Dodenaantal bij ramp
bleef tot vijf beperkt
Droom verwezenlijkt voor
(Britse) vliegtuigindustrie
Om kwart over acht zekerheid:
Vijfentwintig jaar straalvliegtuigen (II)
1 "rn®
Straaltijdperk
niet slechts
voorbehouden
aan militairen
Auto tegen trein: twee
doden op onbewaakte
Van gewonden
niemand meer
m gevaar
Voorburg" opgeheven
na fusie met H.M.L.
Kamer laat zich niet door
de REM optrommelen
Jaar lang kernenergie
voor ruimteschepen
Doden allen uit
Nederland
NIEUTE LEIDSE COURANT
6
DINSDAG 1 SEPTEMBER 1961
PAS lange tijd na het ernstige
treinongeluk bij Arnhem, waar
gisteren een Nederlandse en een
Duitse trein over elkaar heenschoven
na een frontale botsing, is komen
1 vast te staan, dat het aantal doden
tot vijf beperkt is gebleven. In to
taal werden 31 mensen gewond, van
wie thans niemand in levensgevaar
verkeerd. De omgekomenen zijn al-
i len Nederlander.
Pas om kwart over acht gisteravond
had men zekerheid, dat zich in het
volkomen in elkaar gedrukte voorste
gedeelte van een der Duitse rijtuigen
geen mensen meer bevonden. Het
vermoeden hiertoe was gerezen, nadat
een van de mannen, die 's morgens
hadden geholpen met het bevrijden
van beklemd geraakte slachtoffers,
verklaard had, dat hij op de bewuste
ENGELAND heeft op het gebied
van de luchtvaart veel baanbre
kend werk verzet, zo ook op het ter
rein van de straalverkeersvliegtui-
gen. Reeds in september 1946 gaf de
Britse regering, als eerste, opdracht
voor de bouw van twee machines en
vier maanden later volgden de eerste
orders van luchtvaartmaatschap
pijen.
Het eerste straalverkeersvliegtulg ter
wereld, de Comet, kwam op 27 juli
1949 In het luchtruim. Na twee en een
half Jaar intensieve beproeving volgde
de aflevering aan de BOAC. Het was
deze maatschappij die op 2 mei 1952
dit 36 persoons toestel als eerste op
haar lijndienst naar Johannesburg in
gebruik nam.
Dit was een belangrijk evenement,
niet alleen voor de BOAC, maar voor
de gehele Britse vliegtuigindustrie. Een
droom was werkelijkheid geworden,
het straalvliegtuig was vanaf dat
moment niet alleen meer voor de mili
tairen voorbehouden. Ondanks de tal
loze kritieken van de pessimisten was
het toch mogelijk gebleken ook ver
keersvliegtuigen met straalmotoren uit
te rusten.
Getien hun grote snelheid en bedrijfs
zekerheid werd de Comet na enige maan
den op steeds meer trajekten in dienst
gesteld en verdrong het propellervlleg-
tuig van haar plaats.
Steeds meer luchtvaartmaatschappijen
volgden het BOAC voorbeeld en al spoe
dig beschikte de fabriek, de Havilland,
over een orderportefeuille voor 52 toe
stellen. De grootste bekroning op haar
werk ondervond zij toen dc Amerikaanse
onderneming PanAm er enige bestelde in
Engeland. Haar eigen industrie was op
dat moment nog niet zo ver gevorderd.
Het verongelukken van 4 machines deed
veel afbreuk aan de oorspronkelijke fu
rore, die de Comet maakte. Een onder
zoek wees uit dat de rompkonstruktle t<
licht was. Eigenlijk een gevolg van de
beperkte kennis die men had betreffende
dit soort vliegtuigen, die kruisten op
hoogten die tot voordien nog onbekend
Race
Inmiddels was de straalrace ln bewe
ging gekomen en zo volgde op 15 juli 1954
Amerika's eerste straalreus voor de lange
afstand en de Russische een jaar later
Deze laatste komen met de TU-104 de
eer toe er als eersten in te zijn geslaagd
een geregelde dienst met dit soort ma
chines uit te voeren Deze Russische ma
chine heeft in het Westen veel stof op
doen waaien, omdat het slechts was uit
gerust met twee straalmotoren. Terwijl
aan deze zijde van het IJzeren Gordijn
deze machines alle met vier motoren wa
ren uitgerust zodat de Russische straal
motoren wel een uitzonderlijke hog«
stuwkracht moesten opleveren.
Teneinde een indruk van de vooruit
gang te krijgen is het goed te vermelden
dat op de route tussen Moskou
kutch normaal propellcrvliegtulgen wer
den gebruikt die deze afstand aflegden in
20 uur. De Tu-104 deed deze zelfde af
stand ineen schrompelen in slechts zeven
uur. Mede doordat een uursvlucht met de
Tu-104 goedkoper was dan een achtuur?
treinreis, maakte dit tweemotorige straal
verkeersvliegtulg veel opgang in de Sov
jet-Unie.
Het Russische toestel bood plaats aan
50 nersoner <->ri was een verdere ontwik-
JNat. Reserve
Met ingang van 1 seplembe. zullen de
vergoedingen die aan leden van de na
tionale reserve worden uitgekeerd iets
worden opgetrokken. Voor korter dan
vijf uur oefenen krijgen de reservisten
voortaan ƒ1.50 in plaat van een gulden
en voor oefeningen die langer dan vijf
uur duren, ƒ4,50 in plaats van ƒ3.—
loop der jaren zijn zij meer en meer in
dienst genomen op de middellange en
korte trajecten. Het is vooral de Franse
Caravelle geweest, die op dit terrein de
toon heeft aangegeven. Ook voor wat be
treft de konstruktie.
Was het tot nog toe gebruikelijk om de
mtoren rond de vleugel te groeperen, de
Fransen ontwikkelden een bevestiging bij
de staart Deze nieuwe motorophanging
heeft in de loop der jaren zoveel weer
klank gevonden, dat de motor bevesti
ging bij haast alle nieuwe toestellen op
een dergelijke wijze zijn uitgevoerd.
Alhoewel de huidige straalverkeers-
(Van onze luchtvaartmedewerker) vliegtuigen de afstanden al hebben doen
verschrompelen, zullen liun opvolgers
zich toch weer drie tot viermaal
keling van de Badger-bommenwerper,
ontwikkeling die wij overigens ook in
de VS zagen. Amerika's eerste straalreus
was ontwikkeld naar aanleiding van de
ervaringen, die Boeing had opgedaan bij
de bouw van de B-47 straalbommenwer-
pers.
Zorgen
Het grote en rijke Amerika moest al
met al erkennen dat 't Oude Europa, haar
•oor was op het gebied van de straal
vliegtuigbon w. Eerst bij de ontwikkeling
van straaljagers en nu bij de ontwikke-
ng van verkeersvliegtuigen.
Deze achterstand kwam hun prestige te
a en zo ontstond er een race tussen de
Amerikanen en de Britten om als eer
sten de N. Atlantische route met dit soort
machines te gaan onderhouden. Naar de
economische kant werd ln het geheel niet
gekeken. Op 26 oktober 1958 opende
PanAm een dagelijkse dienst met de
Boeing 707, maar dat was nog altijd drie
weken na de Britten.
Alhoewel, zoals reeds genoemd, de eer
ste machines bepaald niet winstgevend
vlogen, waren de concurrerende onderne
mingen wel genoodzaakt soortgelijke
stappen te ondernemen en zo vlogen in
de zomer van 1960 niet minder dan elf
verschillende maatschappijen met deze
vliegtuigen tussen Europa en Noord-
Amerika.
De machines, zo bleek uit de praktijk
aren hun tijd eigenlijk te ver vooruit
De aanschafprijs van 25 miljoen en de
capaciteit meer dan 100 personen, bleken
te zwaar te zijn. Met gevolg dat de lucht
vaartondernemingen met verlies gingen
werken. Er was echter geen weg terug
_o ontstond er een economische cri
sis in het luchtvervoer- Thans is deze si
tuatie geconsolideerd, de toestellen zijn
economischer geworden en namen in 1963
al twee derde van het luchtvervoer
hun rekening.
Meer en meer
Was het gebruik van straalverkeers-
vliegtuigen eerst voornamelijk voorbe
houden voor de langere trajekten. In de
gaan voortbewegen. Daarover meer ln ons
volgende artikel over de Jaren zeventig,
waarmee wU deze serie van drie artikelen
zullen besluiten.
Steeds meer en meer straalverkeers-
vliegtuigen worden in dienst gesteld,
waarbij de motoren bU de staart zijn
bevestigd.
Marilyn Ramenofski
wereldrecord op
m vrije slag
In New York zijn gisteren de Ameri
kaanse Olympische zwemselectiewedstrij-
den voortgezet. Behalve Marilyn Rame
nofski, die een wereldrecord op de 400
meter vrije slag zwom (het oude record
4.41.7 stond ook op haar naam),
zorgde ook Fred Schmidt voor een prach
tige prestatie. Hij won de 200 meter vlin
derslag in 2.08 en bleef daarmee 0.4 se
conden voor op de favoriet Carl Robie.
De uitslagen luiden:
200 meter vlinderslag heren:
1. Fred Schmidt (2.08.0);
2. Carl Robie (2.08.4);
3. Philip Riker (2.09.5);
200 meter schoolslag dames:
1. Cladia Kolb (2.51,9);
2. Tammy Hazelton (2.53.3);
3. Sandra Nitta (2.54.9);
400 meter vrije slag dames:
1. Maril:yn Ramenofski (4.39.5);
2. Terry Stickles (4.41.5);
3. Ginny Duenkel (4.43.7).
Op
Sambeek (L.) is gisteravond een per
sonenauto door de trein gegrepen.
De twee inzittenden van de auto ver
loren hierbü het leven.
De bestuurster, de 18-jarige mej. H. M.
Derickx uit Veriray, was op slag dood.
De naast haar zittehde 19-jarige J. van
Keeken uit Amersfoort is later in het
ziekenhuis te Boxmeer overleden.
Een rijkspolitieman heeft gisteren
langs de spoorbaan HardenbergGrams-
bergen een ernstig gewonde jongen aan
getroffen. Het bleek de 18-jarige Gerar-
dus Rusken uit Baalderwerk te zijn. Po
litie en spoorwegen vermoeden dat de
jongeman tegen een trein is gebotst met
zijn brommer. Dit zou dan zondagavond
laat gebeurd moeten zijn. Hij is opgeno
men in een ziekenhuis. Hij bleek een
arm en een been te hebben gebroken en
had voorts venvondingen opgelopen aan
het gezicht.
Een spoorwegongeluk dat goed af
liep gebeurde gisteren bij Waalwijk waar
een personenauto op een niet-beveiligde
overweg tegen een locomotief van een
goederentrein opreed. Hoewel de auto
totaal vernield werd en de locomotief
werd beschadigd, werd niemand gewond.
De 29-jarige handelaar in landbouw
werktuigen V. van de Muyzenberg uit
Wanroy (NB) is omstreeks middernacht
op de Midden Peelweg te Venray door on
bekende oorzaak met zijn auto over de
kop geslagen, tegen een aarden wal ge-
0 De 37-jarige Apeldoorner D. Foe-
kema die zaterdagavond ln zijn woon
plaats op een zebrapad werd aangereden
door een personenauto is vannacht in het
ziekenhuis in Apeldoorn overleden.
plaats bloed uit het wrak had zien
druppelen.
Daar kwam bij, dat een van de
Duitse reizigers, die zelf een shock
had opgelopen, zijn schoondochter en
kleindochtertje miste na het ongeluk.
Hoewel de leiding van de ongeval-
lenploeg de mogelijkheid van het aan
wezig zijn van nog meer slachtoffers
betwijfelde, besloot men voor alle ze
kerheid het rijtuig open te branden
(Van onze sportredactie;
De volleybalvereniging Voorburg,
die door het vertrek van twee spelers
naar Zandvliet en het ontslag nemen
van trainer Hoogerwaard in feite niet
meer bestond, doordat het geen ploeg
meer op de been kon brengen, is gis
termiddag een fusie aangegaan met de
volleybalvereniging H.M.L., die door
Cees van Zweeden wordt getraind.
H.M.L. heeft noch de naam, noch de
Eerst oordeel van
deskundigen over
kerncentrale
Over de veiligheidsaspecten van de
eerste Nederlandse kernenergiecentrale,
waarvan de bouw in Dodewaard is ge
projecteerd, zal ook het oordeel wor
den gevraagd van een groep interna
tionale deskundigen. De regering zal
met de gekozen vestigingsplaats slechts
dan akkoord kunnen gaan, indien de al
gemene belangen alsmede de door de te
raadplegen deskundigen noodzakelijk ge
achte waarborgen voor de veiligheid,
voldoende zijn verzekerd. Het is in
het huidige stadium niet mogelijk mee
te delen of definitieve goedkeuring is
te verwachten.
Dit antwoordt minister Andriessen
(economische zaken), mede namens zijn
ambtgenoten van sociale zaken en
volksgezondheid cn van verkeer en wa
terstaat op schriftelijke vragen van het
Eerste-Kamerlid Geuze (c.h.). In het
veiligheidsrapport, dat bij de aanvraag
is ingediend, wordt aangegeven welke
voorzieningen de aanvragers zullen tef-
fen om o.m. ontoelaatbare waterveront
reiniging en besmetting van de atmos
feer met radio-actieve stoffen te voor
komen De bewindsman herinnert er
aan. dat de opstelling van een definitief
ontwerp voor de centrale contractueel
op 2 oktober as. moet zijn geschied en
dat de S.E.P. voor de eigenlijke bouw
nog het besluit moet nemen. Eerst daar
na en na verkrijging van de vereiste
goedkeuring en vergunningen kan de
bouw beginnen, waarmee ongeveer 2,5
jaaar zal zijn gemoeid.
C.V.S. ontwikkelen compacte reactor
De Verenigde Staten ontwikkelen
n ompact gebouwde atoomreactor
e een ruimteschip meer dan een
jaar achtereen van energie kan voor
zien, zo is in Genève bekendgemaakt.
In een Amerikaans document dat
is voorgelegd aan de derde interna
tionale conferentie over het vreed
zaam gebruik van atoomenergie, werd
verklaard dat dc proeven met de
kleine reactor die splijtingshilte recht,
streek? in elektriciteit kan omzetten,
geleidelijk betere resultaiten opleve-
Dr. Robert H. Pidd van de General
Dynamics Corporation in San Diego, ver.
klaarde dat bij een van deze proeven
een levensduur van bijna een jaar is
bereikt.
Hij voegde daaraan toe dat „er geen
twijfel aan lijkt te bestaan" dat dit kan
worden uitgebreid tot periodes van lan
ger dan een jaar
In een ander Amerikaans document
werd verklaard dat de eerste ruimte-
vlucht van een Amerikaanse kernreac
tor volgend jaar zal worden uitgevoerd.
(Van onze pdrlemenisredactie
DE REM heeft bij een groot aan
tal leden van de Tweede Kamer
geen beste beurt gemaakt. Enkele
dagen geleden vonden alle Tweede-
Kamerleden een uitnodiging in hun
brievenbus om deze week op een be
paalde dag en een bepaald uur
voor elke fractie verschillend
voor een vertrouwelijke bespreking
naar hotel Des Indes te komen.
Het ziet er niet naar uit dat velen
aan de invitatie gevolg zullen geven.
Tweede-Kamerleden, zo zegt men
laten zich niet optrommelen. „Wie
mij wil spreken kan een afspraak
maken voor een onderhoud. Uiter
aard liefst in het gebouw van de
Tweede Kamer", zo kan men horen
opmerken.
Om die reden zal zelfs ook de liberale
fractieleider W. J. Geertsema, niet aan
wezig zijn. Aangezien de uitnodiging
persoonlijk is, is ieder vrij om haar aan
te nemen of af te slaan, maar de heer
Geertsema zou er zich wel over verba
zen, zo zei hij ons, wanneer een van de
liberalen naar Des Indes zou gaan.
,Men kan het wel voorstellen, alsof
wy dingen zouden horen die voor ons
van belang zijn, maar ik neem aan dat
deze zaken toch in de eerste plaats voor
de REM zelf van belang zijn," verklaar
de hij tegenover ons.
De Anti-Revolutionaire fractieleider,
de heer J. Smallenbroek, had besloten
zelfs niet op de uitnodiging te reageren.
Jkvr C, W. I. Wttewaall van Stoetwe
gen <CHU) zou op dezelfde wijze als mr.
Geertsema aan dc REM mededelen dat
op haar aanwezigheid op 3 september niet
móest worden gerekend.
De eerste dag waarop het vertrouwelijk
beraad zou plaatsvinden, is geen succes
geworden. De P.v.dA.-fractie werd gis
termorgen om elf uur verwacht, i
heeft in haar geheel verstek laten gaan.
Drs. Peschar. tweede secretaris van de
fraotie heeft mr. Mind erop. gedelegeerd
commissaris van de REM, gevraagd om
een schriftelijke uiteenzetting en mee
gedeeld dat het mogelijk was om met de
eerste fractiesecretaris mr. Van Lier een
afspraak te maken voor een onderhoud.
Van de K.V.P.-fractie zijn gisteren drie
leden naar Des Indes gegaan, te weten
mr. Van Rijckevorsel, mr. Nelissen
drs. Aarden, die alle drie lid zijn van
bijzondere commissie van voorbereiding.
Ook zij waren van mening dat de ge
volgde procedure niet zo fraai was, i
waren tegelijkertijd van oordeel dat het
geen onoverkomenlijk bezwaar wa?
een onderhoud te hebben.
„Dit soort afspraken wordt regelmatig
gemaakt', aldus mr. Nelissen. Zoals be
kend is het de bedoeling dat de behande
ling van het wetsontwerp installaties
Noordzee op 16 en 17 september zal plaats
vinden. De bijzondere commissie komt
volgende week dinsdagmiddag bijeen
zal zich dan beraden over de vraag of
kan worden volstaan met een blanco
eindverslag of met een nader schriftelijk
verslag of dat nog onderling overleg met
de regering moe' worden gepleegd
het laatste geval is de minister van
titie bereid om donderdag 10 september
met de commissie overleg te plegen.
Nader vernemen wij van de zijde v
de R.E.M dat de besprekingen met
A.R.- en de V.V.D.-fracties die voor vi
daag waren gepland, alsmede het onder
houd met de C.H.U.-fractie dat voor over*
morgen was vastgesteld, zijn opgeschort
Als reden daarvoor gaf men op dat vele
Kamerleden nog niet van vakantie zijn
teruggekeerd
Een ongeluk met een autobus heeft
zondag tussen Belo Horizonite en Bro-
silia aan 20 mensen het leven gekost.
75 personen werden gewond, aldus een
bericht in het Braziliaanse blad Globo.
•gebleven spelers van Voorburg over
genomen, doch krijgt wel de plaats die
Voorburg in de hoofdklasse innam. De
pupillen van Cees van Zweeden die aan
het einde van het vorige seizoen naar de
ergangsklasse promoveerden, zullen
door deze fusie het komende seizoen dus
in de hoofdklasse uitkomen.
Teneinde de plaats, die H.M.L. in de
overgangsklasse bezette voor Den Haag,
niet verloren te laten gaan. is inmiddels
H.M.L. 2 gevormd, dat de overgangs
klasse gaat spelen. Dit tweede H.M.L.-
team bestaat voornamelijk uit spelers
van het vroegere R.V.C.-herenteam, zo
als Cees van Zweeden zelf. voorts Piet
Kaptein, die als trainer bij Syrèna is
vervangen door Henk Hoogerwaard. als
mede Bakker, Slaman, Bontje en Visser.
De enige verplichting, die H.M.L. met
de fusie op zich heeft genomen, is. dat
de thuiswedstrijden van de kersverse
hoofdklasser in het Huijgenslyceum in
Voorburg worden gespeeld, waarin ook
de ere-divisieclub DES van plan is te
gaan spelen.
Sinds gistermiddag wordt in Krimpen
aan de IJssel de driejarige Hennie Bech-
thum vermist. Het jongetje, dat vlakbij
de Hollandsche IJssel woont, was even
t de aandacht van de ouders ontsnapt
is sindsdien spoorloos. Een groot deel
de nacht hebben- politie en burgerij
ar het kin<i gezocht. Vanmorgen om
streeks half zes hebben ruim honderd ma.
rs uit de Ernst Casimir Kazerne in
Rotterdam de gehele omgeving afgezocht.
voordat de Duitse trein werd wegge
sleept.
Er was gisteren al meer verwarring
gerezen over het lot van enkele reizi
gers. De Arnhemse GGD was zo snel
ter plaatse, dat de doden en .gewonden
pas in de ziekenhuizen werden geïdenti
ficeerd. sommige reizigers liepen in
shocktoestand naar het dorp Wester-
voort, terwijl anderen, die slechts licht
gewond waren, zich per auto naar huis
lieten brengen.
De Duitse en de Nederlandse kraan
hebben de over elkaar en naast de rails
geschoven rijtuigen gelicht.
Er is de hele nacht hard doorgewerkt,
ook door de soldaten van het Leger des
Heils, die reizigers, helpers en journalis
ten al vanaf gistermorgen vroeg hebben
voorzien van zeer welkome koffie met
koek.
Even over negen vanmorgen, precies
24 uur na de treinramp bij Westervoort,
is het treinverkeer tussen Arnhem en
Zevenaar in beide richtingen hervat.
Aangezien de treinen voorlopig nog
door middel van vlaggen en met de hand
bediende seinen langs de ongeluksplaats
bij de spoorbrug moeten worden ge
loodst, kan enige vertraging optreden.
Het Nederlandsche Roode Kruis heeft
gisteravond de namen vrijgegeven van
de vijf slachtoffers, die b(j de trein
ramp bij Arnhem om het leven kwamen.
Het zijn de 63-jarige heer M. A. van
Dalen uit Barneveld, de 55-jarige heer
H.. Bongers uit Zwolle, de 22-jarige heer
C. Kuiper en zijn 45-jarige moeder, bei
den uit Zevenaar en de 50jarige mej.
H. Kummelink uit Amersfoort, huis
houdster op een pastorie aldaar. De heer
Bongers, die machinist bij de NS was,
bevond zich als passagier in de veronge
lukte trein. De heer Kuiper was loon-
administrateur bU de AKU. Z(jn 12-
jarig zusje is een van de acht zwaar ge
wonden.
Het vijfjarig meisje C. Roelands uit
Rijsbergen is, toen zij gisteren op haar
fietsje de weg RijsbergenBreda over
stak. door een vrachtauto aangereden en
om het leven gekomen.
