Susetya
Reksasiswaja
Grondige omvorming „„„8
kwam van Bali om van zijn geloof te getuigen
LM™
ZO BEGON HET...
I
i VAN HET KERKELIJK LEVEN i
paradijselijke toestanden in de onderneming
Puriteins verleden in Sydney
Schuld en schuldgevoelens
DEZE WEEK IN EEN W0E1IGE WERE1D
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1964
„Het was maar een klein stukje papier"
Gesprek op het (Hervormde)
Zendingscenirum te Oegstgeest.
Van links naar rechts: ds. P.
Mackaay en de heer en mevrouu
Susetya Reksaiswaja.
Het t
Van een onzer redacteuren)
gels van
zondagsschool had geleerd...
Susetya Reksasiswaja vertelde: „De oorlog met Japan
was voorbij. Een paar maanden daarna, op 19 november
1915, ging ik als soldaat met de Indonesische troepen van
Oost-Java naar Bali. Op een gevangene had ik een papier
tje gevonden waarop stond geschreven: Ga niet alleen door
t leven, die last is u te zwaar, en die twee regels zetten
T?eua?nu het,de?ken- Ik nam het Papiertje mee naar Bali en
ik neb net altijd bij mij gehouden.
Ik was Islamiet. Van het christendom wist ik nog niet erg
veel, ik kende alleen maar het Onze Vader, maar het trok
me aan. Het christendom was voor mij iets concreets. Het
leerde, dat je je tot God mocht wenden, dat je recht
streeks met Hem in kontakt kon treden.
Later, toen ik op Bali krijgsgevangene was gemaakt,
kwam ik in aanraking met Hollandse soldaten. Onder hen
was er een, die veel brieven van thuis kreeg. Op een keer
liet hij mij een brief lezen. Er werd een tekst in genoemd.
Marcus 10:45: Want ook de Zoon des mensen is niet geko
men om zich te laten dienen, maar om te dienen en Zijn le-
bipgtbleverL 0l* losprii' VOOT velenDie tekst mii altiid
RUST
Weer later ben ik, op Bali, de
kerk gaan bezoeken zonder dat ik
feitelijk wist waarom ik dat deed.
Ik probeerde in de eerste plaats
daar rust te vinden, maar ik
moet zeggen, dat het me dikwijls
is tegengevallen. En toen kwam
ik door dominee Made Aiub in
kontakt met de Balische kerk.
Ik heb in die tijd vele christe
nen mogen ontmoeten: Masmihar-
so, een verpleger-evangelist van
de kerk van Oost-Java. die naar
Bali was uitgezonden, Massastro,
een warong (koffiehuis) houder,
eveneens een evangelist, wiens
zaak een centrum was van evan
gelisatie. en dr. H. J. Franken,
die ik al eerder had ontmoet
KRACHT
Susetya Reksasiswaja is een
rustig, vriendelijk mens. Hij Is
niet groot van stuk, en hij is wat S^MOOL
de zwijgzame kant. Het is
ne en daarop twee ogenschijn
lijk simpele regels!
Hij trok met de troepen naar
Bali en op Ball werd hij onder-
Wijzer op een particuliere school.
INSPECTIE
Men moet veel in hem hebben
gezien, hij moet zijn vak goed
hebben verstaan. Hij werd ge
vraagd voor leraar aan de nor
maalschool op Bali, en later werd
hij aangezocht om op de Kleine
Soenda-eilanden een inspectie
voor de lichamelijke opvoeding op
poten te zetten, een goed-betaal-
de gouvernementsbetrekking.
En toen gebeurde het. In 1955.
Ds. H. J. Visch wilde een chris
telijke muloschool bouwen, waar
voor geld was bijeengebracht.
Maar ds. Made Ajub, voorzitter
van de Synode van de Balische
kerk. durfde het niet aan. Suse
tya Reksasiswaja wel. Hij stapte
naar ds. Made Ajub en zei: Als
de Balische kerk die school durft
bouwen, durf ik directeur te wor
den. En toen is die school er ge
komen, omdat Susetya Reksasis
waja bereid was zijn baan-met-
vooruitzichten er aan te geven.
bouwd, stond zij op een stuk
land buiten Denpassar, nu staat
zij in het centrum, zo is de stad
uitgebreid. Op het ogenblik telt
zij 220 leerlingen, zeven leer
krachten en een schoolpredi-
kant. Bij het jongste examen
bedroeg het percentage geslaag
den 82Vs. Van het aantal leer
lingen is 25 pet. christen".
De school staat op heel Bali
goed bekend. Van heel het eiland
laten ouders hun kinderen als
leerling inschrijven. Uit een
dorp in noord-Bali zijn acht kin
deren naar de school gekomen.
Susetya Reksasiswaja zei: „In
het begin hadden we het heel
moeilijk, maar we hebben dur
ven doorzetten in het geloof aan
de kracht van het gebed. We
hebben veel gebeden en God
heeft het gebed verhoord."
ZAAD
seerd op de liefde tot de Heer".
We stampen onze leerlingen niet
alleen vol met kennis, we bren
gen hun mede het evangelie en
wel zo, dat ze er door veranderd
worden.
En die veranderingen worden
door de ouders ontdekt, en dat
heeft wonderlijke gevolgen. Over
al op Bali verrijzen gemeenten.
Je ziet het zaad, dat in de grond
is gestopt, overal opkomen, ineens.
In Oost-Bali was een kleermaker
tot geloof gekomen. Hij werd ge
doopt en de dag daarna vervoeg
de hij zich bij zUn dominee met
dertig mensen, die eveneens de
Zo is het dan begonnen. Ze
ven jaar geleden maakte ds. P.
J. Mackaay, secretaris van do
Raad voor Uitwendige Zending
van de Nederlandse Hervorm
de Kerk een reis door Indone
sië bij welke gelegenheid hij
ook een bezoek bracht aan Ba-
li. Daar kwam hij in kontakt
met het echtpaar Susetya Rek
sasiswaja en na een gesprek
met hen groeide bij ds. Mac
kaay het verlangen het echt
paar naar Nederland te laten
overkomen om het hier te laten
vertellen over zijn werk en over
de Balische kerk.
Door allerlei omstandigheden
kon aan het plan niet direkt
uitvoering worden gegeven.
Maar nu is het dan gebeurd.
De heer en mevrouw Luh Km-
dran-Reksasiswaja bevinden
zich sinds enkele weken op het
Hervormd Zendingscentrum to
Oegstgeest.
Dat dit mogelijk is geworden
is voor een groot deel te dan
ken aan de Jeugdzendingscom-
missies van de classes Rotter
dam en Den Haag. De Jeugd-
zendingscommissie van de clas
sis Rotterdam heeft reeds eer
der van zich doen spreken. En
kele jaren geleden bracht zij in
een paar maanden een bedrag
van 23.000 bijeen ten behoeve
van een huls voor prof. dr. E.
Jansen Schoonhoven in Kame
roen, die daar aan de theologi
sche school zou gaan doceren.
En nu liep zij weer met de ge
dachte rond een aktie te begin
nen, maar zij wist niet precies
in welke richting zij had te
zoeken.
Toen de synode van de Ba-
lische Kerk er in toe stemde,
dat het echtpaar Susetya
Reksasiswaja door haar afge
vaardigd naar Nederland
ging, stond ineens duidelijk
voor ogen wat er viel te doen.
Er zou een aktle worden opge
zet voor de bouw van een mu
lo-school voor de Balische kerk
en in dit kader zouden de
jeugdzendingscommissies gel
den bijeen brengen om het
echtpaar nit Bali te laten over-
Deze aktie is intussen van
start gegaan en draait nu vol
op. Nederlandse Hervormde
Jeugd gaat de Balische kerk
helpen. Wat men wenst Is ze
ker een bedrag van 10.000
bijeen te brengen.
Een van onze redacteuren
heeft met het echtpaar Susetya
Reksasiswaja gesproken en het
laten vertellen over zijn leven,
hoe het tot God is gekomen en
hoe het onder vele zegeningen
zijn werk mag verrichten. Het
verhaal is hiernaast gepubli-
1 CLASSIS ZEIST GEREF. KERKEN:
elkaar. Het is heerlijk in Gods
Wijngaard te mogen arbeiden. Hij
maakt het wel met ons".
VAKANTIE
ten tc komen. Maar hij lcomt
„los" als hij kan vertellen hoe
God zijn leven heeft geweveh, als
hij kan vertellen hoe hij in zijn
werk God mag dienen. Dan ge
tuigt hij met een kracht die hem
tot een ander mens maakt. Hij
vertelt boeiend, omdat hij spreekt
uit overtuiging, omdat hij tot
spreken wordt gedreven. Gedre
ven uK liefde tot zijn Heer. En
zo is het ook met zijn vrouw. Ze
vertelde: „Ik was Hindoese. In
mijn Jeugd, en ook daarna, ver
keerde ik veel in de kring van
christenen, Ik deed In alles met
hen mee, maar het zei me niets.
Toen ben Ik tot de ontdekking ge
komen, dat je als mens niet de
Here zoekt, maar dat Hij jou
zoekt en dat Hij Je dan nooit meer
loslaat. Je kunt zo maar niet van
Hem weglopen. Ik heb mogen er
varen, dat het leven In de Here
heel anders is dan zonder Hem".
ONDERWIJZER
Susetya Reksasiswaja werd ge
boren op Oost-Java, op 23 juni
1924, als zoon van een onderwij
zer. Het heeft wellicht van ston
de af aan vastgestaan, dat hij
school bezocht hij de kweek
school te Bandoeng, maar hij
was met zijn studie nog niet ge
reed, toen de oorlog met Japan
uitbrak. Later wist hij toch het
onderwijzersdiploma te behalen.
Wie zal zeggen, welk een in
vloed de oorlogsjaren op zijn le
ven hebben gekregen! Een stukje
papier, gevonden op een gevange-
Su'Hei^a ReJisa&swaja vertel
de: „Toert de School werd ge-
De heer
Reksasiswaja. of,
officieel te geven: Luh Kendran-
Reksasiswaja. zijn voor een half
jaar naar Nederland gekomen om
te vertellen over hun werk, over
de weg van het evangelie op Bali.
Wonderlijke ervaringen hebben
zij opgedaan. Mevrouw Reksasis
waja vertelde: Zeventien jaar
geleden kwam mijn moeder bij
ons in huis. Zij bleef Hindoese. Tot
voor drie jaar. Toen op Pinkster
dag, terwijl we naar de kerk gin
gen. zei onze dochter: Oma, zou
je je niet laten dopen? En het
antwoord was: Ja, kind, want de
man tegen wie ik al vele jaren
een wrok koesterde heb ik verge-
Susetya ven. Mijn moeder heeft niet eer
der zich aan God willen geven,
voordat ze vrij tegenover Hem kon
staan."
Twee mensen zijn uit Bali
overgekomen, twee nog jon
ge mensen, die niet kunnen
zwijgen over hun rijkdom in
God. Twee mensen, die op
vele terreinen op Bali
werkzaam zijn en niet an
ders kunnen doen, dan van
de vreugde, die door Jezus
Christus in hun hart is ge
komen, anderen deelachtig
te maken.
En het was maar een ge
woon stukje papier met twee
regels van een vers, dat
Susetya Reksasiswaja eens
op een krijgsgevangene
vond
(Van onze kerkredactie)
Alleen een grondige omvor
ming van het patroon van het
gereformeerde kerkelijk leven
kan de plaatselijke kerken in
staat stellen om het evangelie
door geheel de gemeente te
doen verkondigen. Dit is een
vergaande overtuiging die
werd uitgesproken door de
„deputaten voor evangelisa
tie" van de classis Zeist van
de Gereformeerde Kerken. De
uitspraak komt voor in de pro
loog van een nota die in ge
reformeerde kring sterk de
aandacht getrokken heeft, zo
sterk dat de nota over ge
meente en evangelisatie op
nieuw gedrukt moest worden
voor landelijke verspreiding.
De nota komt tot de volgende
conclusies, die door de clas
sis Zeist werden aanvaard:
Er moet
toenemende
godsvrucht komen, opdat de ge
meenteleden zich weer persoon
lijk verantwoordelijk weten voor
de ongelovige naaste.
Het huisbezoek moet meer
bestaan uit ..toerusting
dienstbetoon.
Als oorzaak wordt allereerst
genoemd het feit dat de huidige I
organisatievorm behalve positie- f
ve waarde toch ook een rem- I
mende invloed heeft. De ge
meente wordt het recht gegeven I
weinig of niets te doen, omdat
de evangelisatie-opdracht gede-
legeerd is naar
ke leiding pas veel te laat ge-
wezen op de evangelisatorische
taak van de gemeenteleden. I
Toch hangt het ontbreken van 1
.persoonlijke verantwoordelijk-
O Het verdient aanbeveling de
oudste catechisanten, die open
bare belijdenis van hun geloof
willen afleggen, niet alleen de
kennis der belijdenis bij te bren
gen, maar ook de oefening in
de godsvrucht en de praktische met het persoonlijk geestelijk le-
toerusting tot dienstbetoon, om ven _Van de leden der gemeen-
zo (1) de eenheid van woord en
daad te laten uitkomen en (2)
de persoonlijke verantwoordelijk
heid voor de naaste te accentue-
Het werk van de bestaande
buurt-, bijbel-, en gesprekskrin- breken
gen moet mede in dienst staan
van de apostolaire opdracht.
gemeen-
te. Waar dit leven niet meer I
gezond functioneert, is van een 1
drang om het evangelie door te
geven aan de naaste al weinig j
meer sprake. De nota spreekt
„vaak oppervlakkige
verhouding tot God" en „het ont- I
breken van het regelmatig per-
soonlijk verkeer met de bijbel."
Evangelisatiewerk
Ambtelijk
Zo lang er ondernemingen zijn. waarin
een aantal werknemer» arbeidt, zo lang be
staan er ongeschreven en geschreven regels
voor hun gedrag in die ondernemingen.
Tegenwoordig wordt daarover, als liet gord
is, in de ondernemingsraad overleg ge
pleegd. Voorheen geschiedde dc vaststel
ling eenzijdig door de ondernemer, de pa
troon. Hoe ze er dan uit kwamen te zien,
bewijzen de volgende „regels ten burele",
in 1852 uitgevaardigd door een vennoot-
•chap van „Kooplieden en Handelaren in
Scheepsbenodigdheden" in de Australische
stad Sydney:
De dagelijkse gebeden zullen iedere
morgen gezegd worden in het Grote
Kantoor. Dc klerken dienen aanwezig
1 Godsvrucht, Properheid en Stiptheid
zijn karaktertrekken, dewelke onont
beerlijk zijn voor een goede handel. Overschoenen en
Kleding dient sober te zijn De kler
ken zullen zich hoeden voor het dragen
van kleding in opvallende kleuren en
van kousen, die niet gestopt zijn.
2 °P
van de Gouverneur van
deze Kolonie heeft onze firma de werk
uren verminderd en het personeel dient
van nu af slechts op weekdagen ten
hurele aanwezig te zijn tussen 7 ure
des voormiddags en 6 ure des nanpd-
dags. De Sabbath dient voor de kerk
gang: maar mocht een oorlogsschip of
enig ander vaartuig victualiën van node
den.
en mogen mei
den aangehouden, maar
hoofdbedekking kunnen
iur weer gedragen wor-
Er is voor een kachel gezorgd ten ge
rieve van de klerken. Steenkool en
hout moeten in een kast geborgen wor
den. Aanbevolen wordt, dat iedere kan
toorklerk gedurende de tijd van het
7 De klerken mogen het vertrek niet ver
laten zonder toestemming van de chef.
Het is toegestaan, de natuurlijke drang
te volgen, waarvoor dc klerken de tuin
achter de tweede poort kunnen ge
bruiken.
Q Het hunkeren naar tabak, wijn of ster
ke drank is een menselijke zwakheid
en derhalve verboden voor alle kantoor
klerken.
1 A Nu de kantooruren drastisch zijn ver
minderd, is het tot zich nemen van
voedsel toegestaan tussen half tsvaalf en
twaalf uur, maar het werk mag onder
geen enkele voorwaarden worden on
derbroken.
J J De klerken moeten zelf hun schri
pennen meebrengen. Een slijper is
aanvraag bij de chef beschikbaar.
ÏO De chef zal een oudste klerk bene
men, die verantwoordelijk is voor
properheid van liet kantoor en al
jongste cn aankomende klerken zuil»
zich 40 minuten voor liet gcnieenscliai
prlijk gebed bij hem melden voor li
schoonmaken der vertrekken en zij ze
len na kantoortijd blijven voor derg
lijke werkzaamheden. Borstels, bezem
zeep en water worden door de firn
beschikbaar gesteld.
13
De i
ire, verhoogde
■eklont
Jongens tot 14 jaar ƒ0.52 Jongste be
diende 2,40 Aankomende klerken
4,50 Klerken 5,50. Oudste klerken na
15 dienstjaren bij de firma 10,25.
De directie erkent het humane van de
nieuwe arbeidswetten, maar verwacht, dat
ieder een verhoogde hoeveelheid werk zal
afleveren ten einde deze bijna paradijselijke
arbeidsvoorwaarden te compenseren.
'fe
goed en grondig Is georganl-
seerd, maar dat er toch tege
lijkertijd ln brede kring een ze-
Iker onbehagen Is door hot lage
percentage mensen dat vla dit
evangelisatiewerk tot de kerken
I toetreedt. De nota zegt: „Wij
zijn sterk introvert en niet „mis-
I sion-mlnded". Het evangelisatie-
patroon, waarbij het accent valt
I op het georganiseerde werk,
waarin slechts een heel gering
I deel van dc gemeente actief
meedoet, heeft zich vastgezet...
I De ongeorganiseerde spontane
evangelisatie ontbreekt."
I
AlsNndirecte oorzaak van dit I
falen wordt dan nog gezegd dat 1
reeds in het begin van de refor-
matie het accent te yeel viel, pp I
de ambtelijke organisatie en d£
inrichting van de eredienst. Hdt,
ambt kreeg een te eenzijdig ae- I 1
cent. Daar kwam bij dat het ont
staan van de Gereformeerde ker- I
ken sterk bepaald is door de I
strijd om de waarheid en daar-
tuut.
Na een overzicht van de „bij-
belse gegevens betreffende het I
gemeentezijn" komt deze nota
dan tot de viervoudige uitspraak I
die wij boven weergaven. I
idgev
door dr. Paul Tournier, Uitga
ve W. ten Have n.v., Amster
dam.
„Schuld en schuldgevoelens" is
het boek vsn een arts voor dokto
ren, maar iedere ouderling zal er
goed aan doen dit boek aan te
schaffen en te lezen. Tournier, be
kend door zijn boek „Radicale the
rapie" (Behandel de zieke en niet
de ziekte) sprak op een conferen
tie op het vormingscentrum van
de Wereldraad van Kerken. Bos-
sey, tot artsen over de problema
tiek van schuldgevoelens. Hij
heeft zijn lezingen op schrift ge
steld. Op eenvoudige wijze, met
talloze verhelderende citaten uit
de bijbel en aanhalingen uit zijn
dokterspraktijk, laat hij zien dat
er vermeende schuldgevoelens
zijn, maar vaak om de echte
schuld tegenover God te bedekken.
Hij toont de diepte van de echte
schuld, dan het gevaar van oorde
len over de ander als een vlucht
voor eigen schuldbesef, vervolgens
de vrijspraak van Christus en uit
eindelijk de volledige oplossing,
daar God betaald heeft en wij
onze schuld mogen belijden Tour
nier heeft de gave om bijbelge
deelten ineens in een nieuw licht
te stellen, ook al zullen sommige
lezers een heel enkele keer
eens een vraagteken in de kant-
lin plaatsen. Dit boek kan ieder
helpen die pastoraal werk doet,
maar het is tegelijkertijd een pas
toraal gesprek met ieder die het
met aandacht wil lezen
dreigde gebieden te kunnen 1
Tsjombe liep in de Afrikaanse eenheids-val - Les uit
incident in Golf van Tonkin
Huurlingen
TIET ZIT premier Tsjombe
van Kongo niet mee. Hij
wordt thans door de Afrikaanse
leiders op eenzelfde wijze be
handeld als de centrale regering
deed, toen hij nog premier van
Katanga was. En dat valt te be
treuren. Destijds bad Tsjombe
zich laten uitroepen tot presi
dent van de afgescheiden staat
Katanga, die niets te maken zou
hebben met de republiek Kongo.
Deze afscheidingsbeweging
moest tot staan worden ge
bracht omdat zij volkomen in
strijd was met de Kongolese
grondwet. Deze wet was in on
derling overleg vastgesteld op dc
ln Brussel gehouden rondetafel
conferentie, welke vooraf was
gegaan aan de onafhankelijk
heidsverklaring op 1 juli 1960.
Wilde men een uiteenvallen van
de Kongolese staat in een groot
aantal kleine staten voorkomen,
dan moest in de eerste plaats
een eind worden gemaakt aan
de afscheidingsbeweging van
Tsjombe. Helaas liet Tsjombe
het zover komen, dat geweld
moest worden gebruikt om te
voorkomen, dat in geheel Kongo
de chaos compleet zou worden.
Hieruit mag worden afgeleid,
dat Tsjombe thans moet probe
ren de moeilijkheden te overwin-
nei, die bil «elf voor een be
langrijk deel heeft veroorzaakt.
Legaal
Dit neemt niet weg. dat hij op
volkomen legale wijze premier
van Kongo is geworden. Er is
geen staatsgreep aan te pas
gekomen. Na moe'zame politie
ke besprekingen hebben alle
Kongolese politieke leiders, die
zich niet buiten de wet hadden
geplaatst door aan opstandige
activiteiten deel te nemen, hem
als regeringsleider aanvaard.
Tevoren had men hem verzocht,
zijn vrijwillige ballingschap te
beëindigen en hem gegaran
deerd. dat hij in vrijheid naar
Leopoldstad zou kunnen reizen.
Zijn eerste optreden als premier
van Kongo viel merkwaardiger
wijs samen met het vertrek van
de troepen van de Verenigde Na
ties. die in Kongo een grote
chaos achterlieten. Tsjombe be
sloot toen, de Afrikaanse landen
te vragen, hem te helpen bij het
bestrijden van de opstandelin-
Toen deze nul op het request
gaven, probeerde Tsjombe het
bij landen als België en de Ver
enigde Staten. Maar ook die
vonden het beter, er niet op in
te gaan. Wel wilden de Ameri
kanen vliegtuigen leveren om de
Kongolese troepen snel naar be
Tsjombe ging vervolgens een
zelfde taktiek toepassen, als hij
in Katanga met succes had ge
daan: hij ging met „blanke
huurlingen" werken, die leiding
zouden moeten geven aan de
Kongolese troepen in hun strijd
tegen de opstandelingen. Al
spoedig bleek echter, dat dit
middel erger zou zijn dan de
kwaal, die men ermee wilde be
strijden. Bovendien was geble
ken. dat de grootste moeilijkhe
den niet door de opstandelingen
zelf werden veroorzaakt, maar
door de regeringen van Kongo-
Brazzaville (vroeger Frans-Kon-
go> en Boeroendi (een vroeger
Belgisch mandaatgebied). Het
was deze buitenlandse inmen
ging in de zaken van Kongo, die
Tsjombe deed besluiten, een be
roep te doen op de nog jonge
en onervaren Organisatie van
Afrikaanse staten, die haar
hoofdkwartier in Addis Abeba
heeft.
Om het deze organisatie wat
gemakkelijker te maken, hem te
hulp te komen, besloot hij een
eind te maken aan de werving
van „blanke vrijwilligers". Een
„verzoening" was op die manier
mogelijk gemaakt.
Doorkruist
De plannen van Tsjombe wer
den echter doorkruist door de
opstandelingen, die in Stanley-
stad, de hoofdstad van Oostpro
vincie, de Volksrepubliek Kongo
proclameerden. De conferentie
in Addis Abeba nam een
besluit, dat noch vlees noch vis
was. Er werd een commissie in
het leven geroepen, die een op
lossing voor de kwestie-Kongo
zou zoeken. De samenstelling
van deze commissie was echter
van dien aard, dat de grootste
tegenstanders van Tsjombe het
voor het zeggen kregen. In Nai
robi. de hoofdstad van Kenia,
kwamen de leden van de com
missie bijeen om besluiten te
nemen. Spoedig bleek, dat zij
niets wensten te ondernemen om
een eind te maken aan de bui
tenlandse inmenging en de re
bellie in Kongo. Alle stappen, die
zij totdusver hebben genomen
lijken erop gericht te zijn, de
val van Tsjombe te bewerken.
To hebben zij zich niet tot de
regeringen van Kongo-Brazzavil
le cn Boeroendi gewend, maar
tot die van... de Verenigde Sta
ten. Met het verzoek, de mili
taire hulp aan Kongo stop te
zetten. Alsof daarmede de moei
lijkheden in Kongo opgelost kun-
ln de val
Men heeft Tsjombe in een
val laten lopen. Het heeft er
thans veel van weg, dat bepaal
de elementen in genoemde Or
ganisatie van Afrikaanse staten
erop uit zijn, in Leopoldstad een
regering aan de macht te hel
pen, die bereid is. zich te scha
ren in de rijen van de neutra-
listische. tegen Moskou en Pe
king aanleunende Afrikaanse
landen. Wanneer de militaire
steun van de Ver. Staten zou
wegvallen, zou de positie van
Tsjombe belangrijk worden ver
zwakt. De Amerikaanse rege
ring heeft al laten weten, dat zij
wel met de vertegenwoordigers
van de Organisatie van Afri
kaanse staten wil praten, maar
dat zulks in aanwezigheid van
Kongolese vertegenwoordigers
dient te geschieden. Bovendien
mag worden verwacht, dat de
Ver. Staten ook nog wel enkele
vragen willen stellen aan de
commissieleden vragen,
waarop het antwoord voor dc
Amerikanen beslissend zal zijn
ten aanzien van de houding, die
Te verwachten valt, dat de
Amerikaanse hulp zal worden
voortgezet. Dit neemt echter
niet weg, dat de positie van
Tsjombe door het optreden van
de commissie bijzonder moeilijk
is geworden.
Incident
terieuze incident in de Golf
Tonkin. Een commissie van on
derzoek. ingesteld door presi
dent Johnson, moet uitmaken,
wat er nu wel en wat er niet
gebeurd is. Zolang het resultaat
van dit onderzoek niet bekend
is,, valt er uiteraard weinig over
het incident te zeggen. Mocht
blijken, dat het incident zich in
derdaad heeft toegedragen, als
op het ogenblik moet worden
aangenomen, dan heeft de bevel
voerende officier in het gebied
van de Golf van Tonkin geen
beste beurt gemaakt. In dat
geval krijgen bepaalde uitlatin
gen van senator Goldwater, die
als kandidaat van de Republi
keinse partij bij de komende
presidentsverkiezingen optreedt,
toch wel een onheilspellend ka
rakter. Zoals men zich zal her
inneren. pleit de senator voor
het machtigen van plaatselijke
bevelhebbers, van kernwapens
gebruik te laten maken, als zij
dat in een bepaalde situatie
noodzakelijk achten.
torpedobootjagers „op spoken
geschoten" hebben, zal die „be
kentenis" haar niet deren. Een
dergelijke publikatie zou slechts
een onderstreping vormen van
de roekeloosheid, die senator
Goldwater ook in dit opzicht ten
toon spreidt.
