Fel verzet tegen
invloed kerk
VLIEGERS MISHANDELD:
KLACHT EN RAPPORT
Jjfi een. &an£e Kij
wat is wijsheid?
UILTJE
1 ROL EXTRA VOOR EEN DUBBELTJE
Wenst primaat
schedel niet
te ontvangen?
R.k. kerk Malta
zwicht voor de
socialisten
1 ROL EXTRA VOOR EEN DUBBELTJE
Protest
aan president
Vliegen vorig jaar
veiliger dan ooit
De Gaulle nu
naar Ecuador
Tubman
Nieuwe vorm
van verzet
tegen Saigon
Laos nog ver
van een
oplossing
Mierentaal
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1964
Nu Malta onafhankelijk is
Felle strijd
op til
(Van een onzer redacteuren)
V/TALTA heeft een heel oude
geschiedenis. Bijna twin
tig eeuwen geleden is Paulus
er gestrand, toen het schip,
waarop hg naar Rome werd
vervoerd, op een zandbank aan
de grond was gelopen en uit
elkaar was geslagen. Paulus
vermeldt, dat het eiland een
inham met een strand had.
„Pas toen we in veiligheid wa
ren vernamen wjj dat het ei
land Malta heette. De inlan
ders bewezen ons buitengewo
ne menslievendheid, want zjj
staken een groot vuur aan en
haalden er ons allen bij om de
dreigende regen en om de
koude." In de omgeving van
de plaats, waar de 276 schip
breukelingen aan land waren
gegaan, bevond zich een land
goed van de bestuurder van
het eiland. Publius genaamd.
Drie maanden bleef Paulus op
Malta en in die tyd genas hy
de vader van deze heerser en
vele andere „inlanders".
Ditzelfde Malta staat dezer dagen
(weer in het nieuws, zij het op geheel
andere wijze. Het eiland telt nu on-
Jgever 350.000 inwoners, die vrijwel
lallen roomskatholiek zijn. De positie
Ivan de kerk is er zo sterk, dat de
Socialisten (die in de oppositie zijn)
het verwijt hebben laten horen, dat
de grondwet van de zondag onafhan
kelijk geworden staat haar te veel
gelegenheid geeft, macht uit te oefe
nen. Oppositieleider Mintoff heeft de
huidige regering ,,een verzameling
door de geestelijken bestuurde mario
netten genoemd, die naar het pijpen
van de 80-jarige aartsbisschop Mi
chael Gonzi dansen". Wellicht valt
ce houding van Dominic Mintoff te
lerklaren uit het feit, dat de onaf
hankelijkheid van Malta niet meer
Bevochten behoefde te worden.
De grote veranderingen, die zich
in ons atoomtijdperk op strategisch
gebied hebben voltrokken, brachten
een totale ommekeer teweeg
positie van Malta. Voor de Britten
heeft het geen enkele praktische be
tekenis meer en dus had het voor
Mintoff en de zijnen geen zin, zich
tegen de Britten te keren om daar
mee hun aanhang op het eiland te
vergroten.
Voorbode
De socialistisoh leider heeft zich
pm die reden tegen de macht van de
kerk gekeerd, omdat haar leiders
hem hebben weten te beletten, bij
be verkiezingen een meerderheid in
het parlement te behalen. Niettemin
Zijn de socialisten van Mintoff er in
geslaagd, ongeveer een derde van het
fantal parlementszetels te behalen,
n 1955 had zijn Arbeiderspartij de
—herkiezingen gewonnen en was hij
premier geworden van het zelfbestu-
tende Malta. In 1962 bleken de rol
len echter te zijn omgedraaid. Een
krachtige actie van de geestelijkheid
leidde er toe, dat velen zioh van de
Socialistische partij afkeerden en de
Nationalistische partij van dr. Geor
ge Borg Olivier steunden.
De relletjes, die met het uitroepen
vanran de onafhankelijkheid van Malta
inen gepaard gingen dienen we dan ook
Ie zien als een' trap na naar Enge
land. dat volgens Mintoff de kerk de
handen boven het hoofd heeft gehou-
LK" len en als de aankondiging van een
periode, waarin de politieke strijd tus-
len de verschillende partijen met
frote felheid zal worden gevoerd.
Nu de Britten hun handen van M#l-
la afgetrokken hebben, heeft Min-
IG
De synode van de Grieks-orthodoxe
Kerk heeft gisteren een delegatie van
teven bisschoppen aangewezen om de
ichedel van Andreas in ontvangst te ne-
tnen. als deze zaterdag uit Rome in Pa
lras aankomt. Zoals men weet zal deze
•elikwie als een vriendschapsgebaar door
Ie paus worden teruggegeven aan de
Griekse kerk.
Kroonprinses Irene, de zuster van ko-
bing Konstantijn, zal zich officieel met
lie Griekse premier Papandreou voegen
bij de commissie van ontvangst Ver-
Wacht wordt, dat verder nog minstens
25 andere bisschoppen onofficieel de
Evangstplechtigheid zullen bijwonen,
primaat van Griekenland, aartsbis-
op Ohrystostomos zal echter niet aan-
tig zijn. Een woordvoerder weigerde
de reden hiervan mee te delen.
Gisteren werden de versteende sche-
Belf ragmen ten. die gevat zijn in eengou-
pen masker, dat de gelaatstrekken van
Andreas zou weergeven, door de paus
>en altaar in de Sint Pieter geplaatst
een plechtige processie. Hij knielde
jad: „Heilige Andreas, bid voor ons."
plechtigheid werd bijgewoond door
de 2.500 bisschoppen, die daar bijeen
paren voor de conciliezitting.
De schedel, die in 1462 uit Grieken
land per schip naar Rome reisde, zal za
terdag per vliegtuig terugkeren.
toff alleen nog maar met zijn poli
tieke tegenstanders te maken. Hij is
van mening, dat de tijd in zijn voor
deel werkt. Zijn actie tegen de gees
telijkheid zal naar zijn oordeel er
toe leiden, dat steeds meer Malte-
sers zich niet langer laten beïnvloe
den door de aansporingen van de
kerkelijke leiders, hun stem niet te
geven aan de Labourpartij. Hij be
weert, dat de nieuwe generatie, die
op het eiland de plaats van de oude
ren gaat innemen, minder gebon
den zal zijn aan tradities. Ook zou
de opheffing van het analfabetisme
op Malta, dat nog erg groot is, er
toe bijdragen, dat de macht van de
kerk wordt doorbroken.
Of dat het geval zal zijn, dient te
worden afgewacht. Want ook van de
zijde van de kerkelijk leiders wor
den stappen ondernomen om wijzigin
gen aan te brengen in de samenle
ving op Malta en de andere eilan
den, die bij de nieuwe staat behoren.
Men beseft, dat het koren op de mo
len van de socialisten zou zijn, als
alles bij het oude zou blijven, en men
denkt een toenemende mate van „po
litieke afvalligheid" te kunnen voor
komen door de houding van de kerk
ten opzichte van maatschappelijke
problemen aan een grondige herzie
ning te onderwerpen.
Geschiedenis
Voordat de Britten op Malta de la
kens gingen uitdelen, lieten de Phoe-
niciërs, de Karthagers, de Romeinen,
de Arabische zeerovers, de Johanni-
ters en de Fransen er hun sporen
achter. In 1814 werd het bij verdrag
van Parijs een Britse kolonie. Het
duurde nog.tot 1887, voordat het eiland
een grondwet kreeg, die echter enke
le jaren later weer werd ingetrokken
In 1921, enkele jaren na de eerste
wereldoorlog, kreeg het opnieuw een
grondwet met een beperkte mate van
zelfbestuur. Negen jaar later werd
ook deze grondwet ingetrokken naar
aanleiding van nationalistische onlus
ten. Bij het uitbreken van cle tweede
wereldoorlog kreeg Malta zelfbestuur
in binnenlandse aangelegenheden. Tij
dens deze oorlog weerstond het op
heldhaftige wijze zware Italiaanse en
Duitse luchtaanvallen. En het misluk
ken van de verovering van Noord-
Afrika door de Duitsers moet dan
ook in belangrijke mate worden toe
geschreven aan het feit, dat Malta
stand wist te houden, mede dank zij
de hulp van de geallieerde koopvaar
dijvloot, die bij de bevoorrading van
het eiland zware verliezen leed. Toen
de tweede wereldoorlog voorbij was
heeft het nog lang geduurd, voordat
met Engeland overeenstemming kon
worden bereikt over de toekomst
het eiland.
Felle strijd
In 1955 slaagde Mintoff er in, de
verkiezingen te winnen op een ver
kiezingsprogramma, dat volledige on
afhankelijkheid voor het eiland eiste.
Hij bleef tot 1958 aan de macht, in
welk jaar de moeilijkheden tussen
zijn regering en het Britse „moeder
land" een hoogtepunt bereikten. De
onderhandelingen over de grondwet
voor Malta liepen vast op de eisen
van Mintoff en nadat deze was
treden als premier, trok Engeland
weer alle macht aan zich en werd
Malta opnieuw een Britse kolonie. De
ze toestand duurde voort tot
Toen was de Nationalistische partij
van dr. Borg Olivier aan de macht
gekomen, nadat ook zij de eis
volledige onafhankelijkheid voor Mal
ta in haar vaandel had geschreven
Er kwam in dat jaar een nieuwe
grondwet tot stand, waarmede de so
cialisten zioh onder Mintoff niet kon
den verenigen. Voorts kreeg Malta
nu volledig binnenlands zelfbestuur.
Dr. Borg Olivier werd premier en is
dat nu nog.
Zondag jl. was de dag aangebro
ken, dat de volledige onafhankelijk
heid van Malta een feit werd. De
Maltesers staat nu een felle politie
ke strijd te wachten. Deze zal niet
alleen worden beheerst door de ver
houding tussen kerk en staat, maar
ook door de economische toestand op
het eiland, die niet rooskleurig is. De
toeristen-industrie is een belangrijke
bron van inkomsten. Wil die bron
niet opdrogen, dan zullen orde
rust op het eiland van Dom Mintoff
moeten voortduren....
De rooms-katholieke aartsbis
schop van Malta, Gonzi, heeft
woensdag de opheffing bekend
gemaakt van een verbod om aan
kerkelijke activiteiten deel te
nemen, dat in 1961 werd ingesteld
voor de bestuursleden van de
Socialistische partij op het eiland.
Het verbod was in het leven geroepen
toen het bestuur een politieke verklaring
goedkeurde, waarin de aartsbisschop en
de geestelijkheid er van werden beschul
digd met de koloniale regering samen te
wecken „tegen de belangen van de
x - - onaf_
Vliegers vereniging protesteert
bij Liberiaanse ambassadeur
twee buitenlandse piloten, die i t
jaar in Liberia werden gearres- OVei'WDl'tlCllt
rd, heeft het bestuur van de O
Voor gezonde
wille
landen....
Het vliegen was in 1963 veiliger
dan ooit met een dodencijfer van
0,76 per honderd miljoen passa
giermijlen, zo heeft de internatio
nale organisatie voor de burger
luchtvaart (ICAO) in een rapport
meegedeeld.
ongelukken per maand voor, waarbij
totaal bijna 700 passagiers het leven ver
loren en een nog groter aantal gewond
werd, aldus deze VN-organisatie.
Exacte statistieken zijn niet voorhan
den, maar het schijnt wel duidelijk te
zijn, dat de geleidelijke inschakeling
van de grote vliegtuigen met turbine
straalmotoren een belangrijke factor
vormt in de vermindering van het aan
tal ongelukken, zo zegt het rapport
De twee-motorige DC-8, het meest al
gemeen gebruikte toestel ter wereld (er
n er verleden jaar 1.200 in dienst),
betrokken bij negen van de 26 on
gelukken op lijndiensten. Er zijn echter
geen aanwijzingen, dat hun ouderdom of
de staat waarm ze verkeerden iets te
maken hadden met dit betrekkelijk ho
ge ongelukkencijfer. In meer gevallen
dan gebruikelijk was slecht weer de oor
zaak van de ongelukken met deze toe
stellen.
Een groot deel van de vliegrampen ge
beurde bij slecht zicht, als gevolg waar
van vliegtuigen tegen de grond of een
berg sloegen. „Misschien hadden wel elf
de 26 ongelukken voorkomen kun-
worden als de piloot over nauwkeu
riger gegevens had beschikt betreffende
zijn positie en hoogte", zo staat in het
rapport
Bij het vervoer van passagiers buiten
de lijndiensten kwamen in '63 veel min
der ongelukken voor dan het jaar daar
voor. Het aantal ongelukken daalde van
18 tot zeven. Het blijft echter nog steeds
een feit, dat op chartervluchten naar
verhouding veel meer passagiers veron
gelukken dan op lijndiensten, zo zegt de
ICAO. Het aantal doden (168 in '63, on
geveer 1/3 van het aantal doden in *62)
bedraagt ongeveer 1/4 van dat op de
V4.--J4 j;- waarschijnlijk over
lijndiensten,
meer dan tienmaal zoveel
len worden uitgevoerd.
Ecuador er
door Zuid-Amerika.
Hij zal daar tot morgenmiddag blijven
en zich vervolgens naar Peru begeven.
Overal werkt hij eenzelfde programma
af. Overal worden ook honderden men
sen gearresteerd om zoveel mogelijk de
veiligheid van de Franse president te
kunnen verzekeren. In ziekenhuizen
wordt alles in gereedheid gehouden om
zonodig een spoedoperatie te kunnen
verrichten. In Ecuador zullen langs de
route van het vliegveld naar de hoofd
stad Quito vijf ziekenwagens met dok
toren en bloed van de bloedgroep van
De Gaulle geparkeerd staan. Niettemin
begaf de generaal zich ook gisteren in
Colombia onder het publiek, tot grote
consternatie van degenen, die voor zijn
veiligheid verantwoordelijk zijn.
Ongerust over de behandeling
van twee buitenlandse piloten, die
dit
teerd,
International Federation of Air
line Pilot Associations (Ifalpa) een
eerste stap ondernomen om aan
deze verregaande willekeur" een
einde te maken.
Daartoe hebben zich deze week
twee vice-voorzitters van de Ifal
pa, waarbij 48 vliegersverenigin
gen uit de gehele wereld met in
totaal 23.500 piloten zijn aangeslo
ten, naar de Liberiaanse ambassa
deur in Den Haag begeven. Deze
beide bestuursleden, de Brit J. M.
Bartelski en de Fin O. Forsberg,
dienden bij hem een officieel pro
test in en verzochten hem bij zijn
regering op maatregelen aan te
dringen, die soortgelijke inciden
ten in de toekomst zullen uitslui
ten. De ambassadeur zegde toe het
protest te zullen doorzenden aan
president Tubman.
Nadat eerst eind februari de
Nederlandse gezagvoerder P. G.
Tideman in de Liberiaanse hoofd
stad Monrovia was gearresteerd
en vrij ernstig mishandeld, volgde
in juli jl. een tweede vrijwel iden
tiek geval, waarvan de Britse
captain B. A. Loveridge (op dat
moment in dienst bij de nationale
luchtvaartmaatschappij van Libe
ria) het slachtoffer was. Beide pi
loten brachten over hun bevindin
gen rapport uit.
Arrestatie
De 42-jarige Brian A. Loveridge vertelt
daarin hoe hij op 18 juli jl. op het Libe
riaanse vliegveld van Robertsfield met
zijn passagiersvliegtuig landde en op
dracht kreeg met het taxiën naar het
platform even te wachten totdat een
Coronado-straalvliegtuig van de Swissair
met de Liberiaanse president Tubman
aan boord zou zijn vertrokken. Nadat dit
was geschied kreeg hij" opdracht snel
naar het platform te taxiën in verband
met ander landend verkeer.
Bij het stationsgebouw zag hij allerlei
gasten vertrekken, die de president had
den uitgewuifd, en voorts de leden van
een erewacht, die intussen was afgemar
cheerd. „Ik nam aan. dat de plechtigheid
voorbij was en parkeerde mijn toestel i
de normale positie op het platform'
verklaart Loveridge.
Eenmaal in het gebouw werd hy bij
de vice-president van Liberia geroepen.
Deze bleek er verontwaardigd
zjjn. dat Loverage het toestel
gereden, terwijl hij er nog stond. Hij
merkte voorts op, dat Loveridge hem het
zicht op het vertrekkende Swissair-toe-
stel had ontnomen en stof over de ge
nodigden had geblazen met de
z\jn toestel.
Diezelfde avond werd Loveridge
hij vertelde door de Liberiaanse politie
van huis gehaald en zonder antwoord te
krijgen op zijn vraag waarvoor hij werd
gearresteerd, ontdaan van sokken er
schoenen opgesloten in een kleine, stin-
kende, pikdonkere cel van een legerkamp
in Monrovia, waarin zich geen ander
meubilair bevond dan een oliekan als
latrine. Na een paar uur werd de Britse
vlieger uit deze cel gehaald en
gebracht naar een andere, waarin
temidden van een onbeschrijfelijke
bende op de grond in een laagje vuil
water zeven gevangenen bevonden. De
meesten. aldus nog steeds het verhaal
van Loveridge. waren geboeid on
polsen en enkels.
en weigerde hem mede te delen hoe de
beschuldiging feitelijk luidde.
Tegen het einde van de middag wist
de directie van zijn luchtvaartmaatschap
pij zijn invrijheidstelling te bewerkstel
ligen voor een losprijs van 1500 dollar.
Loveridge heeft inmiddels deze maat
schappij en Liberia verlaten.
Een niets vermoedende gezagvoerder
Tideman werd op 25 februari tegen mid
dernacht by het binnentreden van zijn
hotel in Monrovia gearresteerd, omdat
zich zoals hij althans later moest aan
nemen, maar toen niet wist in de hal
op dat zelfde moment president Tubman
bevond. Wel had hy voor het hotel op
straat een aantal grote Amerikaanse
auto's zien staan. Blijkbaar had hem dit
zoveel respect moeten inboezemen, dat
hy buiten had moeten wachten.
Nauwelijks binnen werd hij door
iemand weer naar buiten geduwd mpt
vraag of hij niet wist wie dat was.
zei niet te weten op wie gedoeld
d en graag naar zijn kamer te willen,
een oogwenk stonden er toen drie tot
stevige kerels om me heen, tegen wie
ik kansloos was", aldus de Nederlandse
gezagvoerder in zijn rapport. Nog voor
hij zich kwaad kon maken had hij de
handboeien aan en werd tegen de grond
geslagen.
Per politieauto werd hij naar een ge
vangenis gebracht cn onderweg door
agenten bont en blauw geslagen. Hij
poogde zich ondanks zijn boeien te ver-
"eren, doch kreeg een voltreffer op zijn
2us en rechteroog.-
Hysterisch
Aangekomen bij de citadel, zoals de
militaire gevangenis daar heet, kregen
de drie agenten hulp van enkele soldaten.
„Hysterisch sprongen ze op me af", aldus
Losprijs
De gehele nacht en een groot deel
de volgende dag hield men hem in deze
neens pikdonkere cel vast. Tweemaal
d hij bij een officier geroepen, die
verzoek om contact óp te mogen
ten met de Britse ambassade negeerde
Jordanië heeft een se
rie van vijf postzegels
uitgegeven die bedoeld
zijn als herdenking van
de ontmoeting die paus
Paulus en patriarch
Athenagoras in januari
in Jeruzalem hadden.
I De vereniging tot be
vordering van de land
bouw! uigpaardenfokkerij
V.L.N. zal prinses Bea
trix een paard aanbieden
als zij morgen in gezel
schap van haar vader
een onderdeel komt bij
wonen van de Utrechtse
paardendagen, die dit
maal in het teken staan
van het zilveren jubi
leum van de V.L.N.
Koningin-moeder Fre-
derika van Griekenland
komt na het huwelijk
van haar zoon met de
Deense prinses Anne-Ma-
rie niet helemaal zonder
inkomsten te zitten. Haar
weduwenpensioen be
draagt 100.000 dollar per
jaar, als men het rege
ringsgezinde blad Vim a
uit Athene mag geloven.
I Britse chirurgen zijn
erin geslaagd een jonge
dame haar arm weer te
rug te geven die in de
fabriek in een machine
was blijven zitten. De ar
beidster was na het on
geluk onmiddellijk naar
het ziekenhuis gebracht.
Per ambulance werd de
arm uit de fabriek ge
haald en deze werd in
het ziekenhuis weer aan
gezet.
I Twee leden van de po
pulaire Britse zanggroep
The Takers dachten dat
het een grap was toen
Oostduitse grenswach
ten hen aanhielden bij
Checkpoint Charlie.
Maar het was wel dege
lijk ernst: zij werden be
dreigd met 12 jaar ge
vangenisstraf. Zij had
den in een Westberlijnse
bar Oostduitse marken
gekocht en die mee naar
Oost-Berlijn genomen.
Dat is verboden en daar
staat een xwv.e straf op.
het rapport, „mijn bovenkleren sneuvel
den en alles wat ik bij me had werd me
afgenomen" Daarna werd hij op zijn
buik gerold en kreeg hij een 20-tal zweep
slagen met een leren karwats.
Vervolgens werd hij halfnaakt in een
naar urine stinkend, donker hok geduwd
en nog steeds geboeid opgesloten.
Na circa 2 uren ging de deur open.
„Een commanderende sergeant-majoor
gaf een potige neger-soldaat opdracht me
nog eens een stuk of tien slagen met de
karwats uit te delen", aldus Tideman,
die zich begon af te vragen of de mense
lijke huid zo'n afstraffing wel kon door-
Gedurende de 38 uren van gevangen
schap kreeg hij niets te eten of te drin
ken. Ook Tideman poogde tevergeefs de
hulp te laten inroepen van de Neder
landse ambassade, de K.L.M., een advo
caat of dokter.
Beledigd
De volgende middag kreeg hü zyn
broek, sokken en schoenen terug en werd
hij per auto naar een ander gebouw ge
bracht. Daar werd hij voor iemand ge
leld, die naar hem later bleek een offi
cier van justitie was. Deze verweet hem:
„U hebt een van de gasten van onze
president beledigd". Tideman verweerde
zich met te zeggen dat hij helemaal niets
van de aanwezigheid van de president
had afgeweten. Daarop werd hy terug
gebracht naar de citadel en weer op
gesloten.
Op de tweede dag knipte men hem
een gemillimeterd kruis met banen
van 4 cm breedte in het haar op zijn
hoofd. Later op die dag ging een
luitenant met hem mee in een auto,
De Zuidvietnamese regering van
generaal Ngoejen Khan krijgt, na al
le moeilijkheden met de stakers, weer
met nieuwe problemen te kampen:
bergstammen die door de Amerika
nen zijn opgeleid en moderne wapens
hebben gekregen, beginnen zich
steeds meer te keren tegen het wet
tige gezag in Saigon.
Amerikaanse militairen pogen beide
partijen wel
Zes dorpen reeds hebben zich bij het
verzet tegen de regering in Saigon aan
gesloten. Bij verschillende gelegenheden
hebben de bergbewoners ook hulp ver
leend aan de Vietcongrebellen hoewel
ze officieel deel uitmaakten van het
Vietnamese leger.
In Zuidvietnamese regeringskringen
is herhaaldelijk kritiek geoefend op het
feit dat de Amerikanen de bergbewoners
hebben opgeleid. Men was bevreesd voor
te grote afhandelijkheid nadat de dorpe
lingen zouden zijn bewapend. Het ant
woord van de rebellen heeft niet lang
op zich laten wachten.
De kwestie Laos was een slepende
kwestie en blijft een slepende kwestie.
Ondanks schijnbare punten van over
eenstemming zijn waarnemers van me
ning. dat het akkoord over de agenda
voor besprekingen in Parijs een oplos
sing in „Laotiaanse stijl" is om de ge
zichten te redden. Vooral prins Soepha-
noevong, de leider van de Pathet Lao,
zou onomwonden zijn mening gezegd
hebben en verschillende straffe eisen ter
tafel hebben gelegd, eisen die voor Soe-
vanna Phoema onaanvaardbaar zijn, zo
als het herstellen van de toestand in
Laos van voor de samensmelting tussen
rechtsen en neutralisten. Soevanna Phoe
ma verklaarde in Bangkok hü is op
terugreis naar Laos om de koning ver
slag uit te brengen dat de drie Lao
tiaanse groeperingen nog zeer uiteenlo
pende meningen hebben over een oplos
sing van de Laotiaanse crisis. Indien
men niet slaagt in het beleggen van een
nieuwe Geneefse conferentie dan zal de
kwestie aan de V.N. worden voorgelegd.
waarin een soldaat een stengun op
Tideman gericht hield. Aangekomen
by een kazerne gaf een kolonel aldaar
opdracht Tideman te ontdoen van zyn
schoenen en sokken, waarop een af
mattende mars door de stad begon.
Gevolgd door de luitenant en de sol
daat met de stengun in de aanslag moest
de Nederlandse gezagvoerder lopend op
zijn steeds rauwer wordende blote voet
zolen, met de geboeide armen op de rug
en met het potsierlyke kruis in zyn haar
geknipt een afstand van 4 km over heet
asfalt of ongeplaveid grint afleggen.
Daarby dirigeerde men hem tot vermaak
van de inheemse bevolking dwars door
een kampong en joeg men hem op de
punt van de stengun zoveel mogelijk op.
Tenslotte kwam hy uitgeput en niet tot
lopen meer in staat aan by het gebouw
van de officier van justitie, met wie hij
daags tevoren ook al had gesproken.
Deze legde hem ditmaal een verklaring
>or, die de K.L.M.-vertegenwoordiger
Franssen, bijgestaan door een Britse
advocaat, voor hem had opgesteld. Daar-
stonden zwart op wit excuses, die de
.ren voor zyn geld kiezende Tideman
ondertekende. De officier stelde hem
vervolgens in vryheid.
nUilfjêopMm...
senoritas van 14 t/m 18 ct
sigaren van 20 t/m 33 ct
1626) Een taalboek dat op enige bevinden tussen achterlijf en borst-
voUedigheld aanspraak wil maken stuk. Het abdomen Is bij mieren niet
zal, behalve allerlei wijsheden onmiddellijk met het borststuk ver
over grammatica, zinsconstructies, bonden, zoals dat bij bladwespen te
woordschikking e.d., ook de klanken zien is, ook niet door middel van een
van de taal bevatten en trachten de- wespentaille, zoals bij wespen en bij-
ze zo goed en zo kwaad als dat en maar door een beweeglijk tussen-
gaat weer te geven in speciaal daar- stuk, of steel. Deze steel kan bestaan,
voor ontworpen schrifttekens. Is ons hetzij uit één stuk, hetzij uit twee
taalboekje zo volledig mogelijk, dan knobbelvormig afgeronde ringen, zo-
zullen zelfs de organen, waarmee als het geval is bij knoopmieren
deze klanken te voorschijn worden die daaraan dan ook hun naam ont-
gebracht aan een gedetailleerde be- lenen. Op de plaats waar het achter-
spreking worden onderworpen, opdat lijf In de tweede steelknop gescho-
de lezer en leerling beseffen hoe de ven ls ligt het eigenlijke geluidsor-
taal alt de keelhol
te vloeit, of bij
krachtiger mani
festatie wordt
uitgestoten.
Nu hebben we al
le aanspraken op
de volledigheid wel
iswaar altijd verrre
van ons gehouden,
maar vandaag kun-
best eens „doen alsof'
TOCH IS
«IET ZO!
gaan, bestaande uit
een zeer fyn geribd
gedeelte van het
chltinepantser. Door
gaande beweging
van het achteriyf,
kan deze geribde
plaat tegen de
kraagvormige over
hellende zoom van
steelknoop gewreven
'aardoor een typisch geluld
op onvrien-
het „Handboek tot de taal der mie- worden,
ren" laten aanvangen met een korte ontstaat, dat door de
inleiding over de spraakorganen die deiyke wyze raspen wordt genoemd,
deze dieren in sommige gevallen ter maar door een welwillender toehoor
beschikking hebben. Want laten we der als stryken wordt aangeduid,
op de voorgrond stellen, dat de mo- Precies dezelfde termen kunnen ook
gelijkheid om geluiden voort te bren- op de violist In de menselyke omge-
gen die als „mierentaai" kunnen ving worden toegepast,
worden uitgelegd slechts aan een Hoe het ook zij, het vlugge heen
beperkt aantal soorten is toebedeeld, cn weer schuiven van de kam over
Dit voorbehoud bleek vooral nood- de ribbetjes, veroorzaakt tussen elk
zakelijk na de uitspraak van Lub- ribje kleine stootjes, die elkaar
bock, die beweerde dat mieren, geen met grote snelheid opvolgend een
geluiden kunnen voortbrengen die trilling geven die op het menselijk
voor bet menselijk oor waarneembaar oor de indruk van zwak getjirp
zijn. Het is begrijpelijk dat hij tot maakt. Aangezien zowel het aantal,
een dergelijke konklusie kwam, want als do onderlinge afstand van de
hij had mieren in handen gekregen chitine-rlbjes van soort tot soort va-
die de geschikte organen daarvoor riëren en er bovendien binnen de-
isten en dus niet konden dienen als zelfde soort nog verschillen bestaan
proefdieren voor een uitspraak van tussen de wijfjes en de mannetjes,
algemene strekking. zijn de mogelijkheden voor verschil-
Gebogen over een groot nest met lende talen binnen de mierenmaat-
bosmieren. kunnen we een geruis schappij reeds in voldoende mate
waarnemen, veroorzaakt door tien- voorhanden. Er zijn soorten, waar de
duizenden trippelende mierenpootjes ribjes slechts een halve micron van
dorre bladeren of ander droog elkaar liggen, zodat er 2000 op een
materiaal. Naar alle waarschijnlijk- mlllmeter liggen, bij andere soorten
heid is dit geluid echter van geen liggen ze op grotere afstanden, tot
enkele biologische betekenis, al werd 2 micron toe.
het wel eens voor de microfoon ge- Is de korte inleiding van ons hand-
bracht om de radioluisteraars de in- boek thans voldoende recht gedaan,
druk te geven dat zij daardoor de we zullen nu overgaan tot een even
intieme gesprekken in de mieren- korte fonetiek,
staat zouden kunnen afluisteren.
Desondanks produceren sommige Daarover een volgende keerl
soorten echte geluiden met speciaal
daarvoor ingerichte organen die zich (Nadruk verboden).
