Nieuwe Leidse Courant
SER-ADVIES LONEN VERDEELD
Berghuis: A.R.-partij
is sociaal „links"
Benzineprijs
wordt lajjcr-
olie duurder
Stichting wacht
zware strijd
Amerika weert politiek plaatje
WERKGEVERS: zeer
beperkte stijging
WERKNEMERS: meer
dan 3 pet. hoger
KROONLEDEN: met Commentaren
werkgevers eens
floskou licht bezwaren
tegen Chroesjtsjef toe
r~
-2. i I O IC TC Hr:li
Vrijdag 3^ oktober 1964, 52ste jaargang
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot hedenavond:
Veel bewolking met hier en daar wat
motregen en plaatselijk mist. Zwakke
wind en weinig verandering in tempera-
Krerfeur: F. DIEMER
(oofdredacteur: Dr. E DIEMER
CHRISTEUJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh ia ghablavan
mijn hert in teghenspoef
ƒ3,35, p.kw. ƒ10,05,
(Van
sociaal-economische redactie)
DE Sociaal-Economische Raad is er gisteren, zoals verwacht werd, niet
in geslaagd eenstemmigheid te bereiken over het volgend jaar te voe
ren sociaal-economisch beleid. Het advies, dat nog gisteravond op de re
geringstafel is gedeponeerd, valt in grote lijn in twee standpunten uiteen,
die lijnrecht tegenover elkaar staan:
DE MEERDERHEID, bestaande uit werkgevers en kroonleden, is van
mening dat een reële inkomstenverbetering in 1965 niet mogelijk is en dat
de door contractsvernieuwing tot stand te brengen nominale loonsverho
ging zeerbeperkt dient te zijn.
DE MINDERHEID, gevormd door de werknemersorganisaties, meent
daarentegen dat een verbetering van de reële lonen wel mogelijk is en dat
er sprake kan zyn van een „normal e" nominale loonsverhoging.
Dit fundamentele verschil van me-1 van de Arbeid, die volgende week
ning tussen werkgevers en werkne- vrijdag beginnen, uitermate moeilijk
mers over de mogelijkheden tot wel- zullen worden. „We gaan een zware
teruggang van de bedrijfsinvesteringen.
Van werkgeverszijde werd in dit verband
de prognose van het Centraal Planbu-
met name t.a.v. de exportstijging,
de optimistische kant" genoemd.
Niet forceren
De vakbeweging daarentegen meent dat
het tot stand brengen van een herstel tus-
middelen en bestedingen reeds in de
loop van 1965 niet mogelijk en niet wen
selijk is. Gezien de bestaande grote in-
vesteringsdrang verwacht de vakbewe
ging dat niet een zodanige restrictieve
ionetaire politiek zal kunnen worden ge
voerd, dat een aanmerkelijke beperking
der investeringen tot stand zal kornet
(Voor vervolg zie pag. 7)
vaartsverbetering in de vorm van
loonsverhoging heeft tot gevolg, dat
de onderhandelingen in de Stichting
Cisteren zijn de doorlaatposten aan
de sectorgrens weer opengesteld
voor Westberlijners met pasjes, die
familieleden in het oostelijke stads
deel willen bezoeken. Links op de
oto staan Oostberlijners op hun
amilie uit het westen te wachten.
Sen vrouw is uit de groep naar
voren geschoten om haar oude
moeder te begroeten, die door een
Rode Kruwhelper ondersteund
moest worden.
Ï0.000 BERLIJNERS
DOOR DE MUUR
tuim 20.000 Westberlijners zijn giste-
i door de muur in Berlijn gegaan
verwanten in Oost-Berlijn te bezoe-
ioals bekend stelt een op 24 septem-
van dit jaar gesloten akkoord de
yoners van het westelijke stadsdeel
staat, vier maal per jaar door de
13 augustus 1961 gebouwde muur
Ir het andere stadsdeel te gaan.
ïe Oostduitsers hebben om een vlotte
g van zaken te verzekeren, de weg-
iperringen bij de doorlaatposten ver-
ierd.
Wka
(Van onze parlementsredactie)
"ANNEER men onder „links" vooruitstrevend verstaat, is de Anti-
Revolutionaire partij een linkse party. Zij is dat van huis uit (denk aan
figuren als Kuyper en Talma), maar zij is het niet minder in de benadering
van de politieke vraagstukken van vandaag, sociaal gezien, zowel natio
naal als internationaal. Aldus dr. W.'P. Berghuis, voorzitter van de ARP,
in de rede waarmee hij vanmorgen te Utrecht het najaars-partijconvent
opende.
Overigens was hij van mening, dat
de onderscheiding tussen links en
rechts in de zin van vooruitstrevend
en conservatief oppervlakkig is. Voor
zichzelf wilde hij vasthouden aan de
(vooroorlogse) onderscheiding tus-
Waslijst van tekortkomingen
De nieuwe Russische leiders heb-
n oud-premier Chroesjtsjef prak-
ch alles wat er tijdens zijn bewind
|s isg egaan hem in de schoenen
schoven. In'een ruim veertig pa-
tellend rapport wordt in 29
mtcn samengevat wat Chroesjtsjef
cmaal heeft gedaan.
De oud-premier zou verantwoorde-
worden gesteld voor de volgende
Iten of tekortkomingen:
)p buitenlands gebied zou hy zich
ten de partijleiding en het ministe-
'van buitenlandse zak. i om. aan het
In
een
oogopslag
pag. 2
Roberts
pag. 2
reportage
Les van Israël
Gebedsgenezer
in ons land
Ook vandaag:
uit de States pag. 5
Veilig vlees eten pag. 5
Belasting eerder omlaag!
Geesink wacht hulde pag. 9
pag. 7
t Zwolsman: alléén doen
pag. 19
Nederland vervuilt pag. 19
Blinde bejaarden pag. 19
En zes pagina's
ZONDAGSBLAD. waarin
Bungalows in Italië
Kerkhervorming en
Luther
Samoj eden-kwekerij
Kleurenfoto's in de herfst
Proefballon, Christine,
postzegelrubriek. Week
in een woelige wereld.
hoofd van de Russiche diplomatie heb
ben egplaatsL
Hij was de hoofdschuldige voor de Cu
baanse crisis door raketter naar Cuba te
sturen en prestigeverlies voor de Sowiet-
unie te veroorzaken doordat hij later ge
dwongen werd deze wapens terug te
halen. Hem werd voorts de beruchte
.schoen-affaire" in de Alge ene Verga
dering van de V.N. verwete... Door
gedrag zou Chroesjtsjef bij dc reis door
Skandinavië. afgelopen zomer, schade
hebben toegebracht aan de betrekkingen
Zweden. Het rapport zou vervolgens
medling maken van tegenstrijdige ver
klaringen die de oud-premier tegenovei
Japanse parlementaire ^.elegatie af-
lc de inzake een „verschrikkelijk" wapei
aarover de Sowjetunie beschikte.
Op binnenlands gebied zou Chroesjtsjef
het veroorzaken van een crisi in de Rus
sische landbouw in de schoenen worden
geschoven. Hij had le economie ontregeld
door eerst decentralisatie voor te schrij
om later terug te keren tot gecentra
liseerde planning. Ook de reeds eerder
gemelde persoonsverheerlijking en vriend
jespolitiek.
zouden in het rapport uit de doeken zijn
gedaan. Zijn woningbouwpolitiek werd
onjuist geacht ei. de Rusische leider zou
de belangen van de zware industrie ten
voordele van de lichte industrie en van
de produktie van consumptiegoederen
heben verwaarloosd. Hy stichtte verwar
ring bij bestuursambtenaren, ontsloeg er
velen en schiep een sfeer van wantrou
wen tegenover de partijorganisatie.
Zijn gedrag in het algemeen werd ten
slotte niet in overeenstemming geacht
met de waardigheid van een groot socia
listisch leider Hij bezondigde zich aan
geïmproviseerde toespraker en overhaas
te besluiten, zonder deze voldoende door
te denken, waardoor hij dikwijls de
Sowjetunie in verlet,,.- beid bracht.
Volgens communistische kringen is nog
niet besloten het rapport te publiceren.
Men acht het mogelijk dat d<- Russische
leiding het voldoende vindt om het rap
port binnen de partij-organisatie te laten
circuleren en er geen behoefte aan heeft
het in de Pers te publiceren.
sen links in de zin van niet-confes-
sioneel en rechts in de betekenis van
confessioneel.
Het sociaal-links-zijn hebben wij niet
an de socialisten overgenomen, aldus
dr. Berghuis. Veeleer hebben de socialis-
op het terrein van de soc. verzekering
veel overgenomen, wat oorspronkelijk uit
koker kwam. Toen hebben wij het
ergens echter laten zitten. Wij hebben
de principieel beperkte overheidstaak
wel eens te zeer als een negatieve in
plaats van als een positieve taak gezien.
Van de dingen, die een a.r. politiek ken
merken, te weten de erkenning van het
Goddelijk karakter van het overheids
ambt ons ten goede, de eigen verantwoor
delijkheid van de burger, de principiële
beperktheid van de overheidstaak e
bescherming van de zwakkere, is
laatstgenoemde beslist niet het onbelang.
rijkste. Die sociaal zwakkere is niet altijd
de werknemer, de cuden van dagen of de
weduwe of de behoeftige zonder r
Het kan evengoed de middenstander of
de agrariër zijn, die dreigt vermalen te
worden in de op zichzelf wellicht goede
structurele ontwikkeling van onze maat
schappij. Wanneer de „avant-garde", de
voorhoede-eis, de eis van vooruitstre
vendheid aan de politiek mag worden ge
steld, zal dit in de allereerste plaats voor
de christelijke politiek gelden.
Alvorens de sociale politiek aan te stip.
oen, had dr. Berghuis er op gewezen, dat
de christen-democratische partijen duide
lijk een eigen richting moeten voorstaan.
De indruk moet worden vermeden, dat
zij ergens tussen liberalisme en socialisme
Hoeveel belangrijke zaken ook naa
internationale vlak zijn verschoven, bin
nen het eigen land zijn nog zoveel zelf
standige politieke aangelegenheden ook
van principiële aard overgebleven, dat zij
een echt gerichte politiek en ook
echte strijd over richtingen mogelijk
noodzakelijk maken. In dit verband
noemde dr. Berghuis:
de besteding van een welvaart
maatstaven van economisch evenwicht
en sociale rechtvaardigheid. Niet ont
kend kan worden, dat dit punt en ook
de strijd daarover in ons land wel aar
zijn trek komt
de maatschappij-structuur en de her
vorming daarvan, zich toespitsend op
de herziening van de rechtsvorm
de onderneming. Men kan nauwelijks
zeggen, dat dit punt een levend ele
ment in ons politieke denken is.
het organisatie-bestel in ons land, dat
gaarne in negatieve zin met de
„zuilen" wordt aangeduid. De waarde
van dit punt en van de strijd daarover
is gelukkig levend geworden door
de toespitsing van de strijd over
radio- en televisiebesteL
het punt van de ruimtelijke ordening,
gelet op de voortstormende bevolkings-
en welvaartsontwikkeling binnen-c
grenzen. De toenemende betekenis
dit punt leeft nog lang niet voldoende
(Voor vervolg zie pag. 7)
Voornamelijk als gevolg van de in
voering van gemeenschappelijke
buitenrechten voor aardolieproduk-
ten zullen op 1 november de prijzen
van een aantal van deze produkten
worden herzien.
Voor autobenzine normaal en super
heeft een verlaging plaats van 0,6 cent
per liter. De prijs van petroleum voor
verlichting en verwarming, alsmede die
voor tractorpelroleum wordt verlaagd
met een halve cent per liter.
Voor autogasolie uit pompen, gasolie
voor nadere doeleinden, huisbrandolie 1
en 2 en dunne stookolie zullen de prijzen
dertig cent per honderd liter hoger wor
den. Voor zwaardere stookolieën bete
kent het nieuwe buitentarief een prijs
verhoging variërend van 2.20 per dui
zend kilogram tot 2.45 per duizend li
ter, afhankelijk van de kwaliteit.
strijd tegemoet", zo hoorden we gis
teravond uit de mond van een vak
bewegingsleider. Ook de werkgevers
zijn er van overtuigd, dat de komen
de onderhandelingen niet gemakke
lijk zullen zijn. Daarvoor bestaat te
meer aanleiding, omdat zowel werk
gevers als werknemers er angstvallig
voor willen waken de „ruimte" ir
1965 in een percentage uit te druk
ken, teneinde „magneetwerking" zo
veel mogelijk te voorkomen. Dit zal
het beraad in de Stichting var
Arbeid nog extra bemoeilijken.
De kloof
Uit het gisteren vastgestelde vijfde
halfjaarlijkse economische rapport
de S.E.R. blijkt, dat er in dc raad geen
verschil van mening bestond ove
wenselijkheid om de overbesteding te
beteugelen, zulks met het oog op de
gewenste ontspanning op de arbeids
markt en een herstel van het e
wicht op de betalingsbalans. De grote
kloor tussen het werkgevers- en
werknemersstandpunt wordt evenwel
gevormd door het verschil in z:
wijze over het tempo, waarin deze be
teugeling van de overbesteding moet
worden geëffectueerd.
Werkgevers en kroonleden zijn var
ning. dat deze reeds in de Iood van 1965
tot stand dient te worden gebracht. Daar
toe zal huns inziens een effectieve
restrictieve monetaire Dolitiek m<
worden gevoerd en zal oe loonkostenstij
ging slechts van destrictieve aard mogen
zijn. Een dergelijk beleid wordt nood
zakelijk geacht omdat een voortduren
van de overbesteding het gevaar inhoudt
van een ernstige recessieve terugslag
1965, zulks als gevolg van een te grote
Kroonleden lieten
verstek gaan
(Van onze soc.-econ. redactie)
Van de vijftien kroonleden. die
de Sociaal-Economische Raad
telt, waren er in de vergadering
van gisteren tien aanwezig, ter
wijl dit aantal in de loop van het
beraad nog met twee werd inge
krompen, omdat zij geen tijd
hadden de besprekingen over de
sociaal-economische mogelijkhe
den in 1965 nog verder bij te
De heer H. J. de Koster, voor
zitter van het Verbond van Ne
derlandse Werkgevers, sprak
hierover zijn teleurstelling uit.
„De wegblijvers zullen stellig wel
een geldige reden hebben, maar
ik betreur het, dat in een derge
lijke belangrijke vergadering
zóveel kroonleden verstek heb
ben laten gaan", zo zei hij.
Ook over de lippen van drs. D.
Roemers, voorzitter van het
N.V.V., kwam een woord van
(bedekte) kritiek op de kroon
leden. „Zij staan alwéér achter
de werkgevers", zo verklaarde
hij een beetje mismoedig. „Dat
begint zo langzamerhand usance
te worden. In de beginperiode
van de S.E.R. kreeg de vakbe
weging wel eens méér steun van
de kroonleden.
Gistermiddag arriveerden op
Schiphol zestien Philippijnse ver
pleegsters, die in het Stads en
Academisch ziekenhuis te Utrecht
zullen gaan werken. Op de Philip-
pijnen is namelijk een groot over
schot aan verpleegsters, hetgeen
prinses Beatrix ter ore kwam op
haar reis in het Verre Oosten in
1963. Zij stelde hiervan de medi
sche organisaties in Nederland op
de hoogte, die onmiddellijk aan het
werk gingen met dit resultaat. In
de komende weken zullen nog
meer Philippijnse verpleegsters
arriveren. Op de foto de hele groep
(25-35 jaar) met de leidster, Miss
G. D. Guzman (dir. Int. Program
of Nursing) met bloemen.
Het Nederlandse zangeresje Het lag in de bedoeling het kreeg dat haar liedje te poli- heeft de reis van het pas ge- haar bezoek aan een van de
Ciska Peters, die twee weken plaatje, waarvan de helft van tiek getint was en dat men trouwde paar enkele onver- grootste platenmaatschap-
geleden met haar man naar de opbrengst bestemd is voor het vanwege de verkiezings- wachte successen geboekt. In pijen onmiddellijk werd ver-
Amerika vertrok om op het de UNICEF, ook op de Ame- strijd voorlopig niet wilde Philadelphia heeft Ciska Pe- taald cn binnenkort zal wor-
hoofdkantoor van de UNICEF rikaanse platenmarkt uit te uitgeven. De „Button" die de ters in een showprogramma den uitgegeven. Dit is het
haar onlangs in Nederland brengen. Het was echter een grote politieke leider „K" voor de televisie mogen op- eerste van een hele reeks
verschenen grammofoonplaat grote teleurstelling voor het er wordt in het midden ge- treden. Het grootste succes plaatjes die op de Amerikaan-
Nederlandse tieneridool, toen laten wie dat is niet mag voor het Nederlandse zange- se platenmarkt zullen uit-
Don't press that button mr. zij na de aanbieding van het indrukken is de rode knop resje, dat voor het eerst in komen en waarvoor Ciska
K" aan te bieden, is gisteren grammofoonplaatje aan de van de atoombom. Amerika kwam, is dat een nog voor het einde van dit
uit New York op Schiphol UNICEF van de Amerikaanse van haar platen, nl. „Oost is jaar voor de tweede maal
teruggekeerd. platenmaatschappij te horen Ondanks deze teleurstelling oost en west is west", tijdens naar Amerika zal vertrekken.
JAE Sociaal-Economische Raad is er
gisteren niet in geslaagd een
eenstemmig advies aan de regering
uit te brengen over de loonontwik
keling in 1965. Werkgevers en werk
nemers hebben een onderling sterk
afwijkend standpunt ingenomen. De
meeste Kroonleden bleken de zijde
van de werkgevers te kiezen en
slechts een enkel Kroonlid het stand
punt van de werknemers
Met een dergelijke verdeeldheid van
meningen zal het uitermate moeilijk
zijn in de toekomst te werken. Dc
werkgevers menen, dat ten hoogste
voor 1965 het gemiddelde, reële
loonniveau van 1964 te handhaven
is, omdat er ook al een forse verho
ging plaats vindt van de AOW-uit-
keringen. Op de achtergrond leeft
voorts de gedachte, dat het econo
misch evenwichtsherstel in 1965 vol
ledig gerealiseerd zou moeten wor
den.
De werknemersleden in de SER
bleken van deze opvatting nogal af
te wijken. Zij menen, dat er in 1965
wel reële loonsverbeteringen moge
lijk zijn en dat het herstel van het
economisch evenwicht zich in 1965
niet volledig behoeft te voltrekken.
Zonder meer mag hieruit geconclu
deerd worden, dat het privaatrechte
lijk overleg, dat volgende vrijdag in
het bestuur van de Stichting van de
Arbeid begint over de loonontwik
keling voor volgend jaar. uitermate
moeilijk zal worden.
Het is gelukkig, dat tot nog toe
niemand er behoefte aan gevoeld
heeft voor volgend jaar, een percen
tage te noemen, waarmee de lonen
verhoogd zouden moeten worden.
Een dergelijk percentage functio
neert in de praktijk altijd als 'n mini
mum met 't gevolg dat 't gemiddelde
loonniveau er nog belangrijk bovenuit
stijgt Het is te hopen, dat alle par
tijen in het niet noemen van een
percentage zullen volharden. Dit zou
een eerste bijdrage kunnen zijn tot
het beperkt houden van de loonstij
gingen voor 1965. Niemand verkeert
er immers over in twijfel, dat voor
volgend jaar in ieder geval geen
sterke loonbeweging mag ontstaan
Onze nationaal-economische positie
laat dit niet toe.
Ook lijkt het erop,, dat althans in dit
stadium geen van de partijen naar
een loonstop wil voor 1965. Hierin
schuilt immers een aanzienlijk risico
in de richting van de zwarte loon
vorming. Komt het tot loononder
handelingen in de verschillende be
drijfstakken, dan moet afgewacht
worden, of dc werkgevers in de af
zonderlijke bedrijfstakken even pes
simistisch gestemd zijn als hun col
lega's op centraal niveau gisteren
bleken.
Van de zijde van de vakbeweging is
men hierover wat optimistischer,
maar ook hier zal men zijn verant
woordelijkheid moeten verstaan ten
aanzien van de niet zo rooskleurige
situatie, waarin ons land economisch
verkeert.
VYTIE kennis neemt van de rede,
waarmee dr. Berghuis van
morgen het A.R.-partijconvent heeft
geopend, wordt getroffen door de
radicale inslag. Evenmin als de
nieuwe voorzitter van de A.R. frac
tie in dc Tweede Kamer, de heer
J. Smallcnbroek, laat dc partijvoor
zitter er twijfel over bestaan, dat
christelijke politiek zijns inziens
niet anders dan sociaal-vooruitstre
vende politiek kan zijn. Een chris
ten en dus ook een christen-politi
cus moet wel kritisch staan tegen
over de bestaande orde, omdat hij
weet heeft van de denaturerende
werking van de zonde en leeft uit
de verwachting van het komende
rijk, waarin recht en gerechtigheid
heersen zullen.
Telkens weer grijpt men in anti
revolutionaire kring tegenwoordig
over de Colijn-periode heen naar
Kuyper en Talma. Deze mannen, ook
nu weer met name genoemd, hebben
vanuit het geloof in de Heer, die het
recht der armen, der verdrukten gel
den doet, een sociale strijd gestre
den, die thans opnieuw inspireert.
Dat betekent niet, dat de A.R.P.
op weg is om een socialistisch ge
tinte arbeiderspartij te worden, zo
als men in sommige kringen sug
gereert. De sociaal-zwakkere, zo
heeft ook dr. Berghuis duidelijk ge
steld, is niet per definitie dc werk
nemer. In de zich wijzigende maat
schappelijke omstandigheden kan
het op een gegeven ogenblik de
kleine middenstander, de gepensio
neerde of dc agrariër zijn. Christe
lijke partijen hebben geen voor
keur voor bepaalde volksgroepen.
In het grote geheel, dat maatschap
pij heet, heeft ieder een waarde
volle plaats, heeft ieder een roe
ping van Godswege te vervullen.
Dit is een beginsel, dat van natu
re tegenover elkaar staande belan
gengroepen kan verenigen cn nogal
verschillend denkende figuren kan
samenbinden. Zij kunnen elkaar vin
den in een partij, die juist omdat
deze in principe zo veelomvattend
is, geen gevaar is voor de werking
van de parlementaire democratie,
maar een zegen.
LEVENSVERZEKERING
