Kunst vu de «POPPÏMMIK HEBT U WEL EENS? Wij blijven elkaar ONTMOETEN a de vakantie Niet alles met één sausje overgieten een handje vol bloemen ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1964 „DE BOZE STIEFMOEDER heb ik de laan uitge stuurd. Het begint zo: er komt een heraut, die den volke kond doet dat de koning een nieuwe vrouw trouwt. Ze is de mooiste uit het land. Alle kinderen krijgen vrij van school, ze mogen voor niets in de draai molen, krijgen een toverbal met alle kleuren van de regenboog en na afloop van het feest als herinnering ieder zes oliebollen mee naar huiszie je, daar kun nen ze goed inkomen." De zestigjarige, kleine kittige vrouw met open beweeglijk gezicht en lichtblauwe ogen, grijs-wit kapsel die deze woorden zegt is Cia van Boort. Ze heeft het over de nieuwe versie van Sneeuw witje en deze uitspraak is typerend voor deze jeugdige grijze vrouw. „Jazeker, er is veel naars in de wereld (de boze stiefmoeder) maar laten we alsjeblieft al het mooie niet vergeten." Cia van Boort is een zondags kind, de eerste vrouw in ons land die een vast poppen theater dreef, deze zomer tien jaar in een oude ver bouwde boerderij die nu „De Schelleboom" heet en in Oisterwijk te vinden is, vlak bij de duizendjarige linde. Toen Cia vier jaar was, speel de ze al met poppen. Ze woon de in „die grote stad Zaltbom- xnel." Ze was er één van de vijl van aannemer/architect Van Boort. Vader gaf ook houtsnij- en tekenles aan een middelbare school. Van hem erfde ze .de ar tistieke aanleg. Maar als een zi geuner met een Jan-Klaassen- spul de boer op... nee, dat moest zijn Cia maar uit het hoofd zet ten. Dat deden alleen armoed zaaiers. Schilderen, dat kon er nog nét mee door. Maar Cia vond dat saai en haar volgende stap was het conversatorium. Samen met Fiep Westendorp (ook een Zaltbommelse) ging ze naar Den Haag. Daar bleef ze hangen. Cia bleef haar poppen trouw. Nu nier, dan daar trad ze in het openbaar op met haar poppen. Haar veel zijdige „vooropleiding" is haar van veel nut. Niemand heeft haar ooit geleerd hoe je met poppen omgaat. Zelf heeft ze stap voor stap haar weg gevonden. Ze schil dert, boetseert, soldeert, snijdt hout, ontwerpt decors, maar ook het interieur van haar artistieke boerderij. Ze improviseerde de theaterbanken uit oude kerkban ken: grijs-blauw geschilderd en bekleed met warm terra, oker geel en oudrose pluche. Dat thea ter is de oude deel met hooizol der. Enkel puin gebeurd dat ze van 's morgens vroeg tot 's avonds laat optrad, met de boterham achter de cou lissen! „Dan bent u zeker wel gaar na zo'n dag?" vroegen we. „Alleen geestelijk moe, maar dat is zó weer over." Ze houdt ge weldig van haar werk. „Ik moét het doen. Het is een aanleg. En het heeft ook met rentmeester schap over je gekregen talenten te maken. Soms. als ik bloemen krijg uit de zaal, denk ik dat hebben die moeders van grote ge zinnen, die daar zitten verdiend, ik niet. Ik heb alles meegekre gen... dat is geen verdienste." Het liefst speelt ze voor zieken en verpleegsters als ze de boer op gaat met haar poppenspel. Naast de vaste speeluren in De Schelle boom trekt ze namelijk het land door ..als een zigeuner." Dins- er een voorstelling woensdag is de >or de kinderen. een klein joch na intens me deleven van de avonturen van de reus: „Mevrouw, gaat u met de reus naar bed?" Hij is immers ook aan zijn beer tje verknocht. Zoals dat kind zich inleefde Eerlijk De boerderij kocht ze voor... één gulden. „Maar het was en kel puin" verontschuldigt ze lachend. „Ik heb alles moeten verbouwen." We drinken koffie in den herd, bij de oud-Brabantse plattebuis- kaohel waar je 's winters je voe ten op mag warmen. Boven de schouw antieke borden (nog van het huwelijk van grootmoeder!, op de grond rode plavuizen, een ronde antieke eettafel op één poot en wat Oudhollandse stoelen. Dat alles maakt deel uit van Cia's huiskamer, ook haar bureau staat er (dat eens een oud spi net was). Een wonderlijk klein, gek televisietoestel, één van de eerste modellen. Daarnaar kijkt ze alleen als er een goed toneel spel is, daar leert ze van. Je valt bij Cia met de deur in huis ze heeft geen personeel. Concerten Hier komt de vriendenkring bijeen, er worden intieme con certen gegeven en voorgedra gen door Charlotte Kohier die haar benijdt om haar mooi, eigen theatertje. „De mensen mogen hier zichzelf 'zijn" is de leus van Cia. Ze heeft behalve een getrouwde helpster geen personeel en daarom mogen haar gasten en theaterbezoe kers zo ze dat wensen zélf kof fie schenken. Wie bewonderend de kunstzinnige gordijnen be voelt bij de deur. merkt dat het doodgewoon witte molton kle den zijn, afgezet met effen zwarte biezen waarlangs hel witte balletjes-gallon scherp af steekt. Bij de handgreep maak te ze een mooi zwart patroon, afgezet met zwart zig-zagband. Artistiek en functioneel. Beroepskwaal ,.Op het ogenblik heb ik het achter mijn ellebogen", doet ze ondeugend, „Een beroepskwaal. Mijn hand is stijf, ik heb de spie- r ;n wat overspannen." Als Cia in haar kleine ruimte de handpop pen die ze zelf maakte be speelt. dan rusten haar ellebogen op een houten roetje. Om haar spel te controleren, kijkt ze dóór de decors. Die schilderde ze na melijk op horregaas, zodat ze er doorheen kan zien. Het is heel druk geweest deze zomer. Ze gaf voorstellingen voor plattelands vrouwen. burgervaders, ingeni eurs, middelbare scholieren en kleuterleidsters. Dat laatste waardeert ze geweldig. „Ik heb een goed contact want zij begrij pen de sfeer van het spel en de techniek. Soms doen ze ideeën op voor een examen. „Wat ik het leukste vond? Och, alles is leuk In het poppenspel heb ik een moe dercursus opgenomen over kraam- hygiëne. Daar kwam de bandre corder aan te pas. De stem van zuster Pasman uit Rotterdam heb ik opgenomen en nauwkeu rig haar uniform op poppenfor- maat nagemaakt. Ja, mijn stem begaf het en doctoren raadden de bandrecorder aan. Een voordeel. Je kunt er veel mee doen. Rare electronische geluiden maken bij voorbeeld bij het optreden van de gele draak of een heks. Maar er is ook een spel waarvoor een musicus de muziek componeerde uitgevoerd door het koor van een conservatorium. Heel variërend" l*eht ze gemoedelijk. Het is wel Haar poppenspel is ook thera peutisch gericht. „Voor een pop is een kind dood-eeriyk. Het ver geet alle remmingen. De koning is ziek, regeerziek. Hij heeft geen zin om te regeren, zoals jullie wel eens geen zin hebben om naar school te gaan. Wie van jullie is wel eens sclioolziek? Vier vinger tjes gaan de lucht in..." Er zijn kinderen die niet spreken kun nen. en bü haar het eerste woord zeiden in het donker na de voorstellingen. Bij inrlchtlngs-kln- deren konden de moeilijkheden via de poppenkast achterhaald worden. De BLO-school in Oister wijk maakt een dankbaar ge bruik van het werk van Cia van Boort. De kinderen mogen zelf spelen, op haar atelier waar je via een steile trap komt. Achter de schildersezel mogen ze de pop pen laten dansen „och, eigen lijk heb je geen poppenkast no dig. Achter de canapé, tussen deuren, overal kun je spelen. Fan tasie is hoofdzaak. Ik bewerk oude sprookjes voor kinderen. Er zijn middeleeuwse, historische, romantische spelen". Haar beweeglijke vingers bren gen het Begijntje tot leven dat verliefd was op Martinus, de ho venier. Het verhaal is van Felix Timmermans, u weet wel. Het Begijntje bidt tot de Heilige An- tonius om het bezit van Martinus, maar ach, deze wordt broeder. Vertederend-naiëf is het onder werp en wie dit niet aan kan voe len. niet kan proeven, moet de Schelleboom maar voorbijgaan. Wie er wél oog voor heeft kan genieten van de geestige persifla ges op beroemde personen. Zo zet ze Marline Dietrich in het zon netje met al haar ijdelheid en ouderwetse aanstellerij. Cia wil de jongelui doen inzien: bewon der niét iedereen zo maar klak keloos, kijk wat iemand waard is. Godfried Bomans en'Wim 3on- neveld als de zingende frater vormden ook een dankbaar stel om haar humor op uit te vie ren. Knap zijn de karakteristieke koppen die ze zelf in haar atelier tot leven wekte. Lapjes, laden vol haar in allerlei soort, kanten, gouddraad, een omgekeerde eier- dop met gouddraad overtrokken (de kroon van de koning) en een hele grote Eduard Verkade vind je daar bijeen. Dat alles wordt kunst van de bovenste plank van de poppenkast door de levensblij heid van een kordate vrouw. Mi nister De Quay erkende haar kwa liteiten door het theater te ope nen en langs zijn neus weg op te merken, dat Cia de eerste vrouw in Nederland was die het klaar speelde een weg om te leg gen. Dat was nadat ze haar pum- boerderij kocht voor een gulden, Cia van Boort met Godfried Bo mans en Wim Sonneveld; zelfs de gezichten lijken te leven op haar handen. want er moest een weg door go drokken worden op de plaats waar ze nog altijd woont, werkt eh speelt. De bisschip van Haar lem en de dominee van Wierin- germeer haalden haar voor een tournee naar Noordholland om de bevolking op cultureel gebied iets bij te brengen. „In geen enkel poppentheater zag ik zulk een vol maakte techniek" schrijft Rico Bulthuis over haar. „Technisch behoort haar handpoppenspel tot de besten der wereld." Wie iets van die techniek wil leren weten, dat haar poppejurken als een handschoen op haar eigen hand zijn gemaakt, de mouwen schuin naar boven geknipt zoals duiin en middenvinger naar bovenwij zen en de wijsvinger in de pop- pekop steekt. „Met een normaal patroon vallen de kleren van je hand", zegt Cia wijs. start gaat, dat hebt u al be grepenover uw er v ar in- gen. Hebt u wel eens Dat wordt een vaste vraag waarop we met z'n allen het antwoord gaan geven. Iedere maand pakken we een ander onderwerp bij de kop, zoals we gewend zijn. La ten we, als we stofdoek, pol lepel mitsgaders strijkijzer weer ijverig hanteren na de vakantie, in september nog eens over die vakantie mijme ren. Alles is nog lang niet ver geten, de foto's nog niet inge plakt, maar het zit er in dat we in de roes van de tijd onze ervaringen vergeten. Er is zo veel dat onze aandacht vraagt. Vóór het zover is, vragen we u in pen of ballpoint te klimmen en ons deelgenoot te maken van uw ervaringen. Viel het mee, viel het tegen, beleefde u avonturen, toch ook weer blij nu het kroost naar school kan? Rustte u geestelijk echt uit en bracht -.het u winst,?. ,Mag jk wger op spontane schrijfsters rekenen die meteen een blocnote grij pen en hun vakantie-herinne ring vastleggen voor ons Hoekje? U weet het, bij plaat sing ontvangt u Tipparade, Ook zo genoten van de zon en door droog wrijven met een rui- De dokter zegt I of De dokter weer aan het wennen thuis? Na ge spons, massagehandschoen of zegt II. Vergeet u niet het het lange en vele zonnebaden borstel. Moede benen krijgen weer boekje van uw keuze te mel- - Spirit door wisselbaden, liefst met den? de handdouche van voet tot knie, eerst aan de buitenkant en ver volgens aan de binnenkant - Dit hoekje van de krant vergelijk ik. altijd voor me zelf bij een dorpsplein, waar vroeger die goede oude tijd, u weet wel) de meisjes en vrouwen bij elkaar kwa men om water te pompen en intussen hun nieuwtjes en ervaringen uitwisselden. We hebben elkaar hier tips gegeven, de handigheid van onze mannen niet voor ons zelf gehouden, en de lof trompet gestoken of de treurzang geheven over dokter, ouderling en buren. We blijven elkaar hier ontmoeten, lezeressen die elkaar niet kennen, ver van elkaar verwijderd wonen en nochtans elkaar een glim lach ontlokken of moreel tot steun zijn. Soms mis- schien met een tip, een bele venis of een voorval uit uw eigen leven. Het gaat in de nieuwe rubriek die van droge huid heeft last va schijnsel. We kunnen het makke lijk weg werken: zolang de zomer Uw kroost beneden, eerst strekken. Aan- Een klein, vast hoekje gaan ve inruimen voor de reacties t kroost. Dat mag grap- leg van spataderen? De benen niet Pj6 zijn, maar ook kunnen Na de frisse ochtenddouche ook te lang aan het zonlicht bloot stel- kinderen ons ouderen soms Malle Mariene Dietrich ziet er geen been in knap werk van Cia, die een beetje de spot drijft met de door velen bewonderde Haarfijn Kinderen voelen haar spel en manier van leven haarfijn aan. Cia woont alleen met haar poppen. Na afloop van de voorstelling mogen de kinderen iets vragen. Zegt een vleugje in de huid en benen wrijven houdt de gezonde len, zorgen huid be- circulatie: dus beengymnastiek, akantie-glans. goede spijsvertering met veel groente en fruit en 's nachts sla- Wie na de vakantie nog wat pen met de benen iets omhoog. il lopen Onder het aardappelschillen, was- vouwen of boontjes doppen kunnen we de benen ook die verlangde rust gunnen. Voor overtollig eelt heeft uw drogist een nieuw mid deltje, waarbij het eelt als rolle tjes weg te vegen is. Foetsie ongemakkelijke goede bloed- beschaamd doen staan als het En deze teenagers wie de v veeldheid op het lijf geschreven staat pronken op de vleugel daar mag de bezoeker op spelen en een zangkoor dat haar bezoekt niet wordt gelijk de kinderen dat is een woord voor alle eeuwen. Dat het ook vandaag nog waar is, laat u het ons weten? Misschien kan een oudere onder ons er nog troost uit putten. Uit de kindermond: adrem, leuk, kinderlijk gelo vig, het mag allemaal. Wacht u niet te lang zodat we met een flink van start kunnen? We verwachten in de kin derhoek niet alleen moeders (vaders), ook grootouders, verpleegsters, kinderverzor- sters en kleuterleidsters we ten vast wel iets gezelligs over de kinderen waarmee ze in aanraking kwamen. Komt uw reactie voor plaatsing in aanmerking, dan kunt u de bekende kwartet-zending ver wachten: een pocket waar u veel plezier van zult beleven. In een groot gebouw zie je al tijd wel in de lift of op een gang een meisje met de koffiewagen die het hele gebouw van een bakje troost voorziet. Op uw werk kent u misschien ook wel die service, en op een klein kan toor of dito zaak zet je het zelf wat tijd en energie kost. Om de tijd te bekorten, nodig voor het zetten van een bakje koffie of thee heeft men in Amerika een nieuw soort papieren beker ontworpen. Het is de tegen hitte bestendige papieren beker die we hier in Nederland ook ken nen. De Amerikaanse versie nu bevat een afgemeten hoeveelheid instantkoffie of theepoeder met melkpoeder en suiker op de bo dem, door een plastic zegel be dekt. Die zegel met één hand greep verwijderen is het recept. De drank is klaar zodra er heet water op wordt gegoten. Wel ef ficiënt, maar gezellig? Nou, nee. met blote benen rond moet ook glanzende huid. Dagelijks met goed schuimende zeep, mas seren met olie, crème of lotion is dan zaak. Storende haargroei kun nen we verdoezelen met water- stofsuperoxyde. Een rauwe huid ontsierende met rode puntjes is te verbeteren huidverdikking. §ogci<§egcs<3esc*<8<^cK§ascs<^cgc£<^c§cs^^ Vermoedelijk ten gevolge van de warmte en droogte, afgewisseld door hevige slag regens, geeft onze tuin min der kleurvlakken te zien dan anders in deze tijd. Om dus niet alle kleur weg te nemen moeten we met plukken wat zuinig zijn en daardoor min der uitbundige zomer boeket ten in huis nemen dan we in augustus gewend zijn. Het enige voordeel van deze schaarste is dat we er meer aandacht aan besteden om er toch wat leuks van te ma ken, zodat we de overvloed niet zo missen. Altijd is 't nog 't meest een voudig om de bloemen tegelijk in een vaasje te laten zakken, ze wat op en neer te halen en heen en weer te bewegen tot het ef fect ons bevalt, maar tenzij het exclusieve bloemen zijn zal nie mand er zich bewonderend over uitlaten. Nood maakt echter vin dingrijk en we speelden een beet je met de zes gele afrikanen, die we er, zonder het effect van de tuin te veel te schaden, tussen uit hadden gesneden. Een beetje massief dat zestal zonder enige aanvulling. In de buurt stond de kleinbloemige blauwe distel Eryn- gium planum (een vaste plant, om te onthouden) met haar dichte bloemtuilen anders altijd be waard voor het droogboeket. Waar om eigenlijk niet in verse toe stand verwerkt om onze bloem- schikking met de zware afrikanen een luchtige toets te geven? En als kleureffect mooi. dat zilvergrij ze blad en die lavendelblauwe bloemhoofdjes tegen het citroen geel van de andere bloemsoort. Laten we het eens proberen horizontale schikking, gedachte, juist door het even aantal bloemen en het ver schil in grootte. Een oud blauw kommetje met een bloemprikker vormde de basis. De kleinste bloe men met de langste stelen in de top en in de vorm van een liggen de flauwe S-bocht bouwden we verder. De bloemen werden zo afgesneden dat ze eikaars stelen bedekten en de grootste bloem en het allerkortste lieten we over de rand hangen. Met een even aan tal bloemen ontstaat dikwijls een wat stijf geheel en dat hebben we hier ondervangen door terzij de van de laagste bloem aan de ene kant drie en aan de andere kant twee stuks te steken. Distels Daarna kw; de beurt, weerskanten de lijn van de'flau we S-bocht hebben verlengd. Een luchtige tuil in het hart achter de grootste bloem, wat klein grut terzijde en ons arrangement was Uw reactie zal wel zijn: ja, die afrikaantjes zou ik wel hebben, maar die distels doen 't hem juist en die mis ik in mijn tuin! Door een beetje rond te kijken komt u vast nog wel op een idee. Als verlengstukje kunt u toch ook de violette aren van Salvia hor- minum nemen of hebt u ergens een monnikskap in paars of blauw, die alleen wat saai is, uw afri kaantjes zijn er gelukkig mee En mocht u geen afrikanen heb ben, met andere ronde bloemvor men kunt u ook zo'n stukje op bouwen, denk maar aan zinnia's, pompondahlia's, asters. Aan u de keuze van het aanvullend mate riaal. Laat de bloemist maar la chen om ons probeersel, hij grijpt maar en wij moeten ons vaak red den met wat de pot schaft! A.C. MULLER-IDZERDA Voor de huisvrouw is „vruch tensaus" misschien hetzelfde als „puddingsaus", nietwaar je giet het allebei over pudding. Mis schien is het u nooit opgeval len, dat ze naast elkaar be staan. De fabrikant weet het wel, en hij is ook aan bepaalde voorschriften gebonden die in de warenwet zijn vastgelegd. Want onze levensmiddelenwet geving beoogt levensmiddelen, die schadelijk voor de gezond heid kunnen zijn, te weren. Besmette melk, schadelijke con serveermiddelen of kleurstoffen en etenswaren die niet aan minimum eisen voldoen, vallen daar bijvoor- veeld onder. De wet schrijft zeke re aanduidingen voor bepaalde le vensmiddelen voor, ook voor be paalde kwaliteiten. Misleiding en oneerlijke concurrentie wil de wet hiermee voorkomen. Dit oogst ech ter alleen effect, wanneer de huis vrouw op de hoogte is van een en ander. Nu hoeft u niet bepaald de boekwinkel binnen te stappen om een Warenwet te bestellen. Het is wél zaak, de aanduidingen c-p de verpakking goed te bekij ken. De naams- en gewichtsaan duiding zijn heel belangrijke za ken. Er zijn nu eenmaal verschil lende kwaliteiten en verschillende prijzen voor diverse groepen pro- dukten De fabrikant kan niet al leen maar de heel goedkope arti kelen produceren en niet iedere huisvrouw koopt dagelijks het bes- liet beste. In de meeste ge- i van buiten zien, wat er in een produkt ver werkt is. De goedkoopste limona de: water met een smaakje en een kleurtje is onschadelijk voor de gezondheid. Komt in een limo nade minder dan tien procent tot helemaal geen vruchtensap voor, dan mag op het etiket van zo'n limonadefles geen afbeelding van een vrucht voorkomen. Zelfs het gebruik van het voorvoegsel vrucht(en) is verboden. Naast de merknaam draagt het produkt dan de aanduiding „limonade" met eronder de naam van de smaak- Vruchtensap, sinaasappel sap etc. bestaat uit werkelijke vruchtensap. Voor bepaalde dieet- patiënten kan het belangrijk zijn te weten dat dit sap niet gezoet is, tenzij op het etiket vermeld is: gezoet met suiker of iets dergelijks. Vruchtenlimonade be vat tenminste tien procent sap. Vruchtensaus voor over de pud ding is met vruchten bereid. Pud dingsaus, met de naam van de smaak eronder bevat weinig of geen vruchtenbestanddelen. Meest al koopt u dit soort zaken niet om de voedingswaarde maar om de frisse smaak, en past het goedko pere produkt wonderwel in ons budget. Maar ziet u op het etiket de aanduiding eronder staan dan heeft het met vruchten niets te maken. ,tls maar een weetl" Zeephaas ,.01i lollig, kijk nou V' Vol ücwoiiclering stonden dc kindereu om het piepkleine haasje. Gisteren nog was het glad als zeep, nu was er, terwijl zo sliepen een zijdeachtig velletje op gegroeid dat twee dagen daarna nog toenam in lengte. Dit wonderbaarlijke grapje heeft een Duitse zeepfabrikant bewerkstelligd. Het haasje is een ongewoon stukje zeep, wit niet rose oortjes. Je koopt het in een plastic zakje. Zo gouw het beestje eruit is gehaald, wordt het vastgelijmd op het doosje waar in het verpakt zit en het groeien van het zacht zijden velletje begint na twaalf uur, door het werkzame bestanddeel 301, wat dat dan ook onschadelijk, ?rig, pak dan Bent i de hai vallen kunnen i ook alleen de doos va zijn gedurende lie daarna heel gevoelig voor beetpak ken. Ook de kleintjes moeten hun lust bedwingen, het schattige beestje raagt. Dir het .bestraling en hoge temperaturen zyn slecht voor liet velletje, dat tot 10 mm lengte groeit. Hebt u het resultaat genoeg bewonderd, dan kunt u bet gebrui ken voor de dagelijkse waspartij. Het is gemaakt van zuivere goed schui mende zeep die ook voor een gevoe lige huid geschikt is. Er zijn naast haasjes ook tover- katjes, toverkuikentjes in ei, een dito cactus compleet met pot in de handel voor een schappelijke prijs, van 1.90 tot 3.30 per stuk bij- drogisterijen etc. Leuk ideetje voor een kinderverjaardag, kraamvrouw of zieke?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 15