Carrosseriebouwer
brak met traditie,
maar buigt niet
Ontwikkeling- en Saneringsfonds
PW
Twee toegestoken handen
Uniek bedrijf maakt trekhaken voor alle soorten auto's
LAND- EN TUINBOUW
OP NIEUWE WEGEN
NIEUWE LEIDSE COURANT
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1964
Markt- en visserijberichten
KATWLJK AAN ZEE. 15 augustus
Vangstibe richten uit volle zee ui kantjes:
KW 130—7, KW 70—5. KW 62—1, KW 37—
geen vangst, KW 141geen vangst, KW
167—geen vangst.
Afslag: KW 221—103 k.. KW 37—427 k„
KW 159—306 k, KW 139—165 k. KW 49—
409 k. IJM 205 en 210-J97 k„ IJM 206 en
207—192 k. Prijzen: maatjesharing 63119,
volle haring 57.50—59, steurharing 37—38,
ijle haring 31.
SCHEVEN3NGEN, IS augustus Visserij-
berichten. ,Aanvoer;> 2675 kisten verse ha
ring. 340 kisten makreel. 140 kisten schol,
60 kisten wijting, 160 kisten kabeljauw,
30 kisten diversen. 520 kg tong en tarbot.
900 kantjes gezouten haring
Besommingen in guldens: SCH 842015,
SCH 25—3150, SCH 12—1360, SCH 1—'1365.
SCHEVENINGEN. 15 augustus Visserij-
ZCILCM
igkok^n^Honskoni
I w'Dujnteness^
Passagiersschepen
Firmanten zijn vader en zoon Zwar
tjes, die vooral in de jaren na de
tweede wereldoorlo" dagelijks met de
enorme groei van het aantal caravans
zijn geconfronteerd. Deze spectaculaire
vlucl-t van car cans en bedrijfs-trek-
wagentjes deed de firma enkele jaren
na de oorlog besluiten het werk als
carrosseriebouwers en wagenmakers
grotendeels neer te leggen en zich te
specialiseren in het vervaardigen van
allerlei soorten itrekmechanismen.
Zo vertelt de heer Zwartjes jr. nu:
„We hadden eens een prachtige teke
ning van een trekhaak van ten auto-
fabriek ontvangen, ontworpen door een
ingenieur. Maar hoe ik het ook probeer
de, trekhaak was, zoals hij op papier
stond, niet realiseerbaar. Toen heb ik er
r één ontworpen voor die
die wel aan alle m voldeed." Ik
altijd zelf waar en hoe de trekhaak
de auto moet komen. Dan ga ik er
liggen en zie waar de sterkste plaatsen
van het chassis zitten."
Het gebeurt wel eens dat trekhaak
in de bocht, "ie onder de wagen 1
daan komt breekt, daarom hebben
besloten die bocht te vermijden
plaats daarvan de bevestigingskogel
tikaal op de buis, die onder de
wordt bevestigd, te lassen. „Natuurlijk,"
vertelt de heer Zwartjes „je komt
wel eens niet onderuit, want er zijn
tuurlijk auto's waar je onmogelijk de
b-~ht in de tr buis kan vermijden. Bui
gen doen we echter bij voorkeur niet,'
De firma Zwartjes heeft die
Import in Nederland van de
Mongoose Frictiekogel, die
bouwde remvoering heeft. Deze
tigingskogel voorkomt het slingeren
de caravan of bagagewagen achter
auto. Daardoor is het mogelijk, dat een
autodie bijv. met een caravan
50 km per uur kan rijden, nu de
hanger op topsnelheid kan trekken.
Onverantwoord
Trots zijn de heren Zwartjes op
zeer - nauwe samenwerkingmet
A.N.W.B., die de firma ook met raad er
daad bijstaat.
Soms komen er wel eens automobilis.
ten bij de firma Zwartjes, die op eer
veel t? oude of gammele auto een trek
haak willen heb' n. Dan adviseert de
heer Zwartjes jr. de eigenaar hier
vanaf te zien, en vertelt hij, dat de
wagen helemaal niet geschikt is t
caravan of aanhanger te trekken
het onverantwoord is dit toch te doen.
Natuurlijk zijn er altijd mensen, die
deze goede raad in de wind slaan.
„Nu, als zij dar. niet horen c
moeten ze maar voelen hoor, dan bel ik
de verkeerspoliti die er een stokji
steekt, en af en toe gebeurt het dan wei
eens dat de auto in beslag wordt ge
nomen, omdat bij nader onderzoek blijkt,
dat hij helemaal ondeugdelijk is."
De firma Zwartjes maakt trekhaken,
die een gewicht van 4000 kg kunnen
weerstaan. Als het gewicht boven de
750 kg komt, moeten de haken bij de
rijksdienst voor wegverkeer worden ge
keurd. „Ik vind echter dat de haken,
ook al hebben zij een trekkracht van
minder dan 750 kg, gekeurd moesten
orden," vindt de heer Zwartjes jr.
In de winter worden norme hoeveel
heden trekhaken in voorraad gemaakt
de volgende zomer, maar zo zegt
de heer Zwartjes jr., het is altijd
;ok voor welke auto's je de meeste
maken, omdat het ene jaar
ine merk en het andere jaar
een ander merk veel wordt
kocht.
Het bedrijf heeft zeker 200 modellen
trekhaken in voorraad. Dit is nodig als
bedenkt, dat er bijv. alleen voor
Ford 16 typen zijn, voor de Opel 10
Citroen 6. Mocht er onderweg door
een trekhaak breekt, een ongeluk
gebeuren, dan is de firma Zwartjes ge
heel aansprakelijk.
De haken worden gemaakt van eer
bepaald soort gaspijp, dat volgens de
heer Zwartjes jr. aan de juiste eisen
voldoet: het is niet te hard en niet te
zacht.
De heer Zwartjes jr. is van mening
dat het niet de trekkracht is, die de
Kosmos gelanceerd
Het Sowjet-persbureau Tass meldde,
dat de Sowjetunie een nieuwe onbe
mande satelliet heeft gelanceerd van
het type Kosmos. Het is de 37e kunst-
laan in deze reeks.
De satelliet is bedoeld voor ruimte
onderzoek. De baan varieert van 300 tot
205 km van de aarde. De omlooptijd
bedraagt ruim 89 minuten.
Vader (op, voorgrond) en zoon
Zivartjes temidden van de vele
modellen trekhaken. Ook de klei
ne aanhangertjes worden in het
fabriekje gemaakt.
Geen gebogen bevestigingsbuis,
maar een vertikaal aangelaste fric
tiekogel-
trekhaak wel e doet breken, wan
je kan bijv. met een kladblokje var
papier twee auto's voorttrekken." Het ii
de deining tussen de auto en caravan
die de haak onder een zekere spanning
zet. Als deze spanning niet goed wordt
berekend, breekt het bevestigingsstuk
onherroepelijk.
Dat de heer Zwartjes jr. zich behalve
jor het vervaardigen van trekhaken
ook bijzonder interesseert voor de
genbouw, is niet zo verwonderlijk als
weet, dat zijn vader, grootvader
overgrootvader en zelfs zijn betover
grootvader wagenbouwers van beroep
De betovergrootvader van de heer
Zwartjes jr. is in Koudekerk aan der
Jn met een piepklein bedrijfje begon-
sn. Dit bedrijfje is van vader op zoor
overgegaan.
Na de Tweede Wereldoorlog is de va
ir van de heer Zwartjes jr. in Wasse-
aar op verzoek van een caravanfabriek
:n verhuurbedrijf begonnen. Later
bouwde de firma Zwartjes zelf
vans. Natuurlijk moesten de huurders
toen trekhaken op hun auto's hebben
daar deze vrij moeilijk te krijgen wa:
besloten vader en zoon haken te gaan
maken
Vader Zwartjes houdt zich op het
ogenblik voornamelijk bezig met de ver
vaardiging van bedrijfswagentjes van
polyesterglasvezel, waarvoor hij zelf de
modellen ontwerpt, de mallen maakt en
de wagentjes met onderstellen fabriceert
Merkwaardig
Soms maken de heren Zwartjes wel
ïns merkwaardige dingen mee. Zo kwam
eens een automobilist met een enorme
Amerikaanse wagen bij hen, die een
NEDERLAND
DE TUIN VAN
r EUROPA
(Van i
In de komende jaren gaat het Ont-
wikkelings en Saneringsfonds voor de
Landbouw in het Nederlandse agrari-
nltermate belangrijke
de instèlling van dit
(met voorlopig t. 50 miljoen uit
's rijks kas aan „steungeld") een goe
de greep is geweest, blijkt wel uit
het feit, dat er sinds 1 mei jl. al on
geveer 4000 aanvragen om een bedrijfs
beëindigingsvergoeding zijn ingediend.
En het is wel zeker, da* er in de na
bije toekomst nog veel meer boeren,
die nu nog aarzelen, over de brug zul
len komen. Met de stichting van het
O. en S.-fonds staat Nederland op het
punt zijn landbouw drastisch te sane
ren, een harde, maar dringende nood-
Wat zullen echter de uiteidelijke
gevolgen zijn? Hoeveel landbouwbe
drijven zullen er verdwijnen en hoe
veel zullen er overblijven? Wat zal
de rendabele bedrijfsgrootte zijn?
Zal er in het toekomstige landbouw
bestel van Nederland nog plaats zijn
voor het eenmansbedrijf? Is het ge
daan met die leuke kleine boerde
rijtjes die aan een stille sloot lig
gen weggescholen onder een paar
hoge bomen en waar de kippen vro
lijk kakelend maar wit in het wilde
weg loper en in een afgeschut stuk
je land wat varkens genoeglijk
knorrend zich wentelen in de mod
der? Gaan wij naar een toekomst,
waarin in Nederland nog slechts
plaats zal zijn voor Amerikaanse
bed rij ven-in-het-klein: uitgestrekte
landerijen met onafzienbare graan
velden; grote, moderne machines,
die met een minimum aan mankracht
alle aan de oogst verbonden werk
zaamheden in een mum van tijd kun
nen verrichten; grote doelmatig inge
richte bedrijfsgebouwen met lopende
banden en elektronische breinen?
NIET „IN KAART"
Ir. J. W. Wellen, directeur-generaal
van de landbouw en voorzitter van
het Ontwikkelings- en h aneringsfonds,
glimlachte toen wij hem deze vragen
voorlegde tijdens een recent gesprek
op het ministerie van landbouw. On
omwonden maakt ir. Wellen echter
duidelijk, dat de toekomst van de Ne
derlandse land- en tuinbouw onmoge
lijk „in kaart" te brengen is. Er zijn
mensen, ook wel landbouwdeskundi
gen, die dat graag zouden willen. Die
zouden willen berekenen met welke
bedrijfsomvang, outilage _.i met welk
personeelsbestand een landbouwbe
drijf rendabel kan draaien. Deze men
sen willer. een soort planning-op-
lange-termijn: zo- en zoveèl van die
en die produkten hebben - we nodig,
zo- en zoveel bedrijven van die en
die omvang kunnen de produkten le
veren; welaan, laten we zorgen, dat
die bedrijven ei zijn, desnoods met
een flinke reserve, en de rest kan
dan wel verdwijnen
VRIJWILLIG
„Als dat inderdaad mogelijk was,
dan zouden wf, het ongetwijfeld
doen", aldus dc heer Wellen. „Maar
het is niet mogelijk en daarom zou
den we stellig brokken maken. Daar
over zijn minister Biesheuvel en
het volkomen eens. Geen sanering dus
aan de hand van sjablones, maar al
leen op basis van vrijwilligheid". De
directeur-generaal meent, dat er in
het verleden al teveel vergissingen
met tot in details uitgewerkte plan
nen zijn gemaakt, omdat er altijd weer
factoren buiten de landbouw opdoe
men, die de plannen zo niet in de
war brengen, dan toch allerlei drasti
sche wijzigingen noodzakelijk maken.
En ir. Wellen denkt daarbij bijvoor
beeld aan Zeeland, waar de Delta
werken, de Europoort, het kanaal
Gent-Terneuzen en de ontwikkeling
van de fruitteelt een heel andere
situatie hebben geschapen.
En wat zullen precies de gevolgen
zijn van de ontwikkeling in E.E.G.-
verband? Bepaalde produkten zullen
het ongetwijfeld heel moeilijk krijgen,
maar voor andere produkten is er
misschien een „gouden toekomst", ter
wijl er ook stellig nieuwe mogelijk
heden zullen worden geschapen, die
we thans onmogelijk al kunnen onder
kennen Voorts: in welke mate zal de
invloed van de stedelijke agglomera
ties op het platteland zich verder gaan
'ontwikkelen? in welke richting zal
de vraag naar consumptie-artikelen
gaan? Het zijn allemaal vragen, waar
op niemand een antwoord kan geven,
en die het daarom onmogelijk maken
de toekomstige landbouwstructuur
van Nederland in kaart te brengen.
TUIN VAN EUROPA
De stichting van.het Ontwikkelings-
en Saneringsfonds betekent dan ook
niet, dat de overheid daarmee een
nauwkeurig omlijnd doel voor ogen
staat, aldus ir. Wellen verder. Wel
echter heeft de overheid de taak een
ontwikKeling in een bepaalde richting
tijdig te onderkennen en. waar nodig,
moet helpen tegengaan of bevorderen.
In dat licht moet °°k het O. en S-
fonds worden gezien. Al vrij lang is
het duidelijk dat de Nederlandse
landbouvr saneren moet, wil hij straks
in het grote Europese geheel goed
in de markt liggen met een tegen
een redelijke kostprijs vervaardigd
kwaliteitsprodukt.
En er zijn goede kansen. Ir. Wel
len noemt Nederland in dit verband
de „Tuin van Europa". Er is geen
tweede land ter wereld, dat door
klimaat, kwaliteit van de grond, geo
grafische ligging en vakbekwaamheid
zo gunstig „in de markt" ligt als Ne
derland. Door het voeren van een
actief markt- en prijsbeleid, gekop
peld aan een actief markt- en prijs
beleid, gekoppeld aan een actief en
weloverwogen structuurbeleid, uit te
voeren in nauwe samenwerking tus-
Zal ook Nederland in de toe
komst deze grote bedrijven
kennen?
ren overheid en bedrijfsleven, kunnen
de voorwaarden worden geschapen,
die nodig zijn, om oog goed in de
markt te b 1 ij v e n.
TOEGESTOKEN HAND
Wat bet structuurbeleid betreft kan
het O, en S-fonds een belangrijk
wapen in de hand zijn. Boeren, die
door gebrek aan een opvolger of om
andere redenen er mee kunnen en
willen ophouden, zullen een toege
stoken hand vinden. Voorwaarde is
echter, dat de vrij gekomen grond
of wordt toegevoegd aan andere land
bouwbedrijven of aan de landbouw
wordt onttrokken. Samen met de
reeds lang aan de gang zijnde cul
tuurtechnische werken (ruilverkave
ling, aanleg van wegen en water
lopen, utiliteitswerken, boerderijver
plaatsing enz), kan er dan tenslotte
een gezonde structuur ontstaan, waar
in de landbouw tenminste met reële
kosten werkt. En slechts daarop is
ook een gezond prijsbeleid te bou-
LEEF- EN WERKBAAR
Daarnaast is echter ook de ontwik
kelingskant van het fonds van uiter
mate grote betekenis. Het gaat er, zo
vindt ir. Wellen, niet om maar „zo
veel mogelijk bedrijven aan de kant
te zetten", het gaat er daarentegen
vooral om. dat bedrijven, die goede
economische bestaansmogelijkheden
hebben, maar die mogelijkheden om
allerlei oorzaken niet voldoende kun
nen benutten, te helpen de nodige
investeringen te kunnen doen. En
daarbij zullen vooral de noodzakelijke
verbeteringen van de bedrijfsgebou
wen, die vroeger door vele omstan
digheden veelal schromelijk verwaar
loosd zijn, een wel heel belangrijke
rol spelen. Twee toegestoken handen
dus, die geen ander doel hebben, dan
een forse bijdrage te leveren aan het
leef- en werkbaar maken van de land
bouw in zijn totaliteit.
Volgend artikel Ir. J. W.
Wellen: eenmansbedrijf heeft
zeker goede bestaansmoge
lijkheden.
„Het kan me helemaal niet schelen wat voor een auto ik krijg, want heb
ik de haak niet, dan maak ik er toch eenvoudig zelf een", zegt de 33-jarige
heer F. P. J. Zwartjes, één van de firmanten van de carrosserie- en wa-
genbouwfabriek op het terrein achter de oude molen in het centrum van
Wassenaar. Het is een bedrijf, waar vrijwel elke automobilist, die een
caravan of aanhangwagentje bezit of er wel eens een huurt, direct of in
direct mee te maken heeft gehad, want het fabriekje is behalve de firma
Brink te Staphorst het enige bedrijf in Nederland, dat trekhaken voor alle
soorten auto's zelf ontwerpt en, maakt.
