Beperkte loonstijging in '65
achtergebleven groepen?
mvm
Prijsstijging geen motief
voor nieuwe looneisen
Pleidooi voor harmonisatie
verkiezingsdata in E.E.G.
Belastingverlaging welkome aanvulling
C.N.Y. meent dat er
iets moet gebeuren
Vakbeweging blijft niet
voor de poort staan
FEEST
DONDERDAG 8 OKTOBER 1964
(Van onze sociaal-economische redactie)
Naar wij vernemen is de verwachting gewettigd, dat zowel de Sociaal-
Economische Raad als de Stichting van de Arbeid voor wat betreft de so
ciaal-economische mogelijkheden in 1965 met een sterk verdeeld advies
uit de bus zullen komen. Zoals in het advies aan de regering over de op
trekking van de AOW-uitkeringcn tot een sociaal minimum afzonderlijke
standpunten werden vastgelegd resp. van de werkgeversgroepering, de
werknemers en de Kroonleden van de SER, zo wordt voor het rapport over
de loonmogcljjkheden in het eerste halfjaar van 1965 iets dergelijks ver
wacht. In een SER-commissie wordt op het ogenblik aan de vaststelling
van het ontwerp-rapport gewerkt.
antwoordelykheid zullen tot een juiste
keuze moeten leiden. Over enkele weken
In kringen van de vakbeweging
blijkt men de ogen niet te sluiten voor
de precaire situatie waarin onze beta
lingsbalans verkeert (1% miljard te
kort per eind 1964) en evenmin voor de
noodzaak, dat in 1965 gestreefd moet
worden naar een herstel van het eco
nomisch evenwicht. Anderzijds is men
de gedachte toegedaan, dat er in 1965
toch iets met de lonen moet gebeuren.
De fractievoorzitter van de P.v.dA, de
heer Vondeling, heeft in de Tweede
Kamer een loonstop voor 1965 al afge
wezen.
Het CNV schrijft in het laatst versche
nen nummer van De Gids, dat niets doen
aan de lonen het grote gevaar inhoudt,
dat het euvel van de zwarte lonen zich
in verhevigde mate zal doen gelden. Het
Planbureau heeft voorgerekend, dat vol
gend jaar de lonen toch al 4 procent zul
len stijgen (overloop, autonome stijging,
compensatie sociale premie-stijging), zon
der dat de c.a.o.-lonen omhoog gaan. Een
extra verhoging van de lonen met gemid
deld 2 procent, wordt door het Plan
bureau al veel genoemd, maar in de
praktijk is dit een uiterst geringe verbe
tering. Ook realiseert het CNV zich, dat
men zich bij een grotere loonstijging moet
afvragen of deze verbetering nog reëel
zal zijn. Van economisch evenwichtsher
stel zou dan weinig terecht komen, het
tekort op de arbeidsmarkt tengevolge van
de stijgende consumptieve vraag zou gro.
ter worden, de prijzen zouden verder uit
lopen en op de achtergrond zou het ge
vaar van een economische terugval en
grote werkloosheid steeds groter worden.
Het CNV wijst er vooral op, dat de ouden
van dagen voor 1965 een loonronde krij
gen, waarvoor een stijging van de pre
miebetaling moet worden geaccepteerd.
Niet optrekkend
hoopt het verbond hierover meer te kun-
en zeggen.
Bij mogelijke loonsverhogingen in 1965
zal allereerst gedacht moeten worden aan
degenen, die in 1964 met hun loonsverho
ging niet verder gekomen zijn dan 10
procent of minder. Gemiddeld ging het
loonpeil met meer dan 14 procent om
hoog. Ook in een belangrijke bedrijfstak
als de metaalindustrie steeg het loonpeil
niet verder dan ruim 9 procent Het lijkt
waarschijnlijk, dat althans voor deze
groepen in 1965 iets gedaan zal moeten
worden. Wanneer voor deze groepen het
loonpeil met 3 a 4 procent zou stijgen,
behoeft dit gemiddeld over de totale loon-
niet meer dan enkele procenten te
betekenen.
De billijkheid hiervan springt in het
oog, wanneer men bedenkt, dat de prijzen
1964 met gemiddeld 7 procent zullen
stijgen.' Het prijsverschil tussen 1 januari
31 december van dit jaar zou wel
s niet ver van de 10 procent af kunnen
liggen. De mooie zomer en het gunstige
najaarsweer hebben de prijzen voor
groenten en fruit laag gehouden en daar
door het indexcijfer voor de prijzen
gunstig beïnvloed. Deze lage prijzen zul
len zich vroeg of laat echter weer corri
geren, wat betekent, dat degenen die be
neden de 10 procent loonsverhoging ge
bleven zijn in 1964 er reëel niets op voor
uit zijn gegaan.
Een andere belangrijke zaak; die in
verband gebracht diént te worden met de
mogelij klieid tot loonsverhoging in 1965 is
de kwestie van de belastingverlaging. Zou
de eerste fase van de belastingverlaging
per 1 januari of 1 ,u- 1965 van kracht
worden, dan betekent dit inderdaad voor
iedereen, dus ook voor alle werknemers,
Nog meer buien
jyADAT WOENSDAG het front van
een diepe depressie met langdurige
regen ons land gepasseerd was, is mei
zuidwestelijke tot westelijke winden
onstabiele polaire lucht binnenge
stroomd, waarin vooral aan de kust
flinke buien voorkwamen. Sommige
van deze buien gingen met onweer of
hagel gepaard. Op Schiphol brachten
de buien gisteravond en vannacht in
totaal 24 mm regen. Zware regens vie
len ook aan de Italiaanse en Franse
Rivièra, waar Nice vanmorgen 80 mm
neerslag meldde. De polaire lucht
dringt met deze regens ook tot het Mid
dellandse Zeegebied door. De kern van
de depressie ligt r.u vrijwel stationair
voor de Noorse kust. Diepe polaire
luchtmassa's stromen eromheen in de
richting van ons land. zodat de kans
op buien groot blijft. De temperatuur
kan nog iets dalen. Over het midden
van de oceaan trekt ee. storing snel ir
de richting van west-Europa. Vrijdag
morgen zal deze storing ten zuiden van
Ierland aankomen. Haar invloed op het
weer in ons land zal in eerste in
stantie bestaan in het doen afnemen
van de wind.
ZON EN MAAN
Vrijdag 9 oktober: zon op 6 54, onder
18.00; maan op 10:58, onder 19.50.
Dinsdag 13 oktober; eerste kwartier
HOOGWATER SCHEVENINGEN
9 oktober: 5.08 v.m.; 17.25 n.m
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
I I Temper, j
""'M ills Ir. Is ii
Billijkheid
reële financiële verbetering. De be
lastingvrije voet zou dan in eens volledig
opgetrokken moeten worden en de gezin
met kinderen zouden nog extra tege
moetgekomen kunnen worden, via op
trekking van de kinderbijslagen.
De vervroegde belastingverlaging, die
de Tweede Kamer reeds aan de orde
gesteld komt ook de kleinere onder-
•mers ten goede, die op het ogenblik in
hoge mate ontstemd zijn over de verzwa
ring van de sociale premielast. Het gaat
hier zowel om het klein- en middenbe
drijf in de middenstand als in de agrari
sche bedrijfstakken.
Belastingaanpassing
De belastingaanpassing houdt in een
optrekken van de belastingvrije voet van
f2700 tot f3600 voor een echtpaar zonder
kinderen. Gezinnen met twee kinderen
gaan eerst bij f 4500 belasting betalen. De
belastingverlaging voor gezinnen met
twee kinderen bedraagt bij een inkomen
van f6000 f154 per jaar bij f5700 f190,
bij f9000 f 234, bij f i2.000 f 348, bij
f 15.000 f 505 en (om te besluiten) bij
1.000 f720. De bijzonder positieve
waarde van deze belastingverlaging is,
dat deze neerxomt op e inkomens-
loonsvermeerdering zonder prijsverho.
ging.
De gevolgen van de hier geschetste
loonstijgings- en belastingverlagings
operatie zullen waarschijnlijk econo
misch aanvaardbaar zijn. Ons beta-
lingsbalanstekort zou in 1965 welis
waar nog niet geheel verdwijnen, maar
wel verminderen .tot f400 a f 500 mil
joen. Naar veler mening behoeft het
tekort niet in een jaar weggewerkt te
worden, Nederland beschikt nog over
ruime deviezenreserve en de ver
koop van aardgas naar het buitenland
zal bovendien de komende jaren reeds
zyn gunstige invloed gaan uitoefenen.
NAM zoekt gas of
olie in Drente
De Nederlandse Aardolie Maatschappij
zal binnenkort boringen aanzetten in
Exloo en in Anlo, twee gemeenten in
Drente. Er is niet bekendgemaakt of
men naar olie dan wel naar gas zoekt.
ANDRé VAN DUIN
DAMESBEURS
Beleid vakcentrales:
Centraal loonbeleid
volgens troonrede
en miljoenennota
is onuitvoerbaar
Het overlegorgaan van de drie vak
centrales, het NW, het NKV en het
CNV, meent dat in ons land geen cen
traal loonbeleid te voeren is binnen de
door de regering voor 1965 in de Troon
rede en de Miljoenennota genoemde
nauwe grenzen. De drie vakcentrales, die
zich gisteravond in Amsterdam opnieuw
over het te voeren loonbeleid hebben be
raden, menen dat de algemene discussies
over de sociaal-economische ontwikke
ling voor 1965 in de SER moeten wor
den afgewacht, alvorens de onderhande
lingen in de Stichting van de Arbeid kun
nen beginnen, aldus een communiqué
van de zijde van het NW,
HAMMOND
HUISORGEL N
iérst horen, zien en zélf bespelen I
Vraag folder. Prijs y.a. 3450,-
Drs. D. Roemers tot werkgevers:
Aanhoudende krapte
op de arbeidsmarkt
In september bleef de geregistreerde
arbeidsreserve van mannen staan op
19.800. Het voor normaal seizoen ge-
corigeerde cijfer van de geregistreerde
arbeidsreserve steeg met 1000 en bedroeg
aan het eind van de vcrslagmaand 25.000.
Het aantal openstaande aanvragen om
mannelijk personeel verminderde met
ruim 6000 tot 95.000.
De stijging van het voor seizoen ge
corrigeerde cijfer van de geregistreerde
arbeidsreserve moet niet worden gezien
als een indicatie voor een vermindering
van de spanning op de arbeidsmarkt,
doch deze is uitsluitend toe te schrijven
aan de bijzondere ontwikkeling van de
werkgelegenheid de landbouw in de
verslagmaand.
De toename van de werkloosheid in
de beroepsgroepen horeca en overig ver
keer is een jaarlijks terugkerend ver
schijnsel en hangt samen met het einde
van het toeristenseizoen. Een vrij sterke
daling van de werkloosheid deed zich
voor in de beroepsgroepen bouw en
metaal. Deze daling is een gevolg van
de vvatsing van jongeren.
Academische examens
AMSTERDAM, Vrije Un. Geslaagd:
kand. rechten: G W Smallegange (Wol-
faartsdijk), J Veenstra (Leeuwarden»
(Van onze soc.-econ. redactie)
„De tyd van het parternalisme is
voorbij. De vakbeweging heeft tot
taak de belangen van haar leden op
sociaal—economisch gebied te behar
tigen. Indien daartoe binnen de on
derneming behoefte bestaat, zal zij
nimmer kunnen aanvaarden, dat de
Cabriekspoort voor haar neus wordt
dichtgeslagen. Zy zal zich moeten
Tweede kraaneiland
voor IJmuiden
Op de werf Gusto te Schiedam is het
tweede kraaneiland de Kraanvogel 7 ok
tober overgedragen aan rijkswaterstaat.
Het eiland zal samen met zijn voorganger
de Lepelaar gebruikt worden bij de aan
leg van de nieuwe havenmond van
IJmuiden. Zodra het weer dit mogelijk
maakt, zullen sleepboten van het Bureau
Wijsmuller het aohtpotige eiland versle
pen. De ponton meet 70 bij 25 meter en
het topje van de kraan steekt 60 meter
boven het water uit
PERSONALIA
Aan mr. J. Sprij is op zijn verzoek per
1 april 1965 eervol ontslag verleend als
vice-president voor de In rechtelijke be
trekkingen bewezen diensten.
Minister Andriessen: niet dubbel rekenen
Er kan veel vlotter gewerkt worden
(Van onze sociaal-economische redactie)
„In het komende loonoverleg mag de prijsontwikkeling van 1964 geen
zelfstandige basis zijn voor looneisen. Wanneer men de prijsstijging in het
afgelopen jaar als motief gebruikt voor looneisen voor 1965 dan zou men
zich schuldig maken aan dubbel rekenen". Dit standpunt heeft de minis
ter van economische zaken, prof. dr. J. E. Andriessen, hedenmiddag na
drukkelijk te kennen gegeven in een rede op de algemene ledenvergade
ring te Vlissingen van het Verbond van Nederlandse Werkgevers.
op rekening kunnen worden g:schreven
van styging als gevolg van hogere in
voerprijzen, terwijl 0,6 procent veroor
zaakt wordt door overheidsmaatregelen
en 4.1 procent door styging van de bin
nenlandse kosten. Wanneer men de 15
procent loonstijging hier naast legt, al
dus de bewindsman, dan blijkt dat
slechts in beperkte mate in de prijzen
is doorberekend. Hij herinnerde aan het
artikel van prof. Hessel in Economlsch-
Statistische Berichten, waarin de reële
loonstijging in 1964 werd becijferd op
8.5 a 9 procent. Dit gaat boven de pro-
duktiviteitsstijging uit. „Voor de werk
nemers zeer bevredigend, maar niet iets
om van jaar tot jaar te herhalen", aldus
Andriessen.
Regering verlangt
pas op de plaats
Bij het begin van de loonoperatie-1964
heeft het Centraal Planbureau de prijs
stijging geraamd op 7 procent, doch mi
nister Andriessen hoopt de stijging der
prijzen dit jaar te kannen beperken tot
6 prócèflt. Hiervan zou dan 1.3 procent
Twen the
Eindhoven
Zd.-Llmb.
Amsterdam
Berlijn
Frankfurt
MUnchen
EU rich
Genèvt
Belgrado
Athene
Rome
Barcelona
zw. bew.
zw bew.
14 12 14
17 9 18
v 10 15 8 37
v 6 16 8 21
26 13 14
Indstil 18 12 18
De voorzitter van het Verbond van
Nederlandse Werkgevers, de heer
J. de Koster, heeft hedenmiddag In
de algemene ledenvergadering van
deze organisatie te Vlissingen ge
pleit voor harmonisatie van de ver
kiezingsdata in de landen der EEG
en zo mogelijk in de gehele vrije we
reld. Hij was zelfs van mening, dat
de elementen van de economische
unie niet op harmonische wijze kun
nen worden uitgewerkt, zolang de
politieke vormgeving binnen Europa
nog geen gestalte heeft gekregen.
De perioden voorafgaande aan ver
kiezingen, zijn altijd vol onzekerheid,
aldus de heer De Koster. Waarneer
eens in de vier of vijf jaar verkie
zingscampagnes en electorale uit
spraken tegeldjikertijd zouden kunnen
plaatsvinden, zou in de resterende
tijd van drie, vier jaar vele malen
vlotter gewerkt kunnen worden. De
verkiezingen in Groot-Brittaoinië bij
voorbeeld kunnen mede beslissend
zijn voor de keuze tussen het kleine
en het grote Europa.
De heer De Koster sprak zijn jaar
rede uit voor en groot aantal leden var
het verbond, dat vandaag de AOW-
leeftijd heeft bereikt. Sprekend over de
economische vooruitzichten voor vol
gend jaar zei hij, dat wij, hoe we on;
ook wenden of keren, de tering weei
ïaar de nering zullen moeten zetten.
,Een reële welvaartsvergroting lijkt
het komende jaar niet mogelijk, tenzij
natuurlijk iedereen bereid is er
te werken, dat de arbeidsproduktiviteit
extra kan stijgen". De heer De Koster
achtte de mogelijkheden voor omzet-
vergroting in het komende jaar door tal
van oorzaken zeer beperkt en dit be
tekent z.i., dat een herziening
prijsbeleid onvermijdelijk zal zijn. in
dien de loonkostenstijging niet binnen
zeer nauwe grenzen blijft. In dit
band zei de voorzitter het te betreuren
dat de regering niet bereid is belasting
verlaging te laten samenvallen met de
verhoging van de premie voor AOW
en AWW. Hij meende, dat de minister
van financiën deze zaak „te geïsoleerd"
ziet. omdat men ter bepaling
effect op de betalingsbalans er
ontkomt loonpolitiek en fiscaal beleid
gecombineerd te beoordelen.
Vermogensaanwas
„Meer welvaart
komend jaar
niet mogelijk''
(Van onze soc.-econ. redactie)
deel ten koste gaan van de investerin
gen in bedrijfsoutilloge en daarmee
ten koste van onze economische groei.
.Ook zy, die aanspraak wensen te ma
ken op een rechtstreeks aandeel in de
ermogensaanwas. moeten zich dit reali-
eren". aldus de voorzitter, die betwij
felde of de in dit opzicht door de vak
centrales gewezen weg de juiste is.
„Het is de functie van de aandeelhou
der vermogen ter beschikking te stel
len met kans op winst of verlies. Vol
gens het plan van de vakcentrales wordt
echter niet iets extra's naar de onder
nemingen toegebracht, neen. er worden
vermogenstitels uitgehaald. Voor dege
nen. die wél bereid zijn besparingen ter
beschikking te stellen van de onderne
mingen, een weinig aanmoedigend idee.
Het leidt immers tot een zich jaarlijks
herhalende verwatering van het aande
lenkapitaal. óók dat van de werkne
mers". aldus de voorzitter, die het idee
van de vermogensaanwasdeling para
doxaal noemde: men acht particulier be
zit belangrijk en wil dus vermogens
vorming stimuleren, maar als middel
hanteert men de vermogensverwate-
ring". De heer De Koster deelde
dat het verbond zich zal beraden
methodes van bezitsvorming, „die wèl
voor verwezenlijking vatbaar zijn".
Pas op de plaats
De bewindsman herhaalde het stand
punt van de regering, dat (mede gezien
dc plannen voor optrekking vam de
AOW) voor 1965 zoveel mogeiyk pas op
de plaats met arbeidskosten noodzakelijk
is. Voortzetting van het prijsbeleid noem
de hij een logisch complement hiervan
en de minister aeed een beroep op de
werkgevers hieraan mee te verken, want
bij afglijden naar inflatie staat de eco
nomische groei op het spel.
„Het grote punt in het prijsbeleid is
het voorkomen van een loon-priJsspiraal.
Het gaat hier om een reëel gevaar. Men
herinnere zich de onrust in december/
januari en vooral ook na het bekend
worden van de april-cijfers met betrek
king tot de prijsindex voor de kosten
van levensonderhoud. De vakbeweging
stond terecht al op de stoep van het
departement en ook de ondernemers wa
ren toen ongerust. Gelukkig is er daar
na een belangrijke terugval gekomen",
zo zei prof. Andriessen.
Kritiek op overheid
De minister ging ook in op de kritiek,
die herhaaldelijk op de overheid wordt
geleverd t.a.v. de prijspolitiek en het
overleg. Wat het eerste betreft zou de
overheid een slecht voorbeeld geven.
maar men moet volgens minister An
driessen bedenken, dat voor overheids
bedrijven dezelfde prUsgedragsregels
gelden als voor het bedrijfsleven. ,.Ook
de bestuurders van gemeentebedrijven
verlaten wel eens met rode hoofden het
Bezuidenhout. Helaas doen zich echter
vele verliesposities voor in de overheids
sector en dan is prijsverhoging onont
koombaar. Daarbij is toch zoveel moge
lijk naar temporisering en naar mati
ging gestreefd", aldus de bewindsman,
die t.a.v. het veronderstelde gebrek aan
voldoende overleg zei „bijna niet anders
te doen dan van de ene overlegtafel
naar de ander te wandelen en nóg is het
niet genoeg. De nieuwste wens is over
leg over de troonrede met het bedrijfs
leven. Waar blijft zo de verantwoorde
lijkheid van de regering?" Minister An
driessen noemde overleg zeer belang
rijk, maar geen doel in zichzelf. Het
doel van overleg is z.i. om micro-econo
mie en macro-economie zoveel mogelijk
te harmoniseren. Hij erkende, dat het
bedrijfsleven thans te maken heeft met
een bijzondere druk van de overheid,
die zich toespitst op het prijsbeleid en
de bouwvergunningen, maar „de jaren
met de meeste overheidsbemoeiing zijn
de jaren met de meeste groei geweest
gemiddeld 2 pet gedurende de jaren van
19001940 en gemiddeld bijna 5 pet na
1945". In dit verband wees de minister
er o.m. op, dat de maximale bouwpro-
duktie voor de industrie, in geld uit
gedrukt. ongeveer 75 pet groter zal zjjn
dan in 1957.
bemoeien met de interne organisatie
van de onderneming ter bescherming
van de sociale positie van de werk
nemers in het bedryf".
Deze uitspraken, die aan duidelijkheid
niets te wensen overlaten, deed de voor
zitter van het Nederlands Verbond van
Vakverenigingen, drs. D. Roemers, he
denmiddag in een rede op de algemene
ledenvergadering van het Verbond van
Nederlandse Werkgevers in Vlissingen.
Hy bepleitte een zodanige hervorming
van de structuur der onderneming, dat
het de ondernemers onmogelijk wordt
de werknemers als „baaltjes meel'* te
beschouwen. (Deze uitlating veroorzaak
te nogal wat hilariteit, die ongetwijfeld
mede werd ingegeven door het feit, dat
de voorzitter vaoi het werkgeversver
bond, de heer H. J. de Koster, meelfa
brikant is
Daartoe achtte de heer Roemers het
o.m. nodig; dat aan werknemers, in ana
logie met het wettelijk recht voor de
aandeelhouders, een recht van enquête
wordt toegekend teneinde door onaf
hankelijke deskundigen een onderzoek
te kunnen laten instellen naar het beleid
van de directie. Voorts zou aan de werk
nemers een mogelijkheid van beroep
moeten worden toegekend tegen bepaal
de ondernemingabesligsingen, waardoor
zich een code van juist ondernemings
gedrag t.o.v. de werknemers zou kunnen
ontwikkelen. Herinnerende aan de mas
sale ontslagen in Gouda en Winterswijk
zei de heer Roemers,,De werknemer
dient toch het recht te hebben te doen
onderzoeken of zijn belangen kennelijk
onredelijk verwaarloosd zijn. Dat klemt
temeer, indien ondernemingen worden
aangekocht om het daarmee verkregen
onroerend goed met speoulatiewinst te
verkopen. Men krijgt dan wel sterk de
indruk, dat de werknemers baaltjes meel
zyn, die achteloos in de hoek worden
geworpen".
Niet verzanden
In dit verband pleitte de N.V.V.-voorzit-
ter tevens voor verscherping van de pu-
blikatievoorschriften, ook voor grote be
sloten n.v.'s, spreiding by de keuze van
commissarissen en matiging by de be
loning van de ondernemingsleiding. ,,Het
betoog, dat in 1965 het walletje by het
schuurtje moet biyven, maakt bij de
werknemers minder indruk, naarmate
de conjmissarissenbeloningen en de tan
tièmes voor directieleden en commissa
rissen hoger zyn".
Over het plan van d drie vakcentra
les m.b.t. vermogensaanwasdeling zei drs
Roemers niet erg enthousiast te zyn
over de adviesaanvrage aan de S.E.R.,
„Wy vinden serieuze studie prachtig,
maar wy willen niet verzanden in een
eindeloze discussie. De heer Roemers zei
alle kritiek op het plan niet van tafel
te willen vegen, doch het te betreuren
zo weinig alternatieven te hebben ge-
Hik-
en
hijgstijl
Met betrekking tot het overheidsbe
leid in de verdere toekomst verklaarde
minister Andriessen, dat nog meer aan
dacht zal worden besteed aan de struc
turele ontwikkeling, waardoor het con
junctuurbeleid vloeiender kan worden
en minder gekenmerkt zal worden door
de „hik- en hijg-styi". Daarby zyn mid
dellange termijnprognoses van belang,
o.m. voor de arbeidsmarkt en voor de
loononderhandelingen, die dan wellicht
minder afliankehjk kunnen zyn van de
conjuncturele spanning op één moment.
Ook het regionale beleid moet worden
bezien in een langere-termyn-perspee-
tief. .Er zyn grotere eenheden nodig.
Men moet niet naast elke kerk een fa
briek willen neerzetten". Ook moet. al
dus minister Andriessen, nog meer re
kening worden gehouden met interna
tionale verhoudingen, waarby hy o.m.
wees op het belang van directe hulp
aan ontwikkelingslanden.
36
„Hallo, Cor, ben je 't zelf? Jawel, met Ma-
_.e. Bijna te veel van 't goeie, hè, nu je me
straks gezien hebt."
,,'t Pak van Kees is nog niet klaar, hoor.
„Jö, schiet gauw op met je pak! Daar
zorg jij wel voor, dat 't niet klaarkomt. Nee,
zonder gekheid. Kees puzzelt zich gek op die
Appelaar. Inspecteur Verdonk loopt er ook al
mee rond. Nu vraagt Kees, of jij je nog méér
kunt herinneren van de voorgeschiedenis.- Ze
schijnen een ontbrekende schakel te zoeken
„Op 't moment niet, maar misschien krijg ik
>g een helder ogenblik."
„Gebruik dat dan alsjeblieft voor Kees z'n
pak. Heldere ogenblikken zijn zo zeldzaam bij
jou. Ja. van je familie moet je 't maar hebben,
hè? Maar in alle ernst: weet jij iemand, die
méér weet? Je kent zoveel mensen van vroeger,
veel meer dan ik."
„Kees zou zich eens tot Johan Broos moeten
wenden, de huisknecht van 't Lyneveldt."
„Johan Broos! Daar zeg je iets! Die heeft ze
natuurlijk op 't Huis meegemaakt. Mooi, ik zal
't Kees zeggen, bedankt, hoor! Jullie koffie was
lekker, ik geloof, dat ik voortaan iedere dag
kom manen om 't pak. Daag!"
O, dit middaguur, dit met Appelaar-elektrici
teit overladen middaguur. De bruigom, in de
kantine eet zijn brood in een roes van jool. Hij
geeft rondjes koffie weg en luistert met een bre
de grijns naar het schone lied: houd er de
moed maar in.
In haar keukentje zit een kleine, moede vrouw
voor haar bordje met haar gewone sneetje brood.
Ze merkt dat ze niet de minste eetlust meer
heeft na het gebakje bij de koffie en kieskauwt
plichtmatig verder. Dan laat ze zich wegzinken
in een halfslaapje en overlegt al doezelend dat
dit beslist een van de schoonste momenten is
van de feestdag.
In de stad wandelt een jonge moeder met haar
dochtertje door een van de grote warenhuizen.
in de
Mussenstraat
door M. A. M. Renes-Boldingh
Ireentje baooelt honderd u.t. Ze moet helpen om
een passend geschenk te ontdekken voor opa en
oma. ze brengt alle winkeldames in verrukking,
maar klaar komt Gerda niet. Misschien is zij er
zelf niet genoeg met haar gedachten bij, mis
schien denkt ze te veel aan een eenzame man
en een elfenkindje en aan de wending, die er
in haar lot kan komen. Maar hoe moet dat gaan,
wanneer ze* trouwen zou uit het huis aan de
Mussenstraat. met alle consequenties van dien?
Als een fantoom staat het voor haar. 't gaat
sluipend met haar mee en belet haar het vele
te zien, dat de etalages bieden. En Ireentje ont
vangt van haar moeder niet de enthousiaste me
dewerking, waarop ze meent recht te hebben.
Ergens in Brabant staat de meester van het
tweemansschooltje te dubben, wat hij zal doen.
De dokter ls die morgen geweest en heeft bij
allebei de kinderen slijmhoest geconstateerd, 't
Moedertje, dat niet veel meer hebben kan in de
ze laatste, zware weken eer nummer drie komt,
is in tranen.
„Ik ga niet", zegt Gerrit Appelaar, „ik zal
een telegram sturen, dat ik onmogelijk weg kan.
Moeder zal het wel begrijpen."
„Ja maar, ik vind 't zo jammer voor jou,
Gert", snikt Riek, „waarom ben ik ook niet flin
ker! Je hebt je erop verheugd om je broers en
zusters terug te zien. En moeder! Je bent zo
gek op je moeder."
Gerrit Appelaar kijkt met een verre vreemde
blik uit het venster, 't is duidelyk, dat hij niets
ziet van wat voor ogen is.
„Juist daarom, Riek. Omdat ik van moeder
houd, omdat ik iets begrijp van wat haar leven
loodzwaar heeft gemaakt, daarom wil ik nu bij
jou blijven, 't Zijn van ons beiden de kinderen,
deze twee en 't kleintje, waarop we hopen. Een
man mag de moeder niet alleen laten opdraaien
voor de zorgen van 't gezin. Twee waren er no
dig om ze ter wereld te brengen, twee zyn er
nodig om de lasten te dragen."
Met glansende ogen ziet Riek haar man aan.
„Je bent een lieverd", zegt ze, „verstuur
maar gauw dat telegram En hoor eens, Gert,
als alles hier in kannen en kruiken is, vragen we
moeder te logeren. Dan móet ze komen, hoor."
Ja. en dan zijn daar natuurlijk Frans en Joke,
die de krachten van het Appelaarfeest bespeu
ren. Wat Joke betreft, geheel tegen haar aard
en gewoonte in voelt ze zich doodmoe, wanneer
ze huiswaarts fietst. Ze heeft 't gevoel, of ze
enkele zware ziekenhuisdagen heeft beleefd, in
plaats van een halve dag! Eerst de heer van
't Huis met zyn vreemde ongrijpbare en ondefi
nieerbare metgezel. Daarna moeder Appelaar,
dominee Fynaert, 't zonderlinge feestgesprek.
Wat is dit alles, wat moet dit alles, wat is de
bedoeling hiervan! Heer. indien Gij op deze
dag een bladzij uit het levensboek wilt openleg
gen, geef ons dan ook de ogen, om uw runen
schrift te lezen.
Heerlyk veilig, badend in zonlicht en vrede
is de Lynnehoek een wereldje op zich zelf, de
wereld van Frans en haar en hun Anjo. Een we
reldje, waar 't goed is te leven en te werken,
omdat 't alles open en klaar is voor God en de
(Wordt vervolgd)
vanavond
Hilversum I, 402 m. 19.00 Nieuws, tfn
weerpraatje 19.10 Radlokrant 19.30 Gees
telijke liederen (gr) 19.45 Op de mar» af.
praatje 19.50 Lichte gram 20.10 Boeren en
Burgers in Buitenveen, hoorspel 20.04 Sa
men uit - Samen thuis, gevar programma
22.00 Kerkorgelconcert 22.30 Nieuws 22.40
Avondoverdenking 23J35 Boekbespreking
23.00 Platennieuws 23.30 Vers in het ge
hoor, literair programma 23.55—24.00 Nws.
Hilversum II, 298 m. 19.00 Voor de kin
deren- 19.05 Sportparade 19.30 Amateurs-
programma 20.00 Nieuws 20.03 Stereofoni-
sche uitzending: Bariton en piano; klass
liederen 20.15 Stereofonlsche uitzending:
Concertgebouworkest en solisten: klat
vantvond
Televisie. Nederland I: NTS: 19.30
Agrarisch nieuws 20.00 Journaal. KRU:
!0.20 Kijk op Kunst 20.50 Ex Wonderkind
Man on the mountafntop). TV-spel 21.50
n één geest, documentair programma.
voetbalwedstrijd FenerbahceDWS te
Instanboel.
Nederland II: NTS: 20.00 Journaal.
AVRO: 20.01 Amusement in Tokio:
documentaire film over de Japanse show
business 21.3022.10 AVRO's Televizier.
TV-Noordzee: 18.30 uur; Mr. Ed stemt
tegen. Mr. Ed. het sprekende paard;
18.58 uur ..Het ontstaan van stormen"
uit de serie „Wist u dat 19.18 uur
Machten in de Middelandse Zee (Victo
ry at Sea"). Pauze. 22.00—23.00 uur: De
Programma voor morgen
Hilversum I, 402 m. KRO: 7.00 Nieuws
7.10 Het levende woord 7.15 Ouverture
radio voor vroege mensen 7.55 Overwe
ging 8.00 Nieuws 8.15 Voor de Jeugd 8 20
10.05 Prograr
»ars 11.00 Voor dc zieken 11.40 Piano-
lek 12.00 Angelus 12.04
iiteitei
13.15 Wissew
13.35 Voor
(gr)
13.41
Llchte-
no en altviool: klass liederen *17.00'Voor
de jeugd 17.30 Lichte gram.
Hilversum II, 298 m. VARA: 7.00 Nieuws
7.10 Ochiendgym 7.20 Socialistisch striid-
lier 723 Lichte gram (7.3o Van de voor-
paginae. praatje) 8.00 Nieuws en socialis
tisch strijdlied 8.18 Lichte gram 8.50 Gym
voor de vrouw 9.00 Te land en te water.
Informatief programma voor weg- on w«-
terweggebruikers VPRO: 9,40 Morgenwij
ding. VARA: 10.00 Schoolradio 10.20 Llchie
garam 11M Nieuws 11.02 Voor de kleu
ters 11.15 Voor de vrouw 11,15 Gitaarspel
12.10 Tontoonstellingsagenda 12.15 Actua-
12-2° H®g®ringsultzending: Voor de
landbouw 1220 Meded
12.33 Olympische
Mededelingen, i
aeungen, eventueel actueel of gram
Beursberichten 1330 Stereofonlsche
uitzending: Alt en piano: klass en mo
derne liederen 13.55 Gevar programma
1330 Lichte orkestmuziek en zangsoliste
VPRO: 16.00 Nieuws. Asnslultend- Ver
bondenheid met huir en hof (2). lezing
1-iÜ Mc,ht* sram 5630 Voor de Jeugd
li.OO Solisten van weleer (gr) 1730 Rond
uit:-gevar programma 18.00 Nieuws 18 15
Conferentie van de Europese kerken te
Nyborg 18.20 Lichte muziek 18.30 Bèta
Nieuws uit de wereld van de natuurwe
tenschappen 18.40 Jazzmuziek.
Teler»..,: NOT/NTS: 11.05-11 30 School
televisie - Ontwikkelingsgebieden.
