HET EVANGELIE I
kreeg weer een stem in de ether
geelevenk
Confessionele
nog
Vereniging (100 jaar)
hyperactueel
Waarde van
het woord
OEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 10 OKTOBER 1964
liiiliiilillliiillllilliliiiiiliiiiiilllilliliiiiillliiiliililllilililllllillllllllillilliiliiiiiilillilillllllliiililllllillllllllillllliililliillilillllliiilllllllllllliiiilililliiiiilliiilliiiliiliiiiliiiiiilliliilillliiniiig
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiii
(Van onze kerkredactie)
pR IS WEER een nieuwe stem in de ether.
Op 1 oktober begon de Trans World Radio
- een internationale protestants-christelijke
radio-organisatie - uitzendingen van het Neder
landse eiland Bonaire. Nog voor het einde van
dit jaar zal het Evangelie in minstens twintig
talen worden uitgezonden naar alle continenten
van de aardbol.
Ruim een maand geleden was
het ook feest op Bonaire, toen
betrad dezelfde radio-organisatie
de middengolf. Op 13 augustus
begonnen officeel de uitzendin
gen over een zender, die met een
sterkte van 500.000 watt uitste
kend te beluisteren zal zijn in
een gebied met een straal van
3000 kilometer rondom het
eiland. Wat als vrijwel onmoge-
holm was in geen enkel opzicht
merkwaardig. Het zou een ope-
ningsdienst als iedere andere ge
weest zijn, als niet beneden ons
de motoren gegromd hadden, die
het schip voortstuwden in de rich
ting van het Kattegat. De zaal met
zijn lage plafond was vol en
daardoor tevens warm, benauwd
warm zelfs.
De preek van prases dr. Ernst
Wilm van de Rijns-Westiaalse
Kerk was een goed pastoraal
woord voor predikanten en theo
logen die ook vergeving nodig heb
ben. Maar misschien was de
preek door de warmte ook over
ons hoofd heengegaan als niet
één alinea plotseling door onze
lethargie was heengebroken.
PrSses Wilm is een van de Duit
se predikanten die een aantal oor
logsjaren heeft moeten doorbren-
Ïen in het vreselijke concentratie-
amp. Als Duitser had hij ech
ter één voorrecht dat de Neder
landse en Poolse gevangen niet
hadden. Hij mocht een bijbel bij
zich hebben.
Om hem te helpen had hij een
Nederlandse predikant (ds. M.
Hinlopen) beloofd om hem iedere
morgen tijdens het morgenappel
één bijbeltekst toe te fluisteren.
Later schreef deze Nederlander
hoe er een morgen was waarin
de druk te zwaar, de strijd te fel
was geworden. Hij kon de hel die
hij beleefde niet langer verdra
gen. Er was maar één verlangen
overgebleven: naar de dood.
Juist die morgen fluisterde ds.
Wilm hem toe: „Jezus zei: Waar
om zijt gij bevreesd kleingelovi-
gen? Toen stond Hij op en be
strafte de winden en de zee en
het werd volkomen stil." Met de
ze woorden viel er een stilte in het
oproerige hart van de Nederland
se predikant. De oude woorden
kregen een nieuwe waarde.
Dat is de actualiteit van de bij
bel. Het is niet alleen: God sprak.
Het is tevens: God spreekt Soms
moet de hel van Dachau ons
daaraan herinneren. Het gevaar
voor onze tijd is groot dat wij die
stem van God door de herrie van
jazz and swing, door het lawaai
van claxons en knalpotten. door
de klanken van radio en t.v. niet
meer horen. God verhoede dat een
nieuwe „hel van Dachau" ons de
oren moet openen.
lijk wérd geacht, gebeurde bo
vendien. Een Nederlandse radio
enthousiast ontdekte het station
hier in Holland op een golflengte
van 375 meter en de ontvangst
was, uitgezonderd wat atmosfe
rische storingen goed te noen\en.
De radiogolven hadden een af
stand van 8000 kilometer afge
legd.
Het nieuwe radiostation op Ne
derlands grondgebied zal geheel
gewijd worden aan het Evangelie.
Het is de onverwachte en onge
dachte vervulling van een stil ver
langen, dat leefde in het hart van
een Amerikaanse zendeling om het
Spaanse volk te vertellen dat
Christus een levende, helpende,
verlossende Heiland is.
Het begon allemaal in 1948 toen
Paul Freed een aantal kerkdien
sten en evangelisatiesamenkom
sten leidde in Spanje. Hij zag met
welke moeilijkheden de zóndelin
gen en Spaanse predikanten te
kampen hebben. Hij reisde met
hen op de rug van ezeltjes naar
afgelegen dorpen om ergens in een
kleine boerderij te prediken voor
een handjevol angstige mensen.
Toen hij terug was in de Ver
enigde Staten viel hem op hoeveel
godsdienstige radio-uitzendingen
daar zijn. Zo werd de gedachte
geboren dat zo misschien een weg
gevonden kon worden naar de
harten van de Spanjaarden.
VELE TALEN
De 22ste februari van het jaar
1954 werd een (eerste) hoogte
punt in zijn leven. Hij kon voor
de microfoon verschijnen van
een radiostation in het toen nog
vrije Tanger. Hij was er in ge
slaagd om een zender te huren
met behulp van zendelingen en
en predikanten in Marokko be
gon hij zijn evangelisatie en ker
kelijke radio-uitzendingen. Het
zendertje van 2500 watt droeg
zijn stem naar de Spaanse huis
kamers aan de ovei zijde van de
straat van Gibraltar.
Het werk trok de aandacht. Al
spoedig werd het zendertje ge
bruikt voor evangelie-uitzendingen
in andere talen, Italiaans, Grieks
en talen van de Balkanlanden. In
1959 werden er al programma's in
twintig talen uitgezonden. Hon
derden brieven uit geheel Europa
stroomden per dag binnen. Zij ge
tuigden van geestelijke dank
baarheid. heel vaak ook van men
sen die door de uitzendingen tot
geloof waren gekomen.
Radiostation
op Bonaire
dio's gebouwd worden. Twee jaar
lang is er hard gewerkt. Een bos
van zendmasten verrees, waarvan
sommige 240 meter hoog zijn.
Eigen generatoren zorgen voor de
stroomvoorziening. Het 500.000
watt station dat uitzendt op 300
meter bereikt overdag zeker 1500
kilometer en na zonsondergang
3000. Op 1 oktober kon de korte-
golfzender in gebruik genomen
worden. De eerste uitzendingen
geschiedden met eei
50.000 watt, maar r
einde van het jaar
golfzender met een
260.000 watt zijn
naar Europa, Afrika
Zuid-Amerika uitzenden.
Het station zorgt zelf niet voor
alle uitzendingen. Kerken en
christelijke organisaties kunnen
over de faciliteiten beschikken
voor een bedrag van ongeveer 200
gulden per kwartier. Voor Neder
land is het van bijzonder belang
dat de Wereldomroep 's avonds
twee uur lang over de zender kan
beschikken voor programma's in
het Engels, Spaans en Nederlands.
Toen de kortegolfzender dan ook
de ether in ging op 1 oktober werd
de feestelijke gebeurtenis niet al
leen bijgewoond door de leiders
van deze internationale christelij
ke radio-organisatie, maar de gou
verneur voor de Nederlandse An
tillen, mr. N. Debrot en de minis
ter-president Jonckheer waren er
ook. Nederland zelf was vertegen
woordigd door de directeur van de
Wereldomroep drs. Tymstra en de
voorzitter van de Nederlandse Ra
dio-unie mr. A. B. Roosjen.
sterkte
log voor het
zal de korte-
kracht van
programma's
Noord- en
CONFERENTIE
Dit christelijke radiosta
tion is geen Amerikaanse
aangelegenheid. Christenen
uit vele landen geven finan
ciële en morele steun. Voor
Nederland is ook een verte
genwoordiger aangesteld.
Het Nederlandse adres voor
Trans World Radio is: Post
bus 61 in Baam. Nog dit jaar
zal voor belangstellenden een
weekendconferentie worden
belegd. Een definitieve da
tum is nog niet vastgesteld.
Voor het nieuive radiostation op Nederlands grondgebied, de „Trans World Radio", kreeg men een te
toegewezen in de omgeving van de zoutpannen op het eiland Bonaire. Hier zendt men uit in minstens twintig
talen, naar alle delen van de wereld.
VISIE
van sommigen 240 meter hoog
zijn van het wereldstation voor
evangelieverspreiding, verrijst in
Kralendijk, de hoofdstad van
Maar Tanger verloor zijn status
van vrijstad. De Marokkaanse re
gering nationaliseerde de commer
ciële radiostations. Het einde van
dit godsdienstige radiowerk leek
nabij. De Pinkstergemeenten uit
Scandinavië, die ook een eigen
zender hadden in Tanger, moesten
hun radiovisie laten varen. Maar
Freed gaf het niet zo gemakkelijk
op. Hij reisde stad en land af en
ontdekte in Monte Carlo een ra
diostation dat indertijd door Hitier
was gebouwd. Vrijwel zonder geld
aanvaardde hij fantastische finan
ciële verplichtingen om het recht
te krijgen de zender van 100.000
watt te huren. Het geld kwam er
en deze zender dringt door tot ver
in het hart van Rusland en is tot
in het hoge Noorden te ontvangen,
mits men een betrekkelijk goede
antenne heeft. De nog altijd wat
zwakke „Stem van Tanger" werd
een continentale stem. Maar de
visie van Paul Freed, was ook
gegroeid. De uitzendingen vonden
niet plaats plaats onder een nieu
we naam als „Stem van Europa
Het moest ineens maar een we
reldstation worden en de naam
werd „Trans World Radio". Het
moest een radiowerk zonder gren
zen worden.
BONAIRE
En terwijl het radiowerk zich in
Monte Carlo consolideerde, zocht
Paulus Freed, samen met zijn zoon
naar nog grotere mogelijkheden.
Zijn oog viel op de Nederlandse
A .B.C. eilanden. De mogelijkheden
werden onderzocht voor een radio
station op Curacao, maar de geva
ren van storing in de radiocom
municatie voor het vliegverkeer
waren daar niet denkbeeldig.
Technici hadden echter de AJB.C.
eilanden aangewezen als de beste
plaats voor een station dat zijn
golven rond de aardbol kon sturen
en toen Curacao moeilijkheden op
leverde viel het oog op Bonaire.
RUIM TERREIN
De regering van het eiland heeft
op bijzondere wijze geholpen. Een
ruim terrein in de omgeving van
de zoutpannen van het eiland
werd ter beschikking gesteld voor
de zenders en in de hoofdstad van
het eiland Kralendijk konden stu-
(Van onze kerkredactie) Leidsman
op initiatief van de bekende ds.
O. G. Heldring de Confessione
le Vereniging werd opgericht.
Dit feit wordt niet op grootse
wijze gevierd. Dat ligt geheel
in de lijn van deze vereniging,
die zichzelf nooit op de voor
grond heeft gesteld. Men heeft
volstaan met een sobere her
denking tijdens een tweedaagse
conferentie in mei op Woud-
schoten.
De Confessionele Vereniging
heeft van meet af aan de be
doeling gehad, de Nederlandse
Hervormde Kerk te herinneren
aan het confessioneel karakter,
dat deze kerk in de zestiende
en zeventiende eeuw had ge
kregen. Dat wil zeggen, dat de
confessionelen steeds hebben
geijverd voor het gezag, dat de
confessie (dat zijn dus in de
Hervormde Kerk, vooral de
formulieren van enigheid) in
de kerk behoort tè hebben.
Honderd jaar geleden leek de
ze strijd uitzichtloos. De Gronin
ger richting, waartegen het ver
zet van de afgescheidenen zich
had gericht, was overvleugeld
door de nog veel radikaler mo
derne richting, die omstreeks
1860 triomfen vierde. Aan de an
dere kant gingen steeds meer
rechtzinnigen over tot de Af
scheiding.
Nu, anno 1964, is er veel ge
beurd in de Hervormde Kerk,
dat de confessionelen tot dank
baarheid stemt. Toch zijn zij van
mening, dat ook na de invoering
van de nieuwe kerkorde de Con
fessionele Vereniging bepaald
nog niet overbodig is geworden.
Had eerst mr. G. Groen van
Prinsterer de leiding van de
Confessionele Vereniging, haar
eigenlijke karakter werd toch
bepaald in de tijd, toen dr. Ph. J.
Hoedemaker haar geestelij!
leidsman was. Hij is het geweest,
die de vereniging geloodst heeft
door de crisisjaren van de Do-
Hoedemaker meende echter,
dat Doleantie hoogstens een op
lossing was voor een deel van de
kerk. Hij wilde heel de kerk te
rugvoeren tot de erkenning van
Christus' heerschappij. Samen
zijn wij ziek geworden, samen
moeten wij ook weer gezond
worden, zo zei hij. De volkskerk
stond centraal in zijn theologi
sche overtuiging.
Natuurlijk betekende zo'n
volkskerk voor de confessionele
Hoedemaker niet een kerk,
waarin voor iedereen zonder
meer plaats is Hij wilde zeker
geen „maatschappij tot nut van
het godsdienstig algemeen" (de
term is van Groen van Prinste
rer), of zoals men tegenwoordig
wat vriendelijker zegt, een ho-
telkerk, waarin de meest uiteen
lopende groepen alle onderdak
kunnen vinden.
De belijdende volkskerk is de
kerk, die gevormd wordt dóór
het grote gezin des Heeren, dat
zich schaart rond het doopvont
en door de doop is gesteld onder
de God van het verbond. Deze
volkskerk zou heel het volk lei
den en tot zegen zijn. „Heel de
kerk en heel het volk" was zijn
befaamde, veel misbruikte
leus.
Tijd gehad
DR..PH. J. HOEDEMAKER
Confessionele Vereniging te lig
gen op reorganisatie van de Her
vormde Kerk. Terugkeer tot de
presbyteriale kerkorde werd ge
zien als een noodzakelijke voor
waarde om op de rechte wijze
tucht te kunnen oefenen. Men
vilde echter in geen geval ,tot
uittreding komen. Een bekend
initiatief van de confessionelen
was in de dertiger jaren het Ne
derlands Hervormd Verbond tot
Kerkherstel, waarvan prof. Th.
L. Haitjema de stuwende kracht
Kerkherstel
Andere figuren uit het verle
den van de Confessionele Ver
eniging zijn Wormser, Van Too-
renenbergen, G. J. Vos, de
De Confessionele Vereniging
krijgt de laatste tijd nog al
eens te horen, dat zij haar tijd
zo langzamerhand wel gehad
heeft en dat zij er beter aan
zou doen, als zij zich zou oplos
sen in de „midden-orthodoxie".
Tijdens de herdenking van het
honderdjarig bestaan heeft
prof. Haitjema deze raad
krachtig afgewezen. Hij noem
de de confessionele richting
hyperactueel, juist voor onze
tijd, waar in een „oecumeni-
H sche passie" de waarde van het
dogma met verbijsterende vrij
moedigheid wordt aangevoch
ten, terwijl men zegt, dat de
jeugd toch niet meer door de
confessie aangesproken zou
worden.
Daartegenover blijven de con
fessionelen ijveren voor de ker
kelijke handhaving van de belij
denis. De zdak-Smits is er een
teken van, dat dit nog allerminst
overbodig is.
Ook het gevaar* van de hotel-
kerk is nog actueel. Gelijk be
kend, zal de komende najaars
synode van de Hervormde Kerk
moeten beslissen over een voor
stel om de „nevenvoorzieningen"
om te zetten in buitengewone
wijkgemeenten, waardoor ze een
normale figuur in de kerkorde
zouden worden. Als dit voorstel
zou worden aangenomen, dan
zou dit betekenen, dat modali
teitsgemeenten (bij voorbeeld
van gereformeerde-bonds of vrij
zinnige richting) een normale
plaats zouden krijgen. Zij zouden
als wijkgemeenten dezelfde rech
ten hebben als de gewone geo
grafisch bepaalde wijkgemeenten
(zoals vertegenwoordiging in de
centrale kerkeraad).
In het orgaan van de Confes
sionele Vereniging, het Her
vormd Weekblad de Gerefor
meerde Kerk, vpn 1 oktober
schrijft prof. G. P. van Itterzon
hierover: „Dan krijgen we offi
cieel (o, Hoedemaker!) in elke
gemeente van fprmaat de moge
lijkheid, dat onder één admini-
stratief-hervormd dak diverse
buitengewone wijkgemeenten
komen. Dan kan men eerst met
recht zeggen: Ik beh van Pau
lus! En ik van Apollos! En ik
van Cephas! In het voorstel
wordt het hoedemakeriaans be
ginsel onzer kerkorde (wij kun
nen het niet anders zien) om
hals gebracht. Van het samen
arbeiden als ambtsdragers van
een Christus-belijdende volks
kerk is dan geen sprake meer."
Geen feest
Het gaat de confessionelen niet
om een bepaalde richting in de
kerk, maar om de hele kerk. Dat
is het grote verschil met de Ge
reformeerde Bond, die meer de
indruk maakt, dat zij er op uit
is, om de positie van de gerefor
meerden in de Hervormde Kerk
te consolideren, en het ideaal
van de belijdende volkskerk, als
niet haalbaar heeft laten vallen.
Het gaat de confessionelen niet
om een bepaalde richting in de
kerk, maar om de hele kerk.
Hoedemaker heeft dit zo konse-
kwent genomen, dat hij zelf uit
de Confessionele Vereniging ge
stapt is. Tenslotte betrof het ook
hier weer een groep. Het is dan
ook geheel in zijn lijn, dat er
maandag geen feest is.
De lof der ongebondenheid Het is niet alles neutraal,
wat niet-gebonden is
OP spectaculaire wijze is dezer
dagen de aandacht gevestigd
op de tweede conferentie van de
niet-gebonden landen, die maan
dag te Cairo is begonnen. Het
was de weigering van enkele
vooraanstaande figuren uit deze
kringen (zoals Nasser van Egyp
te, Nkroemah van Ghana en Ben
Bella van Algerije), premier
Tsjombe aan de conferentietafel
toe te laten, die veel stof deed
opwaaien, vooral door de wijze,
waarop dit gebeurde. De gang
van zaken was temeer betreu
renswaardig, omdat zij de aan
dacht afleidde van de belangrij
ke problemen, die door ongeveer
vijftig staatshoofden of rege
ringsleiders besproken werden.
Want al zullen we er goed aan
doen, ons niet aan overschatting
schuldig te maken, het zou
bepaald onjuist zijn, deze confe
rentie der „niet-gebondenen"
niet als een belangrijke gebeur
tenis te beschouwen. Het gevaar
ls echter niet denkbeeldig, dat
als in het geval Tsjombe
enkele militante figuren er in
zullen slagen, de bijeenkomst in
Cairo te gebruiken om haar
dienstbaar te maken aan hun
eigen belangen of die van hun
land. President Soekarno van
Indonesië is een van degenen,
die een poging in deze richting
heeft gewaagd.
Veranderd
De eerste conferentie der niet-
gebondenen werd in 1961 in
Belgrado gehouden. De aandacht
van deze bijeenkomst die
minder spectaculair was dan
deze tweede werd toen afge
leid door de enorme kernontplof
fing, die de Sowjetunie met een
100 megaton kernbom had te
weeggebracht Het was deze
explosie, die een sterk wapen uit
de handen van de anti-westerse
elementen sloeg. Plotseling ver
loor de tegen de Verenigde
Staten en Engeland gerichte
propaganda veel van haar
kracht. En de conferentie ging
dan ook uit als een nachtkaars.
Drie jaar geleden waren in
Belgrado slechts 25 landen ver
tegenwoordigd. Nu zijn het er
ongeveer 50. Dit is niet alleen
het gevolg van het feit, dat
steeds meer Aziatische en Afri
kaanse landen onafhankelijkheid
hebben verkregen.
Ook het uiteenvallen van de
grote machtsblokken heeft er
wellicht Iets mee te maken. De
breuk tussen de Sowjetunie en
communistisch China heeft er
toe geleid, dat de tegenstellingen
een ander krakter hebben gekre
gen. In het westelijke kamp
hebben zich echter ook desinte-
gratieverschijnselen voorgedaan,
die de grenzen tussen gebonden
en nlet-geboaden hebben helpen
vervagen.
Voorbij
ders van het communistische
systeem en dat neutraliteit in
deze strijd of niet-gebondenheid
als immoreel werd aangemerkt,
blijkt definitief voorbij te zijn.
Generaal De Gaulle verkondigt
de gehele wereld, dat alleen
neutraliteit een oplossing kan
brengen voor de problemen,
waarvoor zij zich geplaatst ziet.
En zelfs de Verenigde Staten
hebben tijdens het bewind van
president Kennedy moeten in
stemmen met „neutralisering"
van Laos (met alle gevolgen van
dien). Het is een merkwaardig
verschijnsel dat een soort blok
der bloklozen wordt gevormd, nu
de twee machtsblokken uit de
koude oorlog tussen Oost en
West uit elkaar vallen. Dit
nieuwe blok is echter zo hetero
geen van samenstelling en de
belangen van de talrijke lid
staten zijn vaak zo tegenstrijdig
dat van een werkelijk invloed
rijk „machtsblok" nooit sprake
kan zijn.
Ook het begrip niet-gebonden-
zijn is een vlag die de lading
niet dekt, niet bij de landen af
zonderlijk en zeker niet op de
conferentie te Cairo. Neem bij
voorbeeld landen als Indonesië
en Egypte. Zij zijn in zo sterke
mate afhankelijk (het woord
zegt het reeds) van militaire
hulpverlening uit de Sowjetunie.
dat zij al partij hebben gekozen.
conflict met China moeilijk nog
een niet-gebonden land noemen
(al doet het dat wel). Het
krijigt massale wapenhuip uit de
Verenigde Staten en de Sowjet
unie om zich tegen de Chinese
communisten te verdedigen. Hier
ziet men een gebondenheid tegen
de achtergarond van de gewij
zigde omstandigheden in de
Willekeur
Ook India, dat nooit geheel
neutraal of niet-gebonden is
geweest (anti-westers als de
politiek van Nehroe was) kan
zich met name sinds het ernstige
Nasser tracht met Tito en
Sjastri (India) de bijeenkomst
in Caïro een minder eenzijdig
karakter te geven, dan Soe
karno wil.
internationale samenleving als
gevolg van het Russisch-Chinese
conflict. Er is dan ook nogal
gesold met de uitnodigingen, die
voor de Cairose conferentie wer
den gezonden. Cuba wordt als
een niet-gebonden land erkend,
hoewel het zich volledig aan de
Sowjetunie heeft uitgeleverd.
Maar Pakistan, dat een zelfstan
dige buitenlandse politiek voert,
al maakte het deel uit van twee
westelijke verdragssystemen,
werd geweerd.
Joegoslavië, dat in Cairo een
leidende rol speelt, heeft er
meermalen geen twijfel over
laten bestaan, dat het in grote
trekken instemt met de buiten
landse politiek van de Sowjet
unie. En er is dan ook reden,
zich af te vragen wat er terecht
moet komen van de onafhanke
lijke buitenlandse politiek het
kenmerk van de niet-gebonden-
hcid.
Anti-westers
Het niet behoren bij een oi
ander blok mag niet met neu
traal worden vereenzelvigd, zeg
gen de vertegenwoordigers van
de landen, die er een beetje mee
zitten. En met het grootste
gemak richten zij zich min of
meer naar de Russische positie
bepaling, Alsof men de gulden
middenweg zou bewandelen door
zich achter de Sowjetunie te
scharen, omdat die een tussenpo
sitie zou innemen ten opzichte
van de Verenigde Staten en
communistisch China. De weste
lijke („imperialistische") landen
zijn voor de zgn. niet-gebonden
landen nog altijd gevoelsmatig
de voornaamste vijanden en de
communistische terminologie le
vert nog altijd bruikbare leuzen.
Bijeenkomsten als die in Cairo
hebben dan ook niet tot gevolg,
dat een eigen politieke koers
wordt uitgestippeld. Men komt
bijeen en gaat weer uit elkaar.
Kleine ijdelheden van de leiders
hun wensen en zorgen en onder
linge ruzies bepalen het beeld.
Men kan vele mooie frasen
over samenwerking horen, maar
na verloop van tijd blijkt er van
echte solidariteit niet veel te zijn
overgebleven. India kan hierover
een boekje opendoen. Want ook
toen Nehroe nog premier was,
wachtte het land vergeefs op
morele steun van de zgn. niet-
gebonden landen.
Maleisië
Wellicht dat Soekarno wat
meer succes zal hebben met zijn
activiteiten op de conferentie
tegen het neo-kolonialisme in de
Maleisische federatie. De klacht
van India was destijds gericht
tegen communistisch China. En
daar doen de niet-gebonden
landen niet graag lelijk tegen.
De actie van Soekarno gaat
tegen Maleisië, een tamelijk
klein en vrij machteloos land,
dat zich slechts met Britse
militaire en andere steun staande
kan houden tegenover de Indo-
nesische confrontatie-politiek.
Daar komt bij, dat de Sowjet
unie zich nog onlangs geheel
achter de politiek van Soekarno
heeft geschaard. De Indonesische
president verliet vorige wéék
Moskou met toezeggingen voor
een verrassend grote hulpverle
ning. Er zijn geen cijfers bekend
gemaakt, maar men maakt er
Soekarno wil de conferentie
gebruiken om steun te krijgen
voor zijn acties tegen Maleisië,
geen geheim van, dat zc
schrijft Le Monde Moskou een
substantiële vermeerdering van
de reeds gedane wapenleveran
ties heeft toegezegd. Deze toe
zegging heeft te meer politieke
betekenis, omdat Soekarno heel
duidelijk heeft laten weten, waar
hij de Russische wapens
gebruiken.
De Sowjetunie kan het zich
blijkbaar niet veroorloven, Soe
karno de les voor te schrijven.
In de Veiligheidsraad zag zij zich
genoodzaakt haar vetorecht te
gebruiken om een veroordeling
van Soekarno's Malcisië-politiek
te verijdelen. En ook nu is men
in Moskou weer door de knieën
gegaan, omdat men de Indone
sische president niet in de armen
van Peking wil drijven.
