Hoover: helper
van Europa
Brazilië is van „nature'
ons ontwikkelingsland
„Campagne werd
stopgezet"
ht een. &on£e hy,
Herinnering
waarschuwing
voor de V.S.
AEG
Promotiecliner
WOENSDAG 21 OKTOBER 1964
ïïj-
Man van de grote crisis maar ook:
He
(Van een onzer redacteuren)
ERBERï CLARK HOO
VER zal in de geschiede
nis van de Verenigde Staten
altyd bekend blijven als de
man, tijdens wiens optreden
als president van de Verenigde
Staten de grote crisis van de
dertiger jaren uitbrak. Temid
den van de „welvaartsboom"
die hij van zijn voorganger
Calvin Coolidge had geërfd,
zag hij de naderende economi
sche wereldcrisis niet. Tot het
laatst toe bleef hij zelfs waar
schuwen tegen pessimisme.
Toen de grote klap kwam was
met name in de Verenigde
Staten de ontreddering groot.
Als er in die dagen een revo
lutie zou zijn uitgebroken, zou
niemand er vreemd van heb
ben opgekeken. Het prestige
van Hoover was stukgeslagen.
De Republikeinse partij had
het vertrouwen van de kiezer
verspeeld. En voor het eerst
in twaalf jaren kwam (in janu
ari 1933) weer 'een Democraat
op het Witte Huis. Het was
Franklin Delano Roosevelt, die
er op wonderlijke wjjze in
slaagde, de failliete hoedel te
redden. Het valt dan ook te
begrijpen, dat nadien Hoover
nooit meer in aanmerking kon
komen voor het Amerikaanse
presidentschap.
gegeven om de politiek van de afgelo
pen acht jaren voort te zetten, komt
weldra de dag in zicht, waarop met
Gods hulp de armoede uit ons land
zal zijn verdreven". Hoe had hij zich
vergist. En hoe groot zou de ellende
zijn, waartoe de door hem voorgestane
politiek zou leiden. Zijn verkiezing
deed de speculatiezucht nog toenemen.
Men kocht maar raak. Alles was goed.
Men deed niet eens moeite zich er van
te vergewissen of de mijnen, waarin
men aandelen had gekocht, wel be
stonden. Vandaag wilde men kopen,
om morgen al ryker te zijn. De toe
komst van rijk en arm leek voortaap
bij de bankinstellingen in Wall Street
te liggen. Al in het eerste jaar van
zijn presidentschap ging het mis. De
beurs werd overstroomd door aande-
lenpaketten en plotseling leek het of
iedereen zijn „stukken" kwijt wilde.
Het was geen terugtocht meer, maar
een vlucht in paniek. Hoover weigerde
in te grijpen. Elke gemeenschap moet
haar eigen problemen oplossen. Zijn
geruststellende verklaringen werden
niet geloofd en zo rende men de af
grond tegemoet. De armoede greep
om zich heen als nooit tevoren. Er
(ui.
din
Niettemin blijft de herinnering
man, die vanwege zijn grootse
>rlei estaties in de twintiger jaren voor
uil istemd scheen te zijn om zijn land
D&ar grote hoogten te voeren. Toen de
Er mbtsperiode van Calvin Coolidge ten
ngétMe liep, speculeerden de Amerika^
ren vrijwel allemaal of ze nu arm wa
de *en of rijk. Er was een financiële ruk
je dvind gekomen, die het land grote wel-
origfaart beloofde te brengen. De koersen
Op {leven omhoog gaan en niemand be-
bmmerde er zich om, dat er wel eens
in terugslag zou kunnen komen. Hoo-
»r was als minister van handel de
ïan achter de schermen. Hij had toen
i naam gemaakt. Geboren in Iowa
ifDut°P 10 augustus 1874 in West-Branch)
^■s hij al op jeugdige leeftijd
.lerika's briljantste ingenieurs. Zijn
jakersafkomst had hem gestempeld
it een ernstig man. Hij had in Enge-
»nd gewerkt en Russen en Chinezen
n%rzijde gestaan met raad en daad.
Jveral maakte hij door zijn grote in-
tlligentie diepe indruk. In Washing-
pn liet men zich lovend uit over zijn
rerk in de eerste wereldoorlog. Hij
ffld dit werk gedaan met de inzet van
fin hele persoon, niet uit liefde, want
parvoor was hij veel te nuchter van
lard, maar wel verbazend doeltref-
and.
me; Zijn beste krachten had hij in dienst
p ffsteld van de Belgen en later van
jeheel Europa, dat hem aantrok met
rijn kunstschatten en zijn steden. Ont-
(Iflioedigd keerde hij na de mislukte
lonferentie van Versailles naar zijn
iiiind terug om zich te gaan wijden
de welvaart van het Amerikaanse
Na .de oorlog ging hij in eigen land
steeds meer op de voorgrond treden
als een groot organisator en zakenman.
Tijdens zijn presidentschap beleefde
zijn land een enorme crisis. Maar zijn
beleid leverde ook enkele winstpunten
op: het moratoriumplan van 1931,
waardoor Duitsland op adem kon ko-
het handhaven van de gouden
standaard, toen Engeland die losliet en
zijn voorstellen op de ontwapenings
conferentie van Londen. Dit kon ech
ter niet wegnemen, dat de goodwill
Hoover zo sterk was geslonken, dat
in de hoogste leiding van de Ver.
Staten geen rol van betekenis meer
spelen. Na de crisisjaren speelde
Hoover vooral in het buitenland nog
rol van betekenis. In 1939 organi
seerde hij een hulpactie voor Polen.
Een jaar later wilde hij iets dergelijks
doen voor Nederland en België. Dit
werd echter door de blokkade verhin
derd. En in de eerste jaren na de 2de
wereldoorlog was het opnieuw Hoover,
die plannen maakte om hongerend
Europa te voeden.
Op de Republikeinse partijconventie,
die Goldwater als kandidaat bij de
presidentsverkiezingen aanwees, was
Hoover het roerend met deze keus
Het optreden van Goldwater
sprak deze oude individualist aan.
Hoover's optreden leidde tot een eco
nomische wereldcrisis. Nu staat er nog
veel meer op het spel. De herinnering
aan het presidentschap van Hoover,
een briljante figuur vergeleken bij
Golwater, moge op 3 november voor de
Amerikanen een waarschuwing inhou-
folk.
Populair
irdei
Het merkwaardige feit deed zich
jtoor, dat democratische politici als
panklin Roosevelt (door wie hij in
Jfi32 werd verslagen) in 1920 probeer-
«n, Hoover over te halen, presidents-
randidaat van de Democratische par-
te worden. Zo populair was hij.
OÉaar met zijn affiniteit tot de zaken-
'ereld liet Hoover zich liever als lid
de Republikeinse partij inschrii-
Hij vond, dat de Democraten te-
het socialisme aanleunden, aange-
zij voorstanders waren van over-
'idsbemoeiing. Hij was zowel tegen
reactionairen als tegen de maatschap-
enJlj-hervormers gekant. Wat hij wenste
di#as een „weerbarstig individualisme",
net effectenbezit had naar zijn mening
et klasse-vraagstuk opgelost. Presi-
fent Coolidge, die Hoover niet mocht,
iad er later spijt van, dat hij zich
•dactpt duidelijk had uitgelaten, toen
ien hem vroeg of hij zich voor een
ieuwe ambtstermijn beschikbaar wil-
e stellen. Hij had een slag om de arm
litfehouden en smalend over Hoover ge-
jroken als over „that wonder boy"
!dat wonderkind).
Toen Hoover de kandidatuur van
an Mie Republikeinen in de wacht sleepte,
op ftOelde Coolidge zich gepasseerd. Men
omtkegt, dat hij zijn eten liet staan en
tich op bed wierp, toen hij dit nieuws
kwotrernam. En zo begon met de verkie-
e °*%ing van Hoover tot president (hij
'ersloeg de Democraat Al Smith mei
dreigden opstanden uit te breken en
Hoover zag zich zelfs gedwongen, ge
neraal MacArthur met tanks en mi
trailleurs op de betogers af te sturen...
Het was geen wonder, dat hij in 1932
door Roosevelt werd verslagen met
472 tegen 59 stemmen.
Hulp bieden
Herbert Hoover werd geboren als
zoon van een kleine smid. Hij had
geen gemakkelijke jeugd, want op z'n
zevende jaar was hij al wees. Hij werd
bij verschillende ooms en tantes uitbe
steed. Lange tijd moest hij daarna als
mijningenieur vechten voor zijn be
staan. Hij vertoefde daartoe in China.
Australië, Birma en Rusland (dat toen
nog geen bolsjewistisch regiem kende.
Bij het uitbreken van de eerste we
reldoorlog bevond Hoover zich onder
de 150.000 Amerikanen, die in Europa
waren gestrand. Hij was in zijn land
toen al een bekende en geziene figuur.
En het was dan ook geen wonder, dat
de Amerikaanse regering hem verzocht,
de schipbreukelingen uit hun benarde
positie te verlossen. Hij kweet zich zo
voortreffelijk van deze taak. dat hij
zich daarmede voorgoed naam maak
te. Vervolgens ging hij zorgen voor de
Belgen en Fransen, die tegen de Duit
sers stand wisten te houden. Vijf mil
joen ton goederen verdwenen door de
Britse blokkade en de Duitse linies,
hetwelk mogelijk was, omdat Amerika
nog niet aan de oorlog deelnam. Deze
onderneming vereiste niettemin het
talent van een groot diplomaat. Toen
ook Amerika met Duitsland in oorlog
raakte werd hij in zijn land benoemd
tot „voedseldictator".
Hij deed zijn werk zo goed, dat er
aan het eind van de oorlog grote hoe-
eelheden voedsel onmiddellijk naar
het bevrijde Europa konden worden
gezonden. Hij legde beslag op voedsel,
kleding, schepen, treinen, havens en
kolenmijnen. En hij trad als overwin-
uit het geveèht tegen honger en
ellende tevoorschijn.
Republikeinen willen
„zedelijk verval" aan
de kaak stellen
Dc republikeinen in de Verenigde
Staten zullen als onderdeel van hun
verkiezingspropaganda een televisiefilm
laten uitzenden waarin zij het „zedelijk
verval" van de Verenigde Staten tijdens
het bewind van Johnson aan de kaak
stellen. De film laat nagenoeg „porno
grafische" voorpagina's, straatrelletjes en
een meisje in een monokini zien. Gezegd
wordt dat het idee uitgaat van de
„mothers voor moral America", een
organisatie die de republikeinse pre
sidentiële kandidaat steunt.
oor ifcooft
HawHoov
zelf de auctor intellectual!*
Nederlanders boutven er gemeenschap
TURN A MAT
Links de roestvrij edel-
staien trommel en kuip.
Voor 5 kg wasgoed tege
lijk. Wasmiddel in spe
ciaal bakje. Temperatuur
instellen. Knop omdraai
en. Wassen gaat nu ge
heel automatisch (inclu
sief 5x spoelen).
Rechts de razendsnelle
centrifuge om de was te
drogen. Klaar bent U.
Fantastisch 'n wascom-
binatie te bezitten met de
garantie van degelijkheid
en moderne stijl:
AEG werkelijk ideaal
AMSTERDAM
Nieuwe leiders verrast?
Peter Schaeffer, Moskous cor
respondent van het Deense com
munistische dagblad land Og
Folk, bericht, dat de nieuwe
leiding van de Sowjetunie de
anti-Chroesjtsjef-campagne heeft
stopgezet omdat zü volkomen
verrast is door de ongunstige
reacties van de meeste commu
nistische partijen in Europa. De
vergaderingen in fabrieken,
staatsinstellingen en dergelijke,
tijdens welke zware aanvallen op
de politiek van Chroesjtsjef wer
den ontketend, zouden gestaakt
zijn.
Verrast
„Welingelichte Russische zegslieden
verklaarden volgens de correspondent,
dat de reden hiervoor de uitermate kri
tische reactie is van een aantal commu
nistische partijen in Oost- en West-
Europa. In Sowj et-kringen is het een
verrassing dat deze kritiek in het open
baar geuit wordt en dat daaraan eisen
toelichting over de achter
gronden en de methoden voor de recente
regeringswijzigingen worden gekoppeld."
Een andere Deense correspondent in
Moskou schrijft in de conservatieve Ber-
lingske Tidende, dat de nieuwe Sowjet-
leiders „alles doen wat in hun vermogen
"e anti-Chroesjtsjef-campagne af
n". Buitenlandse communistische
zegslieden te Moskou citerende, schrijft
deze correspondent evenals Schaeffer, dat
de reden hiervoor de reactie is geweest
van de Europese communistische partijen
die de onttroonde leider demonstratief lof
hebben toegezwaaid. Hij voegde hieraan
toe, dat dit als een volkomen verrassing
is gekomen voor zijn opvolgers, die bij
zijn afzetting kennelijk geen rekening
met deze factor hebben gehouden.
Huisarrest
feerd, dat Chroesjtsjef
kamerflat, van waaruit hij de torens
het Kremlin kan zien, in feite huisarrest
heeft. Van welingelichte zegslieden heeft
deze correspondent vernomen, dat de be
wegingsvrijheid van Chroesjtsjef beperkt
is. Chroesjtsjef, aldus deze correspon
dent, woont in een groot gebouw aan de
Moskva, waarin gepensioneerde burger
lijke ambtenaren en beroemde geleerden
gehuisvest zijn. „Naar verluidt heeft
Chroesjtsjef een pensioen van 1.000 roebel
per maand gekregen dat is 300 roebel
meer dan hijzelf aan de vroegere minis
ter van buitenlandse zaken Molotof gaf."
Volgens Schaeffer heeft Chroesjtsjef in
februari reeds zijn ontslag aangeboden
nadat hij in het centrale comité een
kleine nederlaag had geleden. Chroesjtsjef
had toen verzocht om de onmiddellijke
publikatie in de Prawda van een belang
rijke rede. die Michael Soeslof. de party
theoreticus. voor het comité uitgesproken
had. „Bij de stemming bleek Chroesjtsjef
in de minderheid te zijn. De meerderheid
wilde eerst met de Chinese leiders onder
handelen", aldus Schaeffer. „Dit ge
beurde door bilaterale contacten en
Roemeense delegatie die toen juist
China zou gaan. Het is bekend, dat
die onderhandelingen in Peking zonder
resultaat bleven daarop werd de rede
in Soeslof gepubliceerd."
Tijdens die februarizitting zou Chroesj
tsjef overwogen hebben de vertrouwens
kwestie te stellen en daarom verklaarde
hij zich bereid af te treden. Hij bood het
volgende alternatief aan: Hij zou ofwel
zijn functie van eerste partijsecretaris
opgeven, maar aanblijven als premier en
lid van het presidium of hij zou op zijn
verjaardag. 17 april, bij wijze van een
eervol einde van zijn politieke loopbaan
tot president benoemd worden. In beide
gevallen zou zijn hoge leeftijd en achter
uitgaande gezondheid een logische reden
voor zijn heengaan vormen. Geen van
beide voorstellen werd aanvaard.
Schaeffer voegde hieraan toe, dat de
meningsverschillen in het presidium zich
naderhand toespitsten „voornamelijk over
de economische politiek in industrie en
landbouw, maar ook over de taktische
koers vis-a-vis China". De interne strijd
bereikte tijdens de verleden week ge
houden zitting van het centrale comité
zijn hoogtepunt. Chroesjtsjef trad toen af.
Schaeffer schrijft, dat er twee vergade
ringen van het presidium zijn geweest.
Op de eerste was Chroesjtsjef niet aan
wezig. „Hij woonde alleen het laatste
deel van de tweede bij."
Geen raad met
Chroesjtsjef
In het Duitse dorpje Moedlareuth, ge
legen op de scheidingslijn tussen West-
Duitsland en Oost-Duitsland is gisteren
de prikkeldraadversperring die dwars
door het dorp loopt vervangen door een
muur die veel op die van Berlijn lijkt
Op de nieuwe muur hangt nog een oud
portret dat van Nikita Chroesjtsjef.
Aan de Westelijke kant van de muur
werd geroepen: „Jullie hebben iets ver
geten." De soldaten aan de Oostelijke
kant wisten met het probleem geen raad
omdat ook de Oostduitse leider Walter
Ulbricht op hetzelfde portret voorkwam.
Ze grinnikten een beetje schaapachtig
maar ze leverden geen commentaar.
Men vraagt zich nu af wanneer dit
laatste huldeblijk aan Chroesjtsjef zal
verdwijnen.
SS'ers zagen beelden
uit Treblinka-kamp
Tien van de voormalige bewakers van
het Treblinka-vernietigingskamp zagen
gisteren beelden uit de tijd toen zij daar
de 'scepter zwaaiden. De in de gerecht
zaal geprojecteerde foto's lieten groepen
vrouwen z.ien die zich aan haar kinde
ren vastklampten voordat zij naa:
gaskamers werden gesleurd.
De verdachten, die worden beschuldigd
van medeplichtigheid aan moord op
700.000 Poolse Joden, verklaarden dat
dergelijke tonelen dagelijks in het kamp
voorkwamen. De meeste foto's ware:
komstig uit een album van een
aangeklaagden.
stel Vergissing
I In een verkiezingstoespraak had
r jjHoover gezegd: „Wij zijn hier in Ame-
30 yiika in de strijd tegen de armoede ver
entlirevor(*erc*. verder dan ooit in enig
inland het geval is geweest. We hebben
15 het einddoel nog niet bereikt. Wan
neer ons echter de gelegenheid wordt
I De Westduitse poste
rijen zullen 27.5 miljoen
postzegels van 40 plen-
nig uitgeven ter herin
nering aan de moord op
de Amerikaanse presi
dent John F. Kennedy op
22 november 1964 zo
wordt uit Bonn verno-
I Vrienden van de beken
de Franse existentia
listische schrijver, Jean
Paul Sartre, hebben gis
teren in Parijs verklaard
dat de auteur de Nobel
prijs voor literatuur ge
weigerd heeft. Zij zeiden
dat zijn reden van „ob
jectieve en persoonlijke
aard" was. Leden van de
redactie van Sartres tijd
schrift Le temps moder-
nes zeiden niettemin te
proberen de schrijver tot
andere gedachten te bren
gen.
I De Italiaanse politie
politie zoekt op het ogen
blik naar de dieven die
uit het gebouw van het
Siciliaanse parlement te
Palermo twee kostbare
14e-eeuwse kunstwerken
hebben gestolen. Het ene
vermiste werk is een ta
pijt van 30 bij 25 cm met
een afbeelding erop van
Christus die het graf ver
laat. Het andere is een
triptiek van de Drieëen-
heid, welke in het bureau
van de voorzitter van het
parlement hing.
I De Franse pilote, Jac
queline Auriol, heeft
voor haar snelheidsre
cord in de luchtvaart
een gouden medaille ge
kregen. Ook de Russische
cosmonette, Vaientina
Teresjkowa, heeft een
gouden medaille gekre
gen voor haar ruimte-
vlucht. De twee gouden
plakken werden aan de
twee vrouwen toegekend
door de 57e algemene
conferentie van de inter
nationale iuchtvaartfede-
ratie. Deze conferentie
werd in de Israëlische,
plaats Rehovoth gehou
den.
(Van t
redacteuren)
Ontwikkelingshulp, zoveel als
een modewoord tegenwoordig, is
niet louter een financiële zaak.
Daar zijn de hulpverleners inmid
dels wel achter gekomen. Ontwik
kelingsprogrammering, die aan
geeft HOE die hulp het beste
verleend kan worden, dient
daaraan vooraf te gaan. Een
ingewikkelde en vrij langdurige
procedure met veel research ter
plaatse.
Projecten die dit wetenschappelijk
vooronderzoek niet behoeven konden
derhalve, zo zou men kunnen redeneren,
wel eens in een voorrangspositie komen
waar het financiële hulpverlening be
treft. Niets is echter minder waar: Ne
derlands ontwikkelingsgeld is bijvoor
beeld nog nimmer gevloeid naar Brazi
lië waar vijf Nederlandse kolonistenko-
lonies wel het program, wel de kennis
en wel de kunde hebben om meerderen
onder de inheemse bevolking tot econo
mische ontwikkeling te brengen, maar
niet genoeg geld om een en ander naar
behoren te realiseren. Desondanks
roeien zij met de riemen die ze hebben.
Gedoeld wordt op de door Nederland
se emigranten-landbouwers ontwikkelde
gemeenschappen Holambra I en II
(door rooms katholieken opgezet) in de
staat Sao Paulo, alsmede de kolonies
Carambei, Castrolanda en Arapoti, in
het leven geroepen door prot. chr. Ne
derlanders. in de staat Parana. Vijf ne
derzettingen die door niemand minder
dan de bekende Amerikaanse senator
Herbert Humphrey in diens parlement
onlangs nadrukkelijk tot voorbeeld zijn
gesteld.
De senator merkte toen in een uitvoe
rig betoog op, dat het deze gemeen
schappen zijn die tot exempel kunnen
dienen als het gaat om het principe van
opbouw van een onderontwikkeld land
door middel van technische hulpverle
ning. Zij bouwen gemeenschap: „they
build community", zo loofde hij onder
meer letterlijk.
Metamorfose
En inderdaad, in Brazilië is in dit
opzicht iets aan de gang. Daar trokken,
nu al weer een halve eeuw geleden, de
eerste Nederlandse boeren heen, later
door andere collega's gevolgd. Zij maak-
waar wat ze zelf wel wisten, maar
de Brazilianen zeer sceptisch te
genover stonden, door vroegere koffie-
velden die „uitgeput" heetten in welva
rende landbouwgebieden te veranderen.
Niet duidelijker kan dat iedere bezoe-
er aan deze gemeenschappen worden
gedemonstreerd dan tijdens zijn tocht
daarheen. Na vele tientallen kilometers
bouw waant hij zich bij aankomst in
bijv. Castrolanda of Carambei in de
Haarlemmermeer, zo is ineens het land
schap veranderd.
In al deze gebieden is welvaart gaan
heersen; het vormen model-objecten
de Braziliaanse overheid, die ze
haar bezoekers maar al te graag toont.
baar worden genoemd. Want in de naas
te omgeving der Nederlandse landbouw
nederzettingen hebben Brazilianen lang
zamerhand de werkmethoden overgeno
men. kortom, dezelfde resultaten weten
te bereiken waardoor zij tot hogere
welstand komen.
De grenzen van de kolonies zijn ver-
■aagd doordat ook vele Brazilianen rijst,
nais en soja zijn gaan verbouwen op
gronden die zij vroeger uitgeput acht
ten: doordat ook zij begonnen kunstwei
den aan te leggen om er melkvee op te
houden, waarvan de produktie gebracht
wordt naar een ultra-moderne coöpera
tieve zuivelfabriek (Carambei). die be
roemd is vanwege haar zindelijkheid en
goede melkkwaliteit.
Er is een land waar Nederland
op vry eenvoudige wyze (zon
der voorstudie) ontwikkelings
hulp kan verlenen: Brazilië.
Daarom lijkt het van het aller
hoogste belang dat, waar ons
land toeh forse bedragen voor
deze hulp-waar-ook-ter-wereld be
schikbaar beeft aan dit project
eens in het bijzonder wordt ge
dacht. Financieel dan wel te ver
staan, waarby voor het welsla
gen van dit project bij voorbaat
menselijkerwijs althans kan
worden ingestaan En wel voor
de volle honderd procent.
Over dit veelbelovende pro
ject hadden we een onderhoud
niet een deskundige, verbonden
aan de Christelijke Emigratie
Centrale tc 's Gravenhage, een
als
veel i
hooi
motids nog wel degelijk
liaanse jongeren een opleiding ontvan-
De uitbreidingsplannen van dit insti
tuut, een schepping van de „kolonisten
lschool voor ïanaDouwunueiwijM".
landbouwhuishoudschool, later te
volgen door een technische school. Dit
alles uiteraard volledig aangepast aan
Braziliaanse toestanden.
Primitief
toekomst naar Brazilië emigreerden
vulden tot op heden zonder er eigenlijk
bewust bij stil te staan een nuttige
ontwikkelingsfunctie in de onmiddellijke
omgeving van hun vestigingsplaatsen.
Van lieverlede zijn er echter in deze
gemeenschappen initiatieven tot stand
gekomen, die een meer bewuste en ook
versnelde ontwikkeling van de lokale
bevolking beogen.
Zowel Holambra I en II, als de
drie prot. chr. gemeenschappen Caram
bei, Castrolanda en Arapoti hebben
daartoe concrete plannen gereed, onder
meer omvattende onderwijs aan Brazi
lianen <dat er thans reeds is. maar dat
belangrijk kan worden uitgebreid) zo
wel elementair, landbouwkundig als
nog toekomstmuziek in industrieel
opzicht. Voorts het inrichten van een
speciaal demonstratiebedrijf voor fokvee
Wat de prot. chr. landbouwgemeen-
schappen aangaat hééft men reeds als
natuurlijk uitgangspunt het zg. Instituto
Cristao, een opleidingscentrum dat ge
huisvest werd in een onlangs aange
kocht zij het dan enigszins vervallen
landgoed, omvattende een lagere, een
uitgebreid lagere, een landbouwschool,
werkplaatsen, stallen en internaat, waar
naast immigrantenjeugd al vele Brazi-
De plattelandsbevolking met name
de kleine boer van Brazilië is in
doorsnee nog bijzonder primitief. Enige
opleiding heeft ze niet genoten, ze leeft
in primitieve behuizingen die eerder op
stallen dan op woningen gelijken, is ten
prooi aan velerlei volksziekten en daar
bij meestal verstoken van iedere medi
sche hulp. Landbouw en veeteelt wor
den op uiterst gebrekkige manier uitge
oefend, gevolg van schier totale onwe
tendheid
Afbranden van bos en stoppelvelden
vormt de enige manier van bemesting;
roofbouw is aan de orde van de dag.
Kunstmest en bestrijdingsmiddelen te
gen plantenziekten zijn onbekend, de
produktie is laag en minderwaardig. De
ze bevolking moet nog alles geleerd
worden omtrent betere voeding,
hygiëne, landbouw- en veeteeltmetho
den. coöperatieve samenwerking enzo-
Gezien het analphabetistische peil van
de gemiddelde plattelandsbevolking in
Brazilië is het van groot belang dat zij
met eigen ogen kan zien welke resulta
ten bereikt kunnen worden met andere
werkwijzen. Want pas dan zal zij erin
willen geloven en er zich inspanning
voor willen getroosten.
Vandaar ook het zo van belang zijn
der Nederlandse landbouwgroepsvesti-
gingen als geheel eigensoortige demon
stratiecentra enerzijds en als agrarische
ontwikkelingscentra anderzijds.
Bundeling
Kort en goed: het zou een bijzonder
gelukkige bundeling van krachten zijn
wanneer dit proces, in de onmiddellijke
omgeving van bedoelde immigranten-
landbouwvestigingen reeds op gang ge
komen, tot groter omvang zou uitgroeien
door aansluitende activiteiten in de sfeer
van ontwikkelingshulp; hetgeen in dit
geval voor Nederland nog uitsluitend
neer zou komen op financiële hulp en
1647) Het behalen van de doctors
graad pleegt ook momenteel nog ge
vierd te worden met een promotiedi
ner, waarbij misschien wel eens wat
te veel geestrijke dranken te pas
komen, maar daarmee is dan ook
alles gezegd. Na vele jaren zullen
misschien nog wel eens foto's van het
diner te voorschijn komen als herin
nering aan vrienden en kennissen die
daarbij aanzaten, maar de spijzen die
bij die gelegenheid werden genoten
zullen volslagen in vergetelheid zyn
geraakt. Zó weinig monumentaal zijn
tegenwoordig onze maaltijden. Ge
lukkig.
De herinnering aan het familie
feestmaal dat in 1660 werd aangericht
ter viering van het
feit, dat Hilarius van
Werm in Leuven de
doctorsgraad in de
rechten had be
haald, zijn van
tegengestelde aard.
Dit festijn blijft niet
in de herinnering
door de gezichten
der tafelgenoten die
ons van een of ander conterfeitsel
aanstaren, maar vanwege de onvoor
stelbare hoeveelheden eten die bij die
gelegenheid werden opgediend.
De maaltijd telde slechts drie gan
gen, zodat wc aanvankelijk zouden
kunnen veronderstellen, dat zij uit
een kleine beurs bekostigd moest
worden. Geven we er ons echter
rekenschap van, wat elke gang bevat
te, dan moeten de wildstand en de
veestapel van heel Limburg destijds
ernstig geleden hebben om de tafel
van Hilarius Werm van het nodige te
voorzien.
De eerste gang bestond nl. uit: „18
hamele bouten gelardeert, 18 braet-
varkens gebraeden; 18 stucken gesou-
ten vlees: 18 stucken kalfsvlees ge
braeden; 22 schotelen duyven ge-
stooft; 22 capuqynen (met kruiden
gebraden kapoenen): 22 schotelen ge-
phisanteerde (adelijke) kieckens; 22
schotelen suite (hoofdkaas); 22 kiecke
pasteyen; 22 ganze gebraeden: 22
warme fenesoen pasteyen (wildpas-
telen); 18 haese gebraden; 22 schote-
TOCH IS
HET ZO!
len grafielen (champignons?) en 22
schotelen bloemkool".
Me dunkt dat met zo'n eerste gang
van 228 schotels in totaal de eerste
trek wel te stillen is. Wie dit meent,
heeft zich echter vergist in de honger
die zich tijdens een promotiediner
kan openbaren. We zullen de aantal
len schotels die meestal 18 of 22
stuks telden niet steeds weer her
halen. doch uitsluitend vermelden dat
het tweede gerecht patrijzen, snippen,
lijsters, kuikens, konijnen, eenden,
kalkoenen, fazanten, herten, lamme
ren, reeën en wilde varkens bevatte.
Ongemerkt naderen we hier al het
toetje, want ook blancmangé, aman
deltaart, gebak en citroenen versche
nen ter tafel, waar
bij de kool niet
werd vergeten. Tij
dens deze wildgang
werden niet minder
dan 380 schotels op
gediend.
Dc derde gang
moge dan wat West-
faalse hammen, ge
rookte tongen, fa-
santenpasleien. sausis de Boulogne,
wllde-varkenskoppen, pasteien van
fazanten, patrijzen, kalkoenen, hazen,
wilde varkens, reeën, zwanen en
pauwen hebben geteld, maar daarmee
was de vleesmaaltijd wel zo ongeveer
afgelopen en moesten de lege gaatjes
in de maag met gelei, selderij, sinaas
appelen en olijven worden opgevuld.
Hiervoor waren 288 schotels nodig.
Wie van al deze lekkernijen had
getast, kon nog wat zoets na krijgen,
waarvoor in het totaal 375 schotels
met lekkernijen ter beschikking wa
ren gesteld. Maar ja, er zijn natuur
lijk altijd mensen die nog wel wat
door willen knabbelen, zodat nog wat
schotels ter tafel kwamen om ook
hen tevreden te stellen en het hele
diner vol te maken dat 1375 grotere
en kleinere schotels had geteld, onge
acht de 287 vaatjes bier en de 75
vaatjes andere dranken.
Weet u overigens al. wat het ideale
menu in Nederland is?
Daarover een volgende keer.
Nadruk verboden.
H. Petition
Boten: boerderij te Castrolanda. Op
de voorgrond Hollands melkvee, be
schutting zoekend tegen de felle zon
in de schaduw der bomen. Op de
achtergrond het u-oonhuis van de boer,
dat welvaart uitstraalt. Beneden: De
coöperatieve zuivelfabriek in Carambei.
opgericht door uit Nederland ge-
immigreerde landbouwers, staat
evenals trouwens het geheel aan Neder
landse immigranten nederzettingen, vijf
in getal model voor Brazilië.
wellicht ook nog het zenden van wat
meer deskundigen.
Teneinde dit aantrekkelijke project te
doen starten is derhalve geld nodig,
steun, die verleend KAN worden uit de
Nederlandse fondsen die jaarlijks voor
ontwikkelingshulp beschikbaar zijn en
thans jaarbedragen van ongeveer 150
miljoen belopen.
Wat de ontwikkelingshulp aan Brazilië
in het kader van de bestaande land-
bouwgemeenschappen aldaar betreft
wordt gedacht aan een rond bedrag van
1,25 miljoen, dat is dus nog geen hon
derdste deel van het totaal beschikbare
bedrag dat per jaar wordt uitgetrokken.
Nog geen honderdste deel voor een
project waarvan het welslagen menselij
kerwijs gesproken voor honderd procent
langdurig ver
door
kent.
Ook bilateraal
Nu staat de Nederlandse overheid op
het standpunt dat ontwikkelingshulp in
beginsel op multilaterale basis verleend
moet worden. Daar mogen de nodige
argumenten voor zijn aan te voeren,
deze behoeven hulpv erlening op bilate-
rale basis (land A helpt land B) toch
niet uit te sluiten. Daarom is in het
parlement ook reeds meermalen gezin
speeld op ruimere mogelijkheden voor
bilaterale hulp.
Hulp die snel moet komen. Want het
geldt een land waarin de behoefte aan
hervormingen teneinde de weg tot eco
nomische en sociale vooruitgang vrij te
maken nog nimmer zo sterk voelbaar is
geweest als thans. Daar moet uitvoerig
gebruik van worden gemaakt, temeer
waar onze specialisten er al zitten en
hun ontwikkelingsprogramma's kant en
klaar hebben.
Sterker nog: in een tijd, dat de
uitdrukking „hulp aan onderont
wikkelde gebieden" op ieders tong
ligt mag in Brazilië de Nederland
se financiële hulp eenvoudig niet
ontbreken. Al was het alleen maar
uit een oogpunt van dankbaar
heid, omdat deze Zuidamerikaan-
se natie onze emigranten altijd
gastvrij heeft opgenomen.
