Geweldloze wortelt in negerstrijd de religie NAVO-STEUN IN VIETNAM NIET NODIG Monument van Kennedy uit Saig on Oneerlijke concurrentie van Hilton-Amsterdam Spoorlijn naar Roergebied wordt geëlektrificeerd Rapport van tabaksindustrie veroordeeld Revolutie in Dominicaanse republiek Leugendetector betrapt Ruby niet op leugii 7-Jt ee*t döftfce Kil De Alkmaarse boer Zonder enige ophef en gebruik makend van het uitgaansverbod heeft de Zuidvietnamese regering gisteravond op een van de grote pleinen van Saigon een monument voor wijlen president John F. Kennedy verwijderd. De grote betonnen steen zou met goedkeuring van de Amerikaanse am bassade zijn weggehaald. De autoritei ten zijn van oordeel dat het monument voor een Amerikaanse president voor bepaalde groepen in de Vietnamese publiek irritant is en dat het voor de communisten, die zeggen, dat de Zuid vietnamese regering een marionet van Washington is, een bron van propa ganda vormde. Het is nog niet duidelijk of het plein, dat tot 30 mei van dit jaar „Vredes- Plein" heette zijn nieuwe naam van resident Kennedyplein zal behouden. Bus omgeslagen op St. Gotthard: geen doden Gisteren is een autobus met 40 Brit se soldaten die met vakantie waren, op weg naar Italië bij het afdalen van de St. Gotthardpas in Zwitserland In een haarspeldbocht omgeslagen, na eerst door slippen tegen een muurtje aan de kant van de weg te zijn gebotst. Vol gens de eerste berichten zouden 20 pas sagiers zijn gewond. Zes van de gewon den zouden ernstige kwetsuren hebben opgelopen. Enkelen van hen werden in Faido in een ziekenhuis opgenomen, terwijl de overigen naar Bellinzona werden overgebracht. De reis werd ge organiseerd door een Brits reisbureau. Er zaten ook twee Belgische chauf feur! in de bus. Horecaf-beroep bij Raad van State 1&piie(ccf Dr. King in (NCRV)-tv.gesprek: Autobushalte KLM bij het hotel Bij de Raad van State is thans in behandeling een beroep van de afdeling Amsterdam van de Neder landse bond van werkgevers in het hotel-, restaurant- en cafébedrijf, Horecaf, tegen een beschikking, waarbij voor het Hiltonhotel in Amsterdam een halte geplaatst is voor het vervoer van passagiers van het hotel naar Schiphol met bussen van het KLM-autobus- bedrijf. Goedkope maar snelle Rolls De British Motor Corporation heeft aangekondigd te zullen starten met de produktie van een goedkope Rolls Roy- ce, maar een die toch nog altijd ruim 1600 pond zonder belasting zal kosten. Het wordt een 4000 cc uitvoering van een oud Vanden Plan-model, dat nu voor zien wordt van een 175 pk aluminium Rolls Royce motor welke voor een ma ximumsnelheid van 180 kilometer per In 24 seconden kan de wagen uit stil staande start een snelheid van 128 ki lometer per uur bereiken. Het benzine verbruik wordt opgegeven als slechts tegen een rijksgarantie ten behoeve van de bouw van Hiltonhotels. De organisa tie zag daarin een discriminatie jegens de Nederlandse hotellerie en een ver kapte subsidiëring. De staatssecretaris heeft in het parlement verklaard dat on eerlijke concurrentie door deze Hilton hotels bedreven, zou worden tegenge- an. Zo'n concurrentie ziet men daar- dat de KLM-dienst alleen bij het Hil tonhotel aan de passagiers gelegenheid geeft tot in- en uitstappen. Horecaf wees er op dat de KLM als aandeelhoudster financieel geïnteresseerd is bij het Hil- ton-hotel. BOEKINGEN De commissie vervoervergunningen wijst er wel op, dat deze halte ook een boekingskantoor is en dat dit de reden is voor deze vergunning, maar Horecaf acht dit argument geen hout snijden, aangezien deze halte duidelijk alleen dient om reizigers voor en van het Hil- ton-hotel gelegenheid te geven voor en instappen en dat deze reizigers op dat moment niets met boekingen te doen hebben. Deze Hilton-halte heeft, aldus Horecaf, uitsluitend de opzet het hotel te begun stigen. Tevens stelt men dat de KLM voor een zo groot mogelijk vervoe vens is aangewezen op de andere ho tels van Amsterdam. Omdat hier spra ke is van oneerlijke concurrentie, werd aan de Kroon wijziging van de ver leende vergunning gevraagd met be trekking tot de bedoelde discrimineren de Hilton-halte. AVRO: 7.00 Nws; 7 20 Lichte gram- Dagopening; 3.25 Mededelingen, eventueel ac- •rammofoonmuziek; 13.23 Beursbe- rumentaal enae Klassieke kam 15.15 Operetten 16.02 Altviool iano: moderne muziek: 16.30 Voordracht; 8 45 Orgelspel; 17.00 Mlnjon; 17.55 Kas a 74gesproken brief uit Marokko Hilversum II, 208 m.: KRO: 7.00 Nieuw»; .10 Morgengebed: 7.15 Lichte grammofoon luziek; 7.55 Overweging; 8.00 Nieuwe; 8.1! richte grammofoonmuziek, toeristische tips raatje voor de vrouw en programma vooi e kinderen; 10.00 Klassieke en lichte gram lofoonmuziek en praatje voor de vrouw: t.b.v. land- Deze week: 13.00 Nieuws; grammofoonmuziek; 13.45 NCRV: 14.16 Lichte gram- 14.40 Licht ensemble; 15.00 imofoonmuziek; 15.35 Motet- 3ijbeloverdenklng; 16.30 Alt 17.00 Voo 'oonmuziek voor de teei genda; 18.20 Metropol» o Televisie morgen Het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden heeft dinsdag een wetsontwerp goedgekeurd, dat de particuliere eigen dom van kernstoffen mogelijk maakt Hierdoor zal de kernelektrische indus trie in de komende decennia in particu liere handen kunnen komen. Twee gesprekken markeerden .gisteravond het overigens zeer luchtige televisieprogramma van de NCRV. Het belangrijkste daar- was een zeer ruim en rustig onderhoud met dr. Martin Luther King, gemaakt tijdens diens ver blijf in Nederland. Opnamen hiervan zijn ook toegezonden aan de Duitse en Belgische omroe pen. Dr. King kreeg in dit gesprek nog maals gelegenheid zijn methoden van ge weldloze strijd voor vrijheid en gerech tigheid, die de negers in Amerika zozeer verlangen, toe te lichten. Wat in de Ver enigde Staten gebeurt, noemt hij in dt eerste plaats een zaak van het Ameri kaanse volk, dat over het geheel wel achter de wet op het burgerrecht staat, maar waarin kleine extremistische groe pen haat en tegenstand demonstreren. Zij stoken naar zijn inzicht de relletjes niet aan, maar profiteren ervan dat de door armoede en vernedering zeer labiel ge worden negers in hun ellendige wijken dikwijls maar een kleine aanleiding no dig hebben om tot uitbarsting tegen de politie te komen. (Dank zij de Amerikaanse documen taire over Harlem, kortgeleden uitgezon den door de KRO-televisie konden wij nu uitstekend begrijpen waarop dr. King doelde, toen hij nog eens schetste hoe Duitsers staan voor technische moeilijkheden De belangrijkste spoorwegverbin ding tussen ons land en het Roerge bied via ArnhemEmmerik wordt tot Oberhausen geëlektrificeerd. Dit hebben de Duitse spoorwegen aange kondigd. Als het project gereed is, zal het hele traject van Amsterdam naar BaselMilaan via het Roergebied zijn geëlektrificeerd, want de Nederlandse Spoorwegen hopen met de ontbreken de schakel (VelpZevenaar) óók te beginnen. Volgens de huidige planning zal de elektrificatie van dit Neder landse baanvak over twee h drie jaar gereed zijn. De Duitse spoorwegen moeten voor rea lisering van het project heel wat technische moeilijkheden overwinnen. De belangrijkste daarvan is wel het het probleem van de twee netspannin gen. De Duitsers gebruiken wissel stroom met een spanning van 15.000 volt, de Nederlandse Spoorwegen ge lijkstroom van 1500 volt. Op het grens station Emmerik moeten deze net- Dr. Wendell G. Scott, voorzitter van de ..American Cancer Society", heeft zijn afkeuring uitgesproken over het rap port, dat een studieraad van de ta baksindustrie over sigarettenroken en kanker heeft gepubliceerd. Volgens dit rapport heeft een studie van 10 jaar geen wetenschappelijk bewijs voor een samenhang tussen roken en longkanker opgeleverd. Verder wordt in dit rapport beweerd, dat de studies evenmin een belangrijke invloed van het roken op ziekten van hart en luchtwegen alsmede op maag zweren hebben aangetoond. Dr. Scott zegt, dat het rapport van 75 bladzijden de eigen belangen van dc tabaksindustrie dient en gepubliceerd is zonder acht te slaan op het publieke welzijn. De American Cancer Society en mité van de generaal-majoor Amerikaanse geneeskundige dienst zeggen dat het sigarettenroken eer ernstig gevaar voor de gezondheid op levert. Zeven maanden geleden bleek een rapport van de generaal-majoor der geneeskundige dienst een zware slag voor de tabaksindustrie, doordat de sigarettenverkopen als gevolg de publikatie terugliepen. Volgens dr. Scott is het rapport va: studieraad een duidelijke poging het rapport over roken en gezondheid van de generaal-majoor en de Ameri kaanse dienst voor de volksgezondheid in diskrediet te brengen. ,,Het ongelukkige, eigenlijk tragische aspect va nde publikatie van een d gelijk rapport" aldus dr. Scott. „is vele mensen die sigaretten roken het moeilijk vinden op te houden het rapport zullen gebruiken als een recht vaardiging voor hun besluit om te blü- Dominicaanse politieke bannelingen zouden er twee dagen -geleden in zijn geslaagd een troepenmacht van aanzien lijke sterkte in de Dominicaanse provin cie Baharona aan wal te zetten. Deze militairen zouden sindsdien zonder tegenstand te ontmoeten zijn opgerukt. Vernomen wordt, dat de opstandelin gen voornemens zijn om. wanneer zij spannings-hindemissen technisch wor den overbrugd. De Duitse spoorwegen denken reeds aan nieuwe locomotieven die voor verschillende netspanningen zouden kunnen worden gebruikt, waar door het tijdrovende wisselen van locomotieven aan de grens (thans in Arnhem, in de toekomst dus in Em merik) kan worden voorkomen. Gelijk met de elektrificatie van het tra ject Oberhausen «Centraal station) Emmerik zal het station in Emmerik worden uitgebreid. De hoofdsporen worden geschikt gemaakt voor snel heden tot 140 kilometer per uur. De internationale reizigerstreinen vervoe ren elk jaar via Emmerik ruim een mil joen passagiers. Zoals bekend is zijn de Duitsers ook be gonnen met de elektrificatie van het baanvak Venlor-Kaldenkirchen. Lodge in Parijs Henry Cabot Lodge, de speciale af gezant van de Amerikaanse president Johnson die op het ogenblik een reis langs de Europese hoofdsteden maakt Dm een gedetailleerde uiteenzetting te geven van de Amerikaanse poli tiek inzake Zuidoost-Azië, in het bij- ronder Vietnam, heeft gisteren op een persbijeenkomst in Parijs gezegd dat hij geen hulp gevraagd heeft van de NAVO. Tevoren had Cabot Lodge een onderhoud gehad met de waar nemende Franse minister van buiten landse zaken, Louis Joxe. Dit gesprek met Joxe bestempelde de Amerikaan- t diplomaat als „zeer nuttig". Cabot Lodge, die ook Den Haag zal aandoen, waar hij besprekingen zal heb ben met premier V. G. M. Marijnen, verklaarde op de persconferentie dat al een twaalftal landen in de één of an dere vorm Zuid-Vietnam helpen zonder militaire eenheden te sturen. Verder zei de afgezant van Johnson, dat de V.S. streven naar een politieke oplossing ki Vietnam en er niet op uit zijn een mi litaire regeling te bereiken. Dc V.S. wa ren niet in beginsel gekant tegen een internationale conferentie, doch zij acht ten onder de huidige omstandigheden een nieuwe conferentie in Genève on mogelijk. Zolang er geen einde was ge komen aan het binnenkomen van com munisten in Zuid-Vietnam, zou een con ferentie meer kwaad doen dan goed, al dus Cabot Lodge. De diplomaat zal pas eind van de maand naar Londen reizen om de Britse regering op de hoogte te stellen van het Amerikaanse standpunt inzake de Zuidoost-Azië en niet vandaag zoals werd verwacht. Ook is het hog niet zeker dat Lodge nu naar Brussel zal gaan, omdat de Belgische minister van buitenlandse zaken, Spaak, dezer dagen zijn vrouw heeft verloren. economische achterstand, onderwaarde ring op de arbeidsmarkt, afschuwelijke behuizing en gebrek aan behoorlijk on derwijs de negers in stedelijke ghetto's doen verkommeren en tot wanhoopsda den brengen). Dr. King noemde het Amerikaaanse negerprobleem echter ook een zaak van de gehele wereld en vooral van Europa. Daarom probeert hij hier steun te krijgen voor zijn grote vreedzame actie voor ver betering van het Amerikaanse negerlot Hij lichtte toe, hoe de strijd van de ne gers wortelt in de religie; vele leiders zijn predikanten, de meeste grote bijeen komsten worden in kerken gehouden, de liederen en toespraken zijn veelal reli- Maar de steun van de „blanke kerken" stelt teleur: dr. King zei, dat de kerk der blanken meer een achterlicht dan een koplicht, meer een echo dan een stem is. Omdat het rassenprobleem geen politieke of economische, maar een menselijke kwestie is, zou juist de onverschrokken getuigenis van de kerk een onschatbare hulp kunnen zijn. Zulk een hulp hoopt hu uit Europa te mogen ontvangen. Het zich terugtrekken in isolement negerkerken en -instelingen komt slechts spaarzaam voor in Amerika, de meeste siaan wijd open voor blanke bezoekers. De beschuldiging, als zou de geweldloze strjjdmethode welke dr. King aanhangt, hem tot een „Oom Tom" maken, wees hij rustig af; een „Oom Tom" gaat niet vijftien keer de gevangenis in getuigenis. Op het ogenblik is de grootste kracht van de negerstrijd in Amerika gericht op het doen registreren van zoveel mogelijk stemgerechtigde negers de presidentsverkiezingen. Want trouwen dat Goldwater indien hij wordt gekozen de nieuwe wet op de burger rechten (zoals hij zegt) inderdaad krachtig zou doorzetten, kunnen de ne gerleiders niet voeden. Zij zian die be lofte alleen als een verkiezingsstunt er nodig, om de republikeinse partij bij elkaar te houden. Eerder op de avond sneed de NCRV in haar actualiteitenrubriek de kwestie van de opheffing van door de E.M.S. aangekochte en thans weer verkochte WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1964 Titan-raket door storm ernstig beschadigd Een zwaar onweer heeft schade toe gebracht aan een Titan 2 raket en enkele grondsystemen van de lan- ceerinstallatie van de Gemini raket wat tot gevolg kan hebben dat de eerste vlucht om de aarde met een tweern ans-Gemini misschien uitge steld moet worden tot volgend Jaar, aldus deelt het Amerikaans bureau voor de ruimtevaart mee. De vlucht van drie banen om de aar de door de astronauten Virgil I. Gria- som en John W. Young zou in decem ber plaats gevonden hebben. De omvang van de schade I» nog niet bekerd. maar het is mogelijk dat ten gevolge daarvan de eerste bemande vlucht tot volgend jaar uitgesteld moet worden; zo maakte het ruimtevaartbu reau bekend. Telstar-uitzending op 28 augustus Op de avond van vrijdag 28 augustus a.s. hoopt de KRO direct na het jour naal en weeroverzicht een directe uit- zending uit Amerika via de satelliet Tel star II te kunnen relayeren. De bedoeling is, dat men dan een tien minuten-reportage kan zien van de Con ventie van de Democratische Partij in de V.S. bedrijven aan. Een korte reportage over teleurstelling en schrik onder de werk nemers in de Van Wijk fabrieken en de Ru teek's cafetaria's ging vooraf aan een gesprek, dat de heer Van Mastrigt voer de met een vertegenwoordiger van de E.M.S. Aangezien men de zakelijke kant van deze gebeurtenissen voorlopig ter zijde liet, bewoog de discussie zich al leen op het terrein van de ethiek en be hield een vrij oppervlakkig karakter. De E.M.S. verdedigt zich met te zeg gen dat zij van te voren gunstig overleg heeft gepleegd met de vakbonden, maar dat ontijdige krantenpublikaties hebben bewerkstelligd dat het personeel van de verkochte bedrijven vóór die bericht geving niet op de hoogte is gesteld. Men had dat anders willen doen. De E.M.S. is bij de verkoop uitgegaan van het feit, dat de bedrijven niet rendeerden, ook al beweerden werknemers in de korte reportage dat dit wèl het geval was. Het Amerikaanse dagblad Jour- politie in Dallas tijdens de confrontatie - - - - - met Oswald. Op dat moment kwam het plan op om Oswald te doden, want politieluitenant Wade liet de verslagge vers duidelijk merken dat Oswald de ge zochte moordenaar was. In zijn gesprek met rechter Warren ging Ruby diep in op de affaire met zijn advocaat Meivin Belli, die geprobeerd heeft hem vrij te pleiten van de moord op grond van krankzinnigheid. Ruby vertelde dat hij in de getuigenbank wil de. maar dat had Belli hem verboden, omdat Ruby dan zou vertellen dat hij de moord beraamd had. Maar Ruby wilde de waarheid vertel len. Hij wilde bekend laten worden dat hij mevrouw Kennedy een gang naar Dallas wilde besparen. Hij wilde niet verhelen onder het mom van krankzin nigheid. dat hij het plan had opgevat de moordenaar van de president te doden. Volgens de American Journal is dit in grote trekken het verslag van het onder houd dat rechter Warren met de moor denaar van Oswald had. nal American heeft gisteren artikel gewijd aan de ondervraging door rechter Earl Warren, voorzit ter van de commissie die de moord op president Kennedy onderzoekt, van de man die Lee Harvey Oswald doodde, Jack Ruby. Volgens de Journal American is dit artikel gebaseerd op inlichtingen, afkom stig van mensen die in nauw kon- takt staan met de commissie- Warren in Washington. Ruby heeft hierin nog eens duide lijk gesteld dat hij Oswald in een op welling doodde. Er was geen interna tionaal komplot aan te pas gekomen en hij kende Oswald niet. Deze ant woorden zouden bevestigd zijn tijdens een ondervraging met een leugende tector op 18 juli. Enkele uren na de moord op de pre sident bevond Ruby zich onder een me-1 nigte verslaggevers op het bureau van Spaans vrachtschip gezonken Door het verschuiven van de lading ts gisteren het 1686 ton metende Spaan se vrachtschip Proa Europa voor de Franse zuidwest-kust gekapseisd en ge zonken. De vijftienkoppige bemanning werd later door het Spaanse vissers vaartuig Alvaro Pardo, dat op de nood seinen reageerde, opgepikt. Ken-merk toont film over Boedhistne De in de televisierubriek Ken-Merk samenwerkende kerkelijke zendorgani- saties CVK, IKOR en RKK zullen op de avond van maandag 31 augustus (7.30 uur) een film vertonen aver bet leven in een Boeddhistisch monnikenklooster. Deze documentaire rolprent werd ge maakt door Theo Ott en Walter Muth en is getiteld „De monniken van Wat Po". De opnamen werden gemaakt Thailand. De documentaire duurt half uur en bedoelt iets duidelijk te n ken van de ons dikwijls geheel vree de drijfveren, welke de Boeddhistische monniken tot bepaalde daden er woonten brengen. zich eenmaal hebben meester gemaakt van de provincie Independencia. aldaar ev voorlopige regering te vestigen om vervolgens op te rukken naar de hoofd stad, Santo Domingo, waar zij de rege ring van Reid Cabral omver willen I Chinese archeologen hebben in het gebied van Lantien in de provincie Insjensi (noordwest-Chi- na) een fossiele kies van een aapmens en een groot aantal fossielen van zoogdieren gevonden. De kies, afkomstig uit de linker bovenkaak, heeft een korte en bre de kroon en een glad op pervlak. Het vorig jaar werd in deze streek een stuk been uit de onder kaak van een aapmens gevonden. Men nam toen aan dat het hier om een mens ging, die in dezelf de tijd of zelfs nog eer der geleefd heeft dan de Peking-Mens. Deze Pe- king-mens leefde 400.000 Jaar feleden. Het maandag in We nen ter gelegenheid van dc Holland-week gege ven vuurwerk, dat door de Weense pers het grootste vuurwerk aller- tijden werd genoemd beeft een ontstellende verkeerschaos veroor zaakt. Een half miljoen Weners probeerden per auto en tram het terrein van de internationale tuintentoonstelling te be reiken. Slechts een ge deelte slaagde daarin. Anderen probeerden het vuurwerk te zien vanaf de Kahlenberg maar ook de meeste van hen kwa men vast te zitten in een eindeloze file van wa gens. Het vuurwerk heeft volgens de organi satoren 150t000 gulden gekost. De Nationale Bank van Zweden heeft on langs twee geheel iden tieke biljetten van tien kronen gevonden en bei de zijn echt. De functio narissen van de bank zijn er stomverbaasd over. De biljetten heb ben hetzelfde serienum mer en ook de gedruk te handtekeningen erop zijn dezelfde. „Het Is on mogelijk, maar beide biljetten zijn echt en ge drukt door onze eigen apparatuur. Dit moet de kans van een op een miljard zijn waar je wel eens van hoort", zo zei de woordvoerder van de Bij het omhakken van een oude grote denne- boom in de nabijheid van de Russische stad Omsk heeft men een gruwelijke ontdekking Wolf en dochter van president Lucy Baines Johnson, 17 jaar oud, is de jongste dochter van de Amerikaanse president. Toen ze de stand van de dierenbe scherming op de jaarbeurs van Wisconsin bezocht, toas ze on middellijk beste vriendjes met Julius, de prairiewolf. Lucy toonde zich in het geheel niet bang. In ieder geval, en zo toonde ze een goede dochter van haar vader te zijn. liet ze het niet merken. De steeds zwaarder drukkende lasten in het dagbladbedrijf heeft ook het dagblad de Noordooster te Wildervank doen besluiten samenwerking met ander dagblad te zoeken. NTS-film Kijken naar Disney- poppen op de W.T. De beroemde poppenontwerper Walt Disney heeft een zeer grote inzending klaargemaakt voor de Wereldtentoon stelling, welke op het ogenblik in New York wordt gehouden. Van deze veelzijdige expositie ls een film gemaakt, welke de NTS op maan dag 24 angustus a.s. tussen 8.20 en 9.05 nnr zal nitzenden. Al enkele jaren geleden zijn Walt Dis ney en zijn medewerkers begonnen met speciaal voor deze tentoonstelling de be kende, maar ook nieuwe figuren uit het Disneyrijk gestalte te geven. Voor de eerste maal werd een nieuwe, methode toegepast om de poppen een zo echt mogelijk uiterlijk te geven. Door middel van een ingewikkeld, in genieus systeem hebben zij bereikt dat de lipbewegingen van de poppen en hun gelaatsuitdrukkingen synchroom worden uitgevoerd met op een band opgenomen teksten en liedjes, zodat de illusie van spreken en zingen nu bedrieglijk „echt" lijkt. De film laat eerst iets zien van de fa bricage van deze poppen, kleine kost baarheden op zichzelf. En daarna ziet men hoe de poppen van Disney in ver schillende stands van de Wereldtentoon- 8telling zijn gebruikt. Een van de fraaiste toepassingen deze poppen ziet men, wanneer de mera een rondgang maakt door het Unesco-paviljoen, waarvoor Disney gedaan. In de stam van de boom bevond zich een geraamte dat aan han den en' nek met kettin gen was gebonden. Het geraamte was vermoede lijk afkomstig van een man die in de tijd van de Tsaren naar Siberië werd verbannen. In zijn kettingen is de man toen waarschijnlijk ontsnapt en heeft een schilplaats in het gat in de boom gevonden waarvan het onderste deel rot was. Daar is de man toen vermoedelijk van honger en kou gestorven en de boom is rondom hem ge groeid. De houthakkers ontdekten het geraamte nadat ze de boom had den geveld en deze aan stukken begonnen te sa- ren. TOCH IS HET ZO! 1596) Spraken we onlangs over Leeghwater, die op de kermis zijn „watcrconste" demonstreerde, waar van we moeten aannemen dat zij werd uitgevoerd door middel van een eenvoudige soort duikerklok, Corne lls Jacobsz. Drebbel heeft in 1622 in de Theems een tocht onder water ge maakt van Westminster tot Green wich. Constantijn Huygens die ter dege met de feiten van zijn tijd op de hoogte placht te zijn en wiens bewe ringen we dus wel kunnen vertrouwen, vertelde dat het ap paraat 3 uur onder water is geweest. Terecht moeten we hier de enigs zins vage term „apparaat" bezigen, want we weten niet hoe de duikboot of duikklok er eigenlijk heeft uitge zien. Er blijken nl. 12 roeiers te zijn geweest, zodat we hier kunnen denken aan 12 duikerklokken die ho rizontaal met elkaar verbonden wa ren, maar het is eveneens mogelijk dat één duikerklok als een soort af dak heeft gefungeerd en dat hierin 12 tussenschotten waren aange- Hoe het ook zij, er waren 13 men sen aan boord die gezamenlijk 3 uur onder water zijn gebleven, welk feit op zichzelf een heel probleem stelt ten aanzien van de luchtver versing. Robert Boyle, dc latere scheikundige, repte van een fles, ge vuld met een chemisch vocht dat voor luchtverversing zorgde, maar deze veronderstelling blijkt niet juist te zijn geweest. Pas in 1904 is de kwestie van de luchtverversing op gehelderd, dankzij de vreemde na tuur van Drebbel. Want deze merkwaardige uitvinder, die door zijn eenvondig optreden en kleding bekend stond als „de Alk maarse boer", de man die enige ambachten beheerste als weinig an deren. verschillende opzienbarende ontdekkingen deed en de hoven van Europa in verbazing bracht door zijn uitvindingen, deze zowel bewierook te als verguisde uitvinder, gaf zijn dochters een paar geheimen van zijn uitvindingen, in plaats van een normale, burgerlijke bruidschat. Drebbel had zijn geheimen destijds klaarblijkelijk niet tegen voldoende klinkende munt kunnen verkopen en omdat hij ze toch ook niet in het graf wilde meenemen, liet hü ze aan zijn kinderen na. Hieraan danken we het feit, dat Sieur de Monconys in 1663 enige gege vens heeft kunnen optekenen, hem overgeleverd door de schoonzoon van Drebbel. Dit die gegevens blijkt voor in de tegenwoordige tijd niet mis te verstane termen, dat Drebbel voor de luchtverversing van zijn duiktoe- stel werkte met zuurstof. Op zich zelf klinkt dat weinig alarmerend, maar degenen die hier overheen dreigen te lezen dienen toch wel duidelijk te beseffen, dat dit ander halve eeuw vóór Priestley en Scbee- le geschiedde! De andere verklaring in dc gege vens van Sieur de Monconys heeft betrekking op de labiele toestand waarin een duikerklok komt te ver keren als zij steeds dieper in het wa ter zakt. Döor Naber's onderzoekin gen (hij herhaalde het experiment in 1924 op kleine schaal in de ha ven van Hoorn met een éénmans- torpedo ter weerlegging van gerezen twijfel) wordt dit Naber's kritische diepte genoemd. Welnu, Drebbel waakte tegen het komen op de kri tische diepte door kontrole van ma nometers (buizen met kwik), zoals door een van zijn dochters is mee gedeeld. En dan te bedenken dat An thony van Leeuwenhoek ons dit ge heim bad kunnen onthullen! Daarover een volgende keer. H. Petition Nadruk verboden. Camerabezoek bij Europese vorsten in ballingschap In het middagprogramma voor de vrouw zal de NCRV morgenmiddag een film vertonen over enkele Europese vorsten, die ver van hun eigen land In ballingschap leven. Men vindt hen in allerlei plaatsen In West-Europa, waar zij, bijna geheel ont trokken aan de publiciteit, temidden van hun gezin wonen en een geheel ander leven leiden. De taak van het koningschap is voor hen ten einde. Nu vermeien zij zich in allerlei hobbies, schrijven boeken of hou den lezingen. De film, waarin enkele van deze ex-vorsten worden bezocht, is niet volledig. Niet alle uitgeweken vorsten zijn op filmvisite gesteld. Maar men ziet Louis Ferdinand op zijn Duitse kasteel, Don Juan op zijn Portugese jacht, de Bul gaarse kroonpretendent Simeon, ex-ko ningin Eugenie Victoria, prins Alexan der van Joegoslavië en Otto Van Habs- burg, aan wie de toegang tot Oostenrijk nog steeds is ontzegd. De film begint om 3 uur. fiawumjj 8.15 Lichte orkestmu 'olks-Universlteit; 3. ïozaïek cultuur v« roepen, het cultureel erwljs. wetenschappelijke ontwikkeling VARA 18.00 Nieuws, ek (gr.) 18.30 Radio Suriname: Cultureel ;chillende bevolking». 22.55 Holland Fes azzmuziek. 20.00 Nieuws, loorspel. 21.53 Natafelen: 22.23 Sport halverwege. NCRV. 19.00 Nlei 20.50) In d< raatje. 19.10 Muz (gr 19.30 Radiokrant, 19.50 Licht 1 entaal kwintet. 20.10 Festival van Sal 1964: Berlijns Filharmonisch orkest stad. klankbeeld. 23.<W Klassieke gewijde muziek (gr.). 23.10 Is literatuur alleen maar literatuur?, lezing. (III). 23.25 Lichte grammofoonmuziek. 23.55- GRAMMOFOONPLATEVPROGRAMMA DRAADOMROEP VANAVOND 1 wie die Nacht (Böhi ■nantischer Walzer i de Stedelijke Opera -l.v. Gcorg Soltl. -fermann Hagestedt. Ach ich hab' sle ja nur (MUlöcker). Georg Hann. Der SchatzmeU- u°f*eït "y™anl> Hagestedt. Kaempferl. Oh. Greger. Tltiro Tlnn letz) Dan.v Mann; Morgen (Moewer) Orkest Bert Kaempfert; Mr. Wonderful (Bock) Gene *-"■ Simpkins. Bill Dowdy; Blue NTS: 20.00 Jourr 20.20 AVRO's Televizii rijkse boerenbruiloft. 21 10 Nieuwe oogst in. TV-det talenten 22 10 Rijkspolitie, 'n prachtposltie. documentaire. NTS: 22.35-22.40 Journaal. Televisie 2e net met*den, fthn. 90 40-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 5