Sunkist
Gereformeerden kijken 't meest
Kuipstoel van Volvo
is revolutionair
Pocketboek: draagt bij
tot volksontwikkeling
Karl Richter speelde in
St. Laurenskerk
de
NCR V tevreden over kijk
en luisterondersoek
DE FYSICI", satire
van de eigen tijd
FEEST
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1964
Meer bewolking
LIET krachtige hogedrukgebied boven
Centraal Europa verwijdert zich
langzaam in oostelijke richting. Tus
sen Spanje en de Azoren ontwikkelde
zich woensdag een depressie die in
diepte toenemend naar het zeegebied
ten zuidwesten van Ierland koerste.
Deze storing verplaatst zich het ko
mende etmaal waarschijnlijk voor de
Ierse kust langs naar het noorden
Het front van de storing bereikte don
derdagochtend de Spaanse kust en
zal morgen Frankrijk binnendringen.
Het laat zich aanzien dat het front
in de loop van de dag Nederland pas
seert. Daarbij zal de droge continen
tale lucht plaats maken voor vochtiger
maritieme lucht. Het front is weinig
fictief. Er kunnen bij de frontpassage
enkele verspreide buien voorkomen.
De matige tot vrij krachtige wind
ruimt van zuidoost naar zuidwest.
ZON EN MAAN
Vrijdag 25 september: zon op 632. on
der 18.29: maan op 20.59. onder 12.19.
Maandag 28 sept.: laatste kwartier.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
25 september: 5.10 v.m.; 17.30 n.m.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
'is 4i
H U
Zó -Limb.
Helsinki
I Stookh.
gh bew
gh bew.
gh bew
Innsbrud
Belgrado
Straaljager kan uur langs
de boekenplank vliegen
DE
Groninger cultuur-historicus
prof. dr. P. J. Bouman vindt het
pocketboek een bijdrage tot de Ne
derlandse volksontwikkeling als de
uitgever bij de selectie niet belust is
op sensatie en hoge verkoopcijfers.
Wat Nederland betreft heeft het
pocketboek volgens prof. Bouman de
stabiele toestand van beperkte pro-
dnktie en beperkte afzet van boeken
doorbroken, waardoor nieuwe pu-
bliekgroepen konden worden bereikt
Hij maakte deze opmerkingen tij
dens een in Utrecht gehouden bijeen
komst, waar het 1000ste deeltje in de
Prisma-serie werd gelanceerd. Deze
uitgeverij heeft sinds 1951 ongeveer
1700 titels op de markt gebracht
waarvan er tientallen miljoenen
exemplaren werden verkocht. Een
straalvliegtuig zou er een uur over
vliegen als het langs een boekenplank
met de door deze uitgeverij verkochte
pocketboeken zou gaan
Aan de typografie en de nieuwe pu-
bliekgroepen (de middengroepen) heeft
het pocketboek zijn succes te danken,
welke ontsloten publiekgroe-
pen het daarbij gaat, is volgens prof.
Bouman sociologisch nog steeds niet be-
Duitse Week te Rotterdam
IjTARL RICHTER heeft in ons land
een grote naam als organist i
vooral als Bach-dirigent. Nu studeerde
pÜ kerkmuziek in Leipzig, waar hij leer
ling was van Karl Straube en Günter
Ramin. Bovendien heeft hij de functie
organist aan de Thomaskerk in
Leipzig vervuld, totdat hij benoemd
werd tot professor aan de Staatshoge-
school voor muziek in München Sinds
is hij organist aan de Marcuskerk
te München en dirigent van het Bacfa-
prkest aldaar, terwijl hij bovendien de
Bach-weken in Ansbach leidt Ja
pis één midden in het Bach-werk zit,
pan zeker wel Karl Richter, de domi
neeszoon uit Plauen.
Daarom verwachtte men natuurlijk
ken Bach-programma, toen Karl Rich
ter uitgenodigd werd om in de Duitse
Week te Rotterdam te komen spelen. En
het werd dan ook gisteravond in
E Laurenskerk een Bach-programma
isschien had men nog meer verwacht,
nl. een uitzonderlijk orgelspel en een
Uitzonderlijke Bach-interprétatie
Maar dat werd het helaas niet. Waar-
»an het lag? Waarschijnlijk aan een
Combinatie van factoren een hem on
bekend orgel, met een dispositie, aie
hem waarschijnlijk slecnts beperkte
jnogelijkheden bood, een akoestiek, die
llthans in het gedeelte der kerk waar
taten de klank als loszand uit el-
liet vallen, een telkens langs den-
jerende trein, die hem wel in de con-
:entratie gestoord zal hebben. Hoe het
tij dit Bach orgelrecital viel ons
Men hoorde heus wel, dat er een
ïitnemend organist, een waar orgelvir-
luoos speelde. De wijze waarop hij
In hoog tempo moeilijke passages vlek
keloos uitvoerde, bewees zijn meester-
ichap. En dat gebeurde vooral in de
t-molL Prelude en Fuga. Maar waren
lijn tempi eigenlijk niet tè snel? Zowel
Se f-dur Toccata en Fuga als de dori-
|che Toccata en Fuga nam hij wat de
toccata betreft heel snel, waardoor de
nuziek buiten adem raakte. Snel hoeft
joch niet synoniem te zijn met haastig!
Aan de andere kant zitte hu de fuga's
l en duidelijk op, maar het merk
waardige was. dat steeds vlagen van on
lust, van niet geconcentreerd zijn. in
fle weergave voorkwamen. De registra
tie hield Karl Richter over het geheel
licht en helder van kleur, maar o.i.
pasten de kleuren niet erg bij elkaar,
joals in het koraal „Schmücke dich, o
liebe Seele" en in het tussendeel van
(Ie Zesde Triosonate. Mooi gevonden
Na tv.-uitzending:
Lid Irene-comité
uitgetreden
De Amsterdamse arts J. E. van Re-
pesse is uit het comité Geschenk Prin-
Irene uitgetreden. Zoals w(j melrt-
heeft de VARA-tv in de actualitei
tenrubriek ..Achter het Nieuws" gepu
bliceerd, dat de heer Van Renesse voor
de oorlog tot de NSB toetrad en in de
oorlog als SS-er aan het oostfront vocht.
I De heer Van Renesse heeft, zich nu
Jteruggetrokkcin „opdat de bedoelingen
van de actie voor het geschenk zonder
bindernissen kunnen worden gereali
seerd', zo werd in een communiqué van
net comité verklaard
De overige leden van het comité wa
pen niet op de hoogte met het verleden
van de heer Van Renesse.
daarentegen waren de hoekdelen in
tintelende registratie en met hun
rassend pittige inzet. Wij zouden Karl
Richter graag nog eens willen belui
steren op een ander orgel en in ee
akoestisch betere en rustiger omgeving,
bijv. in de Haarlemse St. Bavo.
Dra. H. E. Kokee-Van den Berge.
Velen hebben door de komst
pocketboek de ..drempelvrees" overwon
nen, want de omzetcijfers van het echte
boek zijn beslist niet gedaald. Integen
deel zelfs, want. door het lezen van
pocketboeken komt men er toe zich ook
het traditionele boek aan te schaffen, zo
meent prof. Bouman.
De bioscoop heeft schade ondervonden
van de komst van de televisie, maar de
kijkkast heeft het lezen niet doen ver
minderen. Er is zelfs sprake van een
nuttig samenspel. Concurrentie is er
niet.
Een knelpunt in deze snelle ontwik
keling blijft volgens prof. Bouman het
distributieapparaat, de boekhandel in het
bijzonder, die nog steeds in hoofdzaak
is ingesteld op het vertrouwde „echte
boek". Voor het in omloop brengen van
pocketboeken zijn nieuwe vormen nodig
ten behoeve van de door prcrf. Bouman
„een der sympathiekste figuren in de
hedendaagse consumptieve cultuur" ge
noemde boekenverkoper nieuwe stijl.
Kruideniers hebben
nog krediet nodig
van f3 miljoen
(Van onze sooiaal-economieohe redactie)
Het bestuur van het Hoofdbedrijfschap
Detailhandel heeft gisteren besloten een
aanvullende garantie van f 100.000 te
verstrekken aan de Stichting „Waarborg
fonds voor bet Knndeniersbednrf'. waar
aan ook reeds eerder een garantiekapi-
taal van f 100.000 beschikbaar werd ge
steld Van de zijde van het waarborg
fonds werd meegedeeld, dat nog dit jaar
rekening moet. worden gehouden met een
kredietfbéhoefte van rond f 3 miljoen,
als gevolg waarvan vergroting van de
toredietcapaciteit zeer urgent i6. Een kre-
dietgarantie van f 100.000 komt in ver
band met aflossingen e.d. overeen met
een kredietcapaciteit van ongeveer
f 1.500 000. Uit algehele aflossingen komt
dit jaar ook nog een kredietcapaciteit
van f 1 miljoen beschikbaar,
PERSONALIA
Benoemd tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau: J. A. Stols. te Sint Phi-
lipsland. voorzitter van de Koninklijke
Vereniging „Het Nederlandsohe Trek
paard".
Geen populaire
kleine wagen
(Van onze verkeersredacteur)
Een revolutionaire kuipstoel be
hoort. tot het voornaamste nieuws dat
Volvo voor 1965 heeft bekendgemaakt.
De Zweedse automobielfabriek, die
thans 125.000 eenheden per jaar pro
duceert en binnen niet al te lange tijd
maken, is niet van plan met een mo
del in de populaire prijsklasse uit te
komen. De 544 zal ook het volgend
jaar worden gehandhaafd, waarna
over z*n toekomst zal worden beslist.
monteerd. kan als een wereldprimeur
worden betiteld, en biedt de chauffeur
zowel als de bijrijder een maximum aan
comfort Door de inbouw van een ver
stelbaar frame in de rugleuning is een
lenden steun verkregen, die aan elke
smaak kan worden aangepast. Men heeft
slechts een schroevendraaier nodig om.
dit frame, dat overigens onzichtbaar is,
te spannenof te laten verslappen.
De 120-, of 1200-serie zal van nu af
aan eveneens met schijfremmen op de
voorwielen zijn uitgerust. De 221 sta
tioncar hsleft bovendien een rembe-
krachtiger gekregen.
Nieuw zijn verder de interieurbekle
ding. de rubber vloermatten, de ver
warming van het achtercompartiment,
de grille, de wielen, de wieldoppen en
emblemen, de claxons en het gebruik
van gegalvaniseerd plaatwerk on kwets
bare delen van de carosserie. Het dash
board werd met een handgreep uitge
rust. terwijl de achterbank voorzien
werd van een inklapbare armsteun.
In Gent komt over niet al te lange tijd
een personen wagenfabriek, die. binnen
het kader van de E.E.G., voorlopig 16.000
eenheden per jaar zal gaan leveren. In
Brussel wordt een vrachtwagenfabriek
gebouwd.
De N V. Niham in Den Haag. die voor
Volvo als importrice voor Nederland
optreedt, hoopt dit jaar een omzet van
omstreeks 1500 voertuigen te halen. In
1953 werd met de verkoop van 28 een
heden begonnen. In hef gemoderniseerde
en uitgebreide pand aan de Koninginne
gracht werken thans 80 mensen, terwijl
er in Nederland ruim zestig dealers zijn.
•Gisteren is in het water van de Cool-
haven in Rotterdam de 5-jarige J. H.
van der Laar verdronken. Het kind
speelde langs de kant en is ongemerkt
te water geraakt.
sinaasappelen
grapefruit
wettig gedeponeerd
frudt tex wereld uit (fali^vutiè'
Ook SUNKIST citroenen boordevol vitaminen - zijn thans volop verkrijgbaar.
Leo Pagano zegt
KRO vaarwel
Het zal er, na vele ja's en nee's dan
toch van komen: Leo Pagano gaat op 31
december a s. de KRO verlaten. Er de
den zich reeds lang verschillen van me
ning voor tussen de v»rslaggever en de
programmaleiding, en nu is de kogel
opeens door de kerk hoewel de pro
grammaleiding maandag ter persconfe
rentie nog beweerde „van niets te we
ten"
Sinds 1948 heeft Leo Pagano Mirani
bij de KRO gewerkt, voornamelijk als
sportverslaggever; verder maakte hij
vele algemene reportages
Het ontslag is hem op zijn eigen ver
zoek verleend.
Gereformeerden kijken het meest dering (84) gold „De jeugd op eigen
naar televisie. Dit werd opnieuw wieken", de laagste zendtijd politieke
duidelyk uit een reeent onderzoek verschillen in waar-
j dermg tussen de leden van de diverse
naar luister- en kijkdichtheid, dat omroepen liepen daarbij nauwelijks
de NCRV tezamen met de KRO uiteen Andere laag-genoteerde pro-
heeft laten instellen. De NCRV is gramma's waren ..Eurojazz" en „Onbe-
van mening, dat de gereformeerde kende muziek uit oude handschriften",
kijkers een achterstand inhalen. Zij Natuurlijk verliest de radio des
ETHERCOLVEN
Mies leidt „Anders
dan anderen"
In januari zal Mies Bouwman voor de
VARA-televisie het programma „An
ders dan anderen" gaan leiden. Zij zal
eerst de geboorte van haar vierde kind
afwachten.
Ook bij de VARA-radio zal Mies weer
programma-presentatie gaan doen.
Mies begon haar omroepwerk bij de
KRO als televisie-omroepster, werkte
daarna voor de AVRO en is nu thuis
bij de VARA
Grand Gala op
twee netten
Zowel het klassieke als het populaire
deel van het door grammofoonplaten-
firma's opgezette jaarlijkse festijn voor
de uitreiking van Edlsons zal door de
televisie worden uitgezonden.
Het klassieke concert wordt op vrijdag
25 september a.s. opgenomen in het
KRO-programma en wel van 820 tot
9 10 en van 9.40 tot plm. 10 35 uur. Het
blijft echter een NTS-uitzending
zijn minder selectief in hun pro-
grammakeuze dan degenen die
reeds langere tijd een toestel in huis
hebben een conclusie waartoe reeds
eerder opinie-onderzoeken leidden.
De NCRV. de enige omroeporganisatie
in Hilversum, die niet in ledental is
achteruitgegaan, hoewel ook zij uit haar
gelederen abonnees heeft verloren aan
het familieblad Televizier (maar er
meer voor in de plaats kreeg), is te
vreden over de uitslag van deze jongste
peiling, welke betrekking heeft op het
seizoen 1963 '64.
Intomart deed voor dit onderzoek
onder 2500 personen van 15 jaar
avonds zeer veel luisteraars aan de
televisie, slechts 4 programma's (nog
alRjd alleen van de NCRV) hebben
een luisterdichtheid van meer dan
10 pet. Opvallend daarbij is de be
langstelling voor het donderdagse
Steravondprogramma: 26 pet. van
alle luisteraars. 39 pet. van de NCRV-
leden zet dit aan (waardering:
7275).
De hoogste waardering (8390), maar
slechts door 8 pet15 pet. beluisterd,
kreeg het oratorium „Die Jahreszeiten",
hetgeen bewijst, dat hiernaar voorna
melijk muziekliefhebbers en -kenners
luisterden.
Maar zelfs de r
s avonds ge-
ouder, een voor het Nederlandse volk Platste uitzending Buitenmensen van
representatieve groepering, steekproe- maatschappij bereikte nog 400.000
ven via een schriftelijke enquête. Bij luisteraars en kreeg een waarderings-
de cijfers van de programmawaardering c'jfër van 84.
is gebruik gemaakt van de formule. Voorts blijkt uit het. onderzoek, dat
welke toegepast wordt bij de BBC. h<?t actualiteitenprogramma buiten de
De KRO is nog niet gereed met het randstad Holland veel sterker wordt
verwerken van de cijfers, maar de beluisterd dan in het westen.
NCRV heeft ze ons reeds medegedeeld
televisiebezitters niet dikwijls
af-
Wat de NCRV-radioprogramma's be- 1°°P can het programma de radio nog
treft, wordt uit dit onderzoek duide
lijk, dat deze meer belangstelling trek
ken bij de eigen leden dan bij andere
bevolkingsgroepen. Uitzondering vor
men de sportuitslagen op zaterdag,
daarnaar luistert 7 pot, van de NCRV-
leden bij een totaal gemiddelde van 8
pet, verder Matinee van de lichte muze:
5 pet NCRV-leden en 8 pet. van de
luisteraars in totaal, en Eurojazz met
resp. 5 en 6 pet
De waardering voor de radioprogram
ma's (het gaat steeds uitsluitend over
NCRV-uitzendingen) was vrijwel over
al goed tot zeer goed, de hoogste waar-
TV-spel vanavond:
Dat er vanavond om 9.10 uur,
wanneer de NTS het van de VARA
overgenomen en door de Neder
landse Comedie opgevoerde toneel
spel „De Fysici" van Friedrich
Dürrenmatt gaat uitzenden, geen
kinderen voor de bèeldbuVs 'Moeten
zitten, behoeven wij nauwelijks te
zeggen. Bovendien zouden zij, voor
al in de beginscène, waarschijnlijk
niets van de teksten begrijpen.
Deze opmerking moge meteen wor
den beschouwd als een waarschuwing
voor volwassen kijkers: „De Fysici" is
niet een stuk. dat men en passant en
al babbelend kan volgen. Men moet
ervoor gaan zitten en scherp toeluis
teren om de nogal moeilijke dialogen
te kunnen volgen en begrijpen.
Een toneelproduktie als „De Fysici"
kan men verschillende namen geven.
Men kan het beschouwen als een dik-
opgelegde thriller, als een navrante
klucht, als een verwrongen griezel
verhaal uit een krankzinnigengesticht.
Het heeft van al deze factoren wel
iets in zich. maar de bedoeling van de
Zwitserse auteur Friedrich Dürren
matt gaan toch veel verder: hij heeft
in deze tragi-komedie een sa tyre wil
len geven op het eigen tijdsbeeld, half
symbolisch, half werkelijkheid.
Zijn stelling is. dat de wereld zich
heeft overgrepen aan de electroni-
sche techniek en daardoor machten
heeft ontketend, die lichaam en ziel
de baas kunnen worden. Het han-
tpren van de atoomenergie voor ver-
nletigingsdoeleinden gaat in wezen
de geest van de mens te boven
en daarmee gepaard gaat het listig
griipen naar de macht, waarbij mis
daad en bedrog zich opdringen
aanzetten.
Bijzonder veel luisteren NCRV-
leden naar de godsdienstige uitren
dingen, dat aantal is over het geheel
twee a driemaal zo groot als dat van
andere omroepverenigingen; de waar
deringscijfers bedragen bij het totaal
aantal luisteraars 69—83. bjj NCRV-
leden van 7984. Opvallend is ook.
dat een morgenwijding van de VPRO
op vrijdag een algemene luisterdicht
heid heeft van 9 pet., maar van 15
pet. NCRV-luisteraars.
Ook bij de televisie blijkt een sterke
binding te bestaan tussen de NCRV en
haar leden, die voor deze programma's
ook hogere waarderingscijfers geven.
Vó<Sr 8 uur heeft Lassie de grootste
kijkdichtheid (73); na 10 uur 's avonds
blijken nog van 2,6 miljoen tot 900 000
kijkers de programma's te volgen.
Het meest succesvolle NCRV-pro-
gramma was Stiefbeen en Zoon: onge
veer 85 pet van alle kijkers zet het
aan. de waardering loopt tot 87. Maar
op 31 januari keken nog geen 3 pet
van de NCRV-leden ernaar.
Niet verrassend is. dat een amuse
mentsprogramma meer kijkers trekt
dan een informatief programma, en
dat op zaterdag- en zondagavond de
meeste kijkers aan bet toestel zitten.
„Als u het mij vraagt" had een kijk
dichtheid van 60. maar de opera „De
Om deze overweging aan te tonen, koning en de wijze vrouw" heeft het
breng: de schrijver zijn toeschouwer niet best gedaan, ook niet in de waar-
ergens in een luxe-sanatorium voor dering
S°52Sfïï!l-bUltenv™,n k'fï". eted In totaal "«O «n onderzoek tage-
en rustig gelegen, ook al gaat het mo- la
derne leven rondom onvermoeibaar tv-programma s en 38
voort radio-uitzendmgen. Bu de berekening
De gehele situatie speelt zich af in van de Percentages moet men uitgaan
de salon van hef sanatorium, die nog- va" becijfering dat 1 pet. van de
al verlaten is nu er voor de patiënten radioluisteraars op 80.000 personen
met het meeste geld een nieuwe vleu- moet worden gesteld en 1 pet. van de
gel van het gebouw in gebruik is ge- tv-kijkers op 50.000.
De drie
Echte conclusies voor luister- en
kijkgewoonten kan men uit dit vrjj
summiere onderzoek niet trekken,
maar de NCRV hoopt er haar voordeel
mee te doen bij het programmabeleid.
24
„Is-ie toen niet hals-over-kop getrouwd, Cor?"
polst Marie voorzichtig.
„Dat is-ie. Een bruidegom van even twintig
en een bruid, die nog twintig moest worden. An
na Licht, heette ze. Ze diende op 't Huis. Ze
was een knappe meid, zo iets fijns, weet je, an
ders dan je verwachten zou."
„Dan hoef je 't verband niet ver meer te
zoeken." meen Coba monter.
„Nee. Dat ligt voor de hand. Alleen, er was
iets vreemds in. iets, dat ons verontrustte. We
hadden 't in die tijd allemaal een beetje te pak
ken van die Anna Licht. Niemand bebreep hoe
't mogelijk was. dat ze uitgerekend aan die
kerel bleef hangen. Maar ja, 't was klaarblijke
lijk gebeurd en de gevolgen bleven niet uit".
„Zonde toch, hè?"
„Ze hebben hen toen op 't Lynneveldt ook
niet meer willen houden, 't Waren daar mensen
van de oude stempel. En streng kerks. Ik zie
ze nog zitten 'zondagsmorgens, in de hoge he-
renbank. Ze deden veel goed in 't dorp. in 't
verborgen, zonder trompet, 't Personeel had 't
er ook best, maar de oude mevrouw hield ze
eronder. Ongeregeldheden moest ze alvast niet
hebben, meneer heeft toen gezorgd dat Appe
laar een betrekking op de gasfabriek kreeg.
Dat was toen een nieuwigheid, een heel klein
ding. Meneer zat zelf in de directie. Daar is-ie
nou nog."
„Dus een vaste baan."
„Zeker. En een behoorlijk weekgeld. Maar een
huis vol kinderen. Dat ging daar aan de lopen
de band".
„Ken je hem nog, Cor?"
„Nee. ik zou hem niet kennen al viel ik over
hem. Hu zal nog wel 'tzelfde schoffie zijn van
vroeger. Zo iets verandert gewoonlijk niet. Voor
al niet. als je hardnekkig de Here God en de
kerk buiten je leven laat."
„En z'n vrouw?"
„Weet ik evenmin. Zal wel een vroegoud
sloofje geworden zijn. Stakker, hè?"
„Ja, er gebeurt wat in de wereld. Je kunt je
leven verknoeid hebben, eer je 't weet".
„Is 't Huis nu eigenlijk bewoond?" 't Is er
ltijd zo stil." je zou vergeten, dat 't er nog
staat."
,,'t Is bewoond. Jonker Joachim zit erop. Die
nu ook al een goeie zestig. Hii is onge
trouwd gebleven. Hij moest maar reizen en trek
ken. Hij moet de hele wereld wel zowat beke
ken hebben. Hij is een fijne vent, ik praat
graag met hem
.Jij, Cor?!" roept Marie met aanzienlijk ver
grote hoogachting.
„Ik werk voor 't Huis. Laatst heb ik nog een
nieuwe livrei voor de huisknecht gemaakt, ene
in de
Mussenstraat
door M. A. M. Renes-Boldingh
Johan Broos. Ook al een man op leeftijd. Ze
zijn met elkaar oud geworden, de jonker en hij".
„En wat zou er nou achter dit alles zitten,
hè?" peinst Coba hardop. Haar geest speurt
naar romantische mogelijkheden. In ieder geval
liggen de gegevens voor een roman hier maar
zo voor 't grijpen.
Een klok slaat twaalf Alsof 't evenzoveel wes-
pensteken zijn. zo plotseling springt Marie op.
„Allemensen! 'k Moet al miin eten nog koken!
Wanneer zei je, dat Kees kan komen passen,
Cor?"
„Deze week niet. meer. Maandag, zullen we
zeggen. Kom maandagavond, dan kunnen we
nog eens verder praten."
„Met Kees er ook bij."
„Ja, met Kees erbij."
Sneller dan wenselijk is voor haar corpulentie
en de middaghitte, fietst Marie Middelkoop naar
huis. Behalve met het sneeuwitte lam is ze nu
ook nog beladen met een flinke dosis Appelaar
Daardoor voelt ze 't onverantwoordelijke van
haar vaart niet eerder, dan wanneeT haar bij 't
afstappen 't zweet aan alle kanten uitslaat.
In ieder geval heeft ze haar eigen record ge
slagen. Ze treedt een nog rustig huis binnen, dat
bewaakt wordt door de kat-op-de-vensterbank.
Geruisloos verdwijnt, ze in haar fleurige keu
kentje. doet een schort voor en begint het mid
dagmaal te bereiden. Tussen de aardappelen en
de sperzieboontjes aanschouwt, ze het beeld van
Appelaar en Anna Lioht, zoals zich die tijdens
Cors vertellen heeft gevormd.
Ver buiten het dorp ligt de bloemkwekeru
Lynnehoek. Vreemdelingen, die het wonderlijk
abacadabra der gemeentelijke grenzen niet ken
nen, denken meestal, dat de Lynnehoek reeds on
der het volgende dorp ressorteert, dat zijn vang
armen listig naar Tervoorde uitstrekt. Tervoor
de zelf kan hier geen vangarmen uitsteken, want
't wordt aan deze zijde volkomen afgesloten
door de feodale bezitting 't Lynneveldt, waarin
de Lynnehoek een enclave vormt. Reeds een
kleine drie eeuwen staat 't Lynneveldt hier. oor
spronkelijk een buitenplaats, lusthof en geldbe
legging van een Amsterdams koopman, die de
bijna vergane heerlijkheid Geeresteyn kocht,
het oude. verzakte gebouw met de grond gelijk
liet maken, een nieuw huis van deftige, zeven
tiende eeuwse allures liet neerzetten en zelf de
naam Ten Bosch Geeresteyn aannam Het dorp
Tervoorde, waarin nu zelfs inboorlingen af en
toe de weg moeten vragen, was toen niet meer
dan een handjevol arbeidershuisjes plus pastorie
en een kerkje, dat op zijn vluchtheuvel de stor
men der reformatie en verscheidene stromingen
had meegemaakt. De eerste heren Ten Bosch
Geeresteyn hadden over dit dorpje alle heer
lijke rechten, evenals verschillende ridderhof
steden in de omgeving die aan hen schatplich
tig waren. De veranderde structuur van de sa
men'>?vmg heeft hieraan wel een en ander losge
tornd. maar in morels zin zijn de heren van
het Huis nog in menig opzicht de heren van
het dorp gebleven, ze genieten de algemene
achting, ze betrachten de liefdadigheid op een
heel bijzonder beschaafde manier en naarmate
de beginselen der democratie veld (zonnen, zijn
zij daarin meegegaan. Niet uit de show. maar
als werkelijke groei naar betere tijden. Zo is de
laatste, eenzame heer van 't. Lynneveldt al voor
de grote wereldstorm begonnen de brede, bui
tenste strook van zijn bezittingen af te staan
voor moderne woningbouw. Die strook, nvaar
bezet met dennen, sparren en allerlei loofhout,
was enkele eeuwen lang de schutswal om het
Huis. de onbestreden grens tussen de familie
en de gewone man. Nu deze wal gevallen is,
kan men op vele plaatsen het Huis zien liggen
in zijn werkelijk vriendelijke statigheid en me
nigeen die in nood zit. vindt sedertdien gemak
kelijker de weg naar het helpende hart. Hoewel
de grond goedkoop weg moest gaan. ging de
verkoop lang niet zo vlot. als jonker Ten Bosch
Geeresteyn had gedacht. Misschien was het ge
brek aan een complex goed verharde wegen
daaraan schuld, misschien ook de ingeroeste
traditie om niet zo ver buiten de dorpsgemeen
schap te willen wonen. Slechts een enkele deed
zun voordeel en onder die enkelen was Frans
Appelaar, de bloemist. Hij zag hier zijn grote
kans om van meesterknecht zelfstandig kweker
teworden en dat is hem ook gelukt. Met behulp
van vragen en raadgevingen in zijn vakbladen
heeft hu de oude bosgrond bruikbaar gemaakt
en omdat hij iets wilde doen. dat de heer van
't Lynneveldt aangenaam moest zijn, heeft hü
zijn kwekerij de Lynnehoek gedoopt.
(wordt vervolgd)
De oude salon wordt
lijk bevolkt door drie mannehjke
tiënten. die toevallig allen natuurkun
digen zijn en zich verbeelden, grote
mannen uit de historie te wezen.
Het sanatorium wordt gedreven door
de uit de streek voortgekomen vrou
welijke psychiater dr. Mathilde von
Zahnd. een wat mysterieuze figuur,
die door alles heen staat voor de
naam en de eer van haar Inrichting
Dat komt goed van pas, want er ge
beuren plotseling heel nare en vt
de dingen. Er wordt een moord
pleegd en het spoor leidt wel duide
lijk naar de patiënten. Ook de vreem
de reactie van de directrice maakt icia»
deel uit van de sa tyre en de symbo- Bnbetqulz *33 55—24 00 Niew
liek, welke de schrijver in zijn spel Hilversum II, 298 m. AVRO: 19 00 Ge-
heeft willen verwerken. sproken brief 19 05 Sportparade 19 30 Voor
Evenzo het bijna klucht-achtige op- dc ieu*f) 20 °0 Nieuw» 20è05 Bay reu tb er
de hoofdvenster Mar-
otities 2120 Bayrouther Festapiele
auser (2e acte) 22 30 Nieuw» 22 SS
licht
vanavofié
ogramma 21 10 Radiokamerorkest
stë: moderne muziek 22 00 Kerk-
ocert 22 30 Nieuwe 32 40 Avend-
iking 22 55 Boekbespreking 23 00
jMt 23 30 Tot j'
stukken.
treden van de hoofdverpleegster Mar- ooem
tha Boll, in wie de kijkers Peronne kuneti
Hosang zullen herkennen. Maar hoe Tannh
zij zich ook gedragen, aan het. einde
van het stuk is alles duidelijk.
Conclusie
„De Fysica" is een van d
waarbij men niet weet of l
lachen of om huilen moet. De goede
sa tyre bevat nu eenmaal humor en
smartelijke ervaring
Het blijkt al gauw. dat er zeer on
gewone dingen gebeuren m het luxe
gesticht en naarmate het spel zich
ontwikkelt, wordt de ene verrassing
na de andere voor de toeschouwer op
gestapeld. Totdat, aan het einde, toch
de wending komt. waartegen in feite
gedurende al de gebeurtenissen is ge
vochten.
Geen echte „ontknoping", meer een
dramatische conclusie, die op bet hele
verhaal weer een nieuw, mysterieus
licht werpt.
Op zichzelf Ie hel stuk. dal de Ne
derlandse Comedie verleden jaar op
repertoire nam. zeer moeilijk speel
baar en bijzonder knap van con
structie. Dat neemt echter niet weg,
dat er bezwaren tegen kunnen wor
den aangevoerd. Wie er niet door
wordt geboeid, zal er zich zeker bij
vervelen en er een nachtmerrie
achtige chaos In zien.
Daarom: hecht u er niet op vast, er
zijn ook nog radioprogramma's en het
is de laatste spel-avond, waarop u niet
tweede
1964: Tannhöueer
vanavond
1 De Phvsici. TV-spol
Programma voor morgen
402 m KR O 7.(Kt Nieuws
ed 7 IS Licht» gram 7.55
Nieuws 8 15 Lichte gram
lisvrouw 9 35 Waterstanden
19 05 Klas* pianomuziek
oekprogramma 1100 Voor
Tenor en piarto: klasa Ho-
Lichte gram
van land- en
n 12.50 Platen-
tïeded «en behoeve
uw 12.33 Lichte grJ
12.55 Kathchekn i
Voc JMWHP
ilradio 15.30 Voor de zte-
1. bariton en piano: klase
icderne liederen 17 00 Voor de Jeugd
5 30 Sopi
cdeme 1.
7 30 Klnderkoi
lied
kunt overschakelen
net.
Nog even iets over de bijzonder
sterke rolbezetting. Hans Bentz van
den Berg. die de regie voert, neemt
tevens een van de moeilijkste rollen
voor zijn rekening, nl. die van Möbius,
een van patiënten. In de andere pa-
tiëntenrollen ziet u Johan Remmelts
(Newion) en Henk Rigters 1 Einstein-.
Elly van Stekelenburg treedt op als kw
de directrice-psychiater en Kitty Cour- J~'|
bois speelt de rol van de jonge on
verschrokken verpleegster Monika-
Onder de vele andere- meespelenden
heeft Dick Swidde de pijnlijke re»! van
de zendeling Pose en Mimi Boesnach
1 zangaolieten
versum II. 298 m. VARA: 7 00 Nieuw»
Ochtendgym 7 20 Socialistisch strtjd-
7 23 Lichte gram (7.30 Van de voor-
ia. praatje) 8 00 Nieuw» en soclalie-
8 18 Lichte gram 8.50 Gym
tisch rtTiJdti
voor de vrouw 9 00 Tl land
Informatief programma voor
terweggebruiker* VPRO: 9 40 Morgt
wijding VARA: 10 00 Schoolradio IC
Steeofonlsche uitzending Pianoduo: n
uziek 1
r de klei
Nieuw» 1102 Voor de vrouw 1! 40 Lidite
gram 12 00 Meiodieen-Expres» 12 20 Rege
ringsuitzending: Voor de landbouw 12 30
Meded ten behoeve van land- en tuinbouw
33 Stereo fonische uitzending: Orgel-
AVRO: 13 00 Nieuw» 13.15 Mede-
rair klankbeeld
15 30 Melange: actuele
VPRO16 00 Nie
Of het spel. dat met wlaaelend auc-
re» op de planken is gebracht, het ook
de televisie zal doen. moeten wjj
ichten: hulskamerpubliek
dan schouwburgpubliek
nteml Een Ideaal
"1 17 00 Solisten van weleer: rt
ing 17 30 Ronduit muzikaal: J
-1® -9 Nieuw* 18.15 Amu»
