KOLONEL HOLLAND
overgeplaatst naar
internationaal hoofdkwartier
MARDI SANTOSA,
Leger des Heils verliest „tweede man'
waar moeders en kinderen verpleegd worden
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 24 OKTOBER 1964'1
rvroutv Holland-Black dia ook
de rang van kolonel heeft, ver
overde de harten van de Neder
landse trouwen. Zij deed in en
thousiasme en blijmoedigheid
niet voor haar man onder. .41 de
jaren van hun huwelijk heeft sij
actief meegewerkt in het Leger
des Heils. Nu voor het eerst
heeft zij geen benoeming voor
actieve dienst ontvangen, maar
dat kan nog wel komen.
BIJBEL
De Amerikaanse president Lyn
don B. Johnson is ere-voorzit-
ter geworden van het jaar
lijkse Wereldwijde Biibel-
leesprogramma van het Ame
rikaanse Bijbelgenootschap.
In zijn brief waarin hij de
benoeming aannam, brengt
hij onder woorden wat de
bijbel en in het bijzonder het
werk van bijbelvertaling en
-verspreiding volgens hem be
tekent:
De bijbel verrijkt de taal
en maakt haar tot een
machtiger instrument voor
literaire en culturele uitin-
De bijbel schenkt het gewe
ten een norm waardoor ti
rannie onder het oordeel
wordt geplaatst.
De bijbel geeft de vermoei
den en verdrukten de
woorden in de mond om
voor hun rechten te pleiten
voor de Hoge Raad van het
wereldgeweten.
Jammer dat in deze naar be-
1 a n grijkheid opk'immende
reeks niet nog een belangrij
ker gedachte werd toege
voegd. De bijbel is meer dan
dat alles. De bijbel is Gods
Woord tot ons, waarin Hij
ons toont wie wij zlin, en wat
wij door Zijn genade kunnen
worden.
Het is inderdaad waar dat de
prediking van het evangelie
onder de Jonge volkeren het
verlangen naar vrijheid en
het verzet tegen verdrukking
heeft aangewakkerd. Maar
vrijheid van overheersing is
nog niet de kern van
evangelie. Het is er
vrucht van. God wil ons
vrijden van ons zelf, van
ze zelfzucht. Hij wil ons lei
den van de klacht: „Het goe
de wat ik wil dat doe ik niet"
tot de uitroep: „Ik dank God
door Jezus Christus".
(Van onze kerkredactie)
A VIJF JAAR lang samen
met commandant W. F.
Palstra het Nederlandse Le
ger des Heils-werk te hebben
geleid, vertrekt de Engelse
chef-secretaris kolonel F.
Holland met zijn vrouw weer
naar zijn geboorteland. Hij
zal daar een nieuwe coördi
natie-taak aanvaarden als
staf-secretaris van het cen
traal bureau op het interna
tionale hoofdkwartier in
Londen. De chef-secretaris is
de tweede man in de natio
nale Leger des Heils-„hiërar
chie" naast de commandant.
Het vertrek van deze 62-
jarige, maar nog zeer jong
uitziende kolonel, met zijn
vrouw betekent een hereni
ging met hun beide studeren
de zoons. Aan de andere kant
verlaten zij Nederland met
een gevoel van weemoed,
want beiden hebben zij zich
met heel hun hart gegeven
aan het werk.
Van jongsaf heeft kolonel Hol
land geleefd in de sfeer van evan
gelisatie en getuigenis. Zijn va 'er
was leken-prediker bij de meti o-
disten en trok er in de winter
maanden op uit om in kleine dor
pen en steden evangelisatiecam
pagnes te leiden.
Begin
LEGER KRIJGT NIEUWE
„TWEEDE MAN"
J) J
Voor de tweede maal in de ge
schiedenis van het Leger des Heil»
in Nederland geven twee Neder
landers leiding aan het werk. Het
Leger des Heils is een internatio
nale organisatie en meestal wordt
dat internationale aspect benadrukt
door de aanstelling van een buiten
lander in een van de „topfuncties".
In zekere zin kan het als een groot
blijk van vertrouwen gezien wor
den dat nu naast commandant Pal
stra een tweede Nederlander, lui-
Dalen,
tenant-kolonel Ph. D.
benoemd i».
De nienwe man komt aan het
roer met een veelzijdige ervaring.
Hij kent het plaatselijke werk van
heel nabij, daar hij corpsen als
IJmuiden, Groningen, Amsterdam
(het moeder- en dus oudste corps),
Schiedam en Den Haag diende. Hy
heeft gewerkt op het Nederlandse
hoofdkwartier, waar hij privé-se-
cretaris van de commandant en
chef-secretaris is geweest. Hij kent
de opleiding door en door, want
hij was hoofd-van de kweekschool
in Amstelveen. En hij heeft erva
ring opgedaan als leider, eerst als
divisieofficier te Amsterdam en
later als veldsecretaris, de man die
boven de divisieofficieren staat die
het plaatselijke werk leiden.
De nieuwe chef-secretaris is in
Dordrecht geboren, waar zijn groot
vader een van de eerste heilssolda
ten was. Hij heeft de muzikale ga
ven van zijn vader geërfd, die ka
pelmeester was in Dordrecht, Rot
terdam en Den Haag. Hij begon
zijn „Legerloopbaan" als leider
van het jeugdmnziekcorps in Rot
terdam. Later is hij nog kapelmees-
ster geweest van de „muzikale
stormbrigade" die in het begin van
de jaren dertig geheel Nederland
heeft afgereisd voor bijzondere sa
menkomsten. Luitenant-kolonel Van
Dalen is 58 jaar.
vangen te hebben, diende hij
plaataelijke corpsen, kreeg een lei
dinggevende functie in IJsland en
werd vervolgens overgeplaatst
naar Nederland. Nu, na vijf jaar
dienst hier, krijgt hij voor de laat
ste jaren van zijn actieve dienst
een zeer verantwoordelijke functie
op het internationaal hoofdkwar
tier.
Bestaansrecht
Voor deze kolonel is het geen
vraag of het Leger des Heils
werk nog zin heeft in onze wel
vaartsstaat. Vergeet nooit, zei
hij ons, dat het Leger niet be
gonnen ts als een organisatie
voor maatschappelijk werk. Dat
kwam pas later. Het is een
evangelische beweging en het
Leger bestaat uit mannen en
vrouwen ongeveer drie miljoen
in de gehele wereld) die het
Leger zien als hun kerk. De
Leger-bijeenkomsten zijn de
enige erediensten die zij bijwo
nen.
Alles wat gedaan wordt, de
openluchtbijeenkomsten, de ver
koop van lectuur, het maat
schappelijke werk zijn uitingen
van het Leger als deel van de
universele christelijke kerk.
Maatschappelijk gezien dragen
wij, samen met de kerkelijke
organisaties, zorg voor de men
sen in nood. Zouden wij ophou
den met ons kinderwerk, tehui
zen van ouden van dagen, ver
pleeghuizen etc. dan zou dat tra
gisch zijn, want ook in deze tijd
van hogere inkomens is er nog
ontstellend veel nood.
Uniform
Tijdens de eerste wereldoorlog
trok het gezin naar Londen en
daar kwamen twijfel en aanvech
tingen op hem af. Hardop zei hij
soms: „De kerk is alleen i
ogen, die altijd zonder op geld voorbeeld van zijn ouders dat hem
acht te slaan het evangelie hadden zijn kindergeloof verdiept en ver-
gepredikt. en dat ook deden toen nieuwd teruggaf. Hun voorbeeld
zij naderhand als officier van het werkte zo inspirerend dat hij zelf
Engelse Leger des Heils een corps ook de wej; van het Leger koos.
gingen leidi
juist dit Na zijn opleiding i
Kolonel Holland gelooft ook in
de waarde van de Leger des Heils-
uniform. Dat is niet alleen een
„functioneel costuum". Het is voor
hem een getuigenis en laat zien
wat hij wil zijn, niet een lid van
het Leger des Heils, maar een
soldaat van Christus. „Hoewel ons
Londen ont- vaak gevraagd wordt of de „Halle-
eon moderner hoofddeksel,
men binnen de beweging daar nog
ïang niet van overtuigd. De vrou
welijke officieren dragen deze
hoed altijd, maar de vrouwelijke
soldaten wij zouden misschien
zeggen: gewone gemeenteleden
red. dragen hun uniformen al
leen op zondag. Hoewel we de
hoed riet als „heilig" beschouwen,
is hij in onze kringen geliefd, zo
zeer zelfs dat het de vraag is of
een ander hoofddeksel dezelfde al
gemene sympathie zou winnen.
Aar die hoed zijn onze vrouwen
onmiddellijk te herkennen, en op
straat weet men dat het een teken
is van een opofferingsgezinde en
blijde hulpbetoon. De hoed is een
internationale, maar tegelijkertijd
ook een familieband omdat hij ge
dragen wordt door grootmoeders,
moeders endochters. Voor zo'n
hoed zijn financiële offers ge
bracht, want hij is niet goedkoop,
maar hij gaat dan ook wel twintig
en soms dertig jaar mee.
Trouw
Het Nederlandse Legpr des
Heils-werk heeft grote indruk
gemaakt op kolonel Holland en
zijn vrouw. Het is, voelt hij,
trouwer gebleven aan de oor
spronkelijke opdracht van Wil
liam Booth dan in sommige an
dere landen. Het verlangen in
ons land is sterk om het werk,
waar maar mogelijk, verder uit
„Naast het institutionele werk ibi;
er ook het plaatselijke geestelisc
ke zowel als sociale werk dOi
door de corpsen verricht wordsl;
Zowel commandant Palstra als ik lei
regt kolonel Holland nog, „zijn vim
mening dal dit werk verder vege
diept kar: worden. Hoewel tm;
plannen voor een dergelijke on
wikkeling eigenlijk alleen ntP
maar leven in onze harten, ben
er van overtuigd dat het vervj
zenlijkt zal kunnen worden, opa
het Leger in de toekomst in geest
bieden, niet alleen in de gre
steden, maar ook in de dorpen v.
het land
PREEK EN SIGAAR
In het kerkblad schreef de her
vormde d». B. J. Geerling uit Span-
num dat een kerkganger werd ge
vraagd hoe hij de preek vond.
Het antwoord waa: Al» het een
sigaar geweest was, best'. Lang en
Uit het Friesch Dagblad.
NIET DUIDELIJK
Toen destijds dr. Abraham Kuy-
per intrede deed te Amsterdam met
de tekst Efeze 3:18, „geworteld en
gegrond.en daaraan de gedachte
verbond van „De kerk als organisme
en de kerk als instituut", waren er
hoorders, die er geen touw aan kon
den vastknopen: wat die dominee
toch wel wilde met die organist van
't blindeninstituut.
DS. G. VISEE
Van onze kerkredactie)
Het zal de mensen in het Wes
ten misschien vreemd in de oren
klinken, maar wij leven in Soe-
rabaja uit geloof en gebed, zegt
dokter S. Kruyt. Dokter Kruyt,
bij velen beter bekend als Fiep
Kruyt, is sinds 1957 arts-direc
trice van Mardi Santosa, een
groot ziekenhuis in Soerabaja.
Op het ogenblik is ze met verlof
in ons land. Zes maanden verlof,
die toch nog gevuld zijn met de
zorgen voor haar ziekenhuis.
Een tijd, die ze wel nodig heeft
voor het aanschaffen van medi
sche instrumenten en huishoude
lijke artikelen. Ook de textiel-
groothandels gaat ze langs voor
linnen met weeffouten. Linnen
is in Indonesië namelijk erg
moeilijk te krijgen en razend
duur. Gebruikte lakens kan
Mardi Santosa ook goed gebrui
ken, als ze maar niet versleten
zijn. .Denkt u eens in, wat een
ziekenhuis dagelijks aan lakens
nodig heeft, zeker in een warm
land."
Dokter Kruyt is niet de eerste
uit het bekende zendelingenge
slacht Kruyt, die aan Mardi San
tosa (het betekent „De weg naar
sterk worden") verbonden is. Vóór
haar was haar zuster, dokter J.
Kruyt er, van 1936 tot 1956. Zij is
nu arts van de Stichting Zandho
ven in Windesheim. dicht bij
Zwolle, waar zieke en bejaarde
gerepatrieerden opgenomen zijn.
(„Er is maar één zo'n inrichting
in Nederland, en het is er dan ook
Dokter S. KRUYT na tien jaar met verlof
tien jagr weg te zijn
Zendelingengeslacht
De pionier Johannes Kruyt, die
in 1858 door het Nederlands Zen
delingengenootschap naar Java
werd gezonden, was haar grootva
der. Haar vader was Arie Kruyt,
die in 1916 in Modjowarno op Oost-
Java stierf. Haar moeder was de
eerste vrouwelijke zendingsarts
van Modjowarno, waar haar doch
ter Fiep ook geboren werd. Dokter
Kruyt heeft in Indonesië, toen nog
Indië, haar artsenopleiding gehad
aan de geneeskundige hogeschool
te Djokjakarta. Voor zij naar Mar
di Santosa kwam, was ze als arts
verbonden aan het Immanuëlzie-
kenhuis in Bandoeng. Toen was
het een zendingsziekenhuis, nu
gaat het uit van de Soendanese
Kerk.
De geschiedenis van Mardi San-
weeshuis, is er een van groei i
uitbreiding. Moeilijkheden
leurstellingen heeft men
ook wel gekend. In 1945 bijvoor
beeld, werd alles gebombardeerd
en weer nam men na de oorlog
zijn intrek in een kamponghuisje,
net zoals zuster Schuurman in
1931. Op initiatief van ds. Van
Hoogstraten startte zuster Schuur
man toen, geholpen door twee in
landse verpleegsters, een wijk- en
ziekenverpleging. Het geven van
verloskundige hulp en de zorg
voor kinderen was het belangrijk
ste werk. Later werden er ook
vroedvrouwen opgeleid. Het sterf
tecijfer onder de bevolking, vooral
bij bevallingen was angstaanjagend
groot. Het werk nam echter al
gauw zo'n geweldige groei, dat en
kele jaren na de oprichting men
met plaatsgebrek en geldgebrek te
kampen kreeg. Dat is tot nu toe
een telkens terugkerend euvel ge
bleven.
En paar jaar na de oprichting
ging men ook zoeken naar een arts
liefat een vrouwelijke daar
de meeste vrouwen uit religieuze
overwegingen, uitsluitend door een
vrouw geholpen wensten te wor
den. Toen kwam dokter J. Kruyt
en zeven jaar geleden doktsr S.
Kruyt.
Mardi Santosa is een interkerke
lijk ziekenhuis. De vier grote pro
testantse kerken van Java hebben
zich er achter gesteld. Het zijn de
Protestantse Kerk, de Chinese
Kerk, de Javaanse Kerk en de
Batak Kerk.
Het is nooit een zendingszieken
huis geweest, altijd een christelijk
ziekenhuis. Vroeger gesteund door
christenen uit Nederland, nu dus
door Indonesische. De zending
zorgde vroeger voor artsen en
vroedvrouwen. Dat doet nu de In
donesische regering.
Mardi Santosa is een ziekenhuis
voor moeders en kinderen, met 110
bedden voor volwassenen en 150
kinderbedjes. Er is een kraamafde-
ling. een kinderafdeling en een
afdeling voor zieke moeders. Ver
der is er een pollkliniek, waar
twee- tot driehonderd zieke kinde
ren per dag komen, en een consul
tatiebureau.
Tot hun vijfde jaar staan de
kinderen onder controle. Dat lijkt
misschien vreemd, maar de meeste
kinderen zijn erg ondervoed en
het is bewezen, dat
kind tot zijn vijfde jaar niet goed
gevoed wordt, dit zich zijn hele
leven wreekt. Ook de vrouwen
zijn vaak slecht gevoed. Het per
centage t.b.c.-patiëntjes is enorm
groot. Ongeveer duizend kinderen
onder de vijf jaar staan onder
behandeling voor deze ziekte.
Deze toestanden waren echter
vroeger ook al zo.
Het is erg moeilijk dit werk
economisch gaande te houden.
„Maar, als de nood groot is, wor
den we steeds weer op de een of
andere manier geholpen", vertelt
dokter Kruyt.
Tachtig procent van de patiënten
behoort tot de minvermogenden,
twintig procent zijn klassepatiën
ten .Worden de eersten gratis ver-
Eleegd, de rijken moeten betalen.
Ut vormt een deel van de inkom
sten van Mardi Santosa. Verder is
er behalve regeringssubsidie ook
die van de gemeente Soerabaja.
Veel hulp geeft ook Simavi.
Indonesische koeien zijn mager
en ze geven weinig melk. Een
uitkomst is daarom de Skimmed-
milk, die aan babies wordt gege
ven. Het is afgeroomde melk in
poédervorm, die Interchurch-aid
en Unicef verstrekken.
Regeringsprogramma
Het werk is zuiver medisch en
ook sterk sociaal gericht. Pre
ventieve zorg en voorlichting
over gezinsvorming en verant
woord ouderschap worden gege
ven. Dit alles ligt ook helemaal
in de lijn van het regeringspro
gramma. Er is een goede samen
werking met de regering. In
1950 heeft dokter Kruyt zich la
ten naturaliseren. Indonesië is
nu haar vaderland. Het is haar
werk ten goede gekomen. Ze
fungeert nu als het ware als een
brug tussen Nederland en Indo
nesië. „Ik kan nu meer voor de
mensen doen. Ik geloof wel, dat
het de juiste keus is geweest",
zegt ze rustig.
moet er komen voor de verplet
sters. Een vijfde deel van de kt
ten zijn er al en men gaat begi g
nen met de bouw. Het is besl I
nodig, al jaren lang. De zusti I
slapen nu in de garages en go
dangs (d.z. bergloodsen). Ook móv
er een nieuwe kinderafdeling I®
Vooral de jonge mensen slui^tj
zich bij de kerken aan. De
naar het christendom loopt
via het communisme. De reden y
de grote groei van de kerken
waarschijnlijk, dat het
me teleurstelt. Men wil dan
meer terug naar de islam.
Ér wordt wel eens gezegd:
communisten beloven veel, i
de christenen doen het". In i
mige streken komen hele groepc
ex-communisten over.
In 1930 waren de kerken al 2
atandig. Zending en kerk zijn R
politiek ver vooruit geweest T
waren de kerken immers al z«
standig toen de oorlog begon
daarom zijn ze in de revolutietjg
niet gezien als Westers. De
dracht van de Indonesische re.
ring is dan ook geweest: „Ju]
hebben je eigen „inbreng",
mee de staat op te bouwen".
Als dokter Kruyt vertelt, i
je, dat ze met haar hart ondai
de grote afstand, bij haar zieker;
huis is, waar ze als enige blarfS
haar werk doet: werk, waarvan is
weet, dat ze het niet alleen kan.j
december gaat ze weer terug.
Over Nederland verbaast ze zlS
een beetje na die tien jaar: zovtS
welvaart en toch zoveel ontevjx
denheid. Peinzend laat ze er Ig
volgen: „Ik geloof, dat het voorn
geloof toch beter is, niet teveel o
bezitten..."
Mr. Luns weer veelvuldig op reis Belang van het ge
sprek met minister Walker Interessante periode
begonnen.
Voorts dient
t Britse Conservatieve par
tij haar optreden zou hebben ge
prolongeerd, zouden de zaken er
thans niet veel beter hebben
voorgestaan. Zolang Frankrijk bij
monde van president De Gaulle
blijft weigeren, de toelating
DE laatste tijd worden er weer
grapjes gemaakt over het
feit, dat minister Luns zó vaak in
het buitenland vertoeft. Als hij
dan op Schiphol arriveert zegt
men, dat hij weer even In Neder
land is voor een kort oponthoud.
Soms reist hij rechtstreeks door
van het ene land naar het ande
re, zoals In de afgelopen week,
toen hij van Rome naar Londen
vloog om de toekomstige ontwik
kelingen ln Europa te bespreken.
Mr. Luns was de eerste minis
ter van buitenlandse zaken, die
een zij het onofficieel be
zoek bracht aan Patrick Gordon
Walker, de nieuwe man op het
Foreign Office. Hij is bepaald
niet naar Londen gereisd in de
verwachting, dat hij de Labour-
regering van Engeland zou kun
nen ompraten, wat haar houding
betreft ten opzichte van verschil
lende Europese aangelegenheden.
Wel heeft hij er prijs op gesteld.
het standpunt van de Nederland
se regering en dat van andere
Europese landen tegenover Wal
ker uiteen te zetten. Op die wijze
tracht hij te bereiken, dat de
socialisten bij het bepalen van
hun buitenlandse politiek nu
reeds van gegevens uit de eerste
hand gebruik kunnen maken met
betrekking tot de stand van za
ken op het Europese vasteland.
Vastgelegd
Na afloop van zijn besprekin
gen met minister Walker heeft
minister Luns verklaard, dat de
Britse regering met een open
5eest en zonder ook maar een
eur te willen sluiten problemen
bestudeert als de stichting van
een gemeenschappelijke kern
macht, het streven naar een poli
tieke unie in Europa en de be
trekkingen met de EEG. Hij had
de indruk gekregen, dat deze za
ken met voorrang worden be
handeld. Dit behoeft nog niets te
betekenen. Het ligt voor de hand,
dat de Britse socialisten niet be-
tief tegenover staan,
is dit niettemin van belang. Wij
hebben er vorige week reeds op
gewezen, dat het ook in Engeland
en ook onder socialisten niet on
gebruikelijk is, na gewonnen
verkiezingen de scherpe kantjes
af te vijlen van de verkiezings
leuzen. die de oppositie-partij aan
de macht moesten brengen.
In hoeverre dat In Engeland
het geval zal zijn dient te wor
den afgewacht. In dit verband
moet men er rekening mee hou
den. dat men zich tijdens de
verkiezingscampagne wel heel
verkiezingscampagne
sterk heeft vastgelegd.
eenvoudig niet eens te praten.
Iedere Britse regering zal weige
ren zich te blameren, door voor
de tweede keer kans te lopen, de
Franse kous op de kop te krij
gen. Van een nieuw gesprek tus
sen de EEG en Engeland zal dus
niets komen, als er van Franse
zijde geen bereidheid wordt ge
toond. met de toetreding van En-
5eland in te stemmen. In eenzelf-
e situatie verkeert Engeland Lof
het nu door socialisten of door
conservatieven wordt geregeerd)
met betrekking tot de politieke
eenwording van Europa. De
Westeuropese unie.
Krachtig
>rgang
vinden. Het is duidelijk,
nister Luns zijn uiterste best zal
doen om de nieuwe Britse leiders
er toe te bewegen, een positieve
houding aan te nemen ten aan
zien van het streven naar politie
ke eenheid in een groter verband
dan dat van de zes EEG-landen.
Als hij erin slaagt, dit te verwe
zenlijken, zal hij bij de voorbe
reidende besprekingen tussen de
EEG-landen over de door De
Gaulle, Spaak en Erhard geop-
Eerde politieke plannen een
rachtige positie kunnen inne-
Minister Luns met zijn Britse
socialistische collega Patrick
Gordon Walker.
men, met gegevens over de posi
tie van Engeland uit de eerste
hand. Wanneer het overleg tus
sen mr. Luns en de Britse rege
ring van vertrouwelijke aard
blijft, kan nl. worden vermeden,
dat het standpunt van Engeland
aan de grote klok zal worden ge
hangen. Want voor dit laatste zou
Seen enkele Britse regering on
er de huidige omstandigheden
iets voelen. Het zou dan slechts
afhangen van de mate, waarin
Nederland steun zou vinden bij
EEG-partners als Italië, België en
Luxemburg en wellicht ook West-
Duitsland.
is uitgesloten), dan kan bonds-
halve de zes landen van de EEG
ook Engeland lid is, biedt de
mogelijkheid tot overleg.
betrekken bij de vorming van de
een of andere politieke unie, kan
men moeilijk van de Britse rege
ring verwachten, dat sij komt
smeken, of ze asjeblieft mag
kanselier Erhard zich moeilijk
veroorloven, zich alleen achter
het standpunt van De Gaulle te
scharen. Frankrijk zou dan op
nieuw voor een belangrijke be
slissing worden geplaatst.
Begonnen
Zo ver is het echter nog lang
niet. De slag om de politieke
éénwording van het Europa
van de Zes of van een groter
Europa, waarvan ook Engeland
en andere landen van de Europe
se Vrijhandels-Associatie (EVA)
deel uitmaken, is nu in volle
gang. Het ziet er naar uit, dat
mr. Luns in de komende maan
den vaak van huis zal zijn om te
voorkomen, dat Nederland doei
zal gaan uitmaken van een exclu
sieve Europese club, waarin Pa
rijs het voor het zeggen heeft.
De heer Luns wil de vensters
naar de rest van de wereld wijd
open houden. Dat heeft hij al
gedaan van het ogenblik af, dat
de EEG zonder Engeland
deel
verwachting, dat zij
de door Engeland beheerste EVA
een Europese vrijhandelszone zou
gaan vormen. Er waren gegronde
redenen om van dit -standpunt uit
te gaan. Was dit niet zo geweest,
dan zou het voor Nederland niet
aantrekkelijk zijn geweest, deel
te gaan uitmaken van de EEG.
De Britten wilden hun huid
echter zo duur mogelijk verko
pen. Zij zijn daar niet in ge-
De f Gaulle aan de macht was 1
gekomen, kon de Britten missen
als kiespijn Zijn veto maakte
ook aan een Nederlandse Illusie
Harde strijd
komen.
huisverkiezingen nog gehouden
moesten worden was het voor
mr. Luns bijzonder moeilijk, in
dit streven te volharden, met na
me toen achtereenvolgens ook
Paul Henri Spaak, de Belgische
minister van buitenlandse zaken,
en dr. Ludwig Erhard, de West-
duitse kanselier, tekenen van on
geduld gingen vertonen. Wat En
geland betreft kunnen er nu za
ken worden gedaan. Minister
Luns verklaarde in dit verband
dat er voor de Europeanen veel
van zal afhangen, welke politieke
richting Engeland in de komende
- 'I
ganisatie bracht de Britten er ten
slotte toe, eieren voor hun geld
te kiezen. Maar Frankrijk, waar tiek tegemoet.
maanden kiest. Ook is
lang, wie op 3 november de pre
sidentsverkiezingen in de Vere
nigde Staten zal winnen. Als de
verwachtingen juist zijn en John
son zijn verblijf in het Witte
Huis gaat prolongeren, is een 1
nieuwe benadering van de tegen
stelling Frankrijk—Amerika mo
gelijk. Dat is niet het geval zo
lang de verkiezingen niet achter
de rug zijn.
Ten slotte dient ook te worden
afgewacht, welke invloed de
commando-wisseling in de Sow-
jetunie zal hebben op de relaties
tussen de westelijke landen on
derling. Alles bij elkaar genomen
gaan we een bijzonder interes
sante periode in de wereldpoll-
