Nieuwe Leidlse Coraranit
Nieuwe leiders: stop
alle kernproeven
N
^Moskou haakt in op
Peking
eis van
Paleisrevolutie' bracht
Chroesjtsjef ten val
Grote ministeries voor
rechtse socialisten
Commentaar
r~
Maandag 19 oktober 1964, 45ste jaargang
IwrKttwr: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E- DIEMER
Plaatselijk mist
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met opklarin
gen maar ook plaatselijk mist. Koude
nacht met hier en daar nachtvorst. Zwak-
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
.Sfantvastigh ia ghablevea
mijn hert in teghempoet"
.J
Telefoon 31441
Johnson prijst eerste optreden
T)
,E Russische leiders hebben gisteren naar aanleiding van de eerste proef
met een Chinees kernwapen een oproep doen uitgaan om te komen
een allesomvattend verbod van kernproeven. Kort daarop heeft presi-
•nt Johnson dit eerste optreden van het nieuwe bewind geprezen. De
ierikaanse president deed een beroep op Communistisch China en enkele
idere landen, alsnog over te gaan tot ondertekening van het vorig jaar in
[oskou gesloten gedeeltelijke kernstopverdrag.
Het is opgevallen, dat in Moskou
jet meer gesproken werd ov<
leeltelijke kernstopakkoord, dat het
ondergrondse proeven niet
iluit. Dit verdrag werd fel aange-
dien door de Chinese leiders. Zoals
in znch herinnert hebben zij het ak-
•rd van de hand gewezen, omdat het
ondergrondse proeven niet verbood,
Chinezen eisten een algehele stop-
ting van alle proeven met kernwa-
Blijkbaar hebben de opvolgers
Chroesjtsjef op deze Chinese eis
fehaakt. Naar aanleiding hiervan
■ft Dean Rusk, de Amerikaanse mi
ter van buitenlandse zaken, ver-
iard dat Amerika bereid is de pogin-
bi voort te zetten om tot een verbod
fn alle kernproeven te komen.
het eerst sedert de va
[froesjtsjef verschenen gisteren
dsche hoofdstad portretten v
machtigste figuren van de Russische
lunlstlsche party, liet Is tevens de
ite maal dat de beeltenis van Chroesj-
jef in de rü ontbreekt, sedert hu in 1939
I werd van het toenmalige Politburo,
zijn geen nieuwe gezichten onder de
Op de belangrykste plaatsen
si^an foto's van partijleider Brezjnef,
emier Kosygin, president Mikojan. De
deren zUn in volgorde van plaatsing:
eslof, Podgorny, generaal Moronof,
rilcnko, Kozlof, Polyanskl en Sjverrtik.
foto's werden aangebract voor c"
Moskou voor de triomfale
ocht van de bemanning van 't ruimte-
lp Woschod, die vandaag zou plaats
nam.
ntusen zijn er weer vele reacties los
op de val van Chroesjtsjef. De
isteuropese landen hebben waardering
r het vele werk. dat Chroesjtsjef ver
heeft. Niettemin hebben ztj de nieu-
bewindhebbers gelukgewenst. De
nerikaanse minister Rusk verklaarde
het westen geen grote veranderingen
ïoeft te verwachten, als gevolg van de
)0B ichtswisseling in het Kremlin. De wes-
ijke landen moeten volgens de minis-
bereid zijn, de uitgestippelde koers
irt te zetten. Bondskanselier Erhard
het nieuwe bewind in Moskou be
delen. ..naar de openhartigheid en het
frip, dat het zal tonen tegenover de
langen van Duitsland". Het zou nu
oit noodzakelijk zijn, de
lVO sterker te maken en tot een ver-
igd Europa te komen.
"resident Johnson heeft gisteravond
rede voor radio en televisie het
nerikaanse volk de verzekering ge-
i, dat de V.S. krachtig zullen stand
uden en naar vrede blijven streven,
sleutel tot de vrede kan gevonden
trden. aldus Johnson, in de kracht
het gezond verstand van de V.S.
I
In één
oogopslag
1 Antwoordkerk in gebruik
pag. 2
Regering verdeelt huizen
(op papier) pag- 5
Vertrouwen beter dan
kennis (accountants)
pag. 5
Nederlander ontdekt
Chibchastad pag. 7
Kinderboekenweek pag. 7
Sport: ditmaal verdeeld
over vijf pagina's
pag. 9 t.m. 13
oonwagenbewoners
Op het ogenblik zijn wij het sterkste
land in de hele wereld en de hele we
reld weet dit. Wij houden van de vrij
heid en wij zullen haar beschermen.
Van de nieuwe leiders der Sowjetunie
partijsecretaris Brezjnef en premier
Kosygin zei Johnson, dat zij ervaren
maar jonger zijn dan Chroesjtsjef en mis
schien minder in het verleden wortelen.
te hebben dat zij rea
listen zijn en voegde eraan toe: wij mogen
hopen dat zij met ons voor ons grote
doel zullen werken het voorkomen
van een kernoorlog.
De mannen in het Kremlin blijven
echter toegewijde communisten, aldus de
president, en een tijd van moeilijkheden
onder de communisten vereist een voort
durende waakzaamheid der vrije menser
en vooral van de Amerikanen. Een voor
deel van de interne moeilijkheden in he'
Kremlin noemde Johnson dat de Russi
sche leiders daardoor niet snel verleid
zullen worden tot roekeloze daden in het
buitenland.
Hij was van mening dat de krachten
die in Oost-Europa naar een grote mate
van onafhankelijkheid streven door de
nieuwe leiders met zullen worden tegen
gehouden.
Over de overwinning van Labour i
Britse verkiezingsstryd merkte de pre
sident nog op. dat deze partij aan dt
macht was toen de NAVO werd opge
richt en toen Britse en Amerikaanse
piloten de luchtbrug met Berlijn onder
hielden en de Amerikanen op Korea
streden. Hij zei dat het een partij der
vrijheid is, van democratie en goede
Minister Luns meent:
Geen vrees voor
Chinese hom
BIJ zijn terugkeer uit Zweden
heeft de minister van buiten
landse zaken, J. M. A. H. Luns, za
terdagmiddag op Schiphol de val van
Chroesjtsjef toegeschreven aan een
„paleisrevolutie". In de gehele we
reld was het volgens de bewindsman
een volstrekte verrassing, zelfs in
Zweden, waar men meestal bijzonder
op de hoogte is. „Ik acht het echter
geruststellend, dat de beide nieuwe
machthebbers als gematigd bekend
staan", aldus Luns.
Gevraagd naar zijn persooniyke me
ning over Chroesjtsjef zei de minister:
„Het Westen wist wat men aan hem
had. HU heeft ongetwijfeld een belang
rijke rol gespeeld in de ontdooiing van
de betrekkingen tussen Oost en West.
Het was een man die zakeiyk de vraag
stukken kon bespreken en dat deed met
een gevoel voor relativiteit der probli
Over de Chinese atoombom maakte
mr. Luns zich nog niet erg- bezorgd
„Men moet niet vergeten", zo zei hij,
„dat tussen zo'n eerste proefexplosie en
het bezit van een enigszins effectief
kernwapen verscheidene jaren liggen"
Engeland
Minister Luns gaf ook zijn mening
ver de Britse verkiezingen. Hij
wacht dat de „uitzonderlijk kleine n
derheid in het parlement het de i
premier Harold Wilson, gemakkelij-
vergiftigd
ten 28-jarige vrouw, Maria Witte-
yifer en haar elfjarig zoontje Arie zijr
pr de rijkspolitie in Maarssen levenloos
«getroffen in hun woonwagen. De va-
F van het gezin, de 36-jarlge J, Witte,
.in bewusteloze toestand naar het be-
"pningscentrum van het academisch
feenhuis in Utrecht gebracht Hy ver-
ptert buiten levensgevaar.
politie werd gealarmeerd door een
oner van het woonwagenkamp, die
vreemd vond dat hij de hele zondag-
tend niemand van het gezin Witte
ten had gezien. Toen hij door een
van de woonwagen keek, zag
de drie mensen liggen en waar-
wde de politie,
politie stelt nog een onderzoek in
de oorzaak van het ongeluk. Het
niet onwaarschijnlijk dat er sprake is
kolendamp- of voedselvergiftiging.
Drama woonwagen kam p
Zigeunerkoningin
doodgeschoten
Bü een twist in het woonwagenkamp
an de Wükermeerweg tn Beverwijk is
gisternacht de 55-jarige Maria Rosalie
door een verdwaalde kogel getroffen en
op slag gedood. Het slachtoffer is ge
huwd geweest met de zigcunerkoning
Fernando Westhiner, die ongeveer een
half jaar geleden is overleden en in
ISidrecht werd begraven.
De Beverwijkse politie heeft in ver-
abnd hiermee drie personen aangehou
den, de ca. 25-jarige P. en vader en zoon
„resp. ca. 50 en 23 jaar. Ten tijde
de twist vertoefde ook zigeunerko-
inng Koka Petaio in het kamp doch do
poliitie heeft geen reden gevonden om
an aan te houden.
De twist, waarbij is geschoten, is vol
gens de politie veroorzaakt doordat P.
e diin het woonwagenkamp in Monni
kendam verbleef, met een aantal kornui
ten naar het woonwagenkamp in Be
verwijk was gekomen om één van de
twee kinderen op te halen van de vrouw
met wie hij nige tijd heeft samenge-
elefd. De politie heeft geen wapens ge
vonden. Volgens haar is met drie pis
tolen raak geschoten.
Het slachtoffer zal in Sliedrecht wor
den begraven.
Verticale prijsbinding
De staatssecretaris van economische
zaken heeft de commissie economische
mededinging advies verzocht over ver
zoeken van de Vereeniging ter bevorde
ring van de belangen des boekhandels.
Het Nederlands trouwringensyndicaat,
de vereniging nieuwe zachte vezelcom
binatie, de Ned. vereniging voor gram
mofoonimporteurs en de Ned. vereni
ging van grammofoondetailhandelaren,
de stichting centraal instiuut' voor de
stofzuigerhandel om ontheffing van de
onverbindendverklaring van collectieve
vormen van verticale prijsbinding.
ker zal maken een gematigde lijn te
volgen". Natuurlijk zal deze nieuwe
labour-regering zich voor een moeilijke
taak gesteld zien, „vooral waar er
aantal minder populaire maatregelen
nodig schijnen, speciaal op het finan-
cieel-economische vlak". Veel zal ech
ter afhangen van de discipline en
hesie der labour-partij. De bewindsman
had de indruk, dat Wilson zich me'
energie en vastberadenheid aan zijr
moeilijke taak zal gaan wijden.
Gevraagd welke levensduur de nieu
we Britse regering zal hebben en of hij
verwachtte dat spoedig nieuwe verkie
zingen nodig zouden zijn, antwoordde
minister Luns: „Nieuwe verkiezingen
zijn niet' uitgesloten, maar zoals ib
reeds heb gezegd, als de regeringspar
tijen zich grote discipline opleggen, dan
is het mogelijk, net als destijds onder
Attlee, dat dit labourkabinet zich lange
tijd zal handhaven". Welke houding
labour tegenover de EEG zal aanne
moet volgens de bewindsman voorlopig
worden afgewacht. „Het was altijd dui
delijk, dat' de nieuwe Britse regering
enige tijd moet krijgen om zich ten
aanzien van de EEG te uiten", zo zei hij.
Minister Luns is intussen naar Rome
vertrokken voor besprekingen met zijn
Italiaanse collega Saragat. Hierna
trekt hij naar Londen waar hy een rede
moet uitspreken. Deze gelegenheid wil
mr. Luns benutten voor een oriëntatie-
gesprek met de nieuwe Britse minister
van buitenlandse zaken, Patrick Gordon
Walker.
Prinses Beatrix woont de Olym
pische Spelen in Tokio volop bij.
Nu al een week lang verschijnt zij
op de tribune, vooral waar Neder
landse spelers bezig zijn, voor hun
land te winnen of te verliezen.
Hier ziet men de Prinses filmend
op de wielerbaan.
Twee vrouwen in Brits kabinet
Uit de samenstelling van het r
we Britse kabinet blijkt dat premier
Harold Wilson de grote „traditio
nele" ministeries toegewezen heeft
vertegenwoordigers van de
rechtervleugel van de Labourpartij.
Patrick Gordon Walker werd minis
ter van buitenlandse zaken, James
Callaghan is aan het hoofd gesteld
van het ministerie van financiën,
Denis Healey kreeg defensie toege
wezen en George Brown, economi
sche zaken. Zij allen staan bekend
als rechtse socialisten.
De zogenaamde „nieuwe" ministeries
zijn echter in handen gekomen
vertegenwoordigers van de linkervleu
gel van 3e partij. Zo werd Frank Cou
sins, die aan het hoofd heeft gestaan
van de pacifistische vleugel
TUC en bekend staat als een fel tegen
stander van elke loonstop, aan he'
hoofd geplaatst van het nieuwe ministe
rie van technologie.
Richard Crossman, die minister vooi
huisvesting is geworden, zal als zodanig
een krachtige socialiserende invloed
kunnen uitoefenen. Men meent verder
dat Fred Lee, de nieuwe minister van
energie, weieens zal kunnen proberen
de traditionele opvattingen over de ex
ploitatie van aardgas te doorbreken.
Ten slotte is de linkse Barbara Castle,
een belangrijke rol speelt in de
ijd tegen de apartheid verantwoorde
lijk geworden voor de hulp aan de in
ontwikkeling zijnde landen.
E.E.G.
De ministers Healey en Cousins wil
len niet dat Engeland zich bij de EEG
aansluit. De felste tegenstander van toe
treding van Engeland tot de EEG is
echter minister van handel, Douglas Jay.
Daar staat echter tegenover dat de mi
nisters Brown en Patrick Gordon Wal
ker sympathie hebben voor de Euro-
en wel iets voelen voor banden
Engeland en de EEG. Zoals be
kend zou de labour-parl'ij in haar ge
heel maar weinig voelen voor nieuwe
relaties tussen Groot-Brittannië
Zes.
Andere labourleden die aan het hoofd
zijn geplaatst van een ministerie zijn:
Arthur Bottomley: binnenlandse zaken;
sir Frank Soskice: koloniale zaken; par
tijvoorzitter Anthonie Greenwood: onder
wijs en wetenschappen; Michael Ste
ward: arbeid; Ray Gunther: Schotse za
ken: William Ross: transport; Tom Fra-
ser: landbouw: Fred Peart: Voorzitter
van het Hogerhuis (House of Lords)
lord Longford: pensioenen en sociale
verzekering; Margaret Herbison (dt
tweede vrouw in het kabinet): lucht
vaart; Roy Jenkins: Justitie; Elwyn Jo
nes gezondheid; Kenneth Robinson:
openbare werken; Charles Pannell
en tenslotte wordt sir Hugh
Foot, voormalig gouverneur van Cy
prus. minister van staat voor buiten
landse zaken. Hij zal zijn adellijke titel
opgeven om voor een Lagerhuiszetel in
aanmerking te kunnen komen.
Gisteren is de eerste van 396 kerken
in gebruik genomen die in de komende
jaren in Nederland zullen worden ge
bouwd. Het is de Antwoordkerk van
Hoogvliet, die in zes dagen verrees. De
belangstelling op de zevende dag was
zó groot dat 't verkeer van Rotterdam
naar Hoogvliet vele uren van de dag tot
een slakkendefilé was gereduceerd. De
stand van de actie Antwoord '64, die de
bouw van deze kerken mogelijk moet
maken, was zaterdagmiddagtoen de
telling voorlopig werd afgesloten:
f 20.468.147,Daarna kwam 7 miljoen
uit Zuid-Holland. Per kerklid gaf Over-
ijsel het beste: f 5,79 de man, tegen
f 4.73 gemiddeld. Foto: De spectaculaire
bouw van de Antwoordkerk werd za
terdag al even spectaculair afgesloten.
Duizenden waren naar Hoogvliet ge
komen om te zien hoe een helikopter de
wit gelakte kansel uit de lucht liet
neerdalen. (Zie verder pagina 2).
OUDERS DIE KINDEREN
ACHTERLIETEN
OPGESPOORD
Het echtpaar Van Z., dat vrydag jl.
zijn twee kinderen op het kantoor van de
wethouder van huisvesting te Apeldoorn,
de heer G. van de Tak, achterliet, toen
deze niet op stel en sprong een woning
ter beschikking kon stellen, is terecht.
Nadat de boze echtelieden het bureau
in de wethouder hadden verlaten, ver
dwenen zU spoorloos. Men vermoedde
dat zu naar Duitsland waren gereisd.
Zaterdag echter werden zy in Apeldoorn
door de politie aangehouden.
De heer Van Z. js op het politiebureau
ingesloten. Zyn echtgenote verblUft bij
haar ouders. De heer Van Z. zal zich
vermoedelijk voor de rechter moeten
verantwoorden wegens het moedwillig
achterlaten van kinderen, waarop een
straf van maximaal vier jaar staat.
TTET lijkt goed met de verkopen
van onze winkeliers. In de
eerste acht maanden van dit jaar
lagen de omzetten volgens zo
juist bekend gemaakte gegevens
van het Economisch Instituut voor
het Midden- en Kleinbedrijf een
stuk hoger dan in de eerste acht
maanden van 1963.
In twee gevallen (bij de groente
winkels en de tabakswinkels) was
de stijging niet meer dan 6%. Maar
dit was dan ook de kleinste stijging.
Drie groepen behaalden een hoger
percentage dat echter beneden de
10% blijft. Wij noemen de kruide-
niersbedieningswinkels met 8%, de
banketbakkers met 9% en de kap
pers met 9%. De overgrote groep
boekte een stijging van 10% of meer,
dat waren zelfs veertien van de ne
gentien branches. Merkwaardig is
hierbij dat tien van de veertien bran
ches die stijging beperken tot 10%,
11% of 12%. Een groepje van vier
branches steekt met kop en schou
ders boven de andere uit: de parfu
merie- en cosmetische zaken boekten
een omzetstijging van 18%, de win
kels van huishoudelijke artikelen
een van 19%, evenals de meubel
winkels. Bovenaan prijkten de ju
weliers die een omzetstijging van
24% hadden.
De omzetstijging is des te waarde
voller naar mate de prijsstijging
minder invloed heeft uitgeoefend.
Die prijsstijging blijkt echter wel
degelijk een rol te hebben gespeeld.
Slechts in twee gevallen noemt het
Economisch Instituut die prijsstij
ging niet (bij de boekhandel en bij
de juweliers). In alle andere geval
len is dus wel de omzet vergroot,
maar de reële stijging was kleiner
dan de cijfers zouden doen vermoe
den.
Daar komt nog iets anders bij* In
verschillende gevallen is de voor
uitgang zo groot omdat in de eerste
maanden van 1963 de omzet door
het slechte weer bedroevend was.
Dat was b.v. het geval bij de schoen-
reparatiebedrijven, bij de huishoude
lijke artikelenwinkels en bij de meu
belzaken. De sterke stijging van dit
jaar is dus geflatteerd.
Nog een paar andere opmerkingen
moeten ons van het hart. Hoewel de
tabakswinkels een omzetstijging van
6% boekten, spreekt het Economisch
Instiuut gezien de prijsstijging
van een teleurstellend resultaat. En
dan het verschil tussen de kruide-
niersbedieningswinkels (omzet +8%)
en kruidenierszelfbedieningswinkels
(omzet 10%). Bij die laatste groep
winkels was ook de assortimentsuit
breiding van invloed. Waardoor de
impulsaankopen dus verder gestimu
leerd werden.
Al met al blijkt bij nadere bestu
dering, dat de reële omzetstijging
door de prijsstijging minder groot
is geweest dan uit de cijfers blijkt.
Bovendien zeggen de cijfers nog niets
over het rendement, Want al kwam
er meer geld in de kasregisters, er
moesten ook hogere lonen en meer
kosten betaald worden.
Chinese boodschap
aan Nederland
De woordvoerder van het ministerie
-an buitenlandse zaken deelt het vol
gende mee: de minister-president
is minister van buitenlandse zaken
ad-interim, mr. V. G. M. Marijnen heeft
door tussenkomst van de Chinese zaakge
lastigde een boodschap ontvangen van de
premier van de Chinese volksrepubliek,
Tsjoe en-Lai In deze boodschap deed de
premier mededeling van het feit dat de
Chinese volksrepubliek een nucleaire
explosie tot stand heeft gebracht Bij de
boodschap was gevoegd de tekst van een
verklaring die de Chinese regering naar
aanleiding van deze kernexplosie op 16
dezer heeft afgelegd. In de boodschap
werd voorts herhaald het in de verkla
ring neergelegde voorstel tot bijeenroe
ping van een wereldtopconferentie om
een verbod van nuclaire wapens en de
vernietiging daarvan te bespreken.
HEl f
grootste nieuws van de Olympische Spelen van dit week
einde kwam op naam van de Nederlandse dames-estafette
ploeg op de 4 maal 100 meter wisselslag. Het Oranje-kwartet be
haalde op zeer eervolle wijze de zilveren medaille.
Bij de wielrenners kwam de Nederlandse
achtervolgingsploeg de kwart-finales door.
Hierin versloegen zij de Russen.
Minder goed nieuws van de atleten. Lia
Hinten werd licht gewond en kon daardoor
niet starten op de 80 meter horden. Janny
van Eyck-Vos kwam op de 800 meter wel
de series door, maar werd in de halve finale
vijfde, zodat zij niet in de finale mag starten.
Zij had overigens een betere tijd dan Gerda
Kraan, die in haar halve serie vierde werd en
zich daarmede voor de finale plaatste.
TflKYfl 1QCZ "f1 Iïed* hockeyteam verloor door vreem-
I vA 1 U »7Cn de scheidsrechterlijke beslissingen met 2—0
7 ya.n 'n3ia en werd daardoor in zijn groen
derde, zodat het niet in de finalepoule mag uitkomen.
Het Ned volleybalteam boekte een 3—0 nederlaag tegen Roe
menie, een 3—2 nederlaag tegen Bulgarije, doch een 3—1 zege op
Korea, waardoor het thans achtste is.
Olympisch nieuws op de pagina's 10, 11, 12 en 13