Nieuwe LeMse Courant
i
Sombere toekomst
voor autoverkeer
Soldaat door
schot gedood
Vakbonden stomverbaasd
over massaal ontslag
n 2000 parkeerverbod
voor binnenstad
Nobelprijs
irede voor
is. King
CALEX
Weer volksgericht'
in Staphorst
Jeugd beviel
huwelijk niet
Bedrijf dreigt stuk te gaan
Directeur in bijzonder
opgewonden stemming
Franse kernbom: half
miljoen slachtoffers
Commentaren
Donderdag 15 oktober 1964. 45ste jaargang
Congres openbare gezondheidsregeling
Dirtcfeur: F. DIEMER
ur: Or. E- DIEMER
CHRISTEUJK-NATIONAAL DAGBLAD
BS»«n»vastigh is ghsbkvaii
Westelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met enkela
buien. Matige, tijdelijk krachtige wind
uit westelijke richtingen. Dezelfde of
Iets hogere temperaturen.
.J
N HET jaar 2000 zal het aantal auto's in ons land, volgens een zeer ge
matigde taxatie, tussen de 6 en 7 miljoen bedragen, terwijl er nu
.slechts" een miljoen zijn. Het autoverkeer tussen de verschillende steden
al wel ongeveer vijf maal zo veel stroken vereisen al er thans beschikbaar
ijn. Dit betekent een enorme toename van grondoppervlakte voor het
nterstedelijk verkeer. In de steden zelf zal het autoverkeer verstikken,
let lijkt aangewezen, dat reeds lang voor het jaar 2000 een parkeerverbod
oor de binnenstad wordt afgekondigd.
Tot deze stellingen kwam prof. ir. Jac.
h. Thijsse, waarnemend rector van het
istitute of social studies, op het congres
De Nobelprijs voor de Vrede
164 is toegekend aan de 35-jarige
imerikaanse negerleider ds. Martin
.uther King. Dit is gisteren in Oslo
ekendgemaakt. Aan de prijs, die do-
linee King zal worden uitgereikt op
0 december, de sterfdag van Alfred
lobel, is een bedrag van 195.000 gld.
erbonden.
De prijs wordt, naar bekend, toege-
end door een commissie uit het
foorse parlement.
Ds. King is de tweede negerleider
1 vier jaar die de vredesprijs heeft
ekregenDe prijs was in I960
1bert Loethoeli uit Zuid-Afrika. De
i-jarige predikant, die geboren is te
tlanta. in de Amerikaanse staat
teorgia, is ivaarschijnlijk de jongste
ooit de Nobelprijs voor de Vrede
eeft gewonnen. Zijn jongste boek.
etitcld: „Waarom wij niet kunnen
Jachten", handelend over de strijd
i de negers in Amerika voor gelijke
'gerrechten. werd vorjge maand in
iden uitgegeven.
Ds. King, die voor een medische con-
role in een ziekenhuis in Atlanta ver-
ei: „Ik ben diep ontroerd, dank-
a vereerd". Hij zei later op een
iferentie in Atlanta het geld te
lillen gebruiken ter intensivering van de
ampagne voor de burgerrechten.
Ds. King vertelde voorts de toekenning
de prijs niet alleen te zien als een
ersoonlijk eerbewijs, maar ook als een
uldeblijk aan de discipline en moed van
liljoenen dappere negers en blanken van
oede wil, die de weg van geweldloosheid
ebben gevolgd bij hun pogingen om een
i rechtvaardigheid en liefde in de
•S. te vestigen.
Mevrouw King zei dat zij en haar echt-
wei wisten dat hij één van de
andidaten was. doch dat zij niet konden
eloven dat de dingen die hij had ge-
aan belangrijk genoeg waren om voor
Nobelprijs in aanmerking te komen.
voor openbare gezondheidsregeling, dat
vandaag en morgen in Enschede wordt ge.
houden. Prof. Thijsse, die over het onder
werp „een ruimtelijk toekomstbeeld van
Nederland" sprak, drong er op aan dat
zo spoedig mogelijk een beslissing wordt
genomen ten aanzien van de vraag, welke
plaatsen moeten worden aangewezen als
toekomst-steden met een bevolking
variërend van 400.000 tot 1 000 000 zielen.
Eerst wanneer deze beslissing zal zijn
genomen zal eenieder zich kunnen base
ren op een doelgericht vast regerings
beleid. „Zonder dat bestaat werkelijk de
kans, dat wij langzaam maar zeker in een
chaotische^ niet meer te herstellen toe
stand geraken", aldus de hoogleraar.
Aardgas
De inspecteur van de volksgezondheid,
ir. H. Eiiers, sprak op de congresdag over
de luchtverontreiniging. Hij wees er o.m.
op, dat de Invoering van aardgas voor
verwarming in onze steden in belangrijke
mate kan bijdragen tot de luchtveront
reiniging.
Het effect van de luchtverontreiniging
door brandstof voor huishoudelijke doel
einden is, naar zijn oordeel, relatief sterk
daar deze luchtverontreiniging ontstaat
in de woonwijken en meestal geloosd
wordt door schoorstenen, die nauwelijks
boven de daken uitsteken. Vooral bij
afwisselende bebouwingshoogten is het
gevaar voor moeilijk af te voeren, lucht
verontreiniging, afkomstig uit lagere per
celen, niet denkbeeldig, aldus de heer
Eilers. Wanneer aardgas zal worden ge
bruikt voor de verwarming, zo zei hij,
mag verwacht worden dat de kwaliteit
van de lucht in de woonwijken, vooral
's winters, in belangrijke mate zal verbe
terd worden.
wees ir. Eilers er op, dat voor de be
strijding van luchtverontreiniging een
vlotte circulatie van het verkeer ge
wenst is en dat opstoppingen, bijvoor
beeld voor stoplichten, zoveel mogelijk
vermeden dienen te worden. De invoe
ring van een stelsel van een eenrich
tingsverkeer, het leiden van het inter
communale verkeer om de stadskernen
en de aanleg van wegkruisingen op ver
schillend niveau zullen z.i. bijdragen tot
bestrijding van deze bron van luchtver
ontreiniging.
Drs. F. Grunfeld, planoloog bij de dienst
van stadsontwikkeling en wederopbouw
in Rotterdam, sprak over de maatschap
pelijke ontwikkeling in de toekomst. Naar
zijn oordeel zou men er verstandig aan
doen, een diepgaand onderzoek te wijden
aan de vraag, wat precies de elementen
zijn, die het eengezinshuis als woonhuis
zo aantrekkelijk maken en hoe deze essen
tiële elementen behouden zouden kunnen
worden in een anderssoortige, minder
oppervlak eisende woonvorm.
(Voor vervolg zie pag. 91
Stroper in arrest na
schot op man
Na voor de officier van justitie te
Breda te zijn geleid is ingesloten in het
huis van bewaring te Breda de 21-jarige
J. D. uit Zundert, die ervan verdacht
wordt in de nacht van 19 op 20 augustus
in Zundert met een jachtgeweer te heb
ben geschoten op de 47-jarige J. Brosens
uit Zundert. Brosens werd door een schot
hagel in het bovenbeen getroffen, maar
niet ernstig gewond.
-GLRS-
Official dealer Leiden e.o.
(Van onze speciale verslaggever)
Opnieuw is in Staphorst getracht
het aloude „volksgericht" te laten
spreken. Aanleiding was het huwe
lijk van de 49-jarige weduwnaar J.
Troost met de 24-jarige mejuffrouw
H. Roo. De jeugd die erbij betrok
ken was er bevonden zich nogal
wat nozems onder moest ten laat
ste met de gummistok uiteen worden
gedreven.
Het „volksgericht", waar men op uit
was, heeft zich over meer dan een halve
week uitgestrekt. Aan de vooravond
't huwelijk van de heer Troost dit werd
vrijdag jL zonder incidenten gesloten
verzamelde de jeugd zich voor
huis van zijn bruid. Men trachtte
zogenaamde schandboog op te richten,
die in vroegere eeuwen elk huwelijk
van een oudere man met een jonge
vrouw vergezelde. Ook was de schand-
(Van onze soc.-econ. redactie)
DE staking bij het aannemingsbedrijf n.v. Gebrs. Van der Meijden in
Amsterdam, ook wel aangeduid als n.v. Texel, duurt nog voort. De
directie en de 400 werknemers wijken geen duimbreed van hun ingenomen
standpunt. De looncommissie Van de Stichting van de arbeid bracht gisteren
geen uitkomst omdat de commissie de beslissing over de ingediende winst-
delingsregeling uitstelde tot volgende week woensdag. Eerst moest nog
een advies ontvangen worden van de raad van bestuur bouwbedrijf. Vol
gende week valt echter in ieder geval de beslissing.
Van de zijde van de centrale werkDe-1 nitief ontslagbewijs in ontvangst ge-
mersorganisaties werd het gisteravond nomen. Het ging hier om mensen die al
gelukkig genoemd dat de looncommissie eei'der van plan waren van werkgever
nog geen beslissing had genomen omdat, te veranderen. Het overgrote aantal van
men oordeelde, geen enkele beslis- de ontslagen werknemers weigerde even-
sing onder druk genomen dient te wor- wel he* onslagbewijs in ontvangst te ne-1
Ook zelfs een dergelijke indruk men-, £en oepaalde ,fVC-groep. J'- -
dient niet gewekt te worden.
van zwart loon. haar is gedreigd met
een maand gevangenisstraf. De werk
nemers eisen thans een toegezegde
winstuitkering en de stichting v.
arbeid studeert nog steeds op de reeds
twee maanden geleden ingediende winst-
delingsregeling.
Het beanji dreigt thans stuk te gaan
wanneer de directie haar houding
wijzigt. Vakbondsvertegenwoordiger
verklaarden gisteravond stomver
baasd te zijn over deze gang vz
ken die men moeilijk kan begrijpen
Tot gisteravond werd iedere werk
nemer op de bedrijven geweigerd. D
Amsterdamse politie bleef alle bouw
objecten afzetten, zodat toegang
gelijk was.
Op hun verzoek hebben gistermiddag
ongeveer 25 werknemers van het aa
mingsbedrijf Van der Meijden een defi-
^JEER dan een half miljoen kinderen zullen dood, misvormd of achterlijk ter
wereld komen als Frankrijk een atoombom van twintig megaton boven
e Stille Oceaan tot ontploffing brengt, zo heeft de Amerikaanse geleerde dr.
•inus Pauling gisteren verklaard. De 63-jarige Pauling, tweemaal winnaar
an een Nobelprijs (voor scheikunde in 1954 en voor vrede in 1962), kwam in
ydney aan voor het bijwonen van het Australische congres voor internationale
unenwerking cn ontwapening. „Tot dusver heeft men atoombommen mei een
'tale kracht van zeshonderd megaton laten ontploffen", aldus de geleerde.
|n de loop van de tijd zal dit het dood of misvormd geboren worden van zes-
fcn miljoen kinderen veroorzaken. Als Frankrijk nog twintig megaton aan
Jet totaal toevoegt, zullen er nog een half miljoen kinderen worden opgeofferd,
tovendicn zal een op de vijftienhonderd mensen sterven aan door kernproe-
J«n veroorzaakte kanker. Dat wil zeggen dat ongeveer twee miljoen mensen
üe nu leven hun normale levenskansen met tien. vijftien of twintig jaar zien
"len. Als de Franse proeven doorgaan wordt dit getal nog met een-dertigste
Vermeerderd".
Amsterdam nog Dlijkt te bestaan, had
de werknemers geadviseerd het onslag-|
bewijs niet aan te nemen. Blijkbaar stel-1
len ue meesten toch nog wel prijs op een
voortzetting van het dienstverband met
dit bedrijf.
De nona fide vakbonden hebben heden
morgen geprooeerd de werknemers tel
bewegen net onslagbewijs alsnog te ac-1
cepteren. omdat aan indiensttreding bij
een ander oedrijt mogelijk wordt De
vakbonden hadden zich er van te voren
van verzeKerd aat aiie ontslagenen werK-
gelegenheid konden vinden in andere be
drijven.
Het werd niet uitgesloten geacht dat
directeur Van aer Aieyden alsnog bereid
zou olijken mei de vakbonden te praten
wanneer mocht blijken dat de werk-
ijucn a«, uij Uddi w cnsie ie my ven
eigen huis en dat hij desnoods zijn
bedrijf wel zou bemannen met Algerij-
Italianen of andere buitenlanders,
m aue Kanten is au Deuriji vastge
lopen. De directie heeft een forse ver
oordeling achter de rug voor betaling
GOED0^
ai*0
Alleen de meest malse,
de meest smakelijke,
de meest vleesrijke
kippen zijn goed
genoeg voor heerlijke
California kippen
bouillonsoep.
(Van onze Rotterdamse redaktie)
De Antwoordkerk in Hoogvliet
is dicht: gelukkig, want nu kon
vandaag ondanks de stromende
regen worden doorgewerkt. Gis
teravond waren de wanden op
hun plaats. Het dak was reeds
gesloten. Nu wordt het een kwes
tie van afwerken. Er zal hard
aangepakt moeten worden om
klaar te komen. Vandag werd
o.m. aan de onderzijde van de
wanden gebakken glas met wa
termotieven aangebracht, ont
worpen door Ger vp Iersel.
Inmiddels zijn enkele gaven voor
de Antwoordkerk bekend ge
worden. Zo biedt het Ned. Bijbel
Genootschap de kanselbijbel aan.
Een textielfabriek uit Boxtel
heeft de vervaardiging vn het
avondsmallinnen op zich geno
men. Een kinderkerk uit Charl-
ois leegde de spaarpotten voor
bloemen by de opening.
boog in gebruik, als dorpsgenoten
ander opzicht iets op de huwelijkskan
didaten aan te merken meenden te heb
ben. De plaatselijke politie
gauw ter plaatse en verhinderde verder
optreden van de belhamels. De laatsten
namen en bloc de vlucht met achter
lating van de materialen, die ze
het oprichten van de boog hadden
genomen.
De avond van de dag van het huwe
lijk vrijdagavond dus was er eer
nieuwe rel. Zeker vijf-en-twinfig boe
renwagens en tientallen luid knetteren
de bromfietsen reden door de dorps-
straal, op weg naar het nuis van een
weduwe, die ae heer Troost eeraer het
hof zou hebben gemaaKt. De politte,
door deze manoeuvre verrast, kon pas
ingrijpen toen er al meer dan twintig
wagens op het erf vt
ren geplaatst. Ook t<
nerriesciioppers in he
De laatste iase epeeiae *ich in do
nacftt van maandag op dinsdag ai. Het
doelwit van de (voornamelijK) vrijgezel
len, die aan net tumult deelnamen, was
net erf van een anaere weduwe. Ook
daar zouden boerenwagens moeten wor
den geplaatst, terwyl er veel herrie zou
moeten worden gemaakt.
De politie van Staphorst liet niet lan
ger met zich spotten. Met hulp van
manschappen van de rijkspolitie te
Zwolle greep ze met harde hand in,
waarby de gummistoK drastisch werd
genanteerd. Arrestaties werden er niet
verricht, maar wel werden enkele tien
tallen achtergelaten bromfietsen buitge-
De bromfietsen staan thans in Zwolle,
aar ze, in overleg met de officier van
justitie, op hun snelheidsmogelykneden
zullen worden getest. De eigenaars die-
en ze persoonlijk op het politiebureau
te halen.
De burgemeester van Staphorst, d
heer Haverkamp, heeft zich tegenove
gemeentenaren in zeer negaticv
bewoordingen over de ordeverstoringen
uitgelaten. Iljj heeft opdracht gegeven
voorlopig alle straatlantaarns in zijn
gemeente 's nachts te laten branden.
Tijdens een les schietopleiding-geweer
op het kazerneterrcin van de Isabella-
kazerne in Den Bosch is gistermiddag do
20-jarige dienstplichtig soldaat A. K. van
der Mark door een schot getroffen en
gedood. Het slachtoffer, dat ongehuwd
woonde in Rijswijk cn was leerling
de kaderschool infanterie In Den
Na laden, ontladen en herladen met
exercitiepatronen werd het richten be
oefend, waarbij gebruik wordt gemaakt
van een richtbord dat op enkele meters
afstand door een medeleerling wordt vast
gehouden. Tevoren dienen de exercitie-
natronen te worden verwijderd. Dit was
echter verzuimd en bovendien bleek zich
tussen de exercitiepatronen een scherpe
patroon te bevinden waardoor soldaat
Van der Mark. die het richtbord vast
hield, dodelijk in het hoofd werd getrof
fen.
Prijzenbeschikking
brood ingetrokken
De ministers van economische zaken
van landbouw en visserij hebben
i overleg met de Nederlandse bakke
rijstichting besloten, de prijzenbeschik
king brood 1964 in te trekken. Dit be
sluit is genomen, nadat is gebleken, dat
de beschikking in het algemeen op
juiste wijze wordt nageleefd en nadat
het bestuur van de Nederlandse bak
kerijstichting de ministers heeft kunnen
•erzekeren, dat de uniforme broodprij-
en, zoals die momenteel gelden, rede
lijk moeten worden geacht, zodat er
geen aanleiding is van deze prijzen af
te wijken.
De thans geldende prijzen zijn in de
grote steden voor water-witbrood 55
cent, voor volkswitbrood 53 cent en
voor volksbruinbrood 52 cent. In een
aantal provincieplaatsen zijn deze prij-
resp. 56, 54 en 53 cent. In de rest
het land resp. 57, 55 en 54 cent,
alles per achthonderd gram.
VERLOVINGSRINGEN
modern en klassèk
PIERROT
JUWELIER - HORLOGER
maarsmansteeg 21 leiden tel.20778
De KLM zal, behoudens goedkeuring
an de betrokken regeringen, geduren
de de periode van- 6 november
ot en met 14 februari 1965, goedkope
•etourtarieven in de economy-klasse
aanbieden op haar diensten tussen
Europa en de Ver. Staten, Canada en
Mexico.
Een retour Amsterdam-New York zal
ongeveer f230 minder kosten dan een
normale retourreis. Een speciaal retour
Amsterdam-Montreal zal ongeveer f200
goedkoper zijn. Deze speciale retours
geldig op de dagen maandag tot
met donderdag.
A LS vaststaand mag worden aange
nomen, dat tegen het einde van
dit jaar de gemiddelde loonstijging
over 1964 tenminste 14 procent geble
ken zal zijn. Dit percentage is dan
aanmerkelijk uitgegaan boven de 10
procent, die een jaar geleden binnen
het bestuur van de Stichting van de
Arbeid als gemiddelde werd overeen
gekomen. Vóórgaande jaren gaven
deze tendens ook reeds te zien, maar
ditmaal is wel heel duidelijk geble
ken. dat het noemen van gemiddelde
percentages, waarmee de lonen in
een bepaald jaar zouden mogen stij
gen, een gevaarlijke zaak is.
Van de zijde van het Verbond van
Prot. Chr. Werkgevers in Nederland
is enige tijd geleden reeds opgemerkt
dat het verstandig zou zijn in de
toekomst bij hel loonbeleid geen
mogelijke percentages meer te noe
men, omdat deze in de praktijk als
minimum functioneren, met het ge
volg dat de gemiddelde loonstijging
veel hoger komt te liggen.
Wij achten deze opmerking een
waardevolle bijdrage om te komen
tot een gezonder loonbeleid. Zeker
geldt dit voor het beleid van volgend
jaar. De mogelijkheden tot loons
verhoging zullen dan bijzonder ge
ring zijn. De regering heeft gespro
ken over het houden van de loon
stijgingen binnen nauwe grenzen.
Het zou aanbeveling verdienen, dat
de Sociaal-Economische Raad (waar
van een werkgroep zich thans be
raadt op de mogelijkheden voor het
eerste halfjaar van 1965) en daarna
de Stichting van de Arbeid zich ont
hielden van het noemen van per
centages voor loonsverhoging In
1965.
Aan de afzonderlijke bedrijfstak
ken zou overgelaten moeten worden
na te gaan, welke loonsverhogingen
de produktiviteitsontw'kkeling toe
laat, daarbij in aanmerking nemend
de kostenverzwaringen die in 1965
reeds optreden afgezien van een ver
hoging van de contractlonen.
Een verdere verfijning zou nog
doorgevoerd kunnen worden,, door
ook per onderneming de mogelijk
heden op loongebied na te gaan. De
Stichting van de Arbeid kan bij dit
alles de toetsende instantie blijven,
al zal erkend moeten worden, dat
de vrijheid voor het bedrijfsleven
groter wordt.
L_t laatste lijkt ons eerder toe te
juichen dan te betreuren, omdat nie
mand beter dan het bedrijfsleven
zelf kan bepalen wat juist en ge
rechtvaardigd is, althans wanneer
men in bedrijfstak en onderneming
ook inderdaad bereid is de zwaar
te van de hiermee gepaard gaande
verantwoordelijkheid te dragen.
TAE verantwoordelijkheid voor het
bedrijfsleven zal wat betreft de
loonvorming volgend jaar extra
zwaar geaccentueerd worden.
De drie werknemersvakcentralen
hebben instemmend geknikt bij het
horen van de woorden van de heer
Vondeling in de Tweede Kamer, dat
een loonstop voor 1965 onaanvaard
baar is.
Weinig geestdrift zal er in deze
kring bestaan voor de mening van
het Centraal Planbureau, dat een
verhoging van de c.a.o.-lonen in 1965
met gemiddeld twee procent al erg
veel is. Eigenlijk kan onze betalings
balans een dergelijke minimale
loonstijging maar nauwelijks ver
werken.
Het tekort op onze betalingsbalans
zal dit jaar oplopen tot 1 Vt miljard
gulden. Weliswaar beschikt ons land
nog over een forse deviezenreserve,
maar wanneer volgend jaar niet
voorzichtig gehandeld wordt, zou on
ze financieel-economische positie nog
kunnen verslechteren met alle ge
vaarlijke kansen voor onze werkge
legenheid daaraan verbonden.
Bij een onvoorzichtig optreden Is
de vakbeweging evenmin gebaat en
bovendien zou zij 't aan zich trek
ken van de loonvorming door de re
gering uitlokken.
Hoe men het ook wendt of keert,
er blijft voor 1965 bij de lonen voor
zichtigheid geboden. Een grotere
vrijheid voor het bedrijfsleven om
in bedrijfstak en onderneming de
mogelijkheden tot loonsverhoging
beter te kunnen beoordelen is ge
wenst, maar anderzijds vergt een
dergelijke ontwikkeling een grote
zelfdiscipline om de beslissingen
niet zwaarder te maken dan de ver
antwoordelijkheid toelaat.
Alleen dan zal men ervoor kunnen
zorgen dat de materiële positie van
de werknemers reëel niet achteruit
gaat cn wellicht nog iets verbetert.
Grote verbeteringen zullen vol
gend jaar alleen maar schijn-verbe-
teringen zijn, die door dan niet te
weerhouden prijsstijgingen en een
eventuele conjuncturele teruggang te
niet gedaan zullen worden.
,,Goeiemiddag, buurvrouw. Kunt u
mij misschien een kopje erwten
lenen?"
JgEN zilveren en twee bronzen medailles hebben de roeiers in
Tokio behaald. De twee zonder stuurman Blaisse en Veene-
mans bereikten het zilver, terwijl de vier met stuurman, alsmede
de twee met stuurman het brons veroverden.
De stemming bij de zwemmers is echter
verder gedaald. De herenploeg werd op de
4 x 100 meter wisselslag estafette in de series
uitgeschakeld, terwijl op de 400 meter wissel
slag dames de Europese recordhoudster op
dit nummer, Adrie Lasterie, alsmede Marian
Heemskerk werden uitgeschakeld. Alleen
Betty Heukeis mag in de finale zwemmen.
Cees Koch wist zich bij de atleten voor
de finale discuswerpen niet te plaatsen, maar
Tilly van der Zwaard bereikte op de 400
meter dames een plaats in de halve finale.
Onze hockeyploeg won met 4—0 van België.
Olympisch nieuws op de pagina's 13 en 15.
