderstrepen geheel
de visie op de paus die Rolf Hoch-
huth in zijn toneelstuk „Der Stell-
vertreter" heeft getekend.
Een van de documenten was een dp
12 september 1941 gedateerd memoran
dum van de toenmalige ambassaderaad
op de ambassade in het Vaticaan, Fritz
Medshausen, waarin gezegd werd dat
men er in zijn hart telkens weer van
overtuigd wordt, dat Pius XII aan de
kant van de zogenaamde as-mogendhe-
den (Duitsland, Italië en Japan) staat.
Bij de documenten bevindt zich ook
e?n stuk, opgesteld in hetzelfde jaar
door de toenmalige Italiaanse ambas
sadeur Bernardo Attolico, waarin wordt
gezegd dat de paus uiting had gegeven
aan bezorgdheid over de houding van de
nazi's tegenover de kerk in Duitsland,
P. Rijkens blijft nog
pres.-comm. EMS
DEN HAAG. Ir, de jaarvergadering
van de Exploitatie Mij Scheveningen
(EMS) in mei 1964 werd medegedeeld
dat de heren jrh. J. A. G. Sandbaj-g en
dr. P. Rijkens in de loop van dit jaar
wegens gevorderde leeftijd als commissa
rissen zouden aftreden. In overeenstem
ming hiermede nam de heer Sandberg
per 1 juli zijn ontslag.
Op verzoek van zijn mede-commissaris
sen en van de raad van bestuur heeft de
heer Rijkens ich bereid verklaard voor
zitter van dc raad van commissarissen tc
blijven tot de eerstvolgende jaarvergade
ring, aldus een communiqué van de EMS
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Kollurhkand. J. ter Steege
te Oosterwijtwerd (Gr.); te Midsland
(Terschelling), kand. J. W. Albers te
Vorden.
Bedankt voor Neede, J. Kloosterman
te Westerbork.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Maarssen, W. Heerma te
Nunspeet.
Volgens dat memorandum zou de pf.
zelfs gezegd hebben: „O, als Duitslai
mii slechts met rust had gelaten ((fa
wil zeggen de Duitse Rooms Katholia'
ke Kerk)... zou mijn houding met h
trekking tot deze oorlog in het bijzon<Ve
op dit tijdstip geheel anders zijn
weest (namelijk nog pro-Duitser)." j
Geschokt
HAMBURG. Gisteren kwal
de Zwitserse historicus
in de archieven van het ministerie vf
buitenlandse zaken in Bonn. Hij zou a
het blad verklaard hebben zeer geschrf
te zijn door deze documentaire bewj
he?d
Uit deze documenten blijkt volgens h
blad ontegenzeggelijk dat hoewel I
paus heel goed wist wat de Joden to-
der Hitier te wachten stond, hij weit
heeft gedaan om hen te redden, zf-
toen de ongelukkigen vlak voor het lf0'
ticaan werden samengedreven om ni
de gaskamers van Auschwitz te woroui
vervoerd. De paus wilde zich niet 1
ten dwingen tot demonstratieve verkjr;
ringen tegen het transport. Je:
ROME. Het Vaticaan heeft nog
officieel gereageerd op deze artikelen,
de ontdekking van de documenten. V„
fXPemde een hoge: functionaris»die Sr,
naam niet genoemd wilde hebbërt dat
documenten zeer „partijdig" zijn. p'
dé surprise...
gezond, lekker!
KERNEN
Vrijzinnigheid
VAN INGEZONDEN STUKKEN
BUdragen voor deze Ingezonden-stukkenrubrlek kunnen door alle lezers
(en lezeressen!) worden geleverd en worden geplaatst buiten verantwoorde
lijkheid der hoofdredactie. De redactie behoudt zich het recht voor stukken
te weigeren en in te korten schrijft n dus zéér kort! Er kan alleen
worden gepubliceerd met volledige vermelding van naam en woonplaats.
Anonieme brieven krijgen geen plaatsruimte. Waar nodig kan in een bij
schrift van redactlewege een korte toelichting worden gegeven.
In de rubriek „christelijk nationaal"
nam ik vandaag kennis van een. wat uw
kerkredactie noemt, vrijzinnige harte-
kreet uit het blad van de
hervormden „Kerk en Wereld.'
Met zeer veel interesse heb ik dat
artikel gelezen. Door de vrijzinnigen zou
het dus betreurd worden, dat het aantal
vrijzinnig protestantse predikanten wier
bazuin geen helder vrijzinnig geluid laat
„Bijbelse inspiratie"
in Rijksmuseum
In het Rijksmuseum te Amsterdam
wordt vandaag in de Drucker-uitbouw
de expositie Bijbelse Inspiratie voor
het publiek opengesteld.
Deze tot en met 7 februari 1965 du
rende tentoonstelling wordt gehouden
ter gelegenheid van het 150-jarig be
staan van het Nederlandsch Bijbelge
nootschap. Op de expositie, die in
hoofdzaak is samengesteld uit het bezit
van Nederlandse musea en particuliere
collecties, wordt het bijbels onderwerp
getoond in de prenten van Lucas van
Reyden en in etsen en tekeningen van
Rembrandt.
horen steeds groter wordt. Eén
motieven van dit verschijnsel
zijn dat een vrijzinnige preek minder
kans op applaus maakt dan:H
zinnige.
Als orthodox protestant meen ik hier
toch in verweer te moeten gaan. Ik geef
toe dat ik mij onder het gehoor van
sommige vrijzinnige predikanten wel
eens heb afgevraagd waar of bij deze
dominees de vrijzinnigheid begint,
omdat hun preek rechtzinniger was dan
van menig orthodoxe collega. In geen
enkel geval heb ik getwijfeld aan di
waarachtigheid van de woordverkondi
ging, zodat ik in dit hedendaagse ver
schijnsel het naar elkaar toegroeien,
het samen op weg zijn slechts
Honden
Honden zijn tot ondieren gemaakt
door de mens: zij zijn gevormd, gedres-
seerd, voor een bepaald doel afgericht.
rijzinnig Volgens mij vormen deze dieren met
name in bevolkte centra een gevaar op
het gebied van hygiëne en verkeer. Het
moest afgelopen zijn dat iedereen zo
maar een hond kan kopen: het houden
van deze dieren dient drastisch beperkt
en aan een vergunningstelsel onderhevig
te zijn. Zeker in de steden. Het gebruik
van honden tegen mensen acht ik een
misdaad. Vooral indien dit door de poli-
recht- tie gebeurt. Het ontaardt dc hond nog
meer en vernedert de politie, die wel
andere middelen heeft. De hond mag
"lleen gebruikt worden voor spoorzoe-
Den Haag
W. F. Bingley s
Bejaarden
Een bejaarde klaagde onlangs zijn
de nood in deze rubriek en verd door een
andere lezer hierom terechtgewezen.
Toch beaam ik eerstgenoemde dat in
deze tijd van grote welvaart oud en arm
nog een vreselijke werkelijkheid, is.
Sffc Scheveningen
E x-SS-er
Ik geloof beslist niet en zeer velen
met mij dat de afzetting van een voor
malige SS-er uit zijn kerkelijke ambt te
Ruinerwold een huichelachtige daad is.
Een van de schrijvers in deze rubriek
van de vorige week vergelijkt de be
trokkene met een tollenaar uit de bij
bel. Ik vind dit een nog veel te mooie
vergelijking voor dit soort mensen, die
moordenaars, sadisten, vervolgers van
christenen waren, kortom zich als vijan
den van Christus hebben betoond. Moe
ten we werkelijk veronderstellen dat er
in Ruinerwold geen andere kandidaten
voor de kerkelijke post waren dan deze
omstreden figuur? Natuurlijk mag de
man nimmer verstoten worden, maar
dat is totaal iets anders dan hem op een
dergelijke plaats te benoemen. Ik zou
het zo willen zeggen: deze man had alle
moeilijkheden kunnen voorkomen indien
hij uit eigen wil voor het ambt had
bedankt. Nu hij dit niet heeft gedaan
geeft hij er naar mijn mening alleen
maar blijk van nog steeds met blindheid
te zijn geslagen.
D. Knoester
komen.
Leiden T. Bruin
Laster
Nog altijd zijn er lieden in het „vrije
westen" en met name in Nederland die
de DDR afschilderen als een der fana-
tiekste en gevaarlijkste satellietstaten lijders blijft. Ja,
den. Het zijn degenen die uitsluitend
van de AOW moeten leven. Het meren
deel van de bejaarden komt er wel.
want T'
Rusland en president Ulbricht als
grootmoordenaar. Zij komen dan altijd dat in feite
aandragen met de
doodschieten van
kinderen die na
Gelukkig weten
Duitsland is een vredelievende staat
Europa en Ulbricht een engel des
des. hetgeen met zoveel woorden door
de Leidse hoogleraar Rasker wordt be-
Ifc, Jan Cretner
Toen ik het verhaal van do studenten-
werken er nog wat bij. hebben stunt in Staphorst met het boek Ik, Jan
ander pensioen of krijgen op de Cremer las, heb ik dit boek bemachtigd
gelezen. Mijn oordeel: ben het vol-
:t Trouw eens dat het een vies
ben stomverbaasd dat zoiets
uitgegeven mag worden, ben van me-
iedereen niet anders? ning dat dit boek geweerd dient te
i degenen die worden, maak me sterk dat zoiets zelfs
daarnaast aan niet achter het ijzeren gordijn mag ver-
u:; blijkbaar alleen
mening, redactie.
St. Ik zou eerder voor r
lingen in het kader Leiden C. H. van Noorden
of andere manier nog sociale bij-
stand. Maar dat kleine groepje armoede- komen met Trouw
lü/Aore Ta, men spreekt natuurlijk boek ie o*""
sociaal minimum
met het Ik denk bijvoorbeeld
uwen en volkomen gezond zijn.lmm J
esten willen, invaliden en hen die net ziekte(n) te schijnen: het boek
beter: Oost- kampen hebben, wat allemaal extra kos- geldobject. Gaarne
ten met zich brengt. Ik zou eerder
individuele - l._
van de Algemene Bijstandswet zijn dan
voor de gelijkgeschakelde AOW-verho-
ging die nu voor de deur staat.
Oral Roberts V
Waarom Oral Roberts uit het buiten
land moest komen? Op zichzelf is dat
niet zo vreemd; in de Bijbel lezen we
overeenkomstige dingen, bijv. toen
Amos naar het tienstammenrijk werd
gezonden ten tijde van Jerobeam. Wat
Pinksteren betreft vind ik dat we kun
nen zeggen dat we in ons land in een
„onderontwikkeld gebied" leven. Zo is
misschien Oral Roberts de man Gods die
ons mensen uit de moderne welvaarts-
roes tot bezinning moet roepen, opdat
wij weten mogen dat Christus onze
Heer weer innerlijk ervaren moet wor
den. Pinksteren is het enige redmiddel
voor ons die ons in een tot ondergang
gedoemde beschaving bevinden.
Alblasserdam P. v. d. Hoogt
Oral Roberts VI
Degenen die naar Utrecht (Oral Ro
berts) zijn gegaan om het van de mens
te verwachten zijn bedrogen uitgeko
men. Die het van Christus verwachtten
zijn genezen, gered. Er was Kracht aan
wezig. We kunnen God danken dat Hij
Roberts heeft willen gebruiken, maar
mensverheerlijking? Neen. Wat in
Utrecht gebeurde diende in de kerk te
(kunnen) gebeuren.
Boskoop. J. Keizer
Oral Roberts VII
Dit geslacht is een boos geslacht; het
begeert een teken... Wanneer wij niet
genoeg hebben aan het Woord, aan
Christus en we vragen om bewijzen,
dan noemt Jezus ons een boos geslacht.
Leiden. J. Landwehr
wilt Gij ons eten geven?/Er is
meer in de kraal Hoe moeten wij i
verder leven?/U houdt toch
allemaal?/De zendeling heeft
teld/Dat i n zijn land hier v
daan Niet één door honger wordt f
kweld/Zijn zij dan niet met on;
Voorburg.
A. Mod
Blank en bmin XXII
rJ,
Hoe kan men als voorstander
apartheidsgedachte in vredesnaam
len dat Bantoerzelfbestuur er op wl
dat er ook onder deze mensen voorst]
ders van de apartheidsgedachte z
Weet men dan niet dat de overgs l
meerderheid van de kleurlingen c,
lieden als Musserts ziet, verraders^1
dat zij hun eigenlijke leiders in gc\ftt
genschap weten, of op andere
uitgeschakeld zijn?
Berkel. s. Rudit
Blank en bruin A-Vil1
De heer Ruitenberg houdt zich i
dat Bantoes zich volgens ..blank'
troon zouden moeten ontwikkelen.
U
eoor de blanken zouden moeten
enz. Maar voor die Bantoes is
universitair onderwijs. Inderdaad 5 en
die universiteit onder blanke lei(
Maar hoe kan dit anders? Weet de
R. dan niet dat dit in feite overal
geval is (geweest) waar gekleurde
keren moesten worden gebracht tot
vaarding van een sociale orde.
menswaardig bestaan? De heer R.
pas recht van spreken hebben im jj^
J ieI
T. Schipper Den Haag
A. Hoekstra
(Aan dit boek Is door onze redactie
eer dan eens aandacht besteed.
—Red.)
NOVIB
Ik zie een kind met holle ogen/Ge
kleed slechts in een schamel hemd/Te
zwak om tranen af te drogen/Houdt zij
haar handjes saamgeklemd./Ach Heer
het Bantoes betrof die reeds
waren zichzelf te ontwikkelen ei
beslissen. Mag ik een raad gever
een fonds om die „slaven v;
woerd's kapitalisme" tc doen emigri®?1
naar „democratische welvaartsstaten" >r
Ghana, Soedan, Algerije, Kenya. De 4ieb
langstelling zal nul komma nul
Alphen a. d. Rijn. W.
