Nieuwe Leidse Courant
Slechts waardeloze
stikstof aangeboord
Ambonezen
terug naar
Indonesië
Planta vergrootte slechts
kans op jeukziekte
GRAPEFRUIT
Mr. Louie ving bot in Duitse wateren
Elders in Noordzee
nieuwe proeven?
Rundveeprij zen nu
in dalende lijn
CALEX
Periode van lage prijs
voor eieren ten einde
Commentaren
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh it ghabUva*
mijn hert in teghenspoef
DomTcivTaf: 2 juli 1964, 45s#c Jaargang
A
Koel weer
Tijdelijk veel bewolking maar geen
regen van betekenis. Matige, in het
noorden van het land tijdelijk krachtige
westelijke wind. Koel weer.
Zie verder pagina 9
3,35, p.kW-, 10.05
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
TVTET het eerste lijntoestel van de
A Garoeda, dat Nederland heeft
aangedaan, zijn vanmorgen 52 Am-
bonnezen naar Indonesië terugge
keerd. Ze gaan voorlopig naar een op
vangcentrum in Djakarta en zullen
vandaar naar hun plaats van bestem
ming worden getransporteerd. De
kosten worden gedragen door de Ne
derlandse regering, die ten tijde van
de soevereiniteitsoverdracht ook de
heenreis financierde.
De Ambonnezen, die vandaag in de
Convair Coronado stapten een straal
vliegtuig, van welke bemanning de In
donesische minister van luchtvaart, Is-
kander, deel uitmaakte behoren tot
een groep van 108 personen, voor wie
de terugreis reeds werd gebaand. De
achtergeblevenen vertrekken op de
kortstmogelijke termijn. Omdat hun pa
pieren nog niet geheel in orde zijn, wa
ren ze niet in staat hun geestverwanten
te vergezellen.
Djakarta heeft de repatrianten toe
gezegd dat ze geheel vrij zijn om hun
eigen plaatsvan bestemming te kiezen.
Wel zal rekening worden gehouden met
de omstandigheden van de betrokkenen,
in het bijzonder met het feit, of ze in
staat zijn in hun eigen middelen van
bestaan te voorzien.
HET booreiland Mr. Louie voor de Duitse Noordzeekust heeft, geen aard
gas en ook geen olie aangeboord, maar waardeloze stikstof. Het gas,
In de Nederlandse kringen die be
trokken zijn bij de levering van he"
materiaal om de gasput te bedwin
gen, was het reeds van de aanvang
af bekend, dat het aangeboorde gas
niet explosief was. Over de voorbe
reidingsactie voor de komende be
teugeling wordt nog vernomen dat er
gisteren bij de Rotterdamse Droog
dok Maatschappij, waar de Tak 7
zeeklaar gemaakt wordt met een in
stallatie aan boord voor bedwinging
van de put, nog apparatuur ter waa
de van anderhalf miljoen gulden
aangekomen voor de uitrusting van
het bergingsvaartuig.
Een week geleden werd bericht, dat
de Mr. Louie, met zijn 6500 fon het
grootste boorplatform ter wereld, gas
had aangeboord in de Duitse wateren
ten noorden van Delfzijl, op een diep
te van bijna 3000 meter. Het „gas"
stroomde in grote hoeveelheden naai
de oppervlakte, nadat reeds eerder 'n
50 meter hoge fontein van modder en
zeewater het personeel op het boor
eiland had verrast.
De internationaal vermaarde „tem
mer" van aardolie en gasputten, Red
Adair uit Texas, werd te hulp geroepen
door het Duitse Noordzee-consortium,
dat de Mr. Louie in gebruik had.
Import 3000 koeien en 250 ton
Enorme toename
varkensstapel
(Van onze soc.-econ. redactie)
De rundvleesprijzen zijn op het
ogenblik in dalende lijn. Over het
algemeen kan gezegd worden, dat
het prijsniveau 35 cent per kg bene
den de top ligt, die de afgelopen we
ken werd bereikt. Het bestuur vam
het produktschap zag hierin gisteren
een duidelijk resultaat van het ge
voerde beleid. Besloten werd geen
nieuwe importverruimende maatre
gelen te treffen. Per week komen er
nu ongeveer 3000 slachtkoeien ons
land binnen en bovendien nog een
250 ton vers en ingevroren vlees. De
handel werd getypeerd als kalm en
iets gedrukt. De prijsverlagende ten
dens zal zich waarsohijnlijk nog ver
der doorzetten.
De heer M. Van 't Hoff, vertegenwoor
diger van het slagersbedrijf, waar
schuwde de veehouders er voor het vee
niet langer vast te houden dan nodig is.
Te lang vasthouden betekent zwaardere,
maar ook vettere beesten, die niet veel
extra opbrengen en bovendien de prijs
verlaging voor het magere vlees tegen
houden.
De heer Van 't Hoff bleef erop ha
meren, dat de handel in invoervergun
ningen een ongezond verschijnsel is en
het uitgebeende vlees toch altijd nog
11 k 12 cent per kg duurder maakt. Dat
de minister van landbouw dit in zijn
antwoord aan de Kamer niet van beteke-
-GLH5-
+S=FH=t
O 'lilaOM(9 IK 11«
Official dealer Leiden e.o.
nis vond leek hem vreemd omdat
tal van andere artikelen over een enkele
cent gevallen wordt. Hij ging er mee
akkoord, dat de situatie nog eens veer
tien dagen aangekeken wordt, maar hij
vroeg zich wel af of de verhouding in-
voer-uitvoer, die nu 4 op 1 is, in de toe
komst niet naar 8 op 1 of 10 opl moet.
Voor invoervergunningen zou slechts
een symbolische prijs gevraagd moeten
worden.
Bedenkelijk
De waarnemend voorzitter, de heer
J. B Dinkla vond het bedenkelijk, dat
er weer zoveel jonge kalveren afge
slacht worden voor de export. In veer
tien dagen is er 136 ton kalfsvlees ge-
exDorteerd. vooral naar Italië. Dit bete
kent een vermindering van de kalveren-
staDel met 15.000 stuks per twee weken.
De heer Dinkla noemde dit een aanslag
od onze jonge rundveestapel Blijkbaar
lijkt de veehouder het afslachten
jong vee lucratiever dan het werken
voor toekomstige melk- en rundvlees
prijzen.
In de varkenssector blijken de dek-
kingscijfers een onrustbarende hoogte te
bereiken. Over de verstreken maand mei
hadden meer dan 71.000 dekkingen plaats,
het hoogste cijfer, dat ooit werd bereikt!
In maart 1905 wordt als gevolg hiervan
een aanvoer verwacht van bijna 500.000
slaehtvarkens Nederland zou op deze
wijze tot een jaarproduktie kunnen ko
men van 6 miljoen varkens, een cijfer
waar de veehouderijexperts wel met
enige schrik tegenaan kijken.
Overigens gaat het op dit moment voor
de varkenshouderij met de prijzen weer
in stijgende lijn. De batonprijs is opge
trokken tot f 2,75 en een verdere optrek
king moet niet uitgesloten geacht wor
den. Voor de opvolgende klasse is de
Drijs f 2.68. In Londen zijn de baconprll
aangetrokken tot 2
275 shilling
Vijf gevallen van
tbc in Vianen
Bij vijf gevallen van de tweehonderd
werknemers van de Bonna-Buizenfabriek
in Vianen is tbc ontdekt. De besmettings
haard is waarschijnlijk onder het perso
neel van de kantine te zoeken. De in
spectie van de volksgezondheid in Zuid-
Holland is van de explosie op de hoogte
gebracht De gezinsleden van de geïnfec-
teerden hebben zich reeds aan een onder
zoek moeten onderwerpen.
Onder de met tbc besmette personen
bevinden zich twee Marokkanen, die bij
aankomst in Nederland werden doorge
licht en medisch goedgekeurd. Een van
is hals over kop naar z'n geboorte
land vertrokken, omdat hij onder geer.
omstandigheden in Vianen wilde blij-
Het booreiland werd ruim 600 meter
versleept „buiten de gevarenzone" en
uitgebreide maatregelen werden be
raamd om de „gaskrater" onder het zee
oppervlak in bedwang te krijgen.
Wilfried Klewin van de oliemaat
schappij „Preussag", die als oifficiële
woordvoerder optreedt voor het con
sortium van tien Duits-Amerikaanse
Oliemaatschappijen, zei gisteravond, dat
men nog niet had besloten of het boren
zal doorgaan of dat elders in de Noord
zee proefboringen zullen worden ver
richt. „De volgende stap hangt van een
groot aantal technische factoren af.
Maar het is voorbarig in dit stadium te
zeggen dat de vondst nutteloos is. Eerst
zal worden getraoht de „gaskrater" on
der de zeeoppervlakte te „temmen". Dan
zullen wij de toestand bestuderen. Wij
staan op het ogenblik noodgedwongen
stil aldus de woordvoerder, die in elk
geval van mening was dat het gas waar
schijnlijk economisch zeer moeilijk te
gebruiken zal zijn.
Strijd om aandeel
KLM in Air Union
duurt nog voort
De Franse, Italiaanse en Duitse lucht
vaartmaatschappijen hebben dinsdag in
Brussel opnieuw geweigerd aan de KLM
een aandeel in het totale verkeer van de
Air Union toe te staan, dat een gezonde
ontwikkeling van de Nederlandse na
tionale maatschappij mogelijk zou ma
ken. Niet- alleen voor de Nederlandse
onderhandelaars, ook voor de Sabena
was het voorstel onaanvaardbaar".
Het voorstel van de „grote drie"
Frankrijk, Italië en West-Duitsland
kwam er op neer dat zij voor hun
nationale luchtvaartmaatschappijen een
bepaald percentage reserveerden, terwijl
de rest zou moeten worden verdeeld
tussen de luchtvaartmaatschappijen van
de Benelux waaronder dus de KLM.
Sowjethnlp voor
Indonesië
aan het einde van
het bezoek van de eerste vice-premier
der Sowjetunie, Mikojan, aan Indonesië
verklaart dat Rusland wapenen zal leve
ren en dat men een langdurige handels
overeenkomst zal voorbereiden. Gespro
ken is over de bouw van een water
krachtcentrale in de Asahan bij liet
Tobameer.
Het Booreiland „Mr. Louie" heeft voor de Duitse Noordzeekust aardgas noch olie aangeboord, doch
waardeloze stikstof. Bij de Rotterdamse Droogdokmaatschappij wordt koortsachtig gewerkt aan de op
bouw van de hulpponton, die zal worden ingezet om de ontaarde bron te dichten. Het vaartuig wordt
uitgerust met tanks, die een spoelmiddel zullen bevatten, dat in het boorgat wordt geperst. Persinstal
laties zullen onder een druk wan 900 atm barietmodder in het boorgat spuiten. Voorts wordt een com
plete cementaanmaakinstallatie opgesteld, een elektrische centrale en een dagverblijf gebouwd.
Oorsaak exantheem nog duister
Het doek is over de Planta-affaire
gevallen. De Hoge Raad heeft uitge
maakt dat Unilever, de fabrikant
van de margarine, niet zal worden
vervolgd. De hoogste rechterlijke in
stantie bepaalde namelijk dat een
veroordeling door een rechtbank uit
gesloten was. omdat was gebleken
dat de zogenaamde .blaasjesziekte",
een huidaandoening waar velen in de
maanden augustus en september 1960
in ons land aan leden, niet door de
Planta-margarine was veroorzaakt.
Bij een botsing tussen twee
vliegtuigen van de Ameri
kaanse luchtmacht ten zuiden
van de Bermuda-eilanden heb
ben maandag zeventien mensen
het leven verloren. Zeven mi
litairen die voor de botsing met
een valscherm uit de toestellen
waren gesprongen, zijn levend
uit zee opgepikt. De beide
vliegtuigen namen deel aan een
militaire oefening. De foto
toont de spectaculaire en
rampzalige botsing in de lucht.
Schade beloopt
f 7,5 miljoen
(Van een onzer verslaggevers)
treden van de „blaasjesziekte" zijn
genomen, is gebleken dat „personen
die Plan ba-rood (margarine, waarin
een emulgator of anti-spatmiddel was
verwerkt) aten een grotere kans had
den exantheem (jeukziekte) te krij
gen dan personen die geen Planta-
rood aten".
Volgens een rapport, dat In april 1963
door twee vooraanstaande Nederlandse
statistici werd uitgebracht betekende
het voorgaande niet dat Planta-rood de
verwekker van de huidaandoening zon
zijn geweest. Het eten van de margarine
zou slechts de kans op het verkrijgen
van de ziekte vergroten.
Met dat al weet niemand ook des
kundigen en Unilever-directie niet,
wat de blaasjesziekte heeft veroorzaakt.
Tijdens een gistermiddag gehouden pers
conferentie kon de leiding van Van den
Bergh's en Jurgen's Fabrieken N.V. dan
ook geen antwoord geven op de vraag:
„Waar is de jeukziekte door ontstaan
De oud-president directeur van de fa
briek, mr. C. T. C. Heyning, haalde de
veronderstelling aan, dat de emulgator
in de Planta-boter een latent aanwezig
virus zou hebben geactiveerd. Hij liet
daarop echter volgen: „De virus-theorie
is echter niet meer dan een hypothese,
die wordt betwist en die ik alleen heb
vermeld om te proberen de zaak duide
lijker te maken".
De totale schade, die het concern door
de affaire heeft geleden bedraagt onge
veer zeven en een half miljoen gulden.
Ten eerste is daar natuurlijk de terug
loop in de verkoop van de Planta-marga
rine. Het merk heeft door de affaire een
lelijke knauw gekregen en heeft nooit
meer die verkoopcijfers kunnen krijgen,
die het vroeger had.
Schadevergoeding
Dan Is daar het pnnt van schadever
goeding. Unilever heeft altijd het stand
punt gehuldigd dat, ongeacht of de blaas-
jeszlektc door de margarine was ver
oorzaakt, de lijders aan de huidaandoe
ning zouden worden schadeloos gesteld.
Daar Is men veertien dagen na het eer
ste geval van de jeukziekte mee begon
nen en dat zal men, ofschoon een straf
vervolging definitief van de baan ls, uiee
door blijven gaan.
Tot nu toe heeft Unilever aan 8073
lijders van de ziekte een totaal van
f 1.263.739 (ook smartegeld) uitgekeerd.
Het op 6 september 1960 ingestelde ge
rechtelijk vooronderzoek heeft voortge
duurd tot juli 1963. Daarna deelde de
officier van justitie Unilever mee dat
een strafvervolging zou volgen, omdat
zowel het Margarinebesluit als de Keu
ringsverordening, die beide het in de
handel brengen van waren, die schade
lijk voor de gezondheid zijn, verbieden,
waren overtreden.
Een door Unilever bij de Rotterdam
se rechtbank ingediend bezwaarschrift
had succes. Ook het Gerechtshof in Den
Haag accepteerde het bezwaarschrift,
waarna de Hoge Raad de buiten vervol
ging stelling onherroepelijk maakte. De
rechters baseerden hun mening op de
vele proefnemingen, die na het optre
den van de jeukziekte, waren gedaan.
Tussen de vijf- en zeshonderd „proef
konijnen" namen aan experimenten
cleel. Deze mensen aten Planta-rood,
soms dagen achtereen en werden daar
bij zorgvuldig geobserveerd. Op grond
van de resultaten van de proeven moest
worden geconcludeerd dat de jeukziek
te niet door de emulgator in de marga
rine was veroorzaakt
De Planta-affaire ls door de rechters
„binnenskamers' 'afgehandeld. De direc
tie van de fabriek tekent hierbij aan dat
zij openbaarheid ln deze zaak niet
schuwt. „Wij geven er echter de -
keur aan deze niet onverdiend in
het verdachtenbankje te ondergaan. Om
in het openbaar als verdachte in
strafzaak terecht te staan ls onaange
naam. ook indien geen veroordeling
volgt. Daarom hebben wij de voorkeur
gegeven aan een buiten vervolging stel
ling boven een vrijspraak door de rech-
w De voorzitter van de Russische
handelsmissie, die pas Engeland bezocht
heeft, Nestorof, heeft verklaard, dat er
binnen enkele dagen een nieuwe missie
komt, die belangstelling heeft voor d«
koop van een terylenc-fabriek, kunst
mest, cellulose en papierprodukten, ma
chines en uitrusting voor een tv-fabriek.
Kwalijke rol van West-Duitsland
(Van onze soc.-econ. redactie)
Er is weer een belangrijke stijging
ingetreden voor de eierprijzen. Kon
geruime tijd op de eiermarkten de
kostprijs voor de eieren nog niet ge
haald worden en werd overal met
'erlies gewerkt, (ook op de moderne
goedgeleide bedrijven), giisteren no
teerden de eieren op de markt in
Scherpenzeel een prijs van niet min
der dan f 11,25 per 100 stuks. Begin
juni bedroeg deze prijs nog f 8,25.
Aan het goedkoop eieren-eten door
de consument lijkt nu weer een einde
gekomen.
Tot deze prijsstijging heeft vooral bij-
.edragen de vraag naar eieren uit an
dere landen dan West-Duitsland, Zoals
bekend is West-Duitsland verreweg on
ze grootste afnemer van consumptie
eieren. Stokt de uitvoer naar dit land
dan heeft dit onmiddellijk ernstige ge
volgen voor het Nederlandse prijsniveau.
De uitvoer is thans vooral toegenomen
naar landen als Italië, Zwitserland
Oostenrijk, Engeland en Frankrijk. Een
betrekkelijk geringe stijging van onze
uitvoer heeft reeds een behoorlijke prijs
stijging tot gevolg gehad. De eiermarkt
is bijzonder prijsgevoelig en geeft al
grote prijsveranderingen te zien by een
gering exportsurplus.
De eierprijzen in heel Europa hebben
tot gevolg gehad, dat de Italianen geen
leghennen meer kopen, maar wel mede
eieren importeren. Ook deze ontwikke
ling heeft mede tot prijsherstel in ons
land geleid.
(Voor vervolg zie pag. 9)
TVE leden van de Tweede Kamer
hebben gisteren hun eigen scha
deloosstelling verhoogd. Populair be
tekent het, dat ze hun salaris hebben
verbeterd.
Zulks is terecht geschied. De vergoe
ding die een Kamerlid krijgt is, ge
rekend naar zijn prestatie en positie,
aan de bescheiden kant. Het verve
lende is evenwel, dat de Kamerleden
de wet schrijft dit voor telkens
weer zelf hebben te bepalen wat hun
toekomt.
Dat is ogenschijnlijk prettig. Het ban
hen echter overdreven bescheiden
maken. Het kan ook zijn, dat men er
in den lande, bescheidenheid ten
spijt, het zijne over denkt.
Daarom zouden ook wij de voorkeur
willen geven aan een regeling van
meer objectief karakter.
Daar moet wel iets op te vinden zijn,
al zal dat een wijziging van de
grondwet vergen. De huidige rege
ling voldoet niaar matig.
QOK wij hebben onze bezorgdheid
geuit over Amerikaanse geruch
ten. als zou de regering afwijzend
staan tegenover de benoeming van
een neger tot ambassadeur van da'
land.
Het kan niet waar zijn, hebben wij
terstond gesteld. In de goede zin van
het woord immers zijn wij kleuren
blind. Ook een diplomaat behoort
naar andere maatstaven te worden
beoordeeld dan naar ras of kleur.
Intussen was het te betreuren, dat
zulke geruchten zijn ontstaan. En
wij hebben bepleit, dat de regering
de eerste de beste gelegenheid zou
benutten om er afstand van te nemen
Nog altijd immers is kennis van de
waarheid de doeltreffendste bestrij.
ding van welk gerucht ook.
Daarom verheugt het ons, dat het
A.R.-Kamerlid mejuffrouw mr. Rut
gers, er zelf van uitgaande dat de
geruchten onjuist zijn, hierover aan
de minister van buitenlandse zaken
vragen heeft gesteld.
Hij zal ze op korte termijn kunnen
beantwoorden.
TN de Westduitse Bondsrepubliek is
A de heer Liibke met grote meer
derheid herkozen als president. Dat
lag in de lijn der verwachtingen.
In een land als Duitsland, waar men
ook de figuur van een kanselier kent,
is de post van president van begrens
de betekenis. Zij is voor een belang
rijk deel van representatief karakter.
Onder normale omstandigheden
merkt men van de aanwezigheid van
een president niet bijzonder veel.
Maar de waarde van posten als deze
ligt ook vooral in het aanwezig zijn.
De heer Lübke heeft getoond, zijn
ambt op gepaste wijze te kunnen
bekleden. Ook onder de oppositie was
de meerderheid dit gevoelen toe ge
daan.
Vanuit Oost-Duitsland heeft men nog
even getracht, roet in het eten te
gooien door geruchten te verspreiden
over het verleden van de kandidaat.
Daar beschikt men over nogal wat
gegevens, die men spuit naar het in
eigen kraam te pas komt.
In West-Duitsland waren ook dege
nen met een duidelijk onbetwist ver
leden ditmaal niet meer onder de
indruk.
Prinses Beatrix
naar Noorwegen
Prinses Beatrix heeft het voornemen
op 13 juli het project dat de Europese
werkgroep in Hamnvik (Noorwegen)
onderneemt, te bezoeken.
In samenwerking met de Noorse Jeugd
is men bezig aan de uitvoering van
werkzaamheden ten behoeve van sport
beoefening.
De Prinses wordt op 15 juli d.a.v. in
Nederland terugverwacht
K1TA
