f Nieuwe Leidlse Courant
1 Erhard trekt scherp van leer
tegen Duitse „gaullisten"
PLATEEL: LOON
TOT LAATSTE
DAG BETAALD
Luns zong de lof
van Leningrad
Belgen doen mee
aan semafoonnet
ACTIE VAN OPPOSITIE BINNEN C.D.U.
Doctorandus
Verzet tegen ideeën
van Adenauer
w
Commentaren
Straks met vleugelboten
over het IJsselmeer
Zaterdag 11 juli 1964, 45ste jaargang
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh ia gheblevea
mijn hert in teghenapoet"
Onbestendig
De Bilt verwacht tot hedenavond:
Half tot zwaar bewolkt met van het
westen uit tijdelijk regen Matige tot
krachtige, in de kustgebieden harde
zuidwestelijke wind Koel weer
(Zie voorts pagina 7)
V»
Steenstraat 37 "Postbus 76
482
p
Aan de rijksuniversiteit te Gronin
gen siaagde voor het doctoraal exa
men filosofie de tachtigjarige heer L.
Groefsema uit Groningen, oud-hoofd
van de christelijke lagere school in
Oldehove.
In zijn vrije tijd studeerde de heer
Groefsema in de jaren twintig reeds
voor het staatsexamen, waarvoor hij
in 1926 slaagde Hij ging filosofie stu
deren aan de rijksuniversiteit en
haalde in 1933 zijn kandidaatsexamen.
Toen moest hij verdere studie op-
I schorten tot zijn pensionering, omdat
I gezin en werkkring alle tijd opeisten
Na zijn pensionering in 1950 tvas de
heer Groefsema eerst nog acht jaar
als tijdelijk schoolhoofd werkzaam in
achttien verschillende plaatsen in het
I noorden van het land, maar in okto-
I ber 1958 kon hij zijn studie hervatten.
I Namen sde Senaat werd hem een
F gedenkboek van de universiteit aan
geboden.
T TIT BONN komen verontrustende berichten. Hoewel bondskanselier
VJ Erhard na een bespreking met Adenauer heeft Inten vetklmen, dat
de Westduitse politiek onveranderd blijft streven naar een Europese poli
tieke unie op zo breed mogelijke basis, zyn er aanwijzingen dat de aanhang
van Adenauer in de CDU, die zo spoedig mogelijk de stoot wil geven tot
een unie gegroepeerd om het Frans-Duitse vriendschapsverdrag, veld
wint.
Adenauer zelf heeft in twee verschillende interviews Nederland in een
geïsoleerde positie geplaatst door te verklaren dat de staten die nu bereid
zyn tot een politiek verenigd Europa, op Frans-Duitse leest geschoeid dan
wel te verstaan, zouden moeten onderhandelen. Volgens de oud-kanselier
zijn dat West-Duitsland, Frankrijk, België (dat eerst directe deelneming
van Engeland had geëist maar nu was omgezwaaid) en Luxemburg. Italië
kampte met een regeringscrisis en Nederland kwam in het stuk niet v
In een publikatie van het Parijse
blad France-Soir zegt Adenauer dat
het Frans-Duitse vriendschapsverdrag
werd gesloten om de stoot te geven
aan de politieke eenwording van
Europa. Het is nu de tijd voor de an
dere EEG-landen om zich daarbij aan
te sluiten, Adenauer zegt. dat deze
opvatting in zijn partij veld wint. De
oud-bondskanselier gelooft zelfs dat
de chr. democratische regering, die
de politiek van Frans-Duitse vriend
schap de rug toekeert, kans maakt de
verkiezingen van volgend jaar te ver-
Erhard schijnt echter voet bij stuk
te houden en laat zich niet door de
„gaullistische vleugel" van zijn partij
onder druk zetten. Bij zijn terugkomst
in Bonn verklaarde hij, dat hij in De
nemarken „meer voor de consolidatie en
eenheid van Europa had gedaan dan dat
het geval was bij sommige gesprekken
hier" (in Bonn). Erhard gaf geen nade
re uitleg voor deze woorden, maar waar-
KONINKIJKE PLATEEL
(Van onze soc.-econ. redactie)
De leiding van de N.V. Koninklijke
Plateelbakkerij „Zuid-Holland" te
Gouda heeft in een gisteren aan de
pers gezonden communiqué officieel
naar buiten gereageerd op persbe
richten en uitlatingen van vakbonds
bestuurders over de verwikkelingen
rondom het ontslag-op-staande-voet,
dat alle 130 werknemers van de on
derneming dinsdagmiddag jl. hebben
ontvangen, en de daarop volgende
faillisementsaanvrage door een aan
tal schuldeisers. In dit communiqué
wordt op verschillende punten een
verkeerde voorstelling van zaken ge
geven.
1. Onjuist is. dat werknemers geen
loon zouden hebben ontvangen over da
gen, waarop wel is gewerkt. Integendeel,
de lonen zijn betaald tot en met de week
waarin op dinsdag het werk werd stop-
2. Het aan de werknemers toebehorende
Sociaal Fonds werd door de directie on
gevraagd onmiddellijk na de ontslagaan
zegging ten volle aan de zeven bestuurs-
ledën overgedragen, die daarvoor hebben
gekwiteerd.
3. De premie voor de reeds tientallen
jaren bestaande pensioenvoorziening
werd volledig betaald tot en met 1963,
terwijl de werknemersbijdrage in de pen
sioenpremie over 1964 tot aan de ontslag-
In één
oogopslag
Palaver over Palaver pag. 2
Geheelonthouders bij
een pag. 2
Ver. Staten: het spul be
gint! pag. 5
Nieuw sabotageproces
pag. 5
Feest van de barok pag. 7
VPRO over Reclame-TV
pag.7
In het ZONDAGSBLAD
o.m.: vaandels voor onder-
zeedienst en MLD; Misda
digers opsporen met een
doosje; onderhoud met ne
gerdominee Harding; Kunst
in Kassei.
datum door de verzekeringmaatschappi
is ontvangen, evenals een even grote bij
drage van de werkgever. De rechten van
de werknemers zijn derhalve mede op die
twee bijdragen gebaseerd. Van het niet
vooruit betalen van de premie over het
gehele jaar 1964, was de Verzekerings
kamer op de hoogte.
4. Aan de vakbondsbestuurders was ge
vraagd om namens het gehele personeel te
komen protesteren tegen de ontslagaan
zegging teneinde juridisch te doen komen
vaststaan, dat het ontslag onvrijwillig
was. Zij zijn niet verschenen en gaven
ook geen bericht, zulks in strijd met hun
belofte.
5. Het advies van de Vakbondsbestuur
ders om niet meer bij de N.V. te gaan
werken, moet als een onverstandig advies
worden beschouwd.
6. Het financiële en commerciële beleid
van de directie is niet binnenskamers
gevóerd, doch wordt reeds sinds lang
voorgelegd zowel aan verschillende over
heidsinstanties als aan de kredietgevers
7. De verhouding tussen werknemers
en directie wordt ook thans nog geken
merkt door wederzijdse sympathie, na
jarenlang intensief en openhartig samen
werken.
Onjuist
De bestuurders van de bij de „kwestie
Gouda" betrokken vakbonden die wij
gisteravond om commentaar vroegen, zijn
unaniem van mening dat het communiqué
van de Koninklijke Plateel in grote lijn
zowel als op onderdelen onjuist is en de
werkelijke feiten verdoezelt Wat de uit
betaling van het loon betreft wezen de
vakbonden ons er op, dat het bestuur van
de onderneming géén rekening houdt met
de zgn. „penweek", die al zeer vele jaren
geleden bij het bedrijf werd ingevoerd
en nog steeds bestaat. Dit betekent, dat
een nieuwe werknemer zijn eerste week
loon niet ontvangt op basis van zijn pro-
duktie (die wekelijks kan verschillen),
maar bij wijze van voorschot. Pas zijn
tweede weekloon is „reëel", d.w.z. geba
seerd op de berekeningen van de eerste
week. Verder bestaat de bepaling, dat een
werknemer alleen mag worden ontslagen
aan het einde van een werkweek. Een
en ander houdt in, dat de Koninklijke
Plateel de werknemers bij hun ontslag
een extra weekloon minus het zgn.
voorschotloon had moeten betalen. Daar
80 procent van het personeel veel dienst
jaren heeft, zou deze aftrek voor velen
slechts gering zijn: voor sommigen zelfs
slechts ca. f20, nl. het bedrag van de
weeklonen, die zo'n vijftig jaar geleden
werden betaald. De directie heeft dinsdag
jl. weliswaar een weekloon uitbetaald,
doch dat was feitelijk slechts het loon
over de vorige week
(Voor vervolg zie pag. 7)
nemers noemden het duidelijk dat de
kanselier doelde op de activiteiten van
Adenauer en zijn aanhang.
Na afloop van een kabinetsvergade
ring zei woordvoerder Von Hase, dat de
-Westduitse politiek geen verandering
zal ondergaan en dat de regering zal
blijven streven naar een politieke unie
op basis van het vriendschapsverdrag.
Ter nadere toelichting verklaarde Von
Hase dat deze politiek op de volgende
vier beginselen berust: prioriteit voor
de hereniging van Duitsland, behoefte
aan steun van alle bondgenoten der
Bondsrepubliek, in het bijzonder van de
V.S., Engeland en Frankrijk: de rege
ring in Bonn moet niet kiezen tussen
Washington en Parijs, een dergelijke
keus zou nadelig zijn voor de hereni
ging van Duitsland, en ten vierde ge
bruikmaking van alle mogelijkheden,
geboden door het vriendschapsverdrag
in het perspectief van de Europese poli
tieke unie.
Frans-Westduitse samenwerking
„in alle sectorenis de eerste voor
waarde voor een Europese politieke
unie, aldus Von Hase. West-Duitslan
aanvaardt echter in geen geval een
Europa van de twee. Frans-Duitse
samenwerking is niet het doel, maar
een middel om tot een verenigd
Europa te komen
Een nieuwe poging van de Westduitse
„gaullisten" om de politiek van de re
gering te beïnvloeden bleek gisteren al
gauw toen het voorstel van de voorma
lige minister van defensie, Strauss, be
kend werd. Hij stelde een verbond van
EEG-landen, die daaraan wensen deel te
nemen. voor. Het plan bevat de oprich
ting van een Europese raad waarin
staatshoofden en regeringsleiders elke
twee of drie maanden bijeenkomen
Voorts wilde hij Instelling van een se
cretariaat als technisch, administratief
en coördinerend orgaan en een politie
ke commissie om de bijeenkomsten van
de Europese raad voor te bereiden, en
de besluiten uit te voeren.
Het Is het soort „Europa der vader
landen" dat De Gaulle voorstaat. Strauss
verklaarde dat Erhard het In grote trek
ken met hem eens was over de doel
einden en beginselen, alleen de „timing"
was een geschilpunt tussen belde poli
tici. Strauss ontkende, dat er in de par
ty een conflict was tussen „gaullisten"
en „Atlantische" aanhangers. Bonn
moest geen keuze tussen Parijs en Wash
ington doen. Ook Strauss suggereerde,
dat een of twee staten (en hy bedoelde
hiermee Nederland In de eerste plaats
en Italië) zich zeker zouden verzetten
tegen het door hem voorgestelde. Min
der positief liet hU zich uit over de
vraag of het verstandig zou zjjn zonder
Nederland en Italië door te zetten. Eerst
moesten de zes EEG-landen zich maar
eens over zijn plan uitspreken, vond da
Beierse politicus.
Brandt
Ook Willy Brandt heeft zijn stem in
het Europese koor laten horen. Hij trok
zich niets aan van Adenauers waarschu
wing dat de verkiezingen een verloren
zaak waren voor de partij die de
Frans-Duitse vriendschap niet primair
zien. Hij pleitte voor een Europees pro
gram van zeven punten:
een nieuw verdrag tussen de Zei
op het gebied van buitenlandse zaken
en defensie een verdrag dat bekrachtigd
moest worden door de parlementen.
9 Fusie van de Europese executieven.
Uitbreiding van de bevoegdheden
het Europese parlement.
Directe verkiezing van de Europese
parlementaire afgevaardigden.
Toelating van Engeland en andere
landen die erom gevraagd hebben.
Onderhandelinegn met andere demo-,
cratische landen over een vorm van
samenwerking.
Deelgenootschap op basis van gelij
ke rechten tussen een verenigd Europa
de Ver. Staten.
Op 88-jarige leeftijd is in Groningen
overleden de heer J Kaajan, die tal van
jaren in het maatschappelijk leven in het
noorden van het land een vooraan
staande plaats heeft ingenomen. HU is
onder meer lid geweest van de Kamer
van Koophandel in Groningen
Deze luchtfoto van het ANP toont het bergingsplatform, „Tak 7", dat
vrijdag bij Hoek van Holland zee heeft gekozen, om ingeschakeld te I
worden bij de pogingen om de stikstojbron in de Duitse bocht te dichten. I
Minister en mevrouw Luns hebben
gisteren na zijn aankomst in Lenin
grad, dat hij beschouwt als „een van
de sieraden van de Sowjetunie", een
bezoek gebracht aan de stadssowjet.
Daar vertelde burgemeester Vasili
issajef hem het een en ander over
de stad, de tweede in de Sowjetunie
naar grootte en belangrijkheid. De
Nederlandse minister kreeg onder
meer te horen, dat de Sowjet van
Leningrad (te vergelijken met onze
gemeenteraad) uit 595 afgevaardig
den bestaat, van wie 243 vrouwen,
terwijl 298 leden arbeiders zijn.
Burgemeester Isajef vertelde tevens
dat Leningrad contact onderhoudt met
25 steden in het buitenland. Hij opperde
het denkbeeld van het aanknopen van
dergelijke band met een Nederland-
tad, een suggestie waarop minister
Luns inhaakte door op de mogelijkheid
van „brede contacten tussen Leningrad
en Rotterdam" te wijzen.
Minister Luns verzekerde de burge-
leester, dat de Nederlanders grote be
langstelling hebben voor Leningrad. Wij
weten, dat vele landgenoten een aandeel
hebben gehad ih de bouw van de stad,
100.000 AANSLUITINGEN MOGELIJK
Tussen de Belgische regie der tele
grafie en telefonie en de Nederlandse
PTT is in principe overeenstemming
bereikt over een gemeenschappelijk
semafoonnet. Dit net omvat een draad
loos gecodeerd oproepingssysteem via
het gewone telefoonnet en een auto
matisch daarop aansluitend radio-
zendernet.
Nadat in de afgelopen maanden, zo
wel in Den Haag als in Brussel, overleg
hierover is gevoerd, is het te verwach
ten, dat nog in de loop van dit jaar
door de beide betrokken ministers een
overeenkomst daartoe zal worden ge
tekend, aldus verneemt het ANP.
De Nederlandse dienst zal in de loop
van september beginnen, enige tijd later
zal de semofoondienst in België ge
opend worden.
Te zijner tijd zal dus over het gehele
grondgebied van België en Nederland
het gebruik van de semafoon zonder
beperkingen mogelijk zijn. De totale
capaciteit van het gezamenlijke net
bedraagt dan 100.000 aansluitingen.
D belangstelling voor deze nieuwe
dienst is in Nederland zo groot, dal
reeds voor het begin ervan een wacht
lijst moest worden aangelegd.
De oproepen, zowel voor de Neder
landse als de Belgische aangeslotenen,
worden geleid via de thans nog in het
Dr. Neherlaboratorium te Leidschendam
opgestelde elektronische automaat. Dit
zgn. centrale besturingssysteem zal te
zijner tijd in de districtscentrale te Den
Haag worden geplaatst.
Maandag 20 juli zal minister Van
Aartsen de brug over het Haringvliet
tussen Numansdorp en Ooltgensplaat
vanaf de noodzyde openen-
Op 20 juii zullen ook de brugwach
ters hun werk beginnen als tolgaar
ders die bij de N.V. Brugverbinding
in dienst getreden zijn. Zoals bekend
worden de bouwkosten van deze 1.222
meter lange brug, waarvan voorlopig
twee rijbanen in gereedheid gebracht
zijn, door het heffen van tol afgelost.
Luchtfoto ANP
Twee buurmeisjes bij
oversteken verongelukt
In de Groenestraat in Nijmegen zijn
gisteren twee buurmeisjes, respectieve
lijk vijf en zes jaar oud, bij het over
steken van de rijbaan door een vracht
auto gegrepen. Zij waren op slag dood.
De kinderen hadden juist in een winkel
wat klappertjes gekocht. Samen op een
step rijdend, staken zij daarna tussen
langs hat trottoir geparkeerde auto's de
rijbaan over. De verongelukte meisjes
zijn de zesjarige C. Hoekman en de vijf
jarige M. P. A. van den Weerden.
zo zei hij. Een van de oudste wijken van
de stad aan de Neva wordt nog steeds
Novaja Gollandija (Nieuw-Holland) ge
noemd. De minister overhandigde Isajei
enkele geschenken een boek met pla
ten over het hedendaagse Nederland en
een wandbord waarop een molen staat
afgebeeld.
De minister besteedde drie uur aan een
bezichtiging van de stad. Hij bracht ver
der een bezoek aan de erebegraafplaats
van Piskaref, waar tienduizenden bur
gers en militairen die tijdens het beleg
van negenhonderd dagen van de stad
door de Duitsers het leven verloren, be
graven liggen. Hij plaatste een krans met
een rood-wit-blauw lint aan de voet van
het zes meter hoge bronzen monument
Minister Luns zei gisteravond tot een
correspondent van het Russische pers
bureau Tass, dat hij de tocht naar Le
ningrad als een van de hoogtepunten van
zijn bezoek aan de Sowjetunie beschouw
de. Vanmiddag vertrok de minister naar
Kief.
Grote bosbranden
aan Riviera
Sinds gistermorgen wordt ongeveer
honderd vierkante kilometer van de
Franse Rivièra door bosbranden geteis
terd. Het felst laait het vuur steeds op
in de omgeving van Frejus, in het bos
van Grimaud en dicht bij Marseille.
Vele honderden brandweerlieden en sol
daten zijn ingeschakeld om deze groot
ste brand sinds jaren in dit gebied te
bestrijden.
De grote weg naar dit Franse vakan
tieoord is op verschillende plaatsen af
gesneden. Ook het treinverkeer langs
de kust moest worden stilgelegd. In de
meest bedreigde dorpen wordt alles in
gereedheid gehouden om direct huizen
gebouwen te kunnen ontruimen.
Bij het vallen van de avond waren
gisteren al duizenden hectare bos een
prooi der vlammen geworden. De
brandweren staan voor een vrijwel ho
peloze taak, temeer daar er in dit deel
van Frankrijk een harde wind staat
Bovendien kan de brand slechts indi
vidueel worden aangepakt omdat door
de uitgebreidheid van het gebied een
massale aanpak onmogelijk is.
KITA
„Hij brandt nog wel
yOLGENDE week zullen we we-
ten, wie bij de Amerikaanse
verkiezingen de republikeinse tegen
kandidaat van de democratische
president Johnson zal zijn.
Naar het zich thans laat aanzien,
zal het Goldwater wezen. Men zou
kunnen zeggen: het doet er niet
veel toe, Johnson wordt toch her
kozen. En dat zal stellig het geval
zijn. Maar het kan, ook buiten
Amerika, niemand onverschillig la
ten, wie de tegenkandidatuur ver
werft.
Met de kandidatuur van Goldwater
is het stellig vreemd gegaan. Ver
moeden laat zich, dat de meerder
heid der republikeinen met zijn keu
ze allerminst gelukkig is. Maar bij
de zekerheid dat de kandidaat het
toch tegen de president zelf zou
afleggen heeft de republikeinse par
tij weinig geestkracht getoond. Gold-
water heeft ervan geprofiteerd.
Dat, hoe het ook zij, een man
van zijn denkbeelden het in het
Amerika van vandaag zo ver heeft
kunnen brengen, moet ook onder
ons wel enige bezorgheid wekken.
U/lE gemeend mochten hebben,
dat ook na zijn aftreden als
kanselier de heer Adenauer nog wei
van zich zou laten horen, krijgen in
deze dagen gelijk. Hij is op het
ogenblik bezig, de officië.e buiten
landse politiek van Duitsland en
tevens die van zijn partijgenoot Er
hard bedenkelijk te doorkruisen-
Dat Erhard ten aanzien van de
verhouding met de Fransman De
Gaulle een andere politiek volgt
dan hij heeft gevoerd, kan de vroe
gere kanselier nauwelijks verkrop
pen. De Gaulle zelf heeft dezer da
gen te Bonn met Adenauer gecon
fereerd en daarbij Erhard onver
droten op zich laten wachten. 'Er
moest Erhard blijkbaar iets worden
ingepeperd.
Het punt van verschil is duidelijk.
Adenauer was, met De Gaulle, de
man van de Frans-Duitse unie, Er
hard op zijn beurt is de man van
de Europese politiek.
Reeds heeft Erhard zich een be
kwaam politicus betoond en moge
lijk is dat ook iets wat Adenauer
moeilijk kan verwerken. Intussen
vormt de inmenging van Adenauer,
die door de omstreden Strauss wordt
gesteund, geen opwekkend beeld.
TAE bijna voorbije week heeft ons
een opmerkelijk Russisch voor
stel bezorgd tot oprichting van een
permanente vredesmacht der Ver
enigde Naties.
Het plan is omzichtig aan de or
de gesteld, als moesten de gemoe
deren met zorg worden gepeild. Hoe
vreemd het klinken moge, daarin
zou een aanwijzing kunnen liggen
dat het ernstig is gemeend. Geen
plan uit propaganda-overwegingen,
dat dan ook rustig kon worden ver
worpen zonder dat het de indieners
zou verdrieten. Neen, er is de Rus
sen aan dit plan blijkbaar iets ge
legen.
Bij de huidige vredesinitiatieven
van de V.N. zijn de Russen een
beetje buiten spel geraakt, zij het
ook uit eigen schuld. Dat doet hun
aanzien in de wereld geen goed.
Vandaar dit voorzichtige plan.
Tegen het plan zelf zijn nog wel
bedenkingen in te brengen, van be
lang is echter dat het wordt ge
zien als een Russische poging, zich
zelf weer in te schakelen.
En ook dat zou dan behoren tot
de zozeer gewijzigde Russische po
litiek. Uit deze overweging al is het
plan bestudering waard.
TEMIDDEN van allerlei andere
zaken die ons deze week heb
ben beziggehouden is wellicht in de
belangstelling wat achterop geraakt
de aanvaarding door de Eerste Ka
mer van enkele wijzigingen in onze
Gemeentewet.
Toch zijn die wijzigingen van bete
kenis. Zij strekken ter ontlasting
van de gemeenteraden, die met na
me in de grote steden vaak zwaar
belast zijn. Tegelijk beogen zij de
afstand tussen het gemeentebestuur
en de burgerij, een afstand die al
groter is geworden, kleiner te ma
ken.
Dat zijn belangrijke zaken. Een ge
zonde democratie veronderstelt een
gezonde werking van de organen,
veronderstelt ook een actief beoefen
de burgerzin. Ter verwezenlijking
van deze doeleinden moet op zijn
tijd naar nieuwe vormen worden ge
zocht, opdat de oude waarden be
houden blijven-
Dat was de zin van de wetswij
zigingen, waarmee de Eerste Ka
mer. behoudens een zekere reser-
gehad" da3r' gCen moeite heeft
De Amsterdamse onderwereld blijkt
zeer zonnige zomer te verwachten,
een auto in de Blassiusstraat ver
dwenen gisteren 650 bonnebrillen m«t
etui's, ter waarde van f 1100.
yERSCHILLENDE ojliciële instanties in Friesland rijn nornl enthousiast
colleeesrhe?fMn?ed?en.i N V' A<juil,vl,°n te Pandrecht bU Friese bestuurs-
ton» «i„. een Tleuieibootverbindinj in te stellen op de tra
mom»,,'?,..,. EiiLlimien en SUreren-Amsterdam. Dele diensten worden
"Zfp van "SS d' Spoorwegen uitgevoerd met
hr£l»ü'V' ?qrvion 5«n nevenvestiging van de Aviolanda-vliegtuigfa-
rettpn een P1?n 'ngediend om op deze trajecten vleugelboten in te
zetten met een capaciteit van circa veertig passagiers. De reis zou op het tra-
l-n Stav®ren E"khu,"n een half uur en op het traject Staveren-Amsterdam
van dUrmU"n' D®rg®,.,jke ▼lwgelboten, die bestuurd worden door oud-piloten
de niarine-^liegdieMt en met radar zijn toegerust, kunnen een snelheid
ontwikkelen van rond 58 kilometer per uur.
