Nieuwe Leidse Courant
Britse klap treft de
anden van de E.E.G.
Kremlin voert onder zijn satellieten
campagne tegen Chroesjtsjef
Ook Nederland vrij zwaar gedupeerd
Verenigde Staten: Snel
en doeltreffend
-frans defensiebudget:
accent op kernmacht
In Amsterdam neemt
spanning snel toe
w
Gedeeltelijk
met succes
Helikopters
gebotst: 9
doden
Trouw verliest
van Bezige Bij
Commentaren
r~
Dinsdag 27o ktober 1964. 45ste jaargang
Rustig weer
bactovr: f. DIEMER
(«fdradicteur: Dr. E- OIEMEÜ
CHRISTELUK-NATIONAAt DAGBLAD
„Stantvastiflh ia fkablavae
mijn hart in taghempoat"
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Op de meeste plaatsen droog weer met
tUdelük enkele wolkenvelden. Vannacht
en morgenochtend op enkele plaatsen
mist. Zwakke tot matige wind tussen oost
en noordoost en weinig verandering in
temperatuur (Opgemaakt te 11.15 uur).
it**
Overstromingen in
Zuid-Slavië: reeds
10.000 daklozen
De overstromingen in Zuid-Slavië
hebben de vorm van een watersnood
aangenomen. Uit Zagreb alleen al zijn
10.000 mensen uit hun huizen verdreven.
Vele rivieren in het noordwesten zijn
buiten hun oevers getreden en hebben
steden en dorpen onder water gezet. Vol
gens tot nu toe ontvangen berichten is
:n persoon verdronken.
Helikopters en boten met militairen
hebben 200 mensen van de daken van
hun huizen in Zagreb gered.
De overstromingen zijn het gervolig van
rtien dagen durende zware regenval
het gebergte. Leger, brandweer
n persconferentie in Church
'louse in Westminster verklaarde
le Engelse minister van economi-
che zaken, George Brown, dat
le regering niet van plan is om
iet Pond Sterling te devalueren.
RANKRIJK zal volgend jaar meer bied in het zuidwesten, waar proeven
zullen worden genomen met interconti
nentale ballistische raketten,
dan 3,7 miljard gulden een
rt van het defensiebudget uit-
kken voor de ontwikkeling van
kernmacht, aldus is in defensie-
iigen in Parijs meegedeeld,
ie permanente strijdkrachten wor-
ingekrompen van 390.000 tot
.000. Vier jaar geleden bedroeg
aantal nog 750.000. De totale de-
sie-uitgaven zullen volgend jaar
14.67 miljard gulden belopen
en het afgelopen jaar ruim 14,6
igere bedragen vour hel personeel
materieel weerspdege-
de beweging in de richting vam een
leger, uitgerust met moderne
De voor de kernmacht uitge-
ken gelden zullen voornamelijk
den aangewend voor:
De bouw van 20 Mirage-4 bommen-
>ers (midden 1966 verwacht men
50 van deze toestellen te beschik-
De vervaardiging van een evenre-
aantal atoombommen, elk ruim drie
krachtig als de „Hiroshimabom-
in bedrijf houden van de Pierre-
fabrieken voor de produktie van
ijkt uranium voor de Franse water-
DE BRITSE INVOERHEFFING is vooral in de zes landen van de E.E.G.
hard aangekomen, hoewel de aankondiging er van niet als een don
derslag bij heldere hemel is gekomen. De Beneluxlanden hebben Engeland
vorige week nog gewaarschuwd tegen de voorgenomen heffing en de moge
lijke nadelige gevolgen ervan voor de komende internationale tariefsonder
handelingen. Aan de andere kant is er echter ook begrip voor de Britse
maatregel. In de Verenigde Staten werden de besluiten van het Labour-
kabinet zelfs „snel en doeltreffend" genoemd en „verheugend" omdat zjj
niet discriminerend naar de vorm zijn. Het doel van de „tijdelijke maat
regelen" is, de invoer te doen dalen en de handelsbalans in evenwicht te
brengen.
de „honderd dagen van dynamische be
slissingen", die door Wilson tijdens de
verkiezingscampagne was beloofd. Het
minst zullen de Gemenebestlanden wor
den getroffen (13 procent). Zij voeren
voornamelijk grondstoffen, levensmidde-
tabak naar Engeland uit, die met
onder de heffing vallen. De E.E.G.-landen
echter toezien, dat circa 57 pro
cent van hun handel wordt getroffen,
tegen de Verenigde Staten circa 48 pro
cent en de landen die samen met Enge
land deel uitmaken van de E.V.A. (Euro
pese vrijhandels-associatie) circa 36 pro
cent. In West-Duitsland spraken zaken
lieden gisteren al over het nemen van
tegenmaatregelen. Ook de E.V.A.-landen
zijn onaangenaam verrast en verlangen
Engeland tekst en uitleg. Ook in
Frankrijk toont men grote bezorgdheid,
omdat ongeveer 70 procent van de Franse
uitvoer naar Engeland wordt getroffen.
Wat Nederland betreft, ons land be
hoort tot de E.E.G.-landen die het
zwaarst getroffen worden. Genoemd
worden geraffineerde olieprodukten,
tv-ontvangers, radiotoestellen, bloe
men en bollen. Op al deze artikelen
komt de nieuwe heffing.
Voorts worden getroffen de Duitse ma
chines en auto's, Italiaanse textiel en
schoenen, Franse, Spaanse en Portugese
wijnen en alcoholische dranken, meube
len, glas- en zilverwerk, rotatiepapier
gewoon papier uit de Skandinavische
landen. De lijst van getroffen produkten
is bijna eindeloos en vermeldt o.m.
horloges, klokken, camera's, speelgoed.
Intussen zijn de eerste berichten ovei
verwachte prijsstijgingen van buitenland'
se produkten reeds verschenen. Opval
lend is, dat de eerste reactie van c
de oppositie zijnde conservatieve partij
niet afwijzend is geweest. Reginald
Maudling, tot voor kort minister
financiën, heeft het nieuwe programma
in principe steun toegezegd.
Premier Wilson heeft stellig ontkend,
dat de maatregelen die vandaag van
kracht zijn geworden protectonistisch zijn.
Het is geen teken van zelfgenoegzaam
heid. De heffing geldt goederen, die
land als Engeland zelf moet kunnen
maken. Vele van deze goederen, aldus
Wilson in een W-uitzending, zijn produk
ten van industrieën, op wier gebied wij
niet lang geleden de leiding in de wereld
hadden. Engeland kan zich niet langer
veroorloven, kalmpjes aan te doen, zijn
geleerden naar de Verenigde Staten te
laten vertrekken en Britse ontdekkingen
in het buitenland te laten ontwikkelen.
Engeland moet zijn export harder
pakken. We zullen er op uit moeten gaan
om kopers te zoeken.
Zoals we in het grootste deel van onze
oplage van gisteren al konden melden,
houden de maatregelen (behalve de in
voerheffing het volgende in; 1. het aan-
gaan van een lening bij het Internationale
Monetaire Fonds om het pond sterling
te versterken: 2. belastingverlagingen van
1 tot 3 procent voor exporteurs, gekop
peld aan vergemakkelijking van export
kredieten. de vorming van een uitvoer-
raad voor het Gemenebest en hulpver
lening aan kleine ondernemingen bii hun
verkopen in het buitenland: 3. herziening
van het Concorde-project voor ontwikke-
ling van een enorm supersonisch straal
vliegtuig voor passagiersvervoer: 4.
voering van de produktiviteit-en ontwik
keling van een nationaal inkomstenbeleid
in overleg met werkgevers en werkne
mers: 5. herscholing van arbeiders, die
vervangen zijn door machines: 6. versnel
ling van ontwikkelingsmaatregelen ir
bieden van werkloosheid; 7. diepgaande
herziening van alle regeringsuitgaven,
o.m. voor defensie en 8. herziening van de
middelen tot financiering van de natio
nale sociale diensten. Ook is het de i
of het Frans—Britse Kanaaltunnel-project
nu doorgang zal vinden.
lleiner leger met modern materieel
0 De bouw van twee opsporingssche
pen, die de banen van de raketten bo
de Atlantische Oceaan zullen
ten volgen.
0 De uitbreiding van het proefterrein
Frans Polynesië, waar de Franse
terstofbom, waarmee de raketten uitein
delijk worden uitgerust zal worden
perfectioneerd.
De voortzetting van het speurwerk
met betrekking tot de kernonderzeeboten
hun Polaris-achtige raketten.
Volgende week zullen de begrotings
voorstellen door de Franse nationale ver-
gadering in behandeling worden geno-
ri een
oogopslag
Kerk
schorst ex-SS'er
pag. 2
I Oost en West: Vandaag twee
beschouwingen over de ont
wikkeling in de Sowjetunic
en de Ver. Staten: een onzer
redacteuren schrijft over de
ziekte van Soeslof. Van onze
speciale medewerker die zich
in Amerika bevindt om de
presidentsverkiezingen (e ver
slaan, plaatsen wij ook van
daag een voorbeschouwing
pag. 5
Ji Kort geding om „Men-
sen van morgen": zonder
Loeki is de film waarde
loos pag. 7
Nieuwe opzet opera pag. 7
Kink in de Concorde pag. 9
Verpleegster om liet
leven gekomendrie
collega's gewond
De 29-jarige verpleegster P. Laurijssen
uit Tilburg is vannacht bezweken aan de
verwondingen, die zij gisteravond had
opgelopen bij een autobotsing op de
rijksweg Tilburg-Eindhoven in Moerges
tel. Drie andere verpleegsters werden
ernstig gewond. Zij zijn opgenomen in
het ziekenhuis te Tilburg, waar zij wer-
De botsing ontstond toen de personen
auto van de verpleegsters een vrachtwa
gen wilde passeren. Het verkeer moest
worden omgelegd. Na de botsing reed de
auto van de verpleegsters nog tegen een
vrachtauto op, terwijl ook een motorrij
der op de wrakstukken inreed. De
teriële schade is groot.
Voor het Capitool in Washington
is reeds het steigerwerk opgetrok
ken voor het ereplatform, waar de
nieuw-gekozen Amerikaanse pre
sident Lyndon B. Johnson of
Barry Góldwater 20 januari
1965 zal worden beëdigd.
Stakende bouwvakkers gaan door
Dreiging in
de havens
(Van
redactie)
Amsterdam
groeit op het ogenblik naar een climax.
De meer dan tachtig
king zijn, trotseerden ook vanmorgen
het gerechtelijk bevel en verschenen
niet op het werk. Of Van der Vorm
inderdaad tot invordering
dwangsommen van f 25 per dag zal
overgaan, was vanmorgen nog onzeker.
Wel was er gisteren druk overleg
geweest tussen de juristen van het be
drijf en de directie. De stakers leken
bereid tot betaling van de proceskos
ten en kosten van betekening van het
vonnis, die neerkomen od in totaal
f 8000. Het Amsterdamse bouwvak
comité dat uit giften de staking finan
ciert. leek nogal ruim in zijn middelen
te zitten.
De stakers (inclusief een veertig
organiseerde uitgesloten arbeiders bij de
N V. Texel) ontvingen vorige week elk
honderd gulden per man plus kinderbij
slag. De bonden betaalden daarentegen
voor de georganiseerde werknemers bU
de N.V. Texel slechts zestig gulden plus
kinderbijslag. De verwachting was
daag dat ook de bonden de uitkering
zouden optrekken.
Het bouwvakcomité laat op het ogen
blik bü een groot aantal bedrijven
Amsterdam steunlijsten circuleren ten
gunste van de stakers Behalve bouwbe
drijven zijn hiervoor ook havenbedrijven,
scheepsbouwbedrijven, werkspoor en an
dere bedrijven in de groot-metaal inge
schakeld. Op het laatste nippertje is vrij
dagmiddag een solidariteitsstaking
Amsterdamse havens voorkomen Behal-
Van diplomatieke zijde in Wenen
werd gisteren vernomen dat de
nieuwe Russische machthebbers
pressie zouden uitoefenen op het
Oostblok zich uit te spreken tegen
de afgezette premier Chroesjtsjof. In
persoonlijke boodschappen zouden de
nieuwe leiders in het Kremlin de
hoofden van de Oostbloklanden
hebben laten weten dat Chroesjtsjef
wel aan de kant gezet moest worden
en dat het tyd werd dat dit door de
bondgenoten beseft wordt.
De Izwestia, de spreekbuis van het
Kremlin, wees er in een hoofdartikel
op dat de maatregelen van het nieuwe
regime tegen Chroesjtsjef nodig wa
ren en het blad riep de leiders van
de Oostbloklanden op de eenheid en
solidariteit in het communistische
kamp te bewaren. De Izwestia zegt dat
vele jaren ervaring hadden bewezen
dat de meest ingewikkelde problemen
gemakkelijker werden opgelost als de
communistische landen in harmonie
samenwerkten.
Het hoofdartikel in Izwestia vormde
een onderdeel van de campagne van de
nieuwe leiding van het Kremlin de Oost-
europese bondgenoten ervan te overtui
gen dat haar daden waren verantwoord.
Deze actie heeft reeds ten dele succes ge
had, want zaterdag heeft het Hongaarse
Centrale comité 'n verklaring uitgegeven
waarin gezegd wordt da tOhroesjtsjef „be
treurenswaardige fouten" heeft gemaakt
Eerder werd niets dan lof gehoord van
de leiders van Hongarije, Polen, Tsjecho-
slowakiie en Oost-Duitsland
Chroesjtsjef. De Poolse partijleider Go-
moelka, van wie bekend is dat het
persoonlijke vriend van Chroesjtsjef was,
kreeg 'n voorkeursbehandeling. Kosygin
en Brezjnef namen zich de moeite om
naar de Poolse grens te reizen voor be
sprekingen met Gomoelka. Ongetwijfeld
hebben de twee mannen Gomoelka pro
beren te overtuigen van de noodzaak tot
afzetting van Chroesjtsjef.
Diplomatieke waarnemers zijn van
ning dat Kosygin en Brezjnef het n
lijk zullen krijgen om de communistische
partijen in de democratische landen hun
standpunt uit een te zetten. Zij baseren
deze mening op het feit dat de West-
europese communistische partijen reke
ning moeten houden met de verkiezin
gen. Het staat namelijk vast dat Chroes
jtsjef bij de gewone man zeer populair
is. Zijn val zal ongetwijfeld leiden tot
stemmenverlies voor de westerse com
munistische partijen.
De waarnemers wezen op de eergiste
ren in Oostenrijk gehouden districtver
kiezingen waarbij de communisten dui
delijk achteruitgang hebben geboekt.
2.466.000.000.000
De wereldproduktie van sigaretten is
in 1963 met 4 procent of 93 miljard stuks
gestegen tot 2466 miljard. De laatste
zes jaren steeg de produktie steeds met
5 procent.
GOUDEN
SLAVENBANDEN
PIERROT
JUWELIER HORLOGER
maarsmansteeg 21 leiden lel 20778
avond in de Nieuwe Maas verdronken.
De man, die voor de Eerste Nederlandse
coöperatieve Kunstmestfabriek ijkwerk-
zaamheden verrichtte, is bij het verlaten
van een binnenvaartuig vermoedelijk ge
struikeld en in het water gevallen.
ve in Amsterdam zelf circuleren ook
steunlijsten op bouwobjecten buiten Am
sterdam, zoals in Alkmaar.
Ernstig wordt gevreesd dat,
Van der Vorm via de deurwaarder
pogen de dwangsommen van f 25 per dag
in te vorderen, er een moeilijke situatie
zal ontstaan. De te verkopen inboedel
van stakers zal onmiddellijk door ande
ren worden opgekocht en aan de betrok
ken stakers teruggegeven. Bovendien zal
dit een spectaculaire volksoploop in Am
sterdam betekenen, waarbij Hollandsche-
veld (boerderijenverkoop door Land
bouwschap) nog maar kinderspel
In het bouwvakcomité bestaat bet. plan
bij pogingen tot invordering ook de
ken van Van der Vorm in Rotterdam
stil te leggen en in andere bedrijven
monstratieve stakingen te organiseren.
De bonafide vakbonden hebben v<
deze gang van zaken geen goed woord
over. Zij begrijpen de moeilijkheden
Van der Vorm. Nu de rechter gesproken
heeft is het voor dit bedrijf onmogelijk
geworden toe te geven. De beste oplos
sing lijkt de vakbonden bouwvakkers
aan te trekken van buiten Amsterdam,
die dan onder politiebescherming het
werk kunnen voortzetten.
Van de zijde van de Nederlandse
christelijke bond van werknemers in de
hout. en bouwnijverheid werd de hou
ding van de stakers, die een flagrante
strijd werd genoemd met de rechtstaat
waarin wij leven, ten scherpste afge-
Ongeluk bij Spanje
Tijdens de grootscheepse Ameri
kaans-Spaanse manoeuvres voor de
Spaanse kust aan de Atlantische
Oceaan zijn gisteren twee
schroefvliegtuigen met elkaar in bot
sing gekomen, waarbij negen Ame
rikaanse mariniers om het leven zijn
gekomen terwjjl er dertien werden
gewond.
De verongelukte militairen zaten ii
twee hefschroefvliegtuigen die aan
landingsmanoeuvres deelnamen. De
stellen vlogen tegen elkaar toen het
landde en het andere opsteeg. Ze stortten
neer op een heuvel en vlogen in brand.
De Spaanse politie heeft de omgeving af
gezet en iedereen werd op een afstand
gehouden. De gewonde mariniers zijn in
tussen naar een marine-hospitaal te Rota,
ongeveer 80 km van de kust, overge
bracht.
Er hebben zich bij deze landingsoefe
ningen op zijn minst nog twee kleine
gelukken voorgedaan: een kapitein
de Amerikaanse marine liep een gekneus
de knie op toen hij bekneld raakte tussen
een amfibie-vaartuig en een jeep. Bij eer
ander ongeluk werd een soldaat aan zijn
been gewond.
De oefeningen worden gehouden in bel
kader van gemeenschappelijke Amerl-
kaans.Spaanse militaire manoeuvres, die
sinds vorige week onder de naam Steel
pike one aan de Spaanse kust worden ge
houden.
De Amsterdamse uitgeverij „De Bezige
Bijêê heeft haar civiel proces tegen het
dagblad Trouw over door haar beledi
gend geachte woorden in een recensi»
over het boek „Ik, Jan Cremer", ter
dele gewonnen. De rechtbank te Am
sterdam verklaarde in haar vonnis dat
de in de recensie gebezigde woorden
„stink" en „smerig" onrechtmatig zijn.
Boven de recensie van de literaire
criticus J. van Doorne stond als kop
„De smerige bij bezig" en in het stuk
werd de uitgeverij een „stinkuitgeverij"
genoemd. De redhtbank wees het meer
gevorderde: een door de rechtbank te
bepalen vergoeding voor immateriële en
materiële schade, alsmede publikatie van
het vonnis in Trouw af Elk der partijen
werd voorts veroordeeld tot betaling van
de eigen kosten
Prins en Prinses
terug uit Tokio
Prins Bernhard en prinses Beatrix zijn
vanmorgen uit Tokio teruggekeerd. De
prinses droeg bij aankomst op Schiphol
een zwarte mantel met bijpassende hoed.
Onder aan de trap omhelsde de Konin
gin haar dochter en haar echtgenoot,
waarna het gezelschap zich nog enkele
minuten op het platform ophield, terwijl
de hofauto's voorreden.
Daarin verdween de Koninklijke fa
milie met het gevolg om kwart voor
acht in de richting Soestdijk.
WAANNEER lezer en lezeres deze
krant onder ogen krijgen, is de
beslissing over de Bijlmermeer mo
gelijk reeds gevallen. Het is misschien
zelfs een beslissing geworden over
de minister wiens naam aan het be
treffende wetsontwerp is verbonden,
de heer Toxopeus.
Het conflict is bekend. De stad Am
sterdam wenst de Bijlmermeer te
annexeren voor zijn woningbouw. De
minister geeft echter de voorkeur
aan een niet al te grote stad Amster
dam, doch omgeven door sterke rand
gemeenten.
De golven zijn de laatste weken nogal
hoog gegaan. Er waren ook belang
rijke waarden in het geding. Amster
dam heeft niet veel vertrouwen in
de bouw zolang het de Bijlmermeer
niet zelf heeft. Aan de andere kant
is het verzet van de minister tegen
te grote gemeenten begrijpelijk.
Het Kamerlid Scheps meent de op
lossing te zien in een voorlopige toe
wijzing van de Bijlmermeer aan
Amsterdam, later zou dan nader kun
nen worden beslist. De minister
echter zal vrezen, dat. naar de er
varing niet zelden leert, niets zo
blijvend is als het tijdelijke.
Een knappe uitweg is nu gevonden
door het AR-Kamerlid Elfferich. Deze
bepleit samenwerking tussen de ge
meenten, maar in zelfstandigheid.
Men kan zijn voorstel ook anders
formuleren: zelfstandigheid van de
gemeenten, maar met plicht tot sa
menwerking. En samenwerking bin
nen een voorgeschreven zeer afzien
bare tijd.
Ons komt dat een juiste uitweg voor.
Ook in Amsterdam is de woningnood
hoog- Moet daarin echter binnen Am
sterdam zelf worden voorzien? Zo ja,
waar ligt dan voor deze opvatting de
grens van de stadsuitbreiding?
Ook te grote gemeenten vormen een
kwaad, zij het in ander opzicht, in
het bestuurlijke namelijk. Er wordt
in deze tijd hard gestudeerd op mo
gelijkheden tot het scheppen van
nieuwe bestuursvormen. De proble
men met betrekking tot de Bijlmer
meer bewijzen nog eens weer, hoe
urgent dit alles is. Er liggen hier zelfs
risico's die een minister het hoofd
kunnen kosten.
T\E NIEUWE Labourregering in En
geland heeft in eigen land de
financiële en economische situatie in
niet al te beste staat aangetroffen.
Over de mate waarin die situatie zwak
is, kan men twisten. We kunnen ons
indenken dat een politicus de nel-
ging niet kan weerstaan er een
schepje bovenop te doen.
Niet gunstig echter is de situatie
zeker. De vorige regering, bestaande
uit conservatieven, was, mede door
de houding van Frankrijk, niet in
het reine gekomen wat betreft de
aansluiting bij Europa. Het land was
wat afzijdig komen te liggen. Andere
oorzaken voor de situatie zullen zich
daarbij hebben gevoegd.
Het nieuwe bewind heeft nu reeds
maatregelen getroffen om in de
situatie te voorzien. Van die maat
regelen, getroffen door een regering,
die steeds conservatieven heeft be
streden, moet worden gezegd, dat ze
zelf nogal aan de conservatieve kant
zijn.
Hoe immers in een tijd die zich ken
merkt door toenemende openheid,
ook tussen de landen, te denken over
een verhoging van invoerrechten als
waartoe het Labourbewind nu heeft
besloten? Dat is een terugkeer naar
perioden die geacht mochten worden
tot een overwonnen verleden te be
horen. Voor landen als Nederland,
dat bovendien ook tegenover een De
Gauile steeds op de bres voor Enge
land heeft gestaan, zeker een teleur
stellende ervaring.
Toegegeven moet worden, dat de
nieuwe Engelse regering aan maat
regelen als deze een tijdelijk karakter
wil geven Maar had ze er niet beter
niet mee kunnen zijn begonnen? Nu
levert ze al dadelijk een bewijs dat
ook een socialistisch beleid niet be
hoeft op te vallen door vooruitstre
vendheid.
RECTIFICATIE
In ons commentaar van zaterdag
24 oktober over de onbenutte bouw
capaciteit is helaas een zin uitgeval
len war.rdoor misverstand zou kun
nen ontstaan. Ten aanzien van de
oorzaak van de door ons gesignaleer
de onbenutte bouwcapaciteit ten
plattelande, schreven wij, dat de klei
nere aannemers tussen wal en schip
zijn geraakt, enerzijds omdat hun
bedrijven te klein zijn om een ren
dabele woning aan de woningwet-
bouw te leveren en anderzijds, omdat
de woningbouw in de vrije sector te
weinig kansen krijgt.